4. 1. Spontane generatie Het leven ontstaat vanzelf Aristoteles “ palingen en vliegen uit kadavers, muizen uit het graan en bladluizen uit dauwdruppels” 4
10. Jean Baptiste de Lamarck Organismenaangepastaanhunomgevingdoor verworveneigenschappen veranderingentijdens het leven Ongebruikorganismenverliezenorganen die zijnietgebruiken Perfectionering door gebruikcontinue gebruik van eenorgaanleidtertoedatditorgaangroterwordt – de spieren van eengewichtheffer, de groteoren van eennachtactievevleermuis Verworveneigenschappenwordendoorgegevenaan de volgendegeneratie 10
11. Charles Darwin 1809-1882 Britse naturalist Evolutie door natuurlijke selectie Verzamelde veel bewijsmateriaal om zijn ideeën te ondersteunen 11
12. Reis met de HMS Beagle Uitgenodigdom de wereldrondtereizen 1831-1836 (22 jaaroud!) missie van de Beaglewas de kustlijn van Zuid-Amerika in kaarttebrengen 12
13. Reis van de HMS Beagle Gestopt op de Galapagos eilanden 13
14. Opeenvolging van soorten Armadillos komenalleenvoor in Noord- en Zuid-Amerika. Glyptodont fossielenwordenalleen in Zuid-Amerikaaangetroffen 14
15. Opeenvolging van soorten Mylodonfossielen en luiaards in Zuid-Amerika “This wonderful relationship in the same continent between the dead and the living will…throw more light on the appearance of organic beings on our earth, and their disappearance from it, than any other class of facts.” 15
17. Darwin vond… vogels Hijverzameldeveelverschillendevogels op de Galapagos eilanden Specht? Vink? Spreeuw? Karekiet? 17
18. Darwin vond… vinken Alle 14 soorten die hijvondwarenvinken maar op het vaste land leeftmaareensoortvink… Spechtvink Grote grondvink Kleinegrondvink Boszangervink 18
19. Darwins boom Eenalseen boom vertakkendeevolutie van organismen Spechtvink Grote grondvink Kleinegrondvink Boszangervink 19
21. Warbler finch Cactus finch Woodpecker finch Sharp-beaked finch Small insectivorous tree finch Small ground finch Warbler finch Large insectivorous tree finch Cactus eater Mediumground finch Tree finches Ground finches Insect eaters Seed eaters Vegetarian tree finch Large ground finch Bud eater Darwinsvinken Verschillen in snavels gerelateerdaan de voedselbron overleving en voortplanting van nuttigeadaptaties 21
22. Darwinsvinken Darwinsconclusies kleinepopulatie van de Zuid-Amerikaansevinkbelandde op de eilanden variatiein snavelszorgdeervoordatindividuensuccesvolvoedselkondenverzamelen in verschillende milieus navelegeneratiesveranderden de populatiesvinken, zowel in gedragals in lichaamsbouw ophoping van nuttigeeigenschappen in eenpopulatie ontstaan van nieuwesoorten 22
26. De essentie Natuurlijkeselectie variatiebestaatbinnenpopulaties teveelnakomelingen meernakomelingendanovereenkomt met de draagkracht van het milieu competitie voedsel, partner, territorium, ontsnappenaan predators verschil in overlevingskans succesvolleeigenschappen= adaptaties verschil in voortplanting adaptatieskomenmeervoor in de populatie 26
27. Lamarck vs. Darwin Lamarck door hunnektestrekkenrichtinghogevegetatiewordt de neklanger. Dezeverworveneigenschapgeeft de giraffe door aannakomelingen Darwin giraffengeboren met eenrelatieflangenekhebbeneenhogerekansop overleving. Zijkrijgenmeernakomelingen die op hunbeurt de genenvooreenlangenekerven 27
29. Evolutionairekrachten Natuurlijkeselectie eigenschappen die overleving en voortplantingbevorderenvermeerderenzich in eenpopulatie adaptieveverandering Genetic drift frequentie van eigenschappen in eenpopulatiekanveranderen door eentoevaligegebeurtenis willekeurigeverandering 29
