Het eenheidsstatuut, dat door een arrest van het Grondwettelijk Hof, over 1 jaar in werking moet treden, lijkt verder af dan ooit. Vooral arbeiders staan lijnrecht tegenover hun werkgevers. Het wordt voor de sociale partners en de regering een zware opdracht om alle partijen op één lijn te krijgen. Arbeiders en bedienden willen immers geen rechten verliezen, terwijl de bedrijven vrezen dat het eengemaakte statuut onbetaalbaar wordt. Tempo-Team pleit ervoor om de gelijkstelling te kaderen in de modernisering van de arbeidsmarkt en hierbij rekening te houden met de al zware kost van arbeid en de arbeidsmarkt mobiliteit extra te stimuleren ipv verder af te remmen

1. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Tempo Team
Eenheidstatuut arbeiders/bedienden
27 juni 2012
www.tempo-team.be

2. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Opzet rondetafel over het eenheidsstatuut
De visie van arbeidsmarkt experten:
•Philippe Melis, social & public affairs manager Tempo-Team
– stelt de resultaten bevraging werkgevers & werknemers voor
– opinie van Tempo-Team, dat meer dan 72.000 arbeiders en bedienden
per jaar tewerk stelt
•Stefan Nerinckx, advocaat-vennoot gespecialiseerd in arbeidsrecht bij Field
Fisher Waterhouse en docent arbeidsrecht HUB
– analyse juridische impact van het eenheidsstatuut voor bedrijven,
arbeiders en bedienden
– aanzet voor betaalbare ontslagregeling
•Guy Van Gyes, verantwoordelijke van de Onderzoeksgroep Arbeid en
Organisatie en subdivisiehoofd van de Subdevisie Arbeid en Organisatie bij
het HIVA
– lessen uit vergelijking met andere EU landen die statuut reeds
eenmaakten
www.tempo-team.be

3. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Methodologie
• Representatieve steekproef
– 201 HR Managers
• 93 KMO (tot 100 werknemers)
• 108 grote bedrijven (+100 werknemers)
– 527 werknemers
• 227 arbeiders
• 300 bedienden
• Kwantitatieve peiling
– naar de perceptie van de verschillende aspecten van het eenheidsstatuut
• Onderzoek uitgevoerd in opdracht van Tempo-Team door InSites
Consulting in maart/april 2012
www.tempo-team.be

4. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Achterliggende feiten
www.tempo-team.be

5. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Historiek eenheidsstatuut is weinig geruststellend
• Arrest Grondwettelijk Hof verplicht gelijkschakeling /
harmonisering
• EU verplicht gelijkschakeling
• Uiterste deadline: 8 juli 2013
• Sociale partners vinden geen vergelijk
• Geen consensus in de regering: niet onderhandeld bij
regeerakkoord
• Sinds 19 jaar aanslepende kwestie sinds arrest van het
Arbitragehof in 1993 dat toen al de ongelijkheid
veroordeelde
www.tempo-team.be

6. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Resultaten bevraging
eenheidsstatuut
www.tempo-team.be

7. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Amper 1 op 3 gelooft in slaagkans regering
Arbeiders meest vragende
partij
Werknemers willen ‘best of
both worlds’
Werkgevers weinig/niet
bereid extra kost op
zich te nemen
Haalbaarheid wordt
betwijfeld
KMO’s minst bereid tot
concessies
Totaal KMO's Grote bedrijven Arbeiders Bedienden
www.tempo-team.be

8. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Maximalistische werknemers versus
minimalistische werkgevers
Ontslagmotivatie door
meerderheid gewenst;
Cf NL wil dit opnieuw
afschaffen!
Grote kloof tussen WN
& WG inzake
gelijkschakeling
opzegtermijnen en
proefperiode
Weinig draagvlak voor
nieuwe opzegtermijnen
Totaal KMO's Grote bedrijven Arbeiders Bedienden
www.tempo-team.be

9. interim | inhouse services | search & selection | hr services
KMO’s beducht voor gevolgen afschaf carensdag
Meerderheid werkgevers
tegen afschaffing
Weinig vrees voor meer
absenteïsme
Bijna 1 op 2 KMO’s wil
carensdag voor
bedienden invoeren
KMO’s meest gevoelig
voor extra kost
Totaal KMO's Grote bedrijven Arbeiders Bedienden
www.tempo-team.be

10. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Conclusies
www.tempo-team.be

11. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Kloof tussen werkgevers en werknemers is groot
• Arbeiders meest vragende partij voor ‘best of both worlds’
• Werknemers weinig/niet bereid tot concessies
• Helft bedrijven heeft het moeilijk met eenheidsstatuut
• KMO’s meest beducht voor (financiële) impact carensdag
• Enkel consensus bij werknemers & werkgevers over
gelijkschakeling uitbetaling loon en vakantiegeld
• Ernstige vragen bij haalbaarheid = regering & sociale
partners moeten tandje bijsteken
www.tempo-team.be

12. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Tot slot
www.tempo-team.be

13. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Eenheidsstatuut mag concurrentiekracht &
tewerkstelling niet bedreigen
• ‘Best of both worlds’ = kost afwentelen op werkgevers en
overheid
– hogere arbeidskost
– (nog) minder concurrentievermogen
– duurdere sociale zekerheid
• Fixatie op maximaliseren opzegtermijnen is ongezond
– mobiliteit in België is al zeer laag tov buurlanden en zal
wellicht verder dalen als opzegtermijnen voor arbeiders
toenemen % 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1
% % % % % % % % % %
f
d
j
w
u
i
r
a
z
p
o
n
e
b
k
I
s
t
j
d
i
m
o
l
p
a
v
n
e
b
k
I
d
n
a
t
v
g
k
r
e
w
f
d
t
h
j
w
u
i
r
a
z
p
o
n
e
b
k
I
l
t
n
e
m
k
i
o
v
r
a
w
Total België Nederland Luxemburg Duitsland Portugal
www.tempo-team.be

14. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Eenheidsstatuut mag concurrentiekracht &
tewerkstelling niet bedreigen
• Out of the box denken is wenselijk
– Flexicurity
– Arbeidsmarkt meer mobiel maken
– Activering stimuleren
– Eenheidsstatuut moet in lijn liggen met modernisering
arbeidsmarkt
www.tempo-team.be

15. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Dank u!
www.tempo-team.be

16. Arbeiders versus Bedienden!
Harmonisatie? Eenheidsstatuut? …..
Stefan Nerinckx, Partner
Co-head Employment & Benefits department at FFW Brussels
Professor employment law at the University College Brussels
27 juni 2012
16

17. Arbeiders vs. bedienden
• Inleiding
• Arrest Grondwettelijk Hof 7 juli 2011
• Eenheidsstatuut
• Besluit en tips
17

18. Arbeiders vs. bedienden
• Inleiding
– een arbeider is in weze een bediende
– conventioneel toekennen van een bediende statuut
– eenheidsstatuut
18

19. Arbeiders vs. bedienden
• Arrest van het Grondwettelijk Hof van 7 juli 2011
– Twee prejudiciële vragen:
– Arrest:
• Schending van het gelijkheids- en niet-discriminatiebeginsel:
- Onderscheid tussen arbeiders en bedienden op basis van de voornamelijk manuele resp.
intellectuele aard van het werk is niet objectief en kan niet redelijk worden verantwoord
- Tijd van wetgever voor geleidelijke harmonisering is niet onbegrensd
• Tijdelijke handhaving van de gevolgen van artikelen 52 (carensdag) en 59
(opzeggingstermijnen voor arbeiders) van de Arbeidsovereenkomstenwet tot en met 8
juli 2013
- Ter voorkoming van rechtsonzekerheid en ernstige financiële moeilijkheden voor een groot
aantal werkgevers
– Gevolgen van een arrest gewezen op een prejudiciële vraag: algemeen
• Algemeen
• Voor het ontslagrecht
• Voor arbeids- en socialezekerheidsrecht in het algemeen
19

20. Eenheidsstatuut: poging tot ……eenheid
20

21. Eenheidsstatuut
• De arbeidsovereenkomst en de andere hieraan
verbonden gevolgen:
– Vakantie
– Proeftijd
– Eindejaarspremie
– Carensdag
– Aanvullende verzekeringen
– Loonbeleid
– Uitbetalingsmodaliteiten
21

22. Eenheidsstatuut
• Vakantie
arbeiders bedienden
15,38% lonen vakantiedienstjaar + Normale bezoldiging + 92% van de
gelijkgesteld loon brutowedde van de vakantiemaand
Betaald door de vakantiekas Betaald door de werkgever
• Proeftijd
arbeiders bedienden
Minimum 7 kalenderdagen tot maximum 14 Brutoloon minder of gelijk aan 37.721 EUR
kalenderdagen op jaarbasis = 6 maanden
Brutoloon meer dan 37.721 EUR op
jaarbasis = 12 maanden
22

