1. Kade da se objavi nau~en trud vo
biomedicinsko spisanie od Republika
Makedonija
м-р Ленче Даневска
Централна медицинска
библиотека
Медицински факултет,
Скопје

2. Agenda
 [to e spisanie?
 [to e spisanie so otvoren pristap?
 Cel
 Makedonski biomedicinski spisanija
 Zaklu~oci
 Pra{awa

3. Spisanie - definicija
 Spisanieto e vid seriska publikacija koja izleguva postojano, vo opredelen
vremenski period (nedelno, mese~no, na tri meseci, dvapati godi{no, itn.), so
opredelena numeracija; sodr`i primarni izvori na informacii;
 Spored definicijata (bibliografska) na Anglo-amerikanskite pravila za
katalogizacija 2 (AACR2) i spored ISO 3297 standardot: spisanieto e publikacija
izdadena na kakov i da e medium, vo sukcesivni delovi, so ednakvi numeri~ki i
hronolo{ki obele`ja, i koja ima za cel da se izdava neodredeno/nedefinirano vreme;
 Sekoe spisanie (vo pe~atena i elektronska forma) ima ISSN (International Standard Serial
Number) broj, osumcifren broj koj{to go identifikuva vo svetski ramki;
 Se objavuvaat trudovi od eden ili od grupa avtori, koi se klasificirani vo razli~ni
kategorii vo zavisnost od temata {to ja obrabotuvaat (originalen nau~en trud,
reviski trud, kratko soop{tenie, prikaz na slu~aj, stru~en trud), ili pak, se
objavuvaat trudovi, odnosno se izdavaat spisanija od tesna supspecijalizirana oblast;
 Nau~nite spisanija sodr`at trudovi, pri ~ie podgotvuvawe treba da se sledat
navednite upatstva za publikuvawe vo soodvetnoto spisanie, naj~esto sledej}i go
principot IMRAD (voved, materijal i metodi, rezultati, diskusija); tie
zadol`itelno treba da se recenzirani od najmalku dvajca nezavisni recenzenti,
eminentni stru~waci za soodvetnata oblast od zemjata ili stranstvo; treba da se
lektorirani; kvalitetot na sodr`inata {to se prezentira e od presudno zna~ewe,
no...

4. Spisanie so otvoren pristap -
definicija
 Spisanija so otvoren pristap (open-access journals) se nau~ni i akademski
spisanija koi na zainteresiranite im ovozmo`uvaat vo elektronska forma
da gi ~itaat, snimaat, distribuiraat, pe~atat i prebaruvaat trudovite koi
se tamu objaveni, da gi koristat bez nikakvi finansiski, legalni ili
tehni~ki barieri;
 Celta na vakviot na~in na objavuvawe trudovi e da se spodeli, ra{iri
istra`uvaweto, koe pak, go pottiknuva napredokot vo naukata voop{to; ova
e osobeno zna~ajno za biomedicinskite nauki kade postojano se baraat novi
i poefikasni na~ini na lekuvawe na bolestite;
 So vakviot na~in na objavuvawe trudovi se zgolemuva dostapnosta na
istra`uvaweto, dobienite rezultati se prezentiraat do mnogu golem broj
korisnici na internet, a so toa se promoviraat dostignuvawata na
poedinecot i na zemjata od koja poteknuva vo svetski ramki;
 Kaj spisanijata so otvoren pristap, odnosno trudovite koi se dostapni na
internet ima samo edno ograni~uvawe: korisnikot treba sekoga{ da go
navede to~niot izvor na trudot, odnosno korektno da go citira;
 [to vsu{nost e spisanie so otvoren pristap - pra{awe za diskusija?

5. Cel na prezentacijata
 Celta e na doktorite zapi{ani na postdiplomski
i/ili doktorski studii, na site doktori i
studenti da im se poso~at onie spisanija od R.
Makedonija vo koi mo`e da gi dostavuvaat svoite
trudovi za pe~atewe.
 Navedeni se samo osnovite podatoci za
spisanijata, i toa za poslednive godini, so
poseben akcent na onie koi se so otvoren pristap.

