1. 1
‫پیشرفته‬ ‫کاربردی‬ ‫شناسی‬ ‫زمین‬ ‫مجله‬‫بهار‬29‫شماره‬ ،7
‫زمین‬‫و‬ ‫شیمی‬‫توزیع‬‫فلزات‬‫سنگین‬‫چابهار‬ ‫خلیج‬ ‫دریایی‬ ‫و‬ ‫ساحلی‬ ‫رسوبات‬ ‫در‬
‫کشاورزی‬ ‫بهنام‬
‫زمین‬ ‫علوم‬ ‫بخش‬ ‫استادیار‬،‫شیراز‬ ‫دانشگاه‬
‫ابراهیمی‬ ‫پوریا‬
‫دانشجو‬‫زمین‬ ‫ارشد‬ ‫کارشناسی‬ ‫ی‬‫زیست‬ ‫شناسی‬‫محیطی‬،‫شیراز‬ ‫دانشگاه‬
‫ُر‬‫م‬ ‫فرید‬
‫زمین‬ ‫علوم‬ ‫بخش‬ ‫استاد‬،‫شیراز‬ ‫دانشگاه‬
‫حمزه‬ ‫علی‬ ‫محمد‬
‫اقیانوس‬ ‫ملی‬ ‫موسسه‬‫هند‬ ‫اقیانوس‬ ‫و‬ ‫عمان‬ ‫دریای‬ ‫پژوهشی‬ ‫ایستگاه‬ ،‫شناسی‬،‫چابهار‬
‫دریافت‬ ‫تاریخ‬:11/7/29‫پذیر‬ ‫تاریخ‬‫ش‬:11/8/29
pooria.ebrahimi@gmail.com
‫چکیده‬
‫چابهار‬ ‫خلیج‬‫دارد‬ ‫قرار‬ ‫بلوچستان‬ ‫و‬ ‫سیستان‬ ‫استان‬ ‫سواحل‬ ‫شرق‬ ‫جنوب‬ ‫در‬‫زیست‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ،‫آن‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫محدود‬ ‫چرخش‬ ‫و‬ ‫ُمگایی‬‫ا‬ ‫شکل‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫و‬‫ویژه‬ ‫اهمیت‬ ‫محیطی‬.‫دارد‬ ‫ای‬
‫تحقیق‬ ‫این‬ ‫در‬19‫و‬ ‫سطحی‬ ‫نمونه‬6‫چابهار‬ ‫خلیج‬ ‫دریایی‬ ‫و‬ ‫ساحلی‬ ‫رسوبات‬ ‫مغزه‬‫برای‬‫توزیع‬ ‫بررسی‬‫عمقی‬ ‫و‬ ‫سطحی‬‫سنگین‬ ‫فلزات‬‫برداشت‬‫شد‬‫نشان‬ ‫شیمیایی‬ ‫تجزیه‬ ‫نتایج‬ .
‫می‬‫میانگین‬ ‫که‬ ‫دهد‬‫مس‬ ‫غلظت‬ppm66/11‫سرب‬ ،ppm11/11‫روی‬ ،ppm86/16‫نیکل‬ ،ppm82/11‫کروم‬ ،ppm7/66‫کبالت‬ ،ppm17/2‫کادمیم‬ ،ppm12/9،
‫وانادیم‬ppm8/96،‫آرسنیک‬ppm11/2،‫منگنز‬ppm9/127،‫آهن‬%9% ‫منیزیم‬ ‫و‬61/1‫می‬‫باشد‬‫غنی‬ ‫ضریب‬ ‫نتایج‬ .‫زمین‬ ‫شاخص‬ ،‫شدگی‬‫نشان‬ ‫آلودگی‬ ‫ضریب‬ ‫و‬ ‫انباشت‬
‫عناصر‬ ‫آلودگی‬ ‫دهنده‬،‫آهن‬ ،‫کروم‬ ،‫نیکل‬‫غنی‬ ‫بیشترین‬ .‫است‬ ‫منطقه‬ ‫رسوبات‬ ‫در‬ ‫مس‬ ‫و‬ ‫روی‬‫می‬ ‫مشاهده‬ ‫چابهار‬ ‫تیر‬ ‫هفت‬ ‫اسکله‬ ‫در‬ ‫نیز‬ ‫سرب‬ ‫عنصر‬ ‫شدگی‬‫آلوده‬ .‫شود‬‫مناطق‬ ‫ترین‬
‫خلیج‬‫می‬ ‫کنارک‬ ‫اسکله‬ ‫و‬ ‫کالنتری‬ ‫شهید‬ ‫اسکله‬ ،‫بهشتی‬ ‫شهید‬ ‫اسکله‬ ،‫چابهار‬ ‫تیر‬ ‫هفت‬ ‫اسکله‬ ،‫چابهار‬‫خوشه‬ ‫تحلیل‬ ‫و‬ ‫همبستگی‬ ‫ضریب‬ ‫نتایج‬ .‫باشد‬‫می‬ ‫نشان‬ ‫ای‬‫عناصر‬ ‫که‬ ‫دهد‬
‫زمین‬ ‫منشا‬ ‫آلومینیم‬ ‫و‬ ‫منیزیم‬ ،‫آهن‬ ،‫وانادیم‬ ،‫کبالت‬ ،‫کروم‬ ،‫نیکل‬‫انسان‬ ‫منشا‬ ‫مس‬ ‫و‬ ‫روی‬ ،‫سرب‬ ‫عناصر‬ ‫و‬ ،‫زاد‬‫د‬ .‫دارد‬ ‫زاد‬‫عنصر‬ ‫غلظت‬ ‫کاهشی‬ ‫روند‬ ،‫چابهار‬ ‫تیر‬ ‫هفت‬ ‫اسکله‬ ‫مغزه‬ ‫ر‬
‫می‬ ‫عمق‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫مس‬‫جنگل‬ ‫رسوبات‬ ‫مغزه‬ ‫بررسی‬ ‫با‬ .‫باشد‬ ‫رسوبات‬ ‫در‬ ‫عنصر‬ ‫این‬ ‫توزیع‬ ‫در‬ ‫انسانی‬ ‫فعالیت‬ ‫نقش‬ ‫دهنده‬ ‫نشان‬ ‫تواند‬‫تاثیر‬ ‫تحت‬ ‫منطقه‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫مشخص‬ ‫ُرنا‬‫ک‬
‫عناص‬ ‫تغییرات‬ ‫روند‬ ‫شباهت‬ .‫است‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫روی‬ ‫عنصر‬ ‫آلودگی‬‫مغزه‬ ‫آلومینیم‬ ‫و‬ ‫منیزیم‬ ،‫آهن‬ ،‫وانادیم‬ ،‫کبالت‬ ،‫کروم‬ ،‫نیکل‬ ‫ر‬‫می‬ ‫مختلف‬ ‫های‬‫زمین‬ ‫منشا‬ ‫دهنده‬ ‫نشان‬ ‫تواند‬‫این‬ ‫زاد‬
‫مهم‬ .‫باشد‬ ‫عناصر‬‫انسان‬ ‫آلودگی‬ ‫منابع‬ ‫ترین‬‫قایق‬ ‫نگهداری‬ ‫و‬ ‫تعمیر‬ ،‫منطقه‬ ‫در‬ ‫زاد‬‫لنج‬ ‫و‬ ‫ها‬‫آلودگ‬ ‫باعث‬ ،‫خلیج‬ ‫در‬ ‫رنگ‬ ‫و‬ ‫سوخت‬ ،‫موتور‬ ‫روغن‬ ‫ریختن‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ها‬‫رسوبات‬ ‫ی‬
.‫است‬ ‫شده‬ ‫مس‬ ‫و‬ ‫روی‬ ،‫سرب‬ ‫عناصر‬ ‫به‬ ‫خلیج‬‫باران‬ ‫سامانه‬ ‫حاکمیت‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫نیز‬ ‫تابستان‬ ‫فصل‬ ‫در‬‫غرب‬ ‫جنوب‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫باد‬ ‫وزش‬ ،‫تابستانی‬ ‫موسمی‬ ‫های‬-‫امواج‬ ‫و‬ ،‫شرق‬ ‫شمال‬
‫زمین‬ ‫آلودگی‬ ‫باعث‬ ‫و‬ ،‫منتقل‬ ‫ساحل‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫دریا‬ ‫بستر‬ ‫رسوبات‬ ‫و‬ ‫یافته‬ ‫فرسایش‬ ‫ساحلی‬ ‫خط‬ ،‫پرقدرت‬‫عناصر‬ ‫زاد‬‫می‬ ‫رسوبات‬ ‫در‬ ‫آهن‬ ‫و‬ ‫کروم‬ ،‫نیکل‬.‫شود‬
‫واژه‬‫کلیدی‬ ‫های‬:،‫چابهار‬ ‫خلیج‬،‫بلوچستان‬ ‫و‬ ‫سیستان‬ ‫استان‬‫آلودگی‬ ،‫سنگین‬ ‫فلزات‬
‫مقدمه‬
‫محیط‬ ‫رسوبات‬‫آالینده‬ ‫انواع‬ ‫تجمع‬ ‫محل‬ ‫ساحلی‬ ‫های‬‫ساحل‬ ‫به‬ ‫ورودی‬ ‫های‬
‫می‬‫زیست‬ ‫قابلیت‬ ،‫باال‬ ‫سمناکی‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫سنگین‬ ‫فلزات‬ ،‫میان‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫باشد‬‫انباشت‬
‫و‬‫پایداری‬‫است‬ ‫برخوردار‬ ‫باالیی‬ ‫اهمیت‬ ‫از‬ ،‫زیاد‬(Tam &Wong, 2000;
Clark et al., 1998).‫نزدیکی‬‫سواحل‬‫خشکی‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫آلودگی‬ ‫منابع‬ ‫به‬‫باعث‬
‫سال‬ ‫طی‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫شده‬،‫اخیر‬ ‫های‬‫غلظت‬‫باالیی‬‫رسوبات‬ ‫در‬ ‫سنگین‬ ‫فلزات‬ ‫از‬
‫دنیا‬ ‫سراسر‬ ‫ساحلی‬ ‫مناطق‬ ‫و‬ ‫بنادر‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬‫شود‬ ‫مشاهده‬(Feng et al.,
2004; Wang et al., 2007.)‫افز‬،‫شهرسازی‬ ‫ایش‬‫فعالیت‬ ،‫صنعت‬ ‫توسعه‬‫های‬
‫تفریحی‬‫تجاری‬ ،‫قایق‬ ،‫رانی‬،‫بارگیری‬‫نظامی‬ ‫گاهی‬ ‫و‬،‫منابع‬ ‫جمله‬ ‫از‬‫انسان‬‫زاد‬‫فلزات‬
‫سنگین‬‫می‬ ‫ساحلی‬ ‫مناطق‬ ‫به‬ ‫ورودی‬،‫آن‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ .‫باشد‬‫سامانه‬‫گرمابی‬ ‫های‬،
‫واحده‬‫زمین‬ ‫ای‬‫شناختی‬‫را‬ ‫دریا‬ ‫افیولیتی‬ ‫بستر‬ ‫و‬‫می‬‫توان‬‫عنوان‬ ‫به‬‫زمین‬ ‫منابع‬‫زاد‬
‫سنگین‬ ‫فلزات‬‫ساحلی‬ ‫مناطق‬ ‫به‬ ‫ورودی‬‫کرد‬ ‫معرفی‬.