23. Eenheidsstatuut
• Eindejaarpremie
arbeiders bedienden
CAO CAO
In principe verschillend per Paritair Comité In principe verschillend per Paritair Comité
• Gewaarborgd inkomen - carensdag
arbeiders bedienden
Carensdag (minder dan 14 dagen ziek = Geen carensdag
eerste ziektedag is een niet betaalde
Gewaarborgd inkomen eerste 30
carensdag
kalenderdagen van arbeidsongeschiktheid
23

24. Eenheidsstatuut
Gevolg Voorstel tot oplossing
• Clusteren van activiteiten –
• Loon: benchmark bedrijven/ verloning koppelen aan
zou de meerkost tussen de 10 gemeenschappelijke activiteiten
en 20% bedragen
• Arbeidsduur: flexibiliteit van • Uitbreiding en herziening KB
bedienden kan inboeten 10/2/65
• Verleden afkopen: niet • Zie rechtspraak bij her-
uitgesloten dat het verleden moet kwalificatie van statuut; arrest
geregulariseerd worden EHJ Barber; wetgever
24

25. Eenheidsstatuut - ontslag - voorstel
• Redelijke en objectieve criteria met een breed
draagvlak
– Beoogd doel: noodzakelijke termijn om een
gelijkwaardige betrekking te vinden
– Concurrentieel
– Transparant
– Aanzetten tot het zoeken van een (nieuwe) betrekking
– Stimulans voor een langere carrière
25

26. Eenheidsstatuut - ontslag - voorstel
• Opdeling tussen werknemers met een jaarlijks brutosalaris
minder of gelijk aan 37.721 euro of meer dan 37.721 euro
• Duur opzegtermijn in lijn met Oeso Landen en maximale
vergoeding gelijk aan 15 maanden
• ‘Ontslagkrediet’
– stimulans tot werk zoeken
• Ontslagvergoeding in maandelijkse uitbetalingen
• outplacement (algemeen) + tewerstellingscel
– stimulans langer werken
• Sociale zekerheid en fiscaal vriendelijk bij niet opname van de
opzegvergoeding
- Via een aanvullend pensioen
26

27. Eenheidsstatuut - ontslag – voorstel
bruto jaarloon minder of gelijk aan 37.721 euro
Nieuw
Voorstel Formule Wettelijk CAO
Anciën- Voorstel voorstel PC 116 PC 124
Prof Claeys minimum nr. 75
niteit Nerinckx Claeys & arbeiders arbeiders
Rauws 2011 (1) bedienden arbeiders
Engels
2,5 3 2 2 4 3 1,32 1,38 0,46
12,5 8 12 12 12 9 2,11 3,92 0,92
22,5 13 18 12 21 15 4,25 6,33 1,85
• Parameters voor berekening formule Claeys 2011: leeftijd 40 jaar – loon 31.468 euro bruto.
• Opzeggingstermijn in maanden
27

28. Eenheidsstatuut - ontslag – voorstel
bruto jaarloon > 37.721 euro
Nieuw
Voorstel Formule Wettelijk CAO
Anciën- Voorstel voorstel PC 116 PC 124
Prof. Claeys minimum nr. 75
niteit Nerinckx Claeys & arbeiders arbeiders
Rauws 2011 (1) bedienden arbeiders
Engels
2.5 3,45 2 2 4 3 1,32 1,38 0,46
Afgerond:
3,5
12.5 9,95 12 12 13 9 2,11 3,92 0,92
Afgerond:
10
22.5 16,45 18 12 21 15 4,25 6,33 1,85
Afgerond:
16,5
(1) Parameters voor berekening formule Claeys 2011: leeftijd 40 jaar – loon 43.975 euro bruto (d.i. de som van 37.721 EUR
en het verschil tussen 31.467 euro en 37.721 euro).
(2) Opzeggingstermijn in maanden
28

29. Eenheidsstatuut - Besluit
• Besluit:
– Vraag is niet of er een eenheidsstatuut komt maar wanneer
– Niet alleen de individuele arbeidsvoorwaarden zullen wijzigen maar ook
collectieve
– Opmaken van een inventarisatie en audit met identificatie van knelpunten
• O.a. sociale overlegorganen, loonpakketten, aanvullende
pensioenregelingen, arbeidsovereenkomsten, collectieve
arbeidsovereenkomsten,…
• Opstellen actieplan m.b.t. maatregelen tot harmonisering
• Implementatie van maatregelen tot harmonisering
• Waarom nu ageren:
– Geen verrassingseffect en voor voldongen feiten staan
– Gelijkschakeling kan nu gekoppeld worden aan voorwaarden
– Spreiding in de tijd
– Rechtszaken vermijden
29

