Workshopleider: Fatima Haring logopediste in het MCA, afdeling revalidatie
Wanneer je in de vrije vestiging werkt, krijg je zo nu en dan te maken met een afasiepatiënt. De ene logopedist zal meer afasiepatiënten behandelen dan de andere. Wat kan je nou doen als zo iemand zich aanmeldt en je hebt er niet zo veel ervaring mee? Op de opleiding leer je wel de basis, maar je kunt je niet op alle gebieden uitgebreid gaan nascholen. In deze workshop krijg je het schema van Ellis & Young uitgelegd. Voor de een bekend, voor de ander nog niet. Bestaande afasietests worden kort besproken. En wat te doen als je zelf geen afasietest in huis hebt? Ook wordt er ingegaan op behandelmateriaal en communicatie-adviezen.
ZONH-werkconferentie Kompas voor e-Health: Lezing Jeroen Crasborn - "E-health...
Presentatie afasie logopedistendag Regio Noord-Holland 2013
1. Afasie in de praktijk
19 maart 2013
Fatima Haring, logopedist MCA
2. Afasie, feiten en getallen
• 30.000 afasiepatiënten in Nederland
• 48.000 nieuwe CVA’s per jaar
• 20% daarvan krijgt afasie
• 90% van de afasiepatiënten vindt dat afasie te weinig
bekend is bij het grote publiek
• 50% van de afasiepatiënten krijgt een jaar of langer
logopedie
• 75% van de afasiepatiënten is arbeidsongeschikt t.g.v. de
afasie
• 70% van de afasiepatiënten vermijdt contact met anderen
vanwege de communicatieproblemen
• 90% van de afasiepatiënten heeft het gevoel in een sociaal
isolement te verkeren
Bron: www.afasie.nl
3. Fasen
• Acute fase = de eerste 2 weken
• Revalidatie fase = tot 6 maanden na het ontstaan
• Chronische fase = na 6 maanden
De verschillende fasen zijn niet eenduidig beschreven in de
literatuur.
Door trombolyse onderscheid in acute fase (tot 4 uur post
onset) en subacute fase
(Kwaliteitsinstituut voor de gezondheidszorg CBO, 2009)
4. Wat is afasie
• Afasie is een Taalstoornis veroorzaakt door
hersenletsel waardoor de communicatie
wordt belemmerd.
• Locatie van de laesie lijkt minder bepalend
te zijn dan vroeger gedacht.
• Classificering van de afasie wordt niet meer
gedaan. Wel beschrijving van de
stoornissen en beperkingen.
8. Screeling
Linguïstische screening
• M.n. in acute fase
Akense Afasie Test
Sterk verouderd:
• Gericht op syndroomdiagnostiek
• Ouderwetse plaatjes
• Niet volledig: schriftelijk benoemen ontbreekt
9. Boston Benoem Taak
Gevoelige maat voor woordvindingsproblemen
SAN-test (Stichting Afasie Nederland)
Soms nog gebruikt
- Eenvoudig
- Onderdelen schriftelijke taal ontbreken
Diagnostisch Instrument voor de Apraxie van Spraak
o.a. Differentiaaldiagnostiek spraakapraxie en afasie
10. SAT, PALPA en WEZT: specifieke linguïstische
stoornissen in kaart brengen
Semantische Associatie Test
Inzicht in de semantische verwerking:
Verbale en visuele semantiek van concrete begrippen
PALPA taken
Onderzoek naar onderliggende stoornissen in de
taalverwerking
Werkwoorden En Zinnen Test
Problemen met werkwoorden en syntaxis worden in kaart
gebracht
Niet meer verkrijgbaar…
11. Comprehensive Aphasia Test
(CAT-NL)
Verwacht 2015 via Pearson
• Hedendaagse benadering
- theoretisch kader
- kwantificering van verschillende taalmodaliteiten
- geeft directer aanwijzingen voor nader onderzoek met
bijv. PALPA-onderdelen
13. Amsterdam – Nijmegen Test voor Alledaagse
Taalvaardigheden
In kaart brengen verbaal communicatieve vaardigheid
Scenario Test
Als ANTAT, maar voor ernstigere afasie
• eenvoudiger
• multimodale communicatie
BIPAC/ BEBA
Behoefteninventarisatie voor opstellen behandeldoelen
14. UCO
• M.n. In acute fase
• In korte tijd indruk communicatieve vaardigheid
• Ernstige afasie
Communicatie Profiel
• Nog in sommige instellingen gebruikt
• Checklist observatie communicatie intramurale zorg
16. PACT
• 2012
• Analyse interactie gesprekspartners
• Beoordeling video-opname thuissituatie
Family Needs Questionnaire
• Wordt momenteel vertaald naar het Nederlands
17. Multidisciplinaire behandeling
“In het menselijk functioneren zijn de diverse cognitieve
functies uiteraard onlosmakelijk met elkaar verbonden. De
behandeling van mensen met cognitieve stoornissen, waar
afasie er één van is, dient dan ook in onderlinge
afstemming vorm gegeven te worden.”