‫بسیاری‬ ‫در‬‫جنگل‬ ‫از‬ ‫جهان‬ ‫کشورهای‬ ‫از‬‫ُرنا‬‫ک‬‫ت‬ ‫شده‬ ‫کاشته‬ ‫یا‬ ‫خودرو‬ ‫ی‬‫وسط‬
‫پساب‬ ‫آلودگی‬ ‫کاهش‬ ‫جهت‬ ،‫انسان‬‫های‬‫می‬ ‫استفاده‬ ‫انسانی‬.‫شود‬‫بوم‬ ‫این‬‫سامانه‬‫ها‬
‫بخش‬ ‫بعضی‬ ‫در‬‫ب‬ ‫کشور‬ ‫جنوبی‬ ‫سواحل‬ ‫های‬‫ه‬‫چابهار‬ ‫خلیج‬ ‫سواحل‬ ‫در‬ ‫ویژه‬‫توسط‬
.‫است‬ ‫شده‬ ‫ایجاد‬ ‫انسان‬‫ش‬ ‫و‬ ‫فیزیکی‬ ‫خاصیت‬ ‫وجود‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫نواحی‬ ‫این‬‫یمیایی‬
‫می‬ ،‫متغیر‬‫تو‬‫ته‬ ‫محل‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫مهمی‬ ‫نقش‬ ‫اند‬‫نشس‬‫در‬ ‫سنگین‬ ‫فلزات‬ ‫منبع‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫ت‬
‫محیط‬‫کند‬ ‫بازی‬ ‫ساحلی‬ ‫های‬(Harbison, 1986).‫زیست‬ ‫آلودگی‬‫فلزات‬ ‫محیطی‬
‫سم‬‫ناک‬‫در‬‫می‬ ‫جهانی‬ ‫پدیده‬ ‫یک‬ ‫به‬ ‫شدن‬ ‫تبدیل‬ ‫حال‬‫باش‬.‫د‬‫دلیل‬ ‫به‬‫افزایش‬
‫آلودگی‬ ‫آثار‬ ‫نگرانی‬‫و‬ ‫انسان‬ ‫سالمت‬ ‫بر‬ ‫فلزی‬ ‫های‬‫بوم‬‫سامانه‬‫ها‬،‫پژوهش‬‫های‬
‫سواحل‬ ‫در‬ ‫رابطه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫متعددی‬‫دنیا‬ ‫نقاط‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬‫است‬ ‫شده‬ ‫انجام‬
(Bertolotto et al., 2003; Feng et al., 2004; Wang et al., 2007).
71

2. 2
ِ‫پیـشفت‬ ‫واستشدی‬ ‫ؿٌاػی‬ ‫صهیي‬ ِ‫هدل‬‫تْاس‬92ُ‫ؿواس‬ ،7
‫ًی‬‫ػال‬‫تشسػی‬ ،‫اخیش‬ ‫ّای‬‫صیؼت‬ ‫ّای‬‫هیضاى‬ ‫تغییشات‬ ‫هحیٌی‬‫دس‬ ‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬
ُ‫تَد‬ ‫فاسع‬ ‫خلیح‬ ‫ػاحلی‬ ‫ًَاحی‬ ِ‫ت‬ ‫هؼٌَف‬ ‫اوثشا‬ ‫وـَس‬ ‫خٌَتی‬ ‫ػَاحل‬(،‫خاٍیذ‬
1386‫؛‬Karbassi et al., 2005; Sharghi, 2008; Sadrinasab, 2008)
ُ‫ا‬ ‫ؿىل‬ ‫دلیل‬ ِ‫ت‬ ِ‫هٌالؼ‬ ‫هَسد‬ ِ‫هٌٌم‬ ‫اّویت‬ ‫ٍخَد‬ ‫تا‬ ٍ‫آب‬ ‫هحذٍد‬ ‫چشخؾ‬ ٍ ‫هگایی‬
‫تدض‬ ،‫آى‬ ‫دس‬‫چٌذ‬،‫هحذٍد‬ ِ‫هٌالؼ‬‫خاهؼ‬ ‫پظٍّؾ‬‫دس‬ ‫ی‬‫آلَدگی‬ ‫تا‬ ‫استثاى‬‫ػَاحل‬
‫كَست‬ ‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬ ِ‫ت‬ ‫چاتْاس‬ ‫خلیح‬ ‫تخلَف‬ ٍ ‫ػواى‬ ‫دسیای‬ً‫اػت‬ ِ‫گشفت‬.ّ‫ذف‬
‫ا‬‫تَصیغ‬ ‫تشسػی‬ ‫تحمیك‬ ‫یي‬‫ػومی‬ ٍ ‫ػٌحی‬‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬‫اًتخاتی‬‫سػَتات‬ ‫دس‬
‫دسیایی‬ ٍ ‫ػاحلی‬‫هی‬ ‫چاتْاس‬ ‫خلیح‬‫تاؿذ‬.
‫يیصگی‬‫ي‬ ‫عمًمی‬ ‫َای‬‫زمیه‬‫شىا‬‫خت‬‫مىطق‬ ‫ی‬ٍ
‫خغشافیایی‬ ‫ًَل‬ ‫تا‬ ‫چاتْاس‬ ‫خلیح‬˝10'24°60‫تا‬˝40'37°60‫ػشم‬ ٍ
‫خغشافیایی‬˝20'17°25‫تا‬˝45'26°25ٍ ‫ػیؼتاى‬ ‫اػتاى‬ ‫ؿشق‬ ‫خٌَب‬ ‫دس‬
‫داسد‬ ‫لشاس‬ ‫ػواى‬ ‫دسیای‬ ‫ػَاحل‬ ‫دس‬ ،‫تلَچؼتاى‬.‫آى‬ ‫هتَػي‬ ‫ػوك‬6‫ػوك‬ ٌِ‫تیـی‬ ،‫هتش‬
‫ٍسٍدی‬ ًِ‫دّا‬19،‫هتش‬‫حذٍد‬ ‫آى‬ ‫هؼاحت‬290‫آى‬ ‫لٌش‬ ٍ ‫ویلَهتش‬21‫هی‬ ‫ویلَهتش‬-
‫تاؿذ‬(Owfi et al., 2007.)‫صهیي‬ ‫ًظش‬ ‫اص‬ ‫چاتْاس‬ ‫خلیح‬‫ػاحلی‬ ‫هىشاى‬ ‫دس‬ ‫ؿٌاػی‬
‫داسد‬ ‫لشاس‬.‫ٍیظگی‬ ‫اص‬‫هی‬ ‫ػاحلی‬ ‫هىشاى‬ ‫ػوَهی‬ ‫ّای‬ِ‫هدوَػ‬ ‫ٍخَد‬ ‫تَاى‬‫ّای‬
ِ‫ًْـت‬ ،‫افیَلیتی‬‫ػٌگ‬ ‫تشًٍضد‬ ‫ػذم‬ ٍ ‫فلیؾ‬ ‫تیپ‬ ‫ّای‬‫وْي‬ ‫ّای‬‫ًام‬ ‫سا‬ ِ‫وشتاػ‬ ‫اص‬ ‫تش‬
‫تشد‬.ٌِ‫چی‬ ‫ٍاحذّای‬‫ایي‬ ‫دس‬ ِ‫و‬ ‫ؿٌاػی‬ِ‫هاػ‬ ‫هدوَع‬ ‫دس‬ ‫داسد‬ ‫سخٌوَى‬ ِ‫ًاحی‬،‫ػٌگ‬
‫هی‬ ‫وٌگلَهشا‬ ٍ ‫هاسى‬‫تاؿذ‬.‫ّویي‬ ‫اص‬ ‫ًیض‬ ‫دسیا‬ ‫ػوك‬ ‫ون‬ ‫ًَاحی‬‫سػَتی‬ ‫ٍاحذّای‬
‫تـىیل‬ُ‫ؿذ‬‫اػت‬(‫ؿىل‬1)(‫صهیي‬ ِ‫ًمـ‬‫ؿٌاػی‬1:100000‫چاتْاس‬.)
‫کار‬ ‫ريش‬
‫ػولیات‬‫كحشایی‬ًَِ‫ًو‬ ٍ‫اص‬ ‫تشداسی‬‫هحل‬،‫تْـتی‬ ‫ؿْیذ‬ ِ‫اػىل‬‫كیادی‬ ِ‫اػىل‬
‫تیش‬ ‫ّفت‬،‫چاتْاس‬ِ‫اػىل‬‫تداسی‬،‫والًتشی‬ ‫ؿْیذ‬،‫تیغ‬ ‫كیادی‬ ِ‫اػىل‬ِ‫هٌٌم‬ ‫خَس‬
،‫چاتْاس‬ ‫آصاد‬ً‫ُش‬‫و‬ ‫خٌگل‬،‫خذیذ‬ ‫ای‬‫آب‬ ًِ‫واسخا‬‫ؿیشیي‬‫وي‬،،‫خشچٌگ‬ ُ‫خضیش‬ِ‫اػىل‬
‫وٌاسن‬ ‫كیادی‬ٍ‫ػویك‬ ‫لؼوت‬‫دسیا‬ ‫تش‬‫پاییض‬ ‫دس‬1391‫ؿذ‬ ‫اًدام‬(‫ؿىل‬1).ُ‫هغض‬-
‫دس‬ ‫گیشی‬ُ‫ایؼتگا‬ِ‫هٌٌم‬ ‫ّای‬‫وـٌذی‬،ِ‫لَل‬ ‫تَػي‬ ‫دػتی‬ ‫كَست‬ ِ‫ت‬‫پلی‬ ‫ّای‬‫اتیلي‬
‫چگال‬‫لٌش‬ ِ‫ت‬5‫ػاًتیوتش‬،ًَِ‫ًو‬ ٍ‫داخل‬ ‫سػَتات‬ ‫اص‬ ‫تشداسی‬‫خلیح‬(‫تا‬‫ػوك‬3/18
‫هتش‬‫ی‬)‫تَػي‬ِ‫چٌگ‬‫ٍیي‬ ‫ٍاى‬(Van Veen Grab)‫تا‬‫همٌغ‬ ‫ػٌح‬250
‫ؿذ‬ ‫اًدام‬ ‫ػاًتیوتش‬.ًَِ‫ًو‬ ‫ٌّگام‬،‫تشداسی‬pH‫تا‬ ‫دسیا‬ ‫آب‬ُ‫دػتگا‬pH‫لاتل‬ ‫هتش‬
‫هذل‬ ‫حول‬pH330iُ‫اًذاص‬‫ؿذ‬ ‫گیشی‬‫تشای‬ ‫آى‬ ‫اص‬ ‫تا‬‫تحلیل‬ ٍ ِ‫تدضی‬ُ‫داد‬‫ّای‬
‫صهیي‬‫ؿیویایی‬‫ؿَد‬ ُ‫اػتفاد‬.ًَِ‫ًو‬‫سػَب‬ ‫ّای‬ًَِ‫ًو‬ ‫اص‬ ‫پغ‬ ِ‫تالفاكل‬‫تشداسی‬ِ‫ت‬
‫الیاًَع‬ ‫هلی‬ ِ‫هَػؼ‬ ُ‫آصهایـگا‬‫الیاًَع‬ ٍ ‫ػواى‬ ‫دسیای‬ ‫پظٍّـی‬ ُ‫ایؼتگا‬ ،‫ؿٌاػی‬
‫ٌّذ‬-‫گشدیذ‬ ‫هٌتمل‬ ‫چاتْاس‬.ُ‫هغض‬‫ًَلی‬ ‫تشؽ‬ ‫اص‬ ‫پغ‬ ‫سػَب‬ ‫ّای‬‫ل‬ِ‫َل‬‫پلی‬ِ‫ت‬ ،‫اتیلي‬
‫ؿذ‬ ‫تمؼین‬ ‫ًین‬ ٍ‫د‬.‫فَاكل‬ ‫تا‬ ُ‫هغض‬ ِ‫ًیو‬ ‫یه‬5‫تخؾ‬ ِ‫ت‬ ‫ػاًتیوتش‬‫وَچىتش‬ ‫ّای‬
ٍ ‫ؿذ‬ ‫خـه‬ ‫هحیي‬ ‫دهای‬ ‫دس‬ ،‫هدضا‬ ‫ظشف‬ ‫دس‬ ‫لؼوت‬ ‫ّش‬ ‫سػَب‬ ٍ ‫ؿذ‬ ُ‫داد‬ ‫تشؽ‬
‫ؿذ‬ ُ‫رخیش‬ ‫دیگش‬ ِ‫ًیو‬.ًَِ‫ًو‬‫داخل‬ ‫سػَب‬ ‫ّای‬‫خل‬‫ًیض‬ ‫یح‬ًِ‫خذاگا‬ ‫تلَست‬‫ظشٍف‬ ‫دس‬
‫پلی‬‫ا‬‫هحیي‬ ‫دهای‬ ‫دس‬ ‫تا‬ ‫ؿذ‬ ِ‫سیخت‬ ‫چگال‬ ‫تیلي‬‫ؿَد‬ ‫خـه‬.ِ‫ت‬ ‫سػَتات‬ ِ‫هاػ‬ ‫همذاس‬
ًِ‫دا‬ ‫سٍؽ‬‫تٌذی‬‫تش‬(Shau, 1965)ٍ‫آى‬ ‫سع‬ ٍ ‫ػیلت‬ ‫همذاس‬‫ّا‬ُ‫دػتگا‬ ‫تَػي‬
ًِ‫دا‬‫هذل‬ ‫لیضسی‬ ‫تٌذی‬Fritsch Analysatta 22ُ‫اًذاص‬‫گیشی‬‫ؿذ‬.‫دس‬‫پغ‬ ‫ًْایت‬
‫ت‬ ‫تشسػی‬ ‫اص‬ًَِ‫ًو‬ ‫ًماى‬ ‫هٌاػة‬ ‫تَصیغ‬ ‫گشفتي‬ ‫ًظش‬ ‫دس‬ ٍ ‫یـتش‬‫تشداسی‬ًَِ‫ًو‬ ،‫ّای‬
ٍ ‫ؿذ‬ ‫حزف‬ ‫غیشهشٍسی‬12ًَِ‫ًو‬‫سػَب‬‫ػٌحی‬ٍ6ُ‫هغض‬‫سػَب‬‫ؿذ‬ ‫اًتخاب‬.‫اص‬
ُ‫هغض‬ ‫ّش‬‫سػَتی‬‫تا‬ ‫كفش‬ ‫ػوك‬ ِ‫ػ‬5،‫ػاًتیوتشی‬30‫تا‬40‫ػاًتی‬ٍ ‫وتشی‬60‫تا‬70
‫ػاًتیوتشی‬‫اًتخاب‬‫گشدیذ‬.ًَِ‫ًو‬‫ّا‬‫سػَب‬ ‫ی‬‫اله‬ ‫تا‬ ‫ؿیشاص‬ ُ‫داًـگا‬ ُ‫آصهایـگا‬ ‫دس‬
230‫هؾ‬(‫اص‬ ‫ووتش‬ ‫لٌش‬63‫هیىشٍى‬)ٍ ‫ؿذ‬ ‫اله‬‫تشای‬‫ؿیویایی‬ ِ‫تدضی‬ِ‫ت‬‫سٍؽ‬
‫المایی‬ ُ‫خفتیذ‬ ‫پالػوای‬ ‫خشهی‬ ‫ػٌح‬ ‫ًیف‬(ICP-MS)ُ‫آصهایـگا‬ ِ‫ت‬Acme
ً‫وا‬‫گشدیذ‬ ‫اسػال‬ ‫ادا‬.ُ‫داد‬ ‫دلت‬ ٍ ‫كحت‬ ‫تؼییي‬ ‫هٌظَس‬ ِ‫ت‬ٍ ‫اػتاًذاسد‬ ًَِ‫ًو‬ ‫یه‬ ،‫ّا‬
ِ‫ػ‬‫ؿذ‬ ‫اسػال‬ ‫ًیض‬ ‫تىشاسی‬ ًَِ‫ًو‬.