30. Stefan Nerinckx
Dank U! Attorney – Partner
Co-head Employment & Benefits dept.
Docent arbeidsrecht
Hogeschool Universiteit Brussel
Tel: +32 (0) 477 61 81 71
stefan.nerinckx@ffw.com
This document is confidential and prepared solely for your information. Therefore you should not, without our prior written
consent, refer to or use our name or this document for any other purpose, disclose them or refer to them in any prospectus or
other document, or make them available or communicate them to any other party. No other party is entitled to rely on our
document for any purpose whatsoever and thus we accept no liability to any other party who is shown or gains access to this
document.
30

31. Eenheidsstatuut:
commentaar/reflecties bij studie
Tempo-Team
kijkend naar anderen
Guy Van Gyes
Design Charles & Ray Eames - Hang it all © Vitra

32. Kijken naar anderen
• Oostenrijkse hervorming – 2003 – Abfertigung neu
– In Oostenrijk stort de werkgever 1,53 procent van het brutoloon in een individuele
spaarpot die beheerd wordt door een speciale Vorsorgekasse (ontslagfondskas).
Wie minstens drie jaar heeft bijgedragen tot het systeem, kan bij gedwongen ontslag
of ontslag in onderlinge overeenstemming het gespaarde geld opnemen. Dat is
echter niet verplicht. De werknemer kan het bedrag ook op de rekening laten staan
en het belastingvrij meenemen naar het ontslagfonds van een nieuwe werkgever. Het
gaat hier dus over een rugzaksysteem waarbij een werknemer kan beschikken over
een zelf opgespaarde ontslagvergoeding. Als hij vrijwillig vertrekt, heeft hij geen recht
op een cashuitkering maar blijft het bedrag volgens het rugzakprincipe op een
rekening staan. Dat betekent dat een werknemer bij verandering van werk zijn
rechten meeneemt.
• Luxemburg – 2009 – Eengemaakt statuut (bediende
als norm)
28-06-12 32

33. … bij de problematiek
• BHV-syndroom
• Focus enger dan in andere landen
– Ontslagbescherming/vergoeding
– Geen sociale zekerheid, inkomenskwestie
– Ontslagmacht, ontslagvrijheid WG groot: motivatieplicht of
ontslagvergoeding tout-court
• Tegenstellingen groter
– Verschillen groot tussen twee statuten, ihb. Ontslag
– Institutionele setting op geënt
– Symbooldossier door de lange aansleep en de juridisering
(onderhandelingen starten niet met een blanco-blad)
28-06-12 33

34. … bij de enquête-resultaten
• Algemene stellingen = principes
• Meerderheid bij alle bevraagde groepen voor:
– Gelijk statuut = rechtvaardig
– Behoud van verworven rechten
– Motivatieplicht bij ontslag
• Best of both worlds? Eerder procedurale
rechtvaardigheid en gelijkheid
• Niet enkel ontslagregeling, ook absenteïsme (cf. Lux
case)
28-06-12 34

35. …. bij de conclusies
• Niet enkel in kost-termen denken, ook winsten
– Administratieve vereenvoudiging
– Inkomenszekerheid => vraag
• Mobiliteitskwestie
– Meer mobiliteit goed? => kostprijs en andere
– Impact van ontslagvergoeding? Cf. Oostenrijks voorbeeld
28-06-12 35

36. … bij de politieke uitdaging
• Afkicken van het BHV-syndroom
• Focus verbreden of fragmenteren (kan optie 2 nog?)
– WN: Inkomenszekerheid; andere statuten
– WG: voorbij de fixatie op kosten
– Koppeling met andere dossiers
– Spreiding in de tijd
• Tegenstellingen ontmijnen
– ‘Het is geen revolutie’: cijfermateriaal
– Principes eerst (cf. Lux.: lagere bediende als norm zonder
meerkost voor economie)
– Duidelijke politieke stellingname als stok achter de deur (na
trade-off in regering?)
28-06-12 36

37. Dank u!
Guy Van Gyes
onderzoeksleider
hoofd onderzoeksgroep
Arbeid en Organisatie
28-06-12 37