6. Makedonski biomedicinski spisanija
 Nekolku spisanija od oblasta na medicinata i srodnite granki se
medium na koj lekarite od site specijalnosti, kako i drugiot
biomedicinski personal od Makedonija gi publikuvaat svoite
trudovi;
 Nema to~en podatok kolku spisanija od ovaa oblast bile izdavani
vo izminatite godini, od postoeweto na na{ata dr`ava vo ramkite
na SFR Jugoslavija, i potoa od nejzinoto osamostojuvawe, no
spored na{ite istra`uvawa sprovedeni vo bazite na podatoci, vo
fondot na Centralnata medicinska biblioteka, kako i
informaciite dobieni od kontakti, stanuva zbor za okolu 40-tina
spisanija;
 Svojot kontinuitet (dolgogodi{en) go odr`ale mnogu malku
spisanija: Makedonski medicinski pregled, Prilozi - Oddelenie
za biolo{ki i medicinski nauki vo MANU...

7. Makedonski medicinski pregled
 Makedonski medicinski pregled (Mak Med Pregled) = Macedonian
Medical Review, ISSN 0025-1097, spisanie na Makedonskoto
lekarsko dru{tvo;
 Izleguva u{te od 1946 god.; zna~i, izleguva vo kontinuitet pove}e
od 65 godini;
 Prv glaven i odgovoren urednik bil d-r Haralampie Man~ev;
 Od 2008 god. se izdava vo tri broja godi{no, a od 2010 god. glaven i
odgovoren urednik e prof. d-r Goce Spasovski;
 Od 2011 god., br. 2, spisanieto ima me|unaroden ureduva~ki odbor;
 Trudovite se napi{ani na makedonski ili angliski jazik i tie se
podgotveni spored pravilata kako da se napi{e i objavi trud;
 Spisanieto ne e so otvoren pristap i trudovite ne se dostapni vo
elektronska verzija.

8. Prilozi
 Prilozi: Makedonska akademija na naukite i umetnostite,
Oddelenie za biolo{ki i medicinski nauki = Contributions:
Macedonian Academy of Sciences and Arts, Section of Biological and
Medical Sciences; ISBN 0351-3254;
 Prviot volumen e izdaden vo 1969 god., a od 1980 god. odgovorno za
izdavawe na spisanieto e Oddelenieto za biolo{ki i medicinski
nauki vo MANU;
 Od 2002 god. glaven i odgovoren urednik e akademik prof. d-r
Momir Polenakovi};
 Sписанието е со меѓународен уредувачки одбор, излегува два пати
годишно; trudovite se dostavuvaat i pe~atat na angliski jazik so
izvadok na makedonski;
 Zасега е единственото списание од Македонија кое е индексирано vo
Medline/PubMed;
 Spisanieto se so otvoren pristap i trudovite vo elektronska
forma mo`e da se najdat na slednava veb stranica:
http://www.manu.edu.mk/prilozi/

9. Acta Morphologica
 Acta Morphologica: пublikacija na Zdru`enieto na anatomi i
morfolozi na Makedonija = Acta Morphologica: Publication of
Macedonian Association of Anatomists and Morphologists (Acta
Morphol); ISSN 1409-9837; иzdava~ е Medicinski fakultet,
Институт за анатомија; glaven i odgovoren urednik е prof. d-r
Dobrila Tosovska-Lazarova;
 Prviot broj e publikuvan vo 2004 god. i ottoga{ излегува двапати
годишно;
 Sписанието е со меѓународен уредувачки одбор од 2011 година; od 2006
god. трудовите се dostavuvaat i objavuvaat na angliski jazik so
izvadok na makedonski;
 Ima otvoren pristap i trudovite se достапни vo elektronska
forma на slednava veb stranica: www.webdoctor.com.mk