‫تحث‬
‫دس‬(‫خذٍل‬1)ًَِ‫ًو‬ ‫دس‬ ‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬ ‫تَكیفی‬ ‫آهاس‬‫ًثیؼی‬ ‫ػیاس‬ ‫تا‬ ‫سػَب‬ ‫ّای‬
‫اػت‬ ُ‫ؿذ‬ ِ‫همایؼ‬ ‫هیاًگیي‬ ‫ؿیل‬ ٍ ‫هشخغ‬ ًَِ‫ًو‬ ‫دس‬ ‫ػٌاكش‬.ًَِ‫ًو‬ ،‫تشسػی‬ ‫ایي‬ ‫دس‬
S1(‫تادی‬ ِ‫هاػ‬)‫هشخغ‬ ًَِ‫ًو‬ ‫ػٌَاى‬ ِ‫ت‬ ،‫احتوالی‬ ُ‫آالیٌذ‬ ‫هٌاًك‬ ‫اص‬ ‫دٍسی‬ ‫دلیل‬ ِ‫ت‬
‫ؿذ‬ ‫اًتخاب‬.ًَِ‫ًو‬ ‫تیي‬ ‫دس‬‫ّای‬‫سػَب‬،‫ػٌحی‬‫غلظت‬‫ػٌاكش‬ِ‫اػىل‬ ‫دس‬ ‫هغ‬ ٍ ‫سٍی‬
‫چاتْاس‬ ‫تیش‬ ‫ّفت‬(ًَِ‫ًو‬ُ‫ؿواس‬1)‫وٌاسن‬ ِ‫اػىل‬ ،(ُ‫ؿواس‬ ًَِ‫ًو‬9)‫ؿْیذ‬ ِ‫اػىل‬ ،
‫تْـتی‬(ُ‫ؿواس‬ ًَِ‫ًو‬3)‫والًتشی‬ ‫ؿْیذ‬ ‫تداسی‬ ِ‫اػىل‬ ٍ(ُ‫ؿواس‬ ًَِ‫ًو‬4)‫اختالف‬
‫داسد‬ ‫هٌاًك‬ ‫ػایش‬ ‫تا‬ ‫تَخْی‬ ‫لاتل‬.‫چاتْاس‬ ‫تیش‬ ‫ّفت‬ ِ‫اػىل‬ ‫دس‬ ‫ػشب‬ ‫ػٌلش‬ ‫غلظت‬
(ُ‫ؿواس‬ ًَِ‫ًو‬1)ppm49/18‫هی‬ ‫تیـتش‬ ‫هٌاًك‬ ‫ػایش‬ ‫اص‬ ِ‫و‬ ‫اػت‬‫تاؿذ‬.‫ای‬‫ي‬
‫فؼالیت‬ ‫هؼشم‬ ‫دس‬ ‫هٌاًك‬‫اهَاج‬ ‫تَػي‬ ‫فلضی‬ ‫سیض‬ ‫رسات‬ ‫اًتمال‬ ٍ ‫اػت‬ ‫اًؼاى‬ ‫ّای‬
‫هی‬ ِ‫هٌٌم‬ ‫غالة‬ًَِ‫ًو‬ ‫آلَدگی‬ ‫دلیل‬ ‫تَاًذ‬‫ّا‬‫سػَب‬ ‫ی‬‫تاؿذ‬.‫فلضات‬ ‫ایي‬ ‫هٌـا‬
‫ػَخت‬ ‫سیختي‬ ‫احتواال‬‫لایك‬ ‫سٍغي‬ ٍ ‫سًگ‬ ،‫ػشب‬ ‫حاٍی‬‫لٌح‬ ٍ ‫ّا‬‫دسیا‬ ‫آب‬ ‫دس‬ ‫ّا‬
‫اػت‬.‫سٍغي‬ ‫ایي‬‫ػایؾ‬ ٍ ‫صیاد‬ ‫اكٌىان‬ ‫دلیل‬ ِ‫ت‬ ‫ّا‬،‫هَتَس‬ ‫لٌؼات‬ ‫هذت‬ ‫ًَالًی‬
‫هی‬ ‫فلضی‬ ‫رسات‬ ‫صیادی‬ ‫همادیش‬ ‫حاٍی‬‫تاؿذ‬.‫هیاًگیي‬ ‫غلظت‬‫ػٌاكش‬‫ًیىل‬(ppm
89/51)‫وشٍم‬ ،(ppm7/36)‫وثالت‬ ،(ppm57/9)‫ٍاًادین‬ ،(ppm8/23)،
‫هٌیضین‬%(35/1)‫آّي‬ ،%(2)‫آلَهیٌین‬ ٍ%(12/1)ًَِ‫ًو‬‫آى‬ ‫غلظت‬ ‫اص‬ ‫سػَب‬ ‫ّای‬‫ّا‬
‫احت‬ ِ‫و‬ ‫اػت‬ ‫تیـتش‬ ‫هشخغ‬ ًَِ‫ًو‬ ‫دس‬‫ػٌگ‬ ‫هاّیت‬ ‫دلیل‬ ِ‫ت‬ ‫واال‬‫الیاًَػی‬ ِ‫پَػت‬ ‫ّای‬
‫هی‬ ‫ػواى‬ ‫دسیای‬ ‫تؼتش‬ ‫افیَلیتی‬ ‫سػَتات‬ ٍ‫تاؿذ‬.ٍ ‫اهَاج‬ ‫ػولىشد‬ ‫دلیل‬ ِ‫ت‬ًِ‫ػاها‬
‫تاساى‬‫تاتؼتاًی‬ ‫هَػوی‬ ‫ّای‬‫واًی‬ ‫اص‬ ‫تؼیاسی‬ ،‫تاتؼتاى‬ ‫فلل‬ ‫دس‬‫فلضات‬ ‫داسای‬ ِ‫و‬ ‫ّا‬
‫هی‬ ،‫اػت‬ ‫آّي‬ ٍ ‫هٌیضین‬ ،‫ٍاًادین‬ ،‫وثالت‬ ،‫وشٍم‬ ،‫ًیىل‬ ‫هاًٌذ‬ ‫ػٌگیي‬‫تَاًذ‬‫سػَتات‬ ‫اص‬
ِ‫هاػ‬ ‫ػَاحل‬ ‫ػوت‬ ِ‫ت‬ ‫دسیا‬ ‫تؼتش‬ ‫افیَلیتی‬‫غلظت‬ ‫افضایؾ‬ ‫تاػث‬ ٍ ُ‫ؿذ‬ ُ‫ساًذ‬ ‫ای‬
‫ؿَد‬ ‫هٌاًك‬ ‫ایي‬ ‫سػَتات‬ ‫دس‬ ‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬.‫هیاًگیي‬ ‫غلظت‬‫ػٌاكش‬‫وادهین‬(ppm
19/0)‫هَلیثذى‬ ،(ppm55/0)‫ػلٌین‬ ٍ(ppm14/0)ًَِ‫ًو‬‫اص‬ ‫ًیض‬ ‫سػَب‬ ‫ّای‬
‫آى‬ ‫غلظت‬‫اػت‬ ‫تیـتش‬ ‫هشخغ‬ ًَِ‫ًو‬ ‫دس‬ ‫ّا‬.‫غلظت‬ ‫هیاًگیي‬‫ػٌلش‬‫آسػٌیه‬(ppm
51/9)‫هی‬‫اًؼاى‬ ‫آلَدگی‬ ‫كَست‬ ‫دس‬ ِ‫و‬ ‫تاؿذ‬‫هی‬ ،‫صاد‬‫تَاًذ‬‫دس‬‫دسیا‬ ‫آب‬ ‫للیایی‬ ‫ؿشایي‬
(‫هیاًگیي‬12/8ُ‫ایؼتگا‬ ‫دس‬‫تشداسی‬ ًَِ‫ًو‬ ‫ّای‬)‫هحلَل‬ ‫فاص‬ ‫ٍاسد‬ ٍ ُ‫ؿذ‬ ‫هتحشن‬ ،
‫ؿَد‬.‫غلظت‬ ‫تیـتشیي‬‫ػٌلش‬‫آسػٌیه‬(ppm4/13،ppm2/9ٍppm3/8)ِ‫ت‬
‫چاتْاس‬ ‫تیش‬ ‫ّفت‬ ِ‫اػىل‬ ‫دس‬ ‫تشتیة‬(ُ‫ؿواس‬ ًَِ‫ًو‬1)‫والًتشی‬ ‫ؿْیذ‬ ‫تداسی‬ ِ‫اػىل‬ ،
(ُ‫ؿواس‬ ًَِ‫ًو‬4)‫تْـتی‬ ‫ؿْیذ‬ ِ‫اػىل‬ ٍ(ُ‫ؿواس‬ ًَِ‫ًو‬3)‫اػت‬ ُ‫هـاّذ‬ ‫لاتل‬.
