4. Outline: procedurele aspecten
• Praktijkgerichte commentaar bij de administratieve procedure uit de
Voetbalwet
– Welke feiten worden administratiefrechtelijk beteugeld door de Voetbalwet?
– Wie overtreedt?
– Administratieve procedure of strafrechtelijke vervolging?
– Administratieve procedure?
– Welke sancties?
– Wijze van beroep?
5. Voetbalwet: procedurele aspecten
• Welke feiten worden administratiefrechtelijk beteugeld door de
Voetbalwet?
– Algemene en bijzondere verplichtingen van organisatoren en overkoepelende
sportbond
• Bijv. opstellen reglement inwendige orde, regeling van burgerrechtelijke uitsluiting en regeling inzake
afgifte van voorwerpen in het reglement van inwendige orde, controleren van naleving van reglement
van inwendige orde, verzekeren van ticketbeheer, edm.
6. Voetbalwet: procedurele aspecten
• Welke feiten worden administratiefrechtelijk beteugeld door de
Voetbalwet?
– Feiten die het verloop van de nationale of international voetbalwedstrijd kunnen
verstoren:
– Quid verloop van de wedstrijd?: Vanaf het openen van de poorten van het stadion, tot het sluiten van de poorten.
(Pol. Brugge, 12 november 2009, TGR-TWVR 2010, afl. 2, 108)
– Het gedrag dient niet in te houden dat de wedstrijd dient te worden stilgelegd. Het volstaat dat de beleving van de toeschouwers wordt
gehinderd. (Cass. AR C.09.0104.N, 21 februari 2011)
• in het stadion / perimeter gooien of schieten van voorwerpen (artikel 20 en 20bis)
• het onrechtmatig betreden of poging tot betreden van het stadion / perimeter (artikel 21)
• niet opvolgen van richtlijnen of bevelen van veiligheidsverantwoordelijke, steward, politie- of
hulpdiensten (artikel 21bis)
• hulp bieden bij onrechtmatige betreding (artikel 21ter)
• zonder geldig toegangsbewijs zones betreden of pogen betreden die niet voor publiek toegankelijk zijn
(artikel 22)
• in het stadion / perimeter / ter gelegenheid van een voetbalwedstrijd aanzetten tot slagen en
verwondingen, haat en woede t.o.v. één of meerdere personen (artikel 23 en 23bis)
– Licht gebaar van speler n.a.v. racistische uitlatingen door de toeschouwers, zonder reactie scheidsrechter of organisatoren van de wedstrijd,
kan niet worden beschouwd als begaan door een persoon die beschikt over zijn vrije wil. (Pol. Verviers, 9 oktober 2008, JLMB 2008, afl. 35,
1578)
• binnensmokkelen, poging tot of bezit van pyrotechnisch materiaal bedoeld voor licht, rook of lawaai te
produceren (artikel 23ter)
7. Voetbalwet: procedurele aspecten
• Welke feiten worden administratiefrechtelijk beteugeld door de
Voetbalwet?
– Feiten die het verloop van de nationale of international voetbalwedstrijd kunnen
verstoren
– Temporele en territoriale uitbreiding: artikel 19, tweede t.e.m. vijfde lid
• bepaalde overtredingen begaan in de perimeter vijf uur voor de aanvang en vijf uur na het einde van
de voetbalwedstrijd
• omwille van en ter gelegenheid van een voetbalwedstrijd aanzet tot slagen en verwondingen, haat of
woede ten opzichte van een of meerdere personen op het grondgebied van het Koninkrijk
9. Voetbalwet: procedurele aspecten
• Administratieve procedure of strafrechtelijke vervolging?
– artikel 35 Voetbalwet: “De procureur des Konings beschikt over een termijn van
een maand, te rekenen van de dag van ontvangst van het afschrift van het
proces-verbaal bedoeld in artikel 25 om de ambtenaar bedoeld (in artikel 26, § 1
eerste lid), in te lichten dat een opsporingsonderzoek of een gerechtelijk
onderzoek werd opgestart of een strafrechtelijke vervolging (of een vervolging in
het kader van de wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming) werd
ingesteld. Vóór het verstrijken van deze termijn kan de ambtenaar bedoeld in
artikel 26, eerste lid, geen administratieve sanctie opleggen (op basis van de
artikelen 24 tot 24quater), behoudens voorafgaande mededeling door de
procureur des Konings dat deze geen gevolg aan het feit wenst te geven.