10. Physioacta
 Physioacta: spisanie na Zdru`enieto na fiziolozi i antropolozi
na Makedonija = Physioacta: Publication of the Macedonian Association
of Physiologists and Anthropologists (Physioacta); ISSN 1857-5587;
izdava~ е Medicinski fakultet, Institut за физиологија; glaven i
odgovoren urednik e prof. d-r Vesela Maleska-Ivanovska;
 Prviot volumen e izdaden vo 2007 god. i ottoga{ излегува двапати
годишно;
 Sписанието е со меѓународен уредувачки одбор од бр. 2 од 2010 год.;
 Ne e so otvoren pristap i trudovite ne se dostapni vo elektronska
forma

11. MJMS
 MJMS - Macedonian Journal of Medical Sciences (печатена верзија
ISSN 1857-5749, elektronska верзија ISSN 1857-5773); izdavaч e
Медицински факултет, Institut za imunobiologija i humana
genetika; glaven i odgovoren urednik e prof. d-r Mirko Spiroski;
 Prviot volumen e izdaden vo 2008 god.; излегува vo pe~atena i
elektronska verzija четири пати годишно;
 Sписанието е со меѓународен уредувачки одбор, trudovite se
napi{ani na angliski jazik; dostavuvaweto, recenziraweto,
celata komunikacija so redakcijata se odviva po elektronski pat;
 Prvo spisanie od ovaa oblast koe e vneseno vo pove}e svetski bazi
na podatoci, odnosno indeksirano vo Directory of Open Access
Journals (DOAJ), EBSCO, EMBASE, HINARI, Scopus, Index Copernicus,
Google Scholar, i dr.;
 Spisanieto e со отворен пристап, а сите potrebni informacii, kako
i trudovite se dostapni na следната веб страница:
http://www.mjms.ukim.edu.mk/

12. Medicus
 Medicus, ISBN 1409-6366; izdavaч е Medicinskiot centar vo Tetovo;
glaven i odgovoren urednik e prof. d-r sci. Remzi Izairi;
 Prviot broj e publikuvan vo 2004 god.; spisanieto излегува двапати
годишно; trudovite se napi{ani na albanski, makedonski ili
angliski jazik, no upatstvata za avtorite za podnesuvawe trud se
napi{ani samo na albanski jazik;
 Vо elektronska forma spisanieto е достапно на:
http://www.medalb.com

13. Arhivi na javnoto zdravje
 Arhivi na javnoto zdravje (AJZ) = Archives of Public Health, ISSN
1857-7148; издавач е Institutot za javno zdravje na Republika
Makedonija; гlaven i odgovoren urednik e prof. d-r Vladimir
Kendrovski;
 Prviot broj e izdaden 2009 god.; излегува годишно;
 Spisanieto se so me|unaroden ureduva~ki odbor od 2011 god.;
trudovite se pi{uvaat na makedonski i/ili angliski jazik;
 Ne e so otvoren pristap i trudovite ne se dostapni vo elektronska
verzija.

14. Epilepsija;
Makedonski ortopedsko-traumatolo{ki glasnik
 Epilepsija, spisanie na Ligata protiv epilepsija na Republika
Makedonija = Epilepsy, The Journal of the League against Epilepsy of the
Republic of Macedonia; ISSN 1409-617X; издавач е Клиниката за неврологија;
prviot broj e izdaden vo 1997 god. i glaven i odgovoren urednik bil prof.
d-r Radoslav Naumovski; od 2007 god. glavni i odgovorni urednici se prof.
d-r Dijana Nikodijevi} i as. d-r Emilija Cvetkovska; излегува двапати
годишно; sписанието е со меѓународен уредувачки одбор od 2010 god.;
trudovite se pi{uvaat na makedonski i/ili angliski jazik; posleden
izdaden broj e 37/38 od 2010; spisanieto ne e so otvoren pristap i trudovite
ne se dostapni vo elektronska verzija.
 Makedonski ortopedsko-traumatolo{ki glasnik = Acta Ortopedica et
Traumatologica Macedonica, spisanie na Makedonskoto dru{tvo na ortopedi
i traumatolozi (MADOT), koj e i izdava~, ISSN 1409-8814; prviot broj e
izdaden vo 1999 god., no spisanieto ne izleguva redovno, odnosno ne se
izdava sekoja godina, a broevite prodol`uvaat posledovno;poslednite dva
izlezeni broja (od 2007 i 2009 godina) se dostapni vo pdf na stranicata na
Makedonskata asocijacija na ortopedi i traumatolozi: www.maot.org.mk