‫غلظت‬ ‫تیـتشیي‬‫ػٌاكش‬‫هَلیثذى‬(ppm41/2)‫وادهین‬ ٍ(ppm88/0)ِ‫اػىل‬ ‫دس‬
‫تْـتی‬ ‫ؿْیذ‬(ُ‫ؿواس‬ ًَِ‫ًو‬3)‫هی‬ ُ‫هـاّذ‬‫ؿ‬‫َد‬.‫غلظت‬ ‫تیـتشیي‬‫ػٌلش‬‫ولؼین‬
%(97/33)ًَِ‫ًو‬ ‫تیي‬ ‫دس‬‫ّا‬‫سػَب‬ ‫ی‬‫ٍخَد‬ ‫دلیل‬ ِ‫ت‬ ِ‫و‬ ‫اػت‬ ‫هشخغ‬ ًَِ‫ًو‬ ِ‫ت‬ ‫هشتَى‬
‫هی‬ ‫آى‬ ‫دس‬ ‫آّىی‬ ِ‫پَػت‬ ‫صیاد‬ ‫همذاس‬‫تاؿذ‬.‫تاس‬ ٍ ُ‫اًذاص‬ ِ‫ت‬ ِ‫تَخ‬ ‫تا‬‫ػٌلش‬،‫اػتشاًؼین‬
‫هی‬ ‫ػٌلش‬ ‫ایي‬‫خاًـیي‬ ‫تَاًذ‬‫ػٌلش‬‫واًی‬ ‫دس‬ ‫ولؼین‬‫ؿَد‬ ‫ّا‬.‫تاالی‬ ‫تؼیاس‬ ‫غلظت‬
‫ػٌلش‬‫هشخغ‬ ًَِ‫ًو‬ ‫دس‬ ‫اػتشاًؼین‬(ppm5/1811)‫هی‬ ‫سا‬‫خاًـیٌی‬ ِ‫ت‬ ‫تَاى‬‫ایي‬
‫ػٌلش‬‫خای‬ ِ‫ت‬‫ػٌلش‬ِ‫پَػت‬ ‫دس‬ ‫ولؼین‬‫داد‬ ‫ًؼثت‬ ‫آّىی‬ ‫ّای‬.
75

3. 3
ِ‫پیـشفت‬ ‫واستشدی‬ ‫ؿٌاػی‬ ‫صهیي‬ ِ‫هدل‬‫تْاس‬92ُ‫ؿواس‬ ،7
‫خذٍل‬1.ًَِ‫ًو‬ ‫دس‬ ‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬ ‫تَكیفی‬ ‫آهاس‬‫سػَب‬ ‫ّای‬‫هیاًگیي‬ ‫ؿیل‬ ٍ ‫هشخغ‬ ًَِ‫ًو‬ ‫دس‬ ‫ػٌاكش‬ ‫ًثیؼی‬ ‫ػیاس‬ ٍ
‫عىاصر‬
‫پارامترَا‬
‫حد‬‫آ‬‫شکارسازی‬ ‫تعداد‬ ٍ‫کمیى‬ ٍ‫تیشیى‬ ‫میاوگیه‬ ٍ‫میاو‬ ‫اوحراف‬‫معیار‬ ٍ‫ومًو‬‫مرجع‬ ‫میاوگیه‬ ‫شیل‬*
Cu (ppm) 01/0 30 3/4 19/56 66/14 47/12 89/10 16/4 45
Pb (ppm) 01/0 30 75/5 54/25 44/14 61/12 2/5 66/14 20
Zn (ppm) 1/0 30 5/16 6/100 86/46 55/40 66/23 7/6 95
Ni (ppm) 1/0 30 1/22 5/89 89/51 45/53 1/19 3/10 68
Cr (ppm) 5/0 30 7/20 9/54 7/36 15/37 71/9 4/9 90
Co (ppm) 1/0 30 2/5 3/15 57/9 55/9 58/2 6/8 19
V (ppm) 2 30 15 33 8/23 5/24 69/5 17 130
Cd (ppm) 01/0 30 06/0 88/0 19/0 1/0 2/0 14/0 3/0
As (ppm) 1/0 30 70/4 40/18 51/9 70/8 23/3 5/31 13
Sr (ppm) 5/0 30 155 20/798 50/338 40/327 76/145 5/1811 300
Mo (ppm) 01/0 30 09/0 64/2 55/0 26/0 68/0 47/0 6/2
Se (ppm) 1/0 30 05/0 5/0 14/0 05/0 11/0 1/0 6/0
Mn (ppm) 1 30 405 574 2/497 5/498 18/63 318 850
Fe (%) 01/0 30 07/1 01/3 2 04/2 58/0 23/1 4/7
Ca (%) 01/0 30 1/5 81/17 51/9 64/8 89/2 97/33 21/2
Mg (%) 01/0 30 69/0 58/2 35/1 38/1 44/0 11/1 5/1
S (%) 02/0 30 05/0 07/1 34/0 26/0 28/0 05/0 24/0
Al (%) 01/0 30 42/0 9/1 12/1 16/1 42/0 27/0 8
*
Turekian & Wedepohl, 1961
‫ؿىل‬1.‫صهیي‬ ِ‫ًمـ‬ًَِ‫ًو‬ ‫ًماى‬ ‫هَلؼیت‬ ٍ ‫ؿٌاػی‬ِ‫هٌٌم‬ ‫دس‬ ‫تشداسی‬
76

4. 4
ِ‫پیـشفت‬ ‫واستشدی‬ ‫ؿٌاػی‬ ‫صهیي‬ ِ‫هدل‬‫تْاس‬92ُ‫ؿواس‬ ،7
‫هٌظَس‬ ِ‫ت‬‫صهیي‬ ‫هٌـا‬ ‫تؼییي‬‫اًؼاى‬ ٍ ‫صاد‬‫تا‬ ،‫آلَدگی‬ ‫صاد‬‫هشیة‬ ،‫صیش‬ ٌِ‫سات‬ ‫اص‬ ُ‫اػتفاد‬
‫غٌی‬‫ؿذ‬ ِ‫هحاػث‬ ‫ؿذگی‬:
EF = (X/RE)Sample/(X/RE)Baseline
ٌِ‫سات‬ ‫ایي‬ ‫دس‬EF‫غٌی‬ ‫هشیة‬،‫ؿذگی‬RE‫غلظت‬ٍ ‫هشخغ‬ ‫ػٌلش‬X‫غلظت‬
‫هی‬ ‫ًظش‬ ‫هَسد‬ ‫ػٌلش‬‫تاؿذ‬.‫پظٍّؾ‬ ‫ایي‬ ‫دس‬‫غٌی‬ ‫هشیة‬ ِ‫هحاػث‬ ‫تشای‬‫ؿذگی‬،
‫اػىاًذین‬‫هشخغ‬ ‫ػٌلش‬ ‫ػٌَاى‬ ِ‫ت‬‫هشخغ‬ ًَِ‫ًو‬ ‫ػٌَاى‬ ِ‫ت‬ ٌِ‫صهی‬ ًَِ‫ًو‬ ٍ‫ؿذ‬ ‫اًتخاب‬.
ُ‫سد‬ ‫خذیذتشیي‬‫تٌذی‬‫غٌی‬ ‫هشیة‬‫ّوىاساى‬ ٍ ‫چي‬ ‫تَػي‬ ‫ؿذگی‬(2007)ُ‫ؿذ‬ ِ‫اسائ‬
‫اػت‬(‫خذٍل‬2.)
ٍ ‫فَق‬ ‫خذٍل‬ ِ‫ت‬ ِ‫تَخ‬ ‫تا‬(‫ؿىل‬2)،‫ػٌاكش‬‫ًیىل‬ ٍ ‫سٍی‬‫غٌی‬‫ؿذگی‬‫هتَػي‬
‫داسد‬.‫غٌی‬‫ؿذگی‬‫ػٌاكش‬‫آّي‬ ٍ ‫هٌگٌض‬ ،‫ػلٌین‬ ،‫ٍاًادین‬ ،‫وشٍم‬ ،‫هغ‬‫اػت‬ ‫ون‬.‫ػٌاكش‬
‫وادهین‬ ،‫وثالت‬ ،‫ػشب‬‫هٌیضین‬ ٍ ‫اػتشاًؼین‬ ،‫غٌی‬ ‫تذٍى‬‫اػت‬ ‫ؿذگی‬.‫ػٌاكش‬
ٍ ‫آسػٌیه‬‫غٌی‬ ‫تذٍى‬ ‫ًیض‬ ‫هَلیثذى‬‫اػت‬ ‫ؿذگی‬‫هی‬ ِ‫و‬‫دلیل‬ ِ‫ت‬ ‫تَاًذ‬‫ٍخَد‬ ‫ػذم‬
‫یا‬ ‫آلَدگی‬ ‫هٌاتغ‬‫ؿذى‬ ‫هتحشن‬‫آى‬‫ّا‬‫دسیا‬ ‫للیایی‬ ‫ؿشایي‬ ‫دس‬(‫هیاًگیي‬12/8‫دس‬
ُ‫ایؼتگا‬ًَِ‫ًو‬ ‫ّای‬‫تش‬‫داسی‬)‫تاؿذ‬ ‫هحلَل‬ ‫فاص‬ ِ‫ت‬ ‫آى‬ ‫ؿذى‬ ‫ٍاسد‬ ٍ.ِ‫اػىل‬ ‫دس‬‫تیش‬ ‫ّفت‬
‫چاتْاس‬(ُ‫ؿواس‬ ًَِ‫ًو‬1)،‫ػشب‬‫تیـتشیي‬‫غٌی‬‫ؿذگی‬‫سا‬‫داسد‬.‫تا‬‫ؿاخق‬ ‫اص‬ ُ‫اػتفاد‬
‫صهیي‬‫هی‬ ‫اًثاؿت‬‫تَاى‬‫آلَدگی‬ ِ‫دسخ‬‫سػَب‬‫اسصیاتی‬ ‫سا‬‫ًوَد‬‫ویفیت‬ ‫اػاع‬ ‫تش‬ ‫سا‬ ‫آى‬ ٍ
ُ‫سد‬ ‫اػتاًذاسد‬‫وشد‬ ‫تٌذی‬.‫ًثك‬ ‫ؿاخق‬ ‫ایي‬ٌِ‫سات‬‫هی‬ ِ‫هحاػث‬ ‫صیش‬‫ؿَد‬(Muller,
1979:)
Igeo = log2(Cn/1.5×Bn)
Cn‫غلظت‬ًَِ‫ًو‬ ‫دس‬ ‫ػٌلش‬،Bn‫ػٌلش‬ ‫غلظت‬‫دس‬‫هشخغ‬ ًَِ‫ًو‬‫ه‬ ٍ‫شیة‬5/1‫تشای‬
‫لیتَلَطی‬ ‫تاثیش‬ ‫حزف‬‫ّای‬‫اػت‬ ِ‫هٌٌم‬ ‫دس‬ ‫هختلف‬.‫ًتایح‬ ‫اػاع‬ ‫تش‬‫صهیي‬ ‫ؿاخق‬-
،‫اًثاؿت‬‫سد‬ ‫ّفت‬ُIgeo‫سػَب‬ ‫ویفیت‬ ٍ‫گشفت‬ ‫ًظش‬ ‫دس‬ ‫تَاى‬ ‫هی‬ ‫سا‬(‫خذٍل‬3.)
(‫خذٍل‬3)ِ‫خؼث‬ ‫ًوَداس‬ ٍ‫صهیي‬ ‫ؿاخق‬ ‫ای‬‫اًثاؿت‬‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬(‫ؿىل‬3)‫ًـاى‬
‫هی‬ِ‫و‬ ‫دّذ‬‫آلَدگی‬‫ػٌلش‬‫سٍی‬ًَِ‫ًو‬‫ّا‬‫سػَب‬ ‫ی‬‫اػت‬ ‫تاال‬ ‫تا‬ ‫هتَػي‬.‫ػٌاكش‬،‫هغ‬
‫هتَػي‬ ‫آلَدگی‬ ‫آلَهیٌین‬ ٍ ‫وشٍم‬ ،‫ًیىل‬‫داسد‬.‫ػٌاكش‬‫آّي‬ ٍ ‫ػلٌین‬،‫داسای‬ ‫تا‬ ُ‫ًاآلَد‬
‫هی‬ ‫هتَػي‬ ‫آلَدگی‬‫تاؿذ‬.ًَِ‫ًو‬‫ّا‬‫سػَب‬ ‫ی‬ٍ‫لحا‬ ‫اص‬‫ػٌاكش‬،‫ٍاًادین‬ ،‫وثالت‬ ،‫ػشب‬
‫اػت‬ ُ‫ًاآلَد‬ ‫هٌیضین‬ ٍ ‫هٌگٌض‬ ،‫هَلیثذى‬ ،‫اػتشاًؼین‬ ،‫آسػٌیه‬ ،‫وادهین‬.‫هیضاى‬
‫غٌی‬ ‫یا‬ ‫آلَدگی‬‫ؿذگی‬‫دس‬ ‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬‫سػَتات‬‫سا‬‫هی‬ِ‫هحاػث‬ ‫تا‬ ‫تَاى‬‫هشیة‬
‫آلَدگی‬(Cf
i
)‫وشد‬ ‫اسصیاتی‬(Hakanson, 1980:)
Cf
i
= Ci
/Cn
i
ٌِ‫سات‬ ‫ایي‬ ‫دس‬Ci
ٍ ‫سػَب‬ ‫دس‬ ‫ػٌلش‬ ‫غلظت‬Cn
i
‫ػٌلش‬ ‫ّواى‬ ‫غلظت‬ًَِ‫ًو‬ ‫دس‬
‫هشخغ‬‫اػت‬.‫ّاواًؼَى‬(1980)‫تشای‬Cf
i
ُ‫سد‬ ‫چْاس‬ِ‫اسائ‬ُ‫وشد‬‫اػت‬(‫خذٍل‬4.)
