1. Opmars van de
Middelste Bonte Specht
in Nederland
Jan Joost Bakhuizen
districts-coördinator SOVON Limburg-Zuid
Vogelstudiegroep Limburg
m.m.v. Henk Sierdsema (SOVON)
Landelijke dag 26 november 2011
Nijmegen

2. Opbouw verhaal
- De Middelste Bonte Specht in kort bestek
- Recente aantalsontwikkelingen
- Speculeren over mogelijke oorzaken toename
- Geschiktheidskaarten op basis van boomsoorten,
ouderdom van bos en bodemopbouw
- Oproep: MiBo’s inventariseren in de toekomst

5. De MiBo in een notendop
• Standvogel van continentaal Europa
• Geslachten vrijwel gelijk
• Bewoner van oude loofbossen (m.n. eiken)
• Onopvallende soort (best: febr–half april)
• Inventarisatiemethode
• Lage trefkans: gebruik geluidsnabootsing

11. Historisch voorkomen NL
• Oude broedvogel van Twente (1952, 57-62, 73)
• Sporadische waarnemingen 1960-1980
• Amelisweerd, Utrecht 1985-1986 (twitchen!)
• Epen, Limburg februari 1994
• De Hamert, Limburg 1995 1e territorium
• En toen kwam het jaar 1997:
de MiBo duikt weer op in Limburg, 11 paar

13. De MiBo in de 21e eeuw
Tot en met 2003: een Limburgs feestje…
2004: 1e broedgevallen voor Twente
2005: 1e broedgeval Noord-Brabant (de Geelders)
2006: 1e territoria in de Achterhoek
2007: 1e territorium Nijmeegse stuwwal (SOVON-kantoor)
2009: 1e territorium op de Veluwezoom
2010: 1e territorium in Utrecht
2011: 1e broedgeval Veluwe, 1e territoria Drente + Groningen

17. Oorzaken toename MiBo in
NL?
• Aanvoer vanuit achterland (Duitsland en
België)
• M.n. ook België sterke toename:
>70-er jaren: circa 250 terr.
>1991-1992: circa 530-650 terr.
>2001-2005: circa 4200 terr.
• Bos wordt ouder en geschikter
• Natuurlijk bosbeheer: meer dood hout

18. Oorzaken toename MiBo in
NL?
• Voedselsituatie:
– Toename stam- en bladinsecten?
– Timing pieken van voorkomen insecten?
– Veranderingen door klimaat?
– Vitaliteit eikenbossen Europa?
- Nestplaatsconcurrentie ?? Minder Spreeuw!

21. Geschiktheidskaarten MiBo
• Henk Sierdsema heeft kaarten samengesteld
• Beschikbaar op www.vogelsinbrabant.nl
• Samengesteld op basis van boomsoorten,
ouderdom bos en bodemopbouw
• Inlandse eik, Zoete kers, Haagbeuk, Es en
Populier
• Bos tenminste 80 jaar oud (1930)

26. Hoe houden we de stand bij?
- Met actuele toename wordt het steeds
moeilijker om stand bij te houden!
- Verspreiding: gericht blijven zoeken m.b.v.
de geschiktheidskaarten als leidraad
- Aantallen: monitoring van belangrijke
kerngebieden, selectie per provincie of
regio’s

27. Bedankt!
- De ruim 150 (!) vogelaars die ieder voorjaar weer op
zoek gaan naar de MiBo in NL en hun waarnemingen
doorgeven!
- Regionale ‘MiBo-coordinatoren’ Ruud van Dongen,
Ben Hulsebos en Jan Rademaker.
- Henk Sierdsema voor de geschiktheidskaarten.
- Arjan Boele en Lara Marx voor de database en de
kaartjes.
- De fotografen: Ran Schols, Karel Lemmens, Harvey
van Diek, Peter Waardenburg en Jaco van der Eijk.