15. Balkan Journal of Medical Genetics
 Balkan Journal of Medical Genetics (BJMG), ISSN 1311-0160 e me|unarodno
nau~no spisanie;
 Vo 1998 god. bil objaven prviot broj na ova spisanie, a eden od glavnite
urednici bil prof. d-r or|i Efremov; od 2000 god. izdava~ e
Makedonskata akademija na naukite i umetnostite vo Skopje; od 2012 god.
eden od glavnite urednici e d-r Dijana Pla{eska-Karanfilska; izleguva
dvapati godi{no; trudovite se napi{ani na angliski jazik;
 Spisanieto e indeksirano vo slednive bazi na podatoci: EMBASE (Excerpta
Medica database), Elsevier Biobase (Current Awareness in Biological Sciences),
Scopus, Chemical Abstracts (CA) Science Citation Index Expanded, Journal Citation
Reports/Science Edition,Index Copernicus itn.;
 Spisanieto ima dobieno impakt faktor od Thomson Reuters, koj iznesuva
0.225 za 2011 god.;
 Spisanieto e so otvoren pristap, а сите potrebni informacii i
elektronski pristap do trudovite mo`e da se najdat na следната веб
страница: www.bjmg.edu.mk

16. BANTAO Journal
 BANTAO Journal: Journal of the Balkan Cities Association of
Nephrology, Dialysis, Transplantation and Artificial Organs, ISSN 1312-
2517; izdava~ e Zdru`enieto za nefrologija, dijaliza,
transplantacija i ve{ta~ki organi od balkanskite gradovi;
 Prviot volumen e izdaden vo 2003 god.; od 2009 godina glaven i
odgovoren urednik e prof. d-r Goce Spasovski, a ~lenovi na
Ureduva~kiot odbor se pretstavnici od razli~ni gradovi od
balkanskite zemji;
 Spisanieto e so me|unaroden ureduva~ki odbor; izleguva dvapati
godi{no; trudovite se napi{ani na angliski jazik;
 Spisanieto e so otvoren pristap, a trudovite se dostapni vo
elektronski oblik na stranicata na Zdru`enieto
http://www.bantao.org/

17. Defektolo{ka teorija i praktika
 Defektolo{ka teorija i praktika (DTP) = Journal of Special Education and
Rehabilitation (JSER), (pe~atena verzija ISSN 1409-6099, elektronska verzija
eISSN 1857-663X); izdava~ e Filozofski fakultet, Institut za
defektologija;
 Prviot broj e izdaden vo 1997; prv glaven i odgovoren urednik bil prof.
Qup~o Ajdinski; od 2008 god. glaven i odgovoren urednik e prof. d-r
Vladimir Trajkovski; izleguva dva pati godi{no kako dvobroj;
 Sписанието е со меѓународен уредувачки одбор; trudovite se pi{uvaat na
makedonski i angliski jazik;
 Spisanieto e vklu~eno, odnosno indeksirano vo pove}e relevantni bazi na
podatoci, vklu~uvaj}i gi: DOAJ, HINARI, Proquest, EBSCO, Scopus, Index
Copernicus, Google Scholar itn.;
 Spisanieto e so otvoren pristap, a trudovite vo elektronski oblik se
dostapni na следната веб страница: http://jser.fzf.ukim.edu.mk
 Site broevi se retrogradno dostapni vo e-forma, zna~i od 1997 god. i
prebaruvaweto mo`e da se pravi spored klu~ni zborovi.