(‫خذٍل‬4)ِ‫خؼث‬ ‫ًوَداس‬ ٍ‫ای‬‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬ ‫آلَدگی‬ ‫هشیة‬(‫ؿىل‬4)،‫هی‬ ‫ًـاى‬-
ًَِ‫ًو‬ ِ‫و‬ ‫دّذ‬‫ّا‬‫سػَب‬ ‫ی‬ٍ‫لحا‬ ‫اص‬‫ػٌلش‬ٍ‫لحا‬ ‫اص‬ ٍ ‫تاال‬ ‫تؼیاس‬ ‫آلَدگی‬ ‫سٍی‬‫ػٌاكش‬
،‫هغ‬‫وش‬ ٍ ‫ًیىل‬ٍِ‫هالحظ‬ ‫لاتل‬ ‫آلَدگی‬ ‫م‬‫داسد‬.‫آلَدگی‬‫آّي‬ ٍ ‫ػلٌین‬ ‫ػٌاكش‬
‫هتَػي‬ٍ ‫اػت‬‫ػٌاكش‬،‫آسػٌیه‬‫آلَدگی‬ ‫تذٍى‬ ‫وادهین‬ ٍ ‫هَلیثذى‬‫هی‬‫تاؿذ‬.‫ػٌلش‬
ِ‫اػىل‬ ‫دس‬ ‫ػشب‬‫تیش‬ ‫ّفت‬‫چاتْاس‬(ُ‫ؿواس‬ ًَِ‫ًو‬1)‫داسد‬ ‫هتَػي‬ ‫آلَدگی‬‫ػایش‬ ‫دس‬ ٍ
ًَِ‫ًو‬‫سػَب‬ ‫ّای‬‫اػت‬ ‫آلَدگی‬ ‫تذٍى‬.‫آلَدگی‬ ‫تاس‬ ‫ؿاخق‬(PLI)‫هٌظَس‬ ِ‫ت‬‫ؿٌاخت‬
‫هختلف‬ ‫فلضات‬ ‫اص‬ ‫ًاؿی‬ ‫ول‬ ‫آلَدگی‬ ‫اثشات‬ٍ‫آلَدگی‬ ‫ؿذت‬ ‫اسصیاتی‬ُ‫اػتفاد‬‫هی‬‫ؿَد‬
(Sharma and Subramanian, 2010.)‫ؿاخق‬ ‫ایي‬‫تا‬‫هشیة‬ ‫وشدى‬ ‫ٍاسد‬
‫آلَدگی‬(CF)ٌِ‫سات‬ ‫دس‬‫هی‬ ِ‫هحاػث‬ ‫صیش‬‫ؿَد‬:
‫آلَدگی‬ ‫تاس‬ ‫ؿاخق‬‫وَچىتش‬‫اص‬1،‫ًثیؼ‬ ‫غلظت‬‫ی‬ٍ‫اص‬ ‫تضسگتش‬ ‫آلَدگی‬ ‫تاس‬ ‫ؿاخق‬1
‫ًـاى‬‫آلَدگی‬ ُ‫دٌّذ‬‫اػت‬(Cabrera et al, 1999.)‫تاس‬ ‫ؿاخق‬ ‫تضسگتشیي‬
‫آلَدگی‬‫دس‬ ‫تشتیة‬ ِ‫ت‬‫تْـتی‬ ‫ؿْیذ‬ ِ‫اػىل‬(ُ‫ؿواس‬ ًَِ‫ًو‬3)،ِ‫اػىل‬‫تیش‬ ‫ّفت‬‫چاتْاس‬
(ُ‫ؿواس‬ ًَِ‫ًو‬1)،ِ‫اػىل‬‫تداسی‬‫والًتشی‬ ‫ؿْیذ‬(ُ‫ؿواس‬ ًَِ‫ًو‬5)‫وٌاسن‬ ِ‫اػىل‬ ٍ
(ُ‫ؿواس‬ ًَِ‫ًو‬11)‫هی‬ ُ‫هـاّذ‬‫ؿَد‬(‫ؿىل‬5).
‫ًشم‬ ‫اص‬ ُ‫اػتفاد‬ ‫تا‬ ‫سع‬ ٍ ِ‫هاػ‬ ،‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬ ‫تیي‬ ‫ّوثؼتگی‬‫افضاس‬IBM
SPSS Statistics 22‫ؿذ‬ ِ‫هحاػث‬(‫خذٍل‬5.)‫ّوثؼتگی‬ ‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬ ‫تیي‬
‫هی‬ ِ‫هٌٌم‬ ‫دس‬ ُ‫آالیٌذ‬ ‫هٌاتغ‬ ‫تٌَع‬ ‫ػذم‬ ‫دلیل‬ ِ‫ت‬ ِ‫و‬ ‫داسد‬ ‫ٍخَد‬ ‫صیادی‬‫تاؿذ‬.‫هْوتشیي‬
‫لٌح‬ ‫ًماؿی‬ ٍ ‫سٍغي‬ ‫تؼَین‬ ،‫تؼویش‬ ‫چاتْاس‬ ‫خلیح‬ ‫ػاحلی‬ ‫هحیي‬ ‫دس‬ ‫آلَدگی‬ ‫هٌاتغ‬‫ّا‬
‫لایك‬ ٍ‫اػت‬ ‫كیادی‬ ٍ ‫تداسی‬ ‫ّای‬.‫صهیي‬ ‫تشویة‬ ‫یىٌَاختی‬ ،‫دیگش‬ ‫دلیل‬‫ؿیویایی‬
‫صهیي‬ ‫ٍاحذّای‬‫هی‬ ‫ػاحلی‬ ‫ؿٌاختی‬‫تاؿذ‬.‫تا‬ ‫سا‬ ‫ّوثؼتگی‬ ‫تیـتشیي‬ ِ‫هاػ‬‫ػٌاكش‬
‫اػتشاًؼین‬(56/0)‫ولؼین‬ ٍ(52/0)‫صیاد‬ ‫تؼیاس‬ ‫همادیش‬ ‫ٍخَد‬ ُ‫دٌّذ‬ ‫ًـاى‬ ِ‫و‬ ‫داسد‬
‫ػٌلش‬‫ولؼین‬(ِ‫پَػت‬ ‫ؿىل‬ ِ‫ت‬‫آّىی‬ ‫ّای‬)‫اػتشاًؼین‬ ٍ(‫ولؼین‬ ‫خاًـیي‬ ‫كَست‬ ِ‫ت‬
ِ‫پَػت‬ ‫دس‬‫آّىی‬ ‫ّای‬)ِ‫هاػ‬ ‫سػَتات‬ ‫دس‬‫هی‬ ‫ای‬‫تاؿذ‬.‫تاال‬ ‫ّوثؼتگی‬‫ی‬‫ػٌاكش‬‫ولؼین‬
‫اػتشاًؼین‬ ٍ(89/0)‫خاًـیٌی‬ ‫دلیل‬ ِ‫ت‬‫ػٌلش‬‫خای‬ ِ‫ت‬ ‫اػتشاًؼین‬‫ػٌلش‬‫دس‬ ‫ولؼین‬
ِ‫پَػت‬‫اػت‬ ‫آّىی‬ ‫ّای‬.‫ّوثؼتگی‬‫ػٌاكش‬‫هغ‬ٍ‫ػشب‬9/0‫هی‬‫ًـاى‬ ِ‫و‬ ‫تاؿذ‬
‫آى‬ ‫هـتشن‬ ُ‫آالیٌذ‬ ‫هٌـا‬ ُ‫دٌّذ‬‫اػت‬ ‫ّا‬.‫هٌثغ‬ ًَِ‫ّیچگ‬ ِ‫هٌٌم‬ ‫دس‬ ِ‫و‬ ‫آًدا‬ ‫اص‬
ُ‫آالیٌذ‬‫ػٌلش‬‫دلیل‬ ِ‫ت‬ ،‫ًذاسد‬ ‫ٍخَد‬ ‫ًیىل‬‫صیاد‬ ‫تؼیاس‬ ‫ّوثؼتگی‬‫ػٌاكش‬ٍ ‫وشٍم‬
‫وثالت‬،‫آلَهیٌین‬ ٍ ‫هٌیضین‬ ،‫آّي‬‫تا‬‫ػٌلش‬‫ًیىل‬(‫اص‬ ‫تیؾ‬9/0)‫صیاد‬ ‫ّوثؼتگی‬ ‫ًیض‬ ٍ
‫ػٌلش‬‫تا‬ ‫ٍاًادین‬‫ػٌلش‬‫ًیىل‬(‫اص‬ ‫تیؾ‬8/0)‫سا‬ ‫سػَتات‬ ‫دس‬ ‫ػٌاكش‬ ‫ایي‬ ‫تاالی‬ ‫غلظت‬ ،
‫هی‬ِ‫ت‬ ‫تَاى‬‫واًی‬ ‫حوَس‬‫ّای‬ٍ ‫ػٌگیي‬‫واًی‬‫ّای‬‫اص‬ ‫حاكل‬ ‫ػاحلی‬ ‫سػَتات‬ ‫دس‬ ‫سػی‬
‫افیَلیت‬‫ّا‬‫داد‬ ‫ًؼثت‬.‫لث‬‫ال‬‫ػوَلٌیش‬ ٍ ‫ًه‬(1992)‫ػٌگ‬ ‫دس‬ ‫ًیىل‬ ‫ػَلفیذ‬ ‫ٍخَد‬‫ّای‬
ُ‫وشد‬ ‫گضاسؽ‬ ‫سا‬ ‫ػواى‬ ‫دسیای‬ ‫تؼتش‬ ‫افیَلیتی‬‫اًذ‬.‫ّوىاساى‬ ٍ ‫دهَسا‬(2004)‫تشسػی‬ ‫تا‬
‫ًیىل‬ ‫فلض‬ ‫هٌـا‬ ِ‫و‬ ‫دسیافتٌذ‬ ‫ػواى‬ ‫دسیای‬ ‫خٌَتی‬ ‫ػَاحل‬ ‫سػَتات‬ ‫دس‬ ‫فلضات‬ ‫غلظت‬
‫هی‬ ‫افیَلیتی‬ ‫تؼتش‬ ‫ػٌگ‬ ،‫سػَتات‬ ‫دس‬‫تاؿذ‬.