De in het vorige lid vermelde mededeling door de procureur des Konings, doet
de mogelijkheid vervallen voor de (in artikel 26, § 1 eerste lid), bedoelde
ambtenaar om een administratieve sanctie op te leggen (op basis van de
artikelen 24 tot 24quater).”
10. Voetbalwet: procedurele aspecten
• Administratieve procedure of strafrechtelijke vervolging?
– Artikel 35 iuncto 25 Voetbalwet: beperking risico dubbele bestraffing
– Bij vordering O.M. vervalt mogelijkheid administratieve sanctie
– Na 1 maand vervalt mogelijkheid strafvordering
– Strafrechtelijke vervolging aangewezen?
• Verjaringstermijn
• meer waarborgen voor slachtoffers
• burgerlijke partijstelling
• mogelijkheid zwaardere straf (b.v. vrijheidsstraf)
– Administratiefrechtelijke vervolging aangewezen?
• “teneinde de zaken op een snelle wijze af te handelen en ook aangezien een dergelijk systeem minder
repressief is voor de betrokken personen dan een strafrechtelijke aanpak (geen enkele
vrijheidsberovende maatregel wordt voorzien - welnu, dergelijke maatregelen bedoeld door artikel 7
van het Strafwetboek zijn zwaarder dan een geldboete, de administratieve sancties worden niet
opgenomen in het strafregister van de betrokkene, ... )”
(Parl. St., Kamer, 1997-1998, nr. 152/1, pp. 1-2)
11. Voetbalwet: procedurele aspecten
• Administratieve procedure?
– Vaststelling bij proces-verbaal (artikel 25 Voetbalwet)
• vaststelling door politieambtenaar (artikel 18 en 24 tot 24quater)
• voor organisatoren en overkoepelende sportbond ook vaststelling door een daartoe door de Koning
aangewezen ambtenaar
• pv heeft geen bijzondere bewijswaarde
• bewijs kan daarbij geleverd worden door alle bewijsmiddelen waarover tegensprekelijk debat is
gevoerd en waarvan de rechter op onaantastbare wijze de bewijswaarde beoordeelt. Uit de
omstandigheid dat de beelden van een video, die het bewijs kunnen opleveren van de gestrafte feiten,
op een internetsite werden ontdekt, kan niet worden afgeleid dat het om een ongeoorloofd
bewijsmiddel gaat (Cass. AR C.10.0078.F, 4 november 2010)
– OM heeft 1 maand na ontvangst pv opsporingsonderzoek, , gerechtelijk
onderzoek, strafrechtelijke vervolging dan wel vervolging in het kader van
Jeugdbeschermingswet
– In tussentijd i.p. moratorium
12. Voetbalwet: procedurele aspecten
• Administratieve procedure?
– Aangetekende zending (artikel 26 Voetbalwet) met vermelding van (op straffe
van nietigheid):
• de feiten waarvoor de procedure is opgestart
• het feit dat de overtreder de gelegenheid heeft om binnen 30 dagen te rekenen van de datum van
kennisgeving van de aangetekende brief, zijn verweermiddelen uiteen te zetten bij een ter post
aangetekende brief, en dat hij (het recht heeft om bij die gelegenheid de in het eerste lid bedoelde
ambtenaar expliciet om een mondelinge verdediging van zijn zaak te verzoeken)
• het feit dat de overtreder het recht heeft om zich te laten bijstaan door een raadsman
• het feit dat de overtreder het recht heeft zijn dossier te consulteren
• een kopie van het proces-verbaal, gevoegd als bijlage
13. Voetbalwet: procedurele aspecten
• Administratieve procedure?
