Plenair programma: Peter Keur, FGH bank

2. Financiering van
gebiedsontwikkeling
Peter Keur
Directievoorzitter FGH Bank
17 februari 2011

3. Over FGH Bank
Wij zijn:
• Specialist in financieren van commercieel vastgoed
• Constante factor in de vastgoedmarkt
• Top-drie vastgoedfinancier
Wij bieden:
• Elke vorm van vastgoedfinanciering
• Lokale marktkennis
• Alle expertise in eigen huis

4. Vastgoedmarkt, een korte terugblik
 Sterke groei vastgoedmarkt 1995 – 2008
 Totale ommekeer door kredietcrisis
 Nieuw speelveld

5. Veranderingen in de financiële sector

6. Bron: DNB
 Financiële markten
Bron: Z24
 Toezicht / regelgeving
Bron: nrc
 Publieke opinie
Veranderingen in de financiële sector

7. Specifieke verandering vastgoedfinanciering
 Waardedaling vastgoed vanaf 2008 Nieuwe leningproductie commercieel
vastgoed (in miljoenen)
 Teruglopende cashflows
 Rente als onzekere factor
Bron: PropertyNL

8. Kernvragen vastgoedfinancieringsmarkt
< 1 jaar 2-4 jaar > 4 jaar
1. Kunnen (en mogen) banken nog groeien?
2. Welke vastgoedfinanciers blijven er over?
3. Hoe lossen we herfinancieringen op?
4. Is er een alternatief?
5. Waar ligt de focus van vastgoedfinanciers?

9. Financiering gebiedsontwikkeling

10. Gebiedsontwikkeling als doel
 Organisatorische samenhang, efficiënter proces
 Eenheid in ruimtelijk beleid, schaalvergroting en samenhang
 Financieel belang: delen van opbrengsten, kosten en risico’s

11. Middel of wondermiddel?
 Ambities als norm
 Haalbaarheid het grootste goed
 Stresstest voor gebiedsontwikkeling

12. Kredietcrisis als boomerang
 Tekorten op grondexploitaties
 Waardedaling bestaand vastgoed
 Waardepotentieel nieuwbouw omlaag
 Afboeken op grond en vastgoed door
publieke en private partijen

13. Conclusie gebiedsontwikkeling anno 2011
 Terug naar de basis: projectontwikkeling in ruimtelijke samenhang
 Flexibel programma:
 masterplan
 Schaarstebeleid als leidend principe:
 binnen gebieden: hoeveel, voor wie, wanneer
 Financiële basis:
 lange termijn risicoscenario
 courantheid als basisvoorwaarde

14. Hartelijk dank voor uw aandacht