77

5. 5
ِ‫پیـشفت‬ ‫واستشدی‬ ‫ؿٌاػی‬ ‫صهیي‬ ِ‫هدل‬‫تْاس‬92ُ‫ؿواس‬ ،7
‫خذٍل‬2.ُ‫سد‬‫غٌی‬ ‫هشیة‬ ‫اػاع‬ ‫تش‬ ‫سػَتات‬ ‫تٌذی‬‫ؿذگی‬
‫ؿىل‬2.ِ‫خؼث‬ ‫ًوَداس‬‫غٌی‬ ‫هشیة‬ ‫ای‬‫ػٌاكش‬ ‫ؿذگی‬
‫خذٍل‬3.ُ‫سد‬‫صهیي‬ ‫ؿاخق‬ ‫ّای‬‫اًثاؿت‬
‫رسًب‬ ‫کیفیت‬ٌ‫گستر‬
Igeo
ٌ‫رد‬Igeo
Igeo
‫تاال‬ ‫تؼیاس‬ ‫آلَدگی‬‫اص‬ ‫تیـتش‬56
‫تاال‬ ‫تؼیاس‬ ‫آلَدگی‬ ‫تا‬ ‫تاال‬ ‫آلَدگی‬4‫تا‬55
‫تاال‬ ‫آلَدگی‬3‫تا‬44
‫تاال‬ ‫آلَدگی‬ ‫تا‬ ‫هتَػي‬ ‫آلَدگی‬2‫تا‬33
‫هتَػي‬ ‫آلَدگی‬1‫تا‬22
‫هتَػي‬ ‫آلَدگی‬ ‫تا‬ ُ‫ًاآلَد‬‫تا‬ ‫كفش‬11
ُ‫ًاآلَد‬
‫اص‬ ‫ووتش‬
‫كفش‬
0
‫ؿىل‬3.‫صهیي‬ ‫ؿاخق‬‫هشخغ‬ ًَِ‫ًو‬ ‫اػاع‬ ‫تش‬ ‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬ ‫اًثاؿت‬
‫غىی‬ ‫ضریة‬‫شدگی‬‫غىی‬ ‫میسان‬‫شدگی‬
‫اص‬ ‫ووتش‬1‫غٌی‬ ‫تذٍى‬‫ؿذگی‬
1‫تا‬3‫غٌی‬‫ون‬ ‫ؿذگی‬
3‫تا‬5‫غٌی‬‫هتَػي‬ ‫ؿذگی‬
5‫تا‬10‫غٌی‬‫ؿذیذ‬ ‫تا‬ ‫هتَػي‬ ‫ؿذگی‬
10‫تا‬25‫غٌی‬‫ؿذیذ‬ ‫ؿذگی‬
25‫تا‬50‫غٌی‬‫ؿذگی‬‫ؿذیذ‬ ‫تؼیاس‬
‫اص‬ ‫تیؾ‬50‫غٌی‬‫ؿذیذ‬ ‫تؼیاس‬ ‫تؼیاس‬ ‫ؿذگی‬
78

6. 6
ِ‫پیـشفت‬ ‫واستشدی‬ ‫ؿٌاػی‬ ‫صهیي‬ ِ‫هدل‬‫تْاس‬92ُ‫ؿواس‬ ،7
‫خذٍل‬4-ُ‫سد‬‫آلَدگی‬ ‫هشیة‬ ‫ّای‬
‫آلَدگی‬ ‫هیضاى‬‫آلَدگی‬ ‫هشیة‬
‫تذٍى‬‫آلَدگی‬‫اص‬ ‫ووتش‬1
‫هتَػي‬ ‫آلَدگی‬1‫تا‬3
ِ‫هالحظ‬ ‫لاتل‬ ‫آلَدگی‬3‫تا‬6
‫تاال‬ ‫تؼیاس‬ ‫آلَدگی‬‫اص‬ ‫تیـتش‬6
‫ؿىل‬4-‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬ ‫آلَدگی‬ ‫هشیة‬
‫خذٍل‬5-ًَِ‫ًو‬ ِ‫هاػ‬ ٍ ‫سع‬ ،‫ػٌاكش‬ ‫تیي‬ ‫اػپیشهي‬ ‫ّوثؼتگی‬‫سػَب‬ ‫ّای‬
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
‫آلَدگی‬‫تاس‬‫ؿاخق‬
‫ػٌحی‬ ‫ّای‬ ًَِ‫ًو‬
‫شکل‬5-ًَِ‫ًو‬ ‫آلَدگی‬ ‫تاس‬ ‫ؿاخق‬‫سػَب‬ ‫ّای‬
79

7. 7
ِ‫پیـشفت‬ ‫واستشدی‬ ‫ؿٌاػی‬ ‫صهیي‬ ِ‫هدل‬‫تْاس‬92ُ‫ؿواس‬ ،7
pH‫دسیا‬ ‫آب‬ ‫هتَػي‬ًَِ‫ًو‬ ‫ٌّگام‬‫تشداسی‬12/8‫تَد‬.‫ایي‬ ‫دس‬pH،‫واًی‬ٍ ‫سػی‬ ‫ّای‬
‫اوؼی‬‫هی‬ ‫هٌفی‬ ‫تاسداس‬ ‫ػٌَح‬ ‫داسای‬ ‫ّیذسٍوؼیذّا‬‫فلضات‬ ‫ػٌحی‬ ‫خزب‬ ‫تا‬ ٍ ‫تاؿذ‬
‫آى‬ ،‫هثثت‬ ‫تاس‬ ‫داسای‬ ‫ػٌگیي‬‫هی‬ ‫خاسج‬ ‫آب‬ ‫ػتَى‬ ‫اص‬ ‫سا‬ ‫ّا‬‫وٌذ‬(Sarkar, 2002.)
‫ّوثؼتگی‬‫ػٌلش‬‫صیاد‬ ‫تؼیاس‬ ‫تا‬ ‫هتَػي‬ ‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬ ‫تا‬ ‫آّي‬(6/0‫تا‬9/0)ِ‫و‬ ‫اػت‬
‫دلیل‬ ِ‫ت‬‫تا‬ ‫ػٌاكش‬ ‫ایي‬ ‫یىؼاى‬ ‫هٌـا‬‫ػٌلش‬‫آّي‬‫ًیض‬ ٍ‫ػٌحی‬ ‫خزب‬‫آى‬‫ّا‬‫تَػي‬
‫اوؼی‬‫آّي‬ ‫ّیذسٍوؼیذّای‬‫هی‬‫تاؿذ‬.‫هؼٌی‬ ‫ّوثؼتگی‬ ‫ٍخَد‬ ‫ػذم‬‫داس‬‫ػٌلش‬‫هٌگٌض‬
‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬ ‫تا‬‫هی‬ ‫ًـاى‬‫اوؼی‬ ِ‫و‬ ‫دّذ‬‫خزب‬ ‫دس‬ ‫هٌگٌض‬ ‫ّیذسٍوؼیذّای‬‫ػٌحی‬
‫هْوی‬ ‫ًمؾ‬ ‫ػٌاكش‬ ‫ایي‬‫ًذاسد‬.
‫تا‬ ُ‫اًذاص‬ ‫سع‬ ‫خضء‬ ‫ّوثؼتگی‬‫ػٌاكش‬،‫وشٍم‬ ،‫ًیىل‬،‫وثالت‬‫ٍاًادین‬‫هٌیضین‬ ،‫آّي‬
‫آلَهیٌین‬ ٍ‫اص‬ ‫تیؾ‬6/0‫اػت‬ِ‫و‬‫ٍخَد‬ ‫دلیل‬ ِ‫ت‬‫واًی‬ ‫دس‬ ‫ػٌاكش‬ ‫ایي‬‫سػی‬ ‫ّای‬
‫الیاًَػی‬ ِ‫پَػت‬(‫ولشیت‬ ٍ ‫ولیٌَولش‬ ‫هاًٌذ‬)‫آى‬ ‫ػٌحی‬ ‫خزب‬ ‫ًیض‬ ٍ‫واًی‬ ‫تَػي‬ ‫ّا‬-
‫سػی‬ ‫ّای‬‫اػت‬.‫ػٌلش‬‫سع‬ ِ‫ت‬ ‫ًؼثت‬ ‫آّي‬ّ‫تیـتش‬ ‫وثؼتگی‬‫ی‬‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬ ‫تا‬
ِ‫و‬ ‫داسد‬ُ‫دٌّذ‬ ‫ًـاى‬‫هْن‬ ‫ًمؾ‬‫اوؼی‬ ‫تش‬‫آّي‬ ‫ّیذسٍوؼیذّای‬‫دس‬‫وشدى‬ ‫خاسج‬
‫آب‬ ‫اص‬ ‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬‫هی‬‫تاؿذ‬.‫تحلیل‬ِ‫خَؿ‬‫سٍؽ‬ ِ‫ت‬ ‫ای‬Word’s Method
‫ؿذ‬ ‫اًدام‬(‫ؿىل‬6.)‫ػٌاكش‬ّ‫آ‬ ،‫ٍاًادین‬ ،‫وثالت‬ ،‫وشٍم‬ ،‫ًیىل‬‫هٌیضین‬ ،‫ي‬ٍ‫آلَهیٌین‬
‫اػت‬ ِ‫گشفت‬ ‫لشاس‬ ِ‫خَؿ‬ ‫یه‬ ‫دس‬ِ‫و‬ُ‫دٌّذ‬ ‫ًـاى‬‫صهیي‬ ‫هٌـا‬‫ص‬‫اد‬‫آى‬‫اػت‬ ‫ّا‬.
‫ػٌاكش‬ ‫گشفتي‬ ‫لشاس‬ ‫ّوچٌیي‬‫هغ‬ ٍ ‫سٍی‬ ،‫ػشب‬ُ‫دٌّذ‬ ‫ًـاى‬ ‫دیگش‬ ِ‫خَؿ‬ ‫دس‬
‫اًؼاى‬ ‫هٌـا‬‫صاد‬‫آى‬‫هی‬ ‫ّا‬‫تاؿذ‬.ًَِ‫ًو‬ ‫ؿیویایی‬ ِ‫تدضی‬ ‫اص‬ ‫پغ‬‫اػواق‬ ِ‫ت‬ ‫هشتَى‬ ‫ّای‬
ُ‫هغض‬ ‫هختلف‬‫ّا‬‫سػَتی‬ ‫ی‬‫اص‬ ُ‫اػتفاد‬ ‫تا‬ ،‫ًشم‬‫افضاس‬Excel 2013‫ػٌلش‬ ‫ّش‬ ‫غلظت‬ ،
‫لائن‬ ‫تَصیغ‬ ،ُ‫ؿذ‬ ِ‫تْی‬ ‫ًوَداسّای‬ ‫تفؼیش‬ ‫تا‬ ٍ ‫ؿذ‬ ‫تشػین‬ ًَِ‫هشت‬ ‫ػوك‬ ‫تشاتش‬ ‫دس‬
‫ؿذ‬ ‫تشسػی‬ ‫ػٌاكش‬(‫ؿىل‬7.)ًَِ‫ًو‬ ‫توام‬ ‫تمشیثا‬‫ّا‬‫سػَب‬ ‫ی‬‫غٌی‬‫ؿذ‬‫گی‬‫ػٌاكش‬
،‫وشٍم‬ ،‫ًیىل‬‫ٍاًادین‬ ،‫وثالت‬،‫هٌیضین‬ ،‫آّي‬‫آلَهیٌین‬ ٍ‫هی‬ ‫ًـاى‬ ‫سا‬‫دّذ‬.
‫ػ‬ ‫ایي‬ ‫تغییشات‬ ‫سًٍذ‬‫هی‬ ِ‫و‬ ‫اػت‬ ِ‫هـات‬ ُ‫هغض‬ ‫ّش‬ ‫دس‬ ‫ٌاكش‬ُ‫دٌّذ‬ ‫ًـاى‬ ‫تَاًذ‬
ٍ ‫تاال‬ ‫ّوثؼتگی‬‫صهیي‬ ‫هٌـا‬‫تاؿذ‬ ‫ػٌاكش‬ ‫ایي‬ ‫صاد‬.‫ػٌلش‬ ‫غلظت‬ ‫تغییش‬ ‫سًٍذ‬ ‫اًٌثاق‬
‫آّي‬ُ‫هغض‬ ‫ّش‬ ‫دس‬‫غلظت‬ ‫تغییش‬ ‫سًٍذ‬ ‫تا‬‫تؼوی‬‫هی‬ ُ‫هغض‬ ‫ّواى‬ ‫دس‬ ‫ػٌاكش‬ ‫اص‬‫ًـاى‬ ‫تَاًذ‬
ُ‫دٌّذ‬‫ًیض‬ ٍ ‫هـتشن‬ ‫هٌـا‬‫ایي‬ ‫ػٌحی‬ ‫خزب‬‫آّي‬ ‫ّیذسٍوؼیذّای‬ ‫تَػي‬ ‫ػٌاكش‬
‫تاؿذ‬.