– Verweer binnen 30 dagen van kennisgeving van de aangetekend brief via
aangetekend schrijven (zoniet kan deze buiten beschouwing worden gelaten),
begindatum is dus kennisgeving van de brief
– Vraag tot horen dient expliciet geuit te worden
– Mondelinge verdediging voor de Voetbalcel
– Niet noodzakelijk ambtenaar die gehoord heeft die sanctie oplegt, delegatie is
mogelijk op basis van de Voetbalwet
• beslissing dient genomen te worden door dezelfde persoon die de betrokkene hoorde in zijn
verdediging. (Pol. Brugge, 10 mei 2001, T. Vred. 2003, afl. 10, 466)
• de ambtenaar die in voorkomend geval de overtreder in zijn verdediging hoort en de ambtenaar die de
overtreder de sanctie oplegt, moet dezelfde ambtenaar zijn.
(Cass. AR C.02.0182.N, 19 november 2004)
• wetgevend initiatief: invoeging artikel 26§3 Voetbalwet
• in de mate dat de ambtenaar die betrokkene verhoort schriftelijk verslag uitbrengt aan de ambtenaar
die de sanctie oplegt en deze hiervan, alvorens de sanctie wordt opgelegd, kennis neemt is er geen
sprake van een ongeoorloofd onderscheid. (Arbitragehof 29 november 2006, nr. 178/2006)
14. Voetbalwet: procedurele aspecten
• Administratieve procedure?
– Beslissing administratieve sanctie heeft uitvoerbare kracht na één maand, te
rekenen vanaf de kennisgeving van de beslissing
– Motivering: bedrag en duur
– Proportioneel
– Beslissing dient genomen te worden binnen 6 maanden van de feiten
– Kennisgeving
• binnen 10 werkdagen na de vervaltermijn van 6 maanden
(artikel 30, derde lid Voetbalwet na Cass. 16 april 2004 RW 2004-05, 1056 en Cass. 3 mei 2004, T.
Gem. 2005, 199)
• bevat uitnodiging tot betaling
15. Voetbalwet: procedurele aspecten
• Administratieve procedure?
– Minderjarigen (artikel 26§2 Voetbalwet)
• naar aanleiding van Arbitragehof nr. 155/2002, 6 november 2002
• aangetekende brief aan de minderjarige en aan vader en moeder,voogden of personen die gezag over
hem uitoefenen
• altijd uitnodiging mondelinge verdediging
• kopie verhoor aan minderjarige en aan vader en moeder,voogden of personen die gezag over hem
uitoefenen
• stafhouder wordt aangeschreven naar aanleiding van opmaak proces-verbaal
• stafhouder of BJB wijst advocaat aan
• “De voetbalwet voorziet aldus in specifieke procedurele
waarborgen voor de minderjarigen, die geïnspireerd
zijn op die waarin de wet van 8 april 1965 voorziet,
wat betreft de beslissing van de door de Koning
aangewezen ambtenaar : informatie meegedeeld aan
de personen die de minderjarige onder hun bewaring
hebben, verhoor van de minderjarige en aanwezigheid
van een advocaat.”
In die zin doet de Voetbalwet niet op een onevenredige
wijze afbreuk aan de rechten van minderjarigen.
(Arbitragehof nr. 98/2005, 1 juni 2005)
• aparte sanctie: administratief stadionverbod voor een
duur van 3 maanden tot 5 jaar
16. Voetbalwet: procedurele aspecten
• Mogelijke administratieve sancties?
– Administratieve geldboete
• minima en maxima in de Voetbalwet
• het feit dat het opleggen van zware administratieve geldboeten niet aan de exclusieve bevoegdheid
van de rechterlijke macht worden voorbehouden is niet onverzoenbaar met artikel 6 EVRM
(GwH 31 mei 2011, nummer 100/2011)
– Administratief stadionverbod
– Administratief perimeterverbod
• valt samen met stadionverbod
• optioneel
– Administratieve aanmeldingsplicht (maximaal 3 maand)
– Administratief verbod tot het verlaten van het grondgebied
– Stadionverbod als veiligheidsmaatregel door de aangewezen politieambtenaar
17. Voetbalwet: procedurele aspecten
– Minima en maxima in de Voetbalwet
– Verzachtende omstandigheden
– Opschorting, uitstel of probatie niet toepasselijk op administratieve geldboeten
• Arbitragehof 28 november 2001, nr. 153/2001
• Arbitragehof 16 juni 2004, nr. 105/2004
• GwH 11 maart 2009, nr. 42/09
• administratieve sancties voor feiten die niet strafrechtelijk sanctioneerbaar zijn: niet van toepassing
• administratieve sancties voor feiten die wel strafrechtelijk sanctioneerbaar zijn: discussie
– Uitvoerbare kracht van de administratieve sanctie: 1 maand na kennisgeving
– Administratieve sancties kunnen niet met uitstel van tenuitvoerlegging worden
uitgesproken. (Cass. AR C.05.0233.N, 7 februari 2008)
– Quid stadionverbod als beveiligingsmaatregel? Geen beroep mogelijk (Cass. AR
C.01.0128.N, 17 januari 2002)
18. Voetbalwet: procedurele aspecten
• Beroep?