NVAT NAIS, juli 2012
18. Revalidatiefase
Ernstige afasie:
• De cliënt communiceert in 1 op 1 gesprekken met bekende
personen in zijn directe omgeving, maakt hierbij gebruik
van multimodale communicatie en eventueel
communicatieondersteunende hulpmiddelen en heeft hierbij
hulp nodig van een geïnstrueerde gesprekspartner.
• De geïnstrueerde gesprekspartner biedt de gewenste
ondersteuning opdat een gesprek naar tevredenheid
verloopt.
19. Revalidatiefase
Matig–ernstige afasie
• De cliënt communiceert in 1 op 1 gesprekken met bekende
en onbekende personen in zijn directe omgeving, maakt
hierbij gebruik van multimodale communicatie en eventueel
communicatieondersteunennde hulpmiddelen en heeft
geregeld hulp nodig van de gesprekspartner.
• De geïnstrueerde gesprekspartner biedt de gewenste
ondersteuning opdat een gesprek zo gelijkwaardig mogelijk
en naar tevredenheid verloopt.
• De cliënt heeft voldoende inzicht in zijn stoornissen/
beperkingen, waardoor hij realistische doelen voor de ze
periode kan opstellen en mede zijn moment van ontslag
bepaalt.
20. Revalidatiefase
Lichte afasie
• De cliënt communiceert zelfstandig in uiteenlopende
communicatieve situaties en weet in welke situaties en op
welke wijze hij hulp kan vragen.
• De cliënt heeft voldoende inzicht in zijn beperkingen,
waardoor hij realistische doelen voor deze periode kan
opstellen en mede zijn moment van ontslag bepaalt.
• De cliënt informeert personen in zijn dagelijkse omgeving
over zijn communicatieve beperkingen en maakt kenbaar
hoe men hiermee rekening kan houden.
• Cliënt en naasten kunnen gefundeerd beslissen over
deelname aan nazorggroepen (patiëntenverenigingen,
afasiecentrum).
21. N.a.v. onderzoek (o.a. RATS)
• Training op vaardigheidsniveau
• Training op activiteitenniveau/ communicatieve therapie:
compenseren van talige stoornissen of omgaan met
communicatieondersteunende middelen
• Informatie en educatie aan partner
28. PACE
Promoting Aphasics Communicative Effectiveness
• Iets duidelijk maken, op welke wijze dan ook
REST
Reduced Syntax Therapy
• Spreken in telegramstijl
Taalzakboek
Gespreksboek
TouchSpeak
Diverse apps voor tablets of smartphones
29. Situatiespecifieke training
• Uitgaan van een bepaalde situatie
• Multimodale communicatie
• Maximale zelfstandigheid van de persoon met afasie
Itemspecifieke training
Patiënt leert een specifiek vocabulaire van woorden en/ of
uitingen, die veel gebruikt worden in het dagelijks leven
PACT
Partners van Afasiepatiënten Conversatie Training
• Richt zich geheel op trainen gesprekspartner
30. Therapiefrequentie
• Laagfrequente therapie is niet effectief (Commissie CVA
Revalidatie, 2001; CBO, 2009)
• Minimaal 2 uur per week logopedie wordt aanbevolen (CBO,
2009)
• Daarnaast extra oefenmomenten, zodat 1 uur per dag
geoefend wordt
31. Communicatie-adviezen
• Gespecificeerd
• Samen met de patiënt en/ of familie opstellen
• Eventueel in de ik-vorm
• Globale adviezen zie www.afasie.nl
32. Activiteiten in de regio
• Afasie informatie avonden AVN - MCA
• Afasie behandelgroep
• SMTA
• Andere activiteiten in de regio Alkmaar zijn in ontwikkeling
• Afasiekoor Hoorn
• Taalgroep Hoorn
• Activiteitenochtend Hoorn
• Afasiesoos Purmerend