‫غلظت‬ ‫تاالتشیي‬‫ػٌاكش‬‫ًیىل‬(ppm5/89)‫وشٍم‬ ،(ppm90/54)‫وثالت‬ ،
(ppm30/15)‫ٍاًادین‬ ،(ppm33)،‫هٌیضین‬%(58/2)،‫آّي‬%(01/3)‫آلَهیٌین‬ ٍ
%(9/1)ًَِ‫ًو‬ ‫توام‬ ‫تیي‬ ‫دس‬‫چاتْاس‬ ‫آصاد‬ ِ‫هٌٌم‬ ‫خَس‬ ‫دس‬ ،‫ّا‬(ُ‫هغض‬T3)‫هی‬ ُ‫هـاّذ‬-
‫ؿَد‬.‫ًوی‬ ِ‫ػشچـو‬ ِ‫هٌٌم‬ ‫افیَلیتی‬ ‫ػاصًذّای‬ ‫اص‬ ‫صّىؾ‬ ‫ایي‬ ِ‫اگشچ‬‫اص‬ ‫ٍلی‬ ،‫گیشد‬
‫آلَدگی‬ ‫تشای‬ ‫هٌثؼی‬ ِ‫و‬ ‫آًدا‬،‫ًذاسد‬ ‫ٍخَد‬ ِ‫هٌٌم‬ ‫دس‬ ‫ػٌاكش‬ ‫ایي‬‫هی‬‫خَس‬ ‫تَاى‬
‫ػٌاكش‬ ‫ًثیؼی‬ ‫دسًٍذاد‬ ‫هٌاتغ‬ ‫اص‬ ‫یىی‬ ‫ػٌَاى‬ ِ‫ت‬ ‫سا‬ ‫آصاد‬ ِ‫هٌٌم‬،‫وثالت‬ ،‫وشٍم‬ ،‫ًیىل‬
‫آلَهیٌین‬ ٍ ‫آّي‬ ،‫هٌیضین‬ ،‫ٍاًادین‬‫وشد‬ ‫هؼشفی‬ ‫چاتْاس‬ ‫خلیح‬ ِ‫ت‬.
‫هی‬ ِ‫هٌٌم‬ ‫ایي‬ ‫سػَتات‬ ‫آلَدگی‬‫وف‬ ‫هَخَدات‬ ‫ًشیك‬ ‫اص‬ ‫تَاًذ‬ُ‫صًدیش‬ ‫ٍاسد‬ ‫صی‬
‫آتضی‬ ‫خاًَساى‬ ‫اص‬ ِ‫و‬ ‫هَخَداتی‬ ‫ًیض‬ ٍ ‫آتضی‬ ‫هَخَدات‬ ‫تواهی‬ ‫حیات‬ ٍ ُ‫ؿذ‬ ‫غزایی‬
‫هی‬ ِ‫تغزی‬‫وٌذ‬(‫اًؼاى‬ ُ‫ٍیظ‬ ِ‫ت‬)‫اًذاصد‬ ‫خٌش‬ ِ‫ت‬ ‫سا‬.‫غلظت‬ ‫تیـتشیي‬‫ػٌلش‬‫دس‬ ‫ػشب‬
‫هٌا‬ ‫هَسد‬ ِ‫هٌٌم‬ِ‫لؼ‬(ppm54/25)‫تا‬ ‫كفش‬ ‫ػوك‬ ‫دس‬5ُ‫هغض‬ ‫ػاًتیوتشی‬‫سػَتات‬
‫چاتْاس‬ ‫تیش‬ ‫ّفت‬ ِ‫اػىل‬(ُ‫هغض‬Ch3)‫هی‬ ُ‫هـاّذ‬‫ػٌلش‬ ‫ایي‬ ‫غلظت‬ ‫واّؾ‬ ٍ ‫ؿَد‬
‫هی‬ ‫ػوك‬ ‫افضایؾ‬ ‫تا‬‫اًؼاى‬ ‫آلَدگی‬ ‫هٌـا‬ ُ‫دٌّذ‬ ‫ًـاى‬ ‫تَاًذ‬‫صاد‬‫ػٌلش‬‫تاؿذ‬ ‫ػشب‬.
‫تا‬ ‫كفش‬ ‫ػوك‬ ‫دس‬ ‫ػشب‬ ‫غلظت‬5‫چاتْا‬ ‫آصاد‬ ِ‫هٌٌم‬ ‫خَس‬ ‫ػاًتیوتشی‬‫س‬(ُ‫هغض‬
T3)ppm24/21‫اػت‬ٍ‫ػوك‬ ِ‫ت‬ ‫ًؼثت‬ ‫واّـی‬ ‫سًٍذ‬ ‫داسای‬‫هی‬‫تاؿذ‬.‫ووتشیي‬
‫ػشب‬ ‫غلظت‬(ppm75/5)‫هی‬ ‫سا‬‫ػوك‬ ‫دس‬ ‫تَاى‬60‫تا‬70ِ‫اػىل‬ ُ‫هغض‬ ‫ػاًتیوتشی‬
‫وٌاسن‬(ُ‫هغض‬Ko1)‫وشد‬ ُ‫هـاّذ‬.‫غلظت‬ ‫تیـتشیي‬‫ػٌلش‬‫هَسد‬ ِ‫هٌٌم‬ ‫دس‬ ‫سٍی‬
‫تیغ‬ ‫كیادی‬ ِ‫اػىل‬ ‫دس‬ ِ‫هٌالؼ‬(ُ‫هغض‬T1)‫هی‬ ُ‫هـاّذ‬‫ؿَد‬‫افضایؾ‬ ‫تا‬ ِ‫تٌَسیى‬
‫ػٌلش‬ ‫ایي‬ ‫غلظت‬ ،‫ػوك‬‫هی‬ ‫ًـاى‬ ‫سا‬ ‫افضایـی‬ ‫سًٍذ‬ ‫یه‬‫ػوك‬ ‫دس‬ ٍ ‫دّذ‬60‫تا‬70
ِ‫ت‬ ‫ػاًتیوتشی‬ppm60/100‫هی‬‫سػذ‬.‫دس‬ ‫سٍی‬ ‫غلظت‬‫تا‬ ‫كفش‬ ‫ػوك‬5‫ػاًتیوتشی‬
ُ‫هغض‬‫سػَتات‬‫چاتْاس‬ ‫تیش‬ ‫ّفت‬ ِ‫اػىل‬(ُ‫هغض‬Ch3)ppm8/87ٍ‫تا‬ ‫كفش‬ ‫ػوك‬ ‫دس‬
5ُ‫هغض‬ ‫ػاًتیوتشی‬‫سػَتات‬‫خذیذ‬ ‫ُشًای‬‫و‬ ‫خٌگل‬(ُ‫هغض‬M1)ppm40‫هی‬‫تاؿذ‬.
‫ػومی‬ ‫سًٍذ‬‫ػٌلش‬ ‫ایي‬ ‫غلظت‬‫هی‬‫تَصیغ‬ ‫دس‬ ‫اًؼاى‬ ‫دخالت‬ ُ‫دٌّذ‬ ‫ًـاى‬ ‫تَاًذ‬‫ػٌلش‬
ُ‫ایؼتگا‬ ‫ایي‬ ‫دس‬ ‫سٍی‬‫تاؿذ‬ ‫ّا‬.
‫غلظت‬‫ػٌلش‬‫تا‬ ‫كفش‬ ‫ػوك‬ ‫دس‬ ‫سٍی‬5‫ػاًتیوتشی‬‫سػَتات‬ ُ‫هغض‬ِ‫هٌٌم‬ ‫خَس‬
‫چاتْاس‬ ‫آصاد‬(ُ‫هغض‬T3)ِ‫ت‬ppm6/60‫هی‬ِ‫و‬ ‫سػذ‬‫داسای‬ ،‫ػومی‬ ‫سًٍذ‬ ِ‫ت‬ ِ‫تَخ‬ ‫تا‬
‫غٌی‬‫اػت‬ ‫ؿذگی‬.‫غلظت‬ ‫ووتشیي‬‫ػٌلش‬‫سٍی‬(ppm5/16)‫كفش‬ ‫ػوك‬ ِ‫ت‬ ‫هشتَى‬
‫تا‬5ُ‫هغض‬ ‫ػاًتیوتشی‬‫سػَتات‬‫آب‬ ًِ‫واسخا‬‫ؿیشیي‬‫وي‬(ُ‫هغض‬A1)‫هی‬‫تاؿذ‬.‫غلظت‬
‫ػٌلش‬‫تا‬ ‫كفش‬ ‫ػوك‬ ‫دس‬ ‫هغ‬5ُ‫هغض‬ ‫ػاًتیوتشی‬‫سػَتات‬‫چاتْاس‬ ‫تیش‬ ‫ّفت‬ ِ‫اػىل‬
(ُ‫هغض‬Ch3)ppm19/56ِ‫و‬ ‫اػت‬‫سًٍذ‬ ِ‫ت‬ ِ‫تَخ‬ ‫تا‬‫ؿذیذ‬ ‫واّـی‬‫آى‬ ‫غلظت‬
‫فؼالیت‬ ‫ًمؾ‬ ،‫ػوك‬ ‫ًؼثت‬‫هی‬ ‫هـخق‬ ‫ػٌلش‬ ‫ایي‬ ‫تَصیغ‬ ‫دس‬ ‫اًؼاًی‬‫ؿَد‬.
ُ‫هغض‬ ‫ًَل‬ ‫دس‬‫سػَتات‬‫آب‬ ًِ‫واسخا‬ ‫وٌاس‬‫ؿیشیي‬‫وي‬(ُ‫هغض‬A1)‫اص‬ ‫خاكی‬ ‫سًٍذ‬
‫ًوی‬ ُ‫هـاّذ‬ ‫ػٌاكش‬ ‫غلظت‬ ‫تغییش‬‫ؿَد‬.‫آب‬ ًِ‫واسخا‬ ‫تٌاتشایي‬‫ؿیشیي‬‫هْوی‬ ‫ًمؾ‬ ‫وي‬
‫ًذاسد‬ ‫ػٌاكش‬ ‫ًثیؼی‬ ‫تَصیغ‬ ‫تغییش‬ ‫دس‬.ُ‫هغض‬‫سػَتات‬‫وٌاسن‬ ِ‫اػىل‬(ُ‫هغض‬Ko1)‫دس‬
ًَِ‫ًو‬ ‫ػاحل‬‫هؼٌی‬ ‫ػٌلشی‬ ‫سًٍذ‬ ٍ ُ‫ؿذ‬ ‫تشداسی‬‫ًوی‬ ُ‫هـاّذ‬ ‫آى‬ ‫دس‬ ‫داسی‬‫ٍلی‬ ‫ؿَد‬
‫تاالی‬ ‫غلظت‬‫ػٌلش‬‫سٍی‬(ppm7/73)‫وٌاسن‬ ِ‫اػىل‬ ‫ػٌحی‬ ًَِ‫ًو‬ ‫دس‬(ًَِ‫ًو‬
ُ‫ؿواس‬9)‫هی‬‫دس‬ ‫سٍی‬ ‫آلَدگی‬ ُ‫دٌّذ‬ ‫ًـاى‬ ‫تَاًذ‬‫ایي‬‫تاؿذ‬ ِ‫تؼت‬ ِ‫ًیو‬ ‫هحیي‬.