– Verzoekschrift bij de politierechtbank / jeugdrechtbank
• geen uiteenzetting grieven in verzoekschrift is niet ontvankelijk verzoekschrift conform artikel 1057
Ger. W. (Pol Dendermonde 9 december 2005, RW 2007-08, afl. 28, 1165)
• sui generis. Artikel 1057 Ger. W. vindt geen toepassing. (Pol Mechelen 28 februari 2007, RW 2007-08,
afl. 28, 1165)
• sui generis. Geen wettelijke basis om te poneren dat de grieven uiteengezet dienen te worden.
(Pol. Mechelen 3 september 2008, T. Pol. 2009, afl. 1, 44)
• op tegenspraak. (Pol. Luik 30 januari 2006, JLMB 2006, 750)
• op tegenspraak. (De Roy, C. “Bestrijding van overlast blijkt een lastige juridische klus: over de
wijziging van de gemeentelijke administratieve sancties”, RW 2005-06, afl. 12, 445)
– Termijn? Binnen één maand vanaf de dag van de afgifte van de brief (dus niet
dag van kennisname) (Pol. Gent, 27 mei 2004, T. Vred. 2005, afl. 2, 55)
• echter artikel 31 §1, derde lid Voetbalwet iuncto artikel 53bis, 2° Ger. W.
• belangrijk is dat het beroep bij de politierechtbank niet gelijkstaat aan het hoger beroep uit artikel 105
ev. Ger. W. (Cass. 23 april 2007, RW 2007-08, afl. 28, 1153)
• verlenging van de termijn conform artikel 50 Ger. W. is dan ook niet van toepassing (Pol. Brugge 21
juni 2007, RW 2007-08, afl. 28, 1166)
– Territoriale bevoegdheid? Artikel 624 Ger. W. ?
19. Voetbalwet: procedurele aspecten
• Beroep?
– OM dient op de zitting aanwezig te zijn en advies uit te brengen
(Pol. Brugge, 19 februari 2009, RW 2009-10, afl. 17, 725)
• mededeling aan OM is raadzaam. Dit wordt evenwel niet op straffe van nietigheid door de Voetbalwet
voorgeschreven
• bij procedures aanhangig bij de jeugdrechtbank kan worden verwezen naar artikel 765 Ger. W.
– Burgerrechtelijke procedure (actori incumbit probatio)
– Volle rechtsmacht
• de politierechtbank / jeugdrechtbank oordeelt over wettigheid en proportionaliteit.
• beslissing van een bestuurlijke overheid dient onderworpen te worden aan een a posteriori controle
van een rechtscollege met volle rechtsmacht. Indien het bestuur beschikt over mogelijkheid de
omvang van de sanctie aan te passen, dient het al dan niet correcte gebruik van die bevoegdheden
door de rechter worden gecontroleerd. (Arbitragehof nr. 14/2006, 25 maart 2006)
• de rechter kan evenwel niet om loutere redenen van opportuniteit of tegen de wettelijke regels in,
boeten kwijtschelden of verminderen. (Cass. AR. F.05.0102.F, 30 november 2006, onuitg.)
– Schorsende werking (artikel 28 Voetbalwet)
– Geen hoger beroep na vonnis, wel buitengewone rechtsmiddelen (artikel 31, §1
Voetbalwet) niet schorsend