18. Makedonski farmacevtski bilten;
Makedonski stomatolo{ki pregled;
Makedonski veterinaren pregled
 Makedonski farmacevtski bilten = Macedonian Pharmaceutical Bulletin (prethodno
Bilten na Farmacevtskoto dru{tvo na SR Makedonija),spisanie na Makedonskoto
farmacevtsko dru{tvo, ISSN 1409-8695. Pod ovoj naslov po~nal da izleguva od 2000
god. (vol. 46), so glaven i odgovoren urednik prof. Svetlana Kulevanova; spisanieto
ima me|unaroden ureduva~ki odbor; izleguva dvapati godi{no ili kako dvobroj;
trudovite se napi{ani na angliski i/ili makedonski jazik; posleden izdaden volumen
e od 2011 god.; spisanieto ne e so otvoren pristap.
 Makedonski stomatolo{ki pregled, spisanie na Stomatolo{kiot fakultet vo Skopje
= Macedonian Dental Review (Maked Stomatol Pregl); ISSN 0350-8129; prviot broj e
izdaden vo 1977 god., a prv (i dolgogodi{en) glaven i odgovoren urednik bil prof. d-r
Ivan Tav~ioski; od 2006 god. glaven i odgovoren urednik e prof. d-r Marija Nakova;
ima me|unaroden ureduva~ki odbor; trudovite se napi{ani na makedonski jazik;
izleguva tripati godi{no kako dvobroj, no posleden dobien broj vo Bibliotekata e od
2010 god.; spisanieto ne e so otvoren pristap.
 Makedonski veterinaren pregled = Macedonian Veterinary Review, spisanie na
Fakultetot za veterinarna medicina i Institutot za veterina pri Univerzitetot
“Sv. Kiril i Metodij” (ISSN 1409-7621); prviot broj e izdaden vo 1972 god.;
dolgogodi{en glaven urednik (17 godini) bil prof. Borislav Xinleski; od 2008 god.
glaven urednik e prof. d-r Vlatko Ilieski; izleguva dvapati godi{no; trudovite se
napi{ani na makedonski ili angliski jazik; od 2010 god. spisanieto e so otvoren
pristap; se pe~ati samo vo elektronski oblik i e dostapno na
http://www.fvm.ukim.edu.mk/journal

19. Prilozi (od Bitola)
 Prilozi, spisanie na Dru{tvoto za nauka i umetnost od Bitola,
ISSN 0420-0950;
 Prviot broj e izdaden vo 1960 god. so osnovaweto na Nau~noto
dru{tvo od Bitola; nekoi broevi se kompletno posveteni na
trudovi prezentirani na nau~ni sobiri ili na specifi~na
problematika;
 Od 2009 god. glaven i odgovoren urednik e Dobre Todorovski;
izleguva redovno, dvapati godi{no ili kako dvobroj; trudovite se
napi{ani na makedonski i/ili angliski jazik;
 Spisanieto ne e so otvoren pristap.