ٍ‫وتیج‬‫گیری‬
‫تشسػی‬ٍ‫صیؼت‬ ‫آلَدگی‬ ‫پایؾ‬‫سػَتات‬ ‫دس‬ ‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬ ‫هحیٌی‬ِ‫ًیو‬ ‫هحیي‬
ِ‫اػىل‬ ِ‫تؼت‬‫ّا‬ُ‫ٍیظ‬ ‫اّویت‬‫داسد‬ ‫ای‬.،‫ٍاًادین‬ ،‫وثالت‬ ،‫وشٍم‬ ،‫ًیىل‬ ‫غلظت‬ ‫تاالتشیي‬
‫آّي‬،‫هٌیضین‬‫آلَهیٌین‬ ًٍَِ‫ًو‬ ‫توام‬ ‫تیي‬ ‫دس‬،‫ّا‬ُ‫هـاّذ‬ ‫چاتْاس‬ ‫آصاد‬ ِ‫هٌٌم‬ ‫خَس‬ ‫دس‬
‫هی‬‫ؿَد‬.ُ‫ّوشا‬ ِ‫ت‬ ‫ؿیویایی‬ ِ‫تدضی‬ ‫ًتایح‬‫غٌی‬ ‫هشیة‬،‫ؿذگی‬‫صهیي‬ ‫ؿاخق‬ٍ ‫اًثاؿت‬
‫آلَدگی‬ ‫هشیة‬،‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬‫آلَدگی‬ ُ‫دٌّذ‬ ‫ًـاى‬‫ػٌاكش‬،‫آّي‬ ،‫وشٍم‬ ،‫ًیىل‬‫سٍی‬
‫هغ‬ ٍ‫دس‬‫سػَتات‬‫هی‬‫تاؿذ‬.،‫آلَدگی‬ ‫هشیة‬ ِ‫ت‬ ِ‫تَخ‬ ‫تا‬‫ػٌلش‬‫ّمت‬ ِ‫اػىل‬ ‫دس‬ ‫ػشب‬
‫داسد‬ ‫هتَػي‬ ‫آلَدگی‬ ‫چاتْاس‬ ‫تیش‬.‫دس‬ ‫چاتْاس‬ ‫خلیح‬ ‫دس‬ ‫آلَدگی‬ ‫تیـتشیي‬ِ‫اػىل‬‫ّفت‬
‫تیش‬،‫چاتْاس‬‫وٌاسن‬ ِ‫اػىل‬ ٍ ‫والًتشی‬ ‫ؿْیذ‬ ِ‫اػىل‬ ،‫تْـتی‬ ‫ؿْیذ‬ ِ‫اػىل‬ُ‫هـاّذ‬
‫هی‬‫ؿَد‬.‫ًتایح‬ٍ ‫ّوثؼتگی‬ ‫هشیة‬‫تحلیل‬ِ‫خَؿ‬ِ‫و‬ ‫داد‬ ‫ًـاى‬ ‫ای‬‫ػٌاكش‬،‫ًیىل‬
ٍ‫وش‬‫هٌیضین‬ ،‫آّي‬ ،‫ٍاًادین‬ ،‫وثالت‬ ،‫م‬‫صهیي‬ ‫هٌـا‬ ‫آلَهیٌین‬ ٍٍ ‫صاد‬‫ػٌاكش‬‫سٍی‬ ،‫ػشب‬
‫اًؼاى‬ ‫هٌـا‬ ‫هغ‬ ٍ‫داسد‬ ‫صاد‬.
‫سع‬ ِ‫ت‬ ‫ًؼثت‬ ‫آّي‬‫تیـتش‬ ‫ّوثؼتگی‬‫ی‬‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬ ‫تا‬ِ‫و‬ ‫داسد‬ُ‫دٌّذ‬ ‫ًـاى‬
‫هْن‬ ‫ًمؾ‬‫اوؼی‬ ‫تش‬‫آّي‬ ‫ّیذسٍوؼیذّای‬‫هی‬ ‫آب‬ ‫اص‬ ‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬ ‫وشدى‬ ‫خاسج‬ ‫دس‬-
‫تاؿذ‬.‫ؿذیذ‬ ‫واّـی‬ ‫سًٍذ‬‫ػٌل‬‫ش‬‫ػوك‬ ِ‫ت‬ ‫ًؼثت‬ ‫هغ‬ُ‫هغض‬‫سػَتات‬‫تیش‬ ‫ّفت‬ ِ‫اػىل‬
‫چاتْاس‬‫ًمؾ‬ ُ‫دٌّذ‬ ‫ًـاى‬‫فؼالیت‬‫هی‬ ِ‫هٌٌم‬ ‫دس‬ ‫ػٌلش‬ ‫ایي‬ ‫تَصیغ‬ ‫دس‬ ‫اًؼاًی‬‫تاؿذ‬.
ٌ‫ه‬ ‫هْوتشیي‬ُ‫آالیٌذ‬ ‫اتغ‬‫ػَخت‬ ،‫چاتْاس‬ ‫خلیح‬‫ّای‬‫سٍغي‬ ٍ ‫سًگ‬ ،‫ػشب‬ ‫حاٍی‬
‫لایك‬‫لٌح‬ ٍ ‫ّا‬‫اػت‬ ‫ّا‬.‫اهَاج‬ ‫تَػي‬ ،‫دسیا‬ ‫آب‬ ‫دس‬ ‫سیختي‬ ‫اص‬ ‫پغ‬ ُ‫آالیٌذ‬ ‫هَاد‬ ‫ایي‬
‫دس‬ ‫هغ‬ ٍ ‫سٍی‬ ،‫ػشب‬ ‫ػٌاكش‬ ‫آلَدگی‬ ‫تاػث‬ ٍ ُ‫ؿذ‬ ‫هٌتمل‬ ‫ػاحل‬ ِ‫ت‬ ِ‫هٌٌم‬ ‫غالة‬
80

8. 8
ِ‫پیـشفت‬ ‫واستشدی‬ ‫ؿٌاػی‬ ‫صهیي‬ ِ‫هدل‬‫تْاس‬92ُ‫ؿواس‬ ،7
‫هی‬ ‫ػاحلی‬ ‫سػَتات‬‫ؿَد‬.‫ّوچٌیي‬‫تاساى‬ ًِ‫ػاها‬ ٍ ‫اهَاج‬ ‫ػولىشد‬‫دس‬ ‫هَػوی‬ ‫ّای‬‫تاتؼتاى‬ ‫فلل‬ِ‫و‬‫واًی‬ ‫اص‬ ‫تؼیاسی‬‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬ ‫حاٍی‬ ‫ّای‬(‫ولی‬ ‫هاًٌذ‬ٍ ‫ٌَولش‬
‫ولشیت‬)ِ‫هاػ‬ ‫ػَاحل‬ ‫ػوت‬ ِ‫ت‬ ‫دسیا‬ ‫تؼتش‬ ‫افیَلیتی‬ ‫سػَتات‬ ‫اص‬ ‫سا‬‫ای‬‫هی‬ ‫حول‬،‫وٌذ‬
‫هی‬‫تَاًذ‬‫دس‬ ‫آّي‬ ٍ ‫وشٍم‬ ،‫ًیىل‬ ‫ػٌاكش‬ ‫آلَدگی‬ ‫تاػث‬‫سػَتات‬‫ؿَد‬.
‫قدرداوی‬
‫الیاًَع‬ ‫هلی‬ ِ‫هَػؼ‬ ‫واسوٌاى‬ ‫اص‬ ِ‫همال‬ ‫ًَیؼٌذگاى‬‫دسیای‬ ‫پظٍّـی‬ ُ‫ایؼتگا‬ ،‫ؿٌاػی‬
‫ٌّذ‬ ‫الیاًَع‬ ٍ ‫ػواى‬-ٍ ‫چاتْاس‬‫حوایت‬ ‫خاًش‬ ِ‫ت‬ ‫ؿیشاص‬ ُ‫داًـگا‬ ‫پظٍّـی‬ ‫هؼاًٍت‬-
‫داسًذ‬ ‫سا‬ ‫تـىش‬ ‫ووال‬ ‫آصهایـگاّی‬ ٍ ‫هالی‬ ‫ّای‬.
‫مىاتع‬
‫خاٍیذ‬.‫ا‬.‫م‬.،1386‫هذل‬ ،‫تغییش‬ ‫تاثیش‬ ‫ػاصی‬pH‫ػٌگیي‬ ‫فلضات‬ ‫اًتمال‬ ‫دس‬(‫وادهین‬ ٍ ‫ًیىل‬)‫فؼالیت‬ ‫اص‬ ‫ًاؿی‬‫خلیح‬ ‫خویٌی‬ ‫اهام‬ ‫تٌذس‬ ‫پتشٍؿیوی‬ ‫ّای‬
‫فاسع‬(‫خَسهَػی‬)‫صیؼت‬ ‫هحیي‬ ‫تىٌَلَطی‬ ‫ػلَم‬ ،(9)ُ‫ؿواس‬ ،4‫ف‬ ،13-2.
‫ؿٌاػی‬ ‫صهیي‬ ِ‫ًمـ‬1:100000ٍ ،‫چاتْاس‬‫صهیي‬ ‫ػاصهاى‬ ،‫فلضات‬ ٍ ‫هؼادى‬ ‫صاست‬‫وـَس‬ ‫ؿٌاػی‬.
Bertolotto. R. M., Tortarolo. B., Frignani. M., Bellucci. L. G., Albanese. S., Cuneo. C., 2003, Heavy metals in coastal
sediments of the Ligurian sea off Vado Ligure, J. Phys., Vol: 107, No:1, p: 159-162.
Cabrera. F., Clemente. L., Diaz Barrientos. E., Lopez. R., Murillo. JM., 1999, Heavy metal pollution of soils affected
by the Guadiamar toxic flood, Sci Tot Environ, Vol: 242, P: 117–129.
Chen. A., Lin. C., Lu. W., Wu. Y., Ma. Y., Li. J., Zhu. L., 2007, Well water contaminated by acidic mine water from
the Dabaoshan Mine, South China: Chemistry and Toxicity, Chemosphere, Vol: 70, P: 248-255.
Clark. M. W., McConchie. D., Lewis. D. W., Saenger. P., 1998, Redox stratification and heavy metal partitioning in
Avicennia-dominated mangrove sediments: a geochemical model, Chemical Geology, Vol: 149, p: 147-171.
De Mora. S., Fowler. S. W., Wyse. E. and Azemard. S., 2004, Distribution of heavy metals in marine bivalves, fish and
coastal sediments in the Gulf and Gulf of Oman, Marine Pollution Bulletin, Vol: 49, P: 410-424.
Feng. H., Han. X.F., Zhang. W.G., Yu. L.Z., 2004, A preliminary study of heavy metal contamination in Yangtze River
intertidal zone due to urbanization, Mar. Pollut. Bull., Vol: 49 , P: 910-915.
Hakanson. L., 1980, Ecological risk index for aquatic pollution control. A sedimentological approach. Water Res., Vol:
14, No: 5, P: 975-1001.
Harbison. P., 1986, Mangrove muds: a sink or source for trace metals. Marine Pollution Bulletin, Vol: 17, p: 246-250.
Karbassi. A. R., Nabi-Bidhendi. G. R., Bayati. I., 2005, Environmental geochemistry of heavy metals in a sediment
core off Bushehr, Persian Gulf, Iran. J. Environ. Health. Sci. Eng., Vol: 2, No: 4, p: 255-260.
Leblanc. M. and Ceuleneer. G., 1992, Chromite crystalization in a multicellular magma flow: evidence from a
chromatite dike in the Oman ophiolite, Lithos, Vol: 27, P: 231-257.
Muller. G., 1979, Schwermetalle in den sedimenten des Rheins-Veranderungen seitt 1971, Umschan. Vol: 79, p: 778-
783.
Owfi. F., Rabbaniha. M. and Tosi. M., 2007, Geomorphological structure and habitat diversity of marine coastal
ecosystems of Iranian zone, INOC, Jordean.
Sadrinasab. M., 2008, Three-dimensional numerical modeling of the pollution dispersion in the Persian Gulf,
International conference on Monitoring and modeling of Marine pollution, 1-3 December, Kish Island, Iran.
Shau. B. K., 1965, Theory of sieving, Journal Sedimentary Petrology, Vol: 35, p: 750-753.
Sharghi. A., 2008, Monitoring pollution in Persian Gulf, International conference on Monitoring and modeling of
Marine pollution, 1-3 December, Kish Island, Iran.
Sharma. S.K. and Subramanian. V., 2010, Source and distribution of trace metals and nutrients in Narmada and Tapti
river basins, India, Environ Earth Sci, Vol: 61, P: 1337–1352.
Sarkar. B., 2002, Heavy Metals in the Environment. Marcel Dekker, New York, p: 725.
Tam. N. F. Y., Wong. W. S., 2000, Spatial variation of heavy metals in surface sediments of Hong Kong mangrove
swamps. Environmental Pollution, Vol: 110, p: 195–205.
Turekian. K.K. and Wedepohl. K.H., 1961, Distribution of the Elements in some major units of the Earth's
crust, Geological Society of America Bulletin, Vol: 72, p: 175-192.
Wang. X.C., Feng. H., Ma. H.Q., 2007, Assessment of Metal Contamination in Surface Sediments of Jiaozhou Bay,
Qingdao, China, Clean,Vol: 35, No: 1, p: 62-70.
81