30. Natuurlijkeselectie Selectie op elkeeigenschap die overleving en/of voortplantingbeïnvloedt predatie fysiologie sexueleselectie 30
31. Predatie Selectie op zowel prooi alspredator gedrag camouflage & mimicry snelheid verdediging (fysisch en chemisch) 31
32. Fysiologie Selectie op lichaamsfuncties resistentie tegen ziekten efficiëntie (gebruik zuurstof, water, voedsel) bescherming tegen verwonding 32
33. Sexueleselectie Selectie op succesvolle voortplanting aantrekkingskracht op potentiële partner vruchtbaarheid succesvol opvoeding van nageslacht 33
35. De manen van eenleeuw Vrouwtjesvindenlange, donkeremanenaantrekkelijk Correlatie met hogertestosteronniveau beteregezondheid meerspieren & aggressie vruchtbaarder langerleven Maar…. HEET!! Is dat het waard?? 35
37. Sexueleselectie In allesoorten met geslachtelijkevoortplanting eigenschappen die je een partner opleveren beïnvloedtuiterlijk en gedrag kan in tegengestelderichtingwerkenvan natuurlijkeselectie 37
38. Co-evolutie Twee of meersoortenbepalenelkaarsevolutie predator-prooi ziekteverwekker & gastheer mutualisme bestuivers & bloemen 38
40. Genetic drift Per toevalverandert de frequentie van eeneigenschap in eenpopulatie geenadaptatieaan het milieu geenselectie founder effect kleinegroepindividuen start eennieuwepopulatie bottleneck door eenbepaalde factor (ramp) wordt depopulatiezeersterkgereduceerd. De populatiehersteltzichweer, maar met eenzeerbeperktegenenpool 40
56. Analogeorganen Aparteevolutie van organen vergelijkbarefunctie vergelijkbareexternevorm verschillende interne vorm & ontwikkelingt verschillendeoorsprong geenevolutionairerelatie 56
59. Rudimentaireorganen Hedendaagsedierenkunnenorganenbezitten die weinig tot geen nut hebben overblijfselen van organen die functioneelwaren in vooroudersoorten schadelijkemutatieshopenzich op in genen van minder belangrijkeorganen. Geennegatief effect op fitness slangen& walvissen— overblijfselen van bekken en achterpoten overblijfselen van ogen in blindeholenvis staartbot in de mens 59
61. Ontwikkeling Vergelijkbareontwikkeling in nauwverwantesoorten allevertebrate embryos hebbenvergelijkbarestructuren in verschillende stadia van hunontwikkeling kieuwbogen in vis, kikker, slang, vogel, mens, etc. 61
62. Bouwstoffen Vergelijking DNA & eiwitstructuur universelegenetische code! DNA & RNA vergelijkinggenen cytochroomC (respiratie) hemoglobine(gaswisseling) 62 Human/kangaroo 100 Human/ cow Dog/ cow 75 Rabbit/ rodent Human/rodent Llama/ cow Horse/ donkey 50 Nucleotide substitutions Horse/cow Sheep/ goat Pig/ cow 25 Goat/cow 0 0 25 50 75 100 125 Millions of years ago
63. Structuur hemoglobine Dog Lamprey Frog Bird Macaque Human 32 8 45 125 67 10 0 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 Aantalverschillen in aminozurentussenhemoglobine van vertebraten en de mens 63
66. Resistentie Resistentie tegen insecticide & medicijnen insecticide dood niet alleindividuen resistente overlevenden plantenzich voort resistentie is erfelijk insecticide wordt steedt mindereffectief 66
68. Biston betularia Selectiedruk? begin 19e eeuw weinig vervuiling korstmos groeit op boom= lichtgekleurde boomstam eind 19e eeuw fabrieken = roet op bomen korstmos dood = donkere boomstam halvewege 20e eeuw vervuiling vermindert terugkeer korstmos = lichtgekleurde boomstam industrieel melanisme 68