20. Drugi spisanija
 Vox Medici (prethodno, do mart 2001 god., Bilten), glasilo na Lekarskata
komora na Makedonijа, ISSN 1409-8865; Prviot broj e otpe~aten vo 1992
god.; glaven urednik bil prof. d-r Spase Jovkovski; оd 2008 god. glaven i
odgovoren urednik e prof. d-r Katica Zafirovska, a od vtorata polovina
na ovaa godina (2012) e prof. d-r Mihail Ko~ubovski; излегува четири пати
годишно; trudovite se napi{ani na makedonski jazik; poslednive godini
tendencija e vo spisanieto da se publikuvaat i stru~ni, revijalni i nau~ni
trudovi; ima otvoren pristap i vo elektronska forma spisanieto e
достапнo na stranicata na Lekarskata komora na Makedonija:
http://www.lkm.org.mk/publikacii.htm
 Pedijatrija : Godi{na revija - Review in Pediatrics; ISSN 1409-567X. Vo
spisanieto se publikuvaat trudovi koi se prezentirani na edukativnite
seminari “Novini vo pedijatrijata”. Spisanieto ne se izdava sekoja godina,
a godi{tata/volumenite te~at sukcesivno.
 Socijalna medicina: stru~no spisanie za javno zdravje = Social Medicine:
Professional Journal for Public Health , ISSN 1857-6699; izdava~ e
Specijalisti~koto zdru`enie na lekarite po socijalna medicina so
organizacija na zdravstvenata dejnost; spisanieto e dostapno na
http://www.soc-med.org.mk/publikacii.htm

21. Glasilo na Medicinskiot fakultet vo Skopje
 Godi{en zbornik na Medicinskiot fakultet vo Skopje (God zb
med fak Skopje), koe od 1997 god. e preimenuvano vo Makedonsko
spisanie za medicina (MSM); izdava~ e Medicinskiot fakultet
vo Skopje;
 Prviot volumen ili tom na ova spisanie e izdaden vo 1954 god. Prv
glaven i odgovoren uredik bil prof. d-r Veqko Bujan;
 Izleguvalo vo kontinuitet do 1998 god. koga sledi dvegodi{na
pauza, a vo 2001 god. izleze noviot volumen 47 kako dvobroj, so nov
glaven i odgovoren urednik prof. d-r Zoran Gu~ev;
 Posleden izlezen volumen/dvobroj e od 2007 god.

22. Zaklu~ok
 Objavuvaweto trudovi e neminovno;
 Spisanijata od Makedonija treba da se stremat da izleguvaat redovno, da gi
po~ituvaat edinstvenite pravila za podnesuvawe trudovi vo
biomedicinskite spisanija (Uniform requirements for manuscripts submitted to
biomedical journals), preporakite za eti~kite pravila vo istra`uvawata na
`ivotni i/ili lu|e;
 Osven {to treba da bidat recenzirani, trudovite treba da imaat soliden
kvalitet/sodr`ina;
 Otvoreniot pristap e mo`nost dostignuvawata na makedonskite nau~nici
da stignat do svetskata javnost so {to bi se zgolemilo i nivnoto nau~no
vlijanie.
 Na kraj, edna od preporakite na Svetskata asocijacija na izdava~i na
medicinski spisanija (World Association of Medical Editors – WAME) e: osven
specifi~nite celi (recenzija, kvalitet, profesionalizam vo izdavaweto,
pottiknuvawe istra`uvawa koi se zasnovani na prinicipite i praktikata
na medicinskoto izdava{tvo, itn.), edno medicinsko spisanie ima
op{testvena odgovornost da ja podobri sostojbata na zdravjeto na lu|eto i
da go so~uva integritetot na naukata.

23. Veb stranicata na Centralnata medicinska
biblioteka

24. Referenci
 Polenakovic M, Danevska L. Medical Journals in the Republic of
Macedonia after the Second World War. Prilozi/Contributions 2011; 32(2):
11-31.
 Danevska L. Medicinski spisanija vo Republika Makedonija. Vo:
Jovan Tofoski, urednik. 60 godini (1945-2005) Makedonsko
lekarsko dru{tvo; Skopje: Makedonsko lekarsko dru{tvo; 2008.
str. 301-8
 Bailey CW. What is Open Access? Available at: http://digital-
scholarship.org/cwb/WhatIsOA.htm
 International Committee of Medical Journal Editors. Uniform requirements
for manuscripts submitted to biomedical journals: writing and editing for
biomedical publication, updated April 2010. Available at:
http://www.icmje.org
 About WAME. Updated June 24, 2011. Available at: www.wame.org

25. Blagodaram na vnimanieto