1. TÌM HIỂU VỀ BỆNH NGỘ ĐỘC THỨC
ĂN, ĐỘC TỐ Ở VẬT NUÔI
Trường: Cao Đẳng Sư phạm Hà Nam
Lớp: SP Sinh-KTNN-K16
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thanh
Nguyễn Hồng Nhung

2. 1. Bệnh ngộ độc thức ăn, độc tố ở vật nuôi
Trong quá trình chăn nuôi, thường xảy ra hiện tượng các giống vật nuôi bị
nhiễm độc do thức ăn hoặc do độc tố. Điều này đã làm ảnh hưởng không ít đến
sức khỏe của vật nuôi và từ đó ảnh hưởng đến năng suất chất lượng sản phẩm
trong chăn nuôi. Vậy nguên nhân, cách điều trị bệnh như thế nào? Làm thế
nào để có cách phòng bệnh hiệu quả nhất cho vật nuôi?

3. 2. Nguyên nhân gây độc
Các chất độc, độc tố trong thức ăn vật nuôi thường gặp là:
- Nấm mốc và độc tố nấm mốc
- Thuốc trừ sâu

4. 2.1. Do nấm mốc và độc tố
nấm mốc
Ở các nước nhiệt đới, thời tiết nóng
và ẩm ướt là điều kiện thuận lợi cho
các loại nấm mốc phát triển nhanh
chóng trong thức ăn có nguồn gốc là
hạt ngũ cốc,đạm thực vật và động
vật của gia súc. Nấm mốc phát triển
sẽ tiết ra độc tố làm nhiễm độc thức
ăn.
Trong các loại độc tố do nấm tiết
ra thi độc tố aflatoxin là độc tố nguy
hiểm nhất. Độc tố này gây ung thư
gan, độc cho thận và thần kinh ở
người. Còn ở vật nuôi gậy ra nhiều
ảnh hưởng trực tiếp.
Thức ăn vật nuôi bị mốc tấn công

5. *Triệu chứng lâm sàng của vật nuôi khi bị nhiễm
độc do nấm mốc và độc tố nấm mốc
Độc tố aflatoxin gây độc với nhiều loại vật nuôi. Mức độ mẫn
cảm với aflatoxin khác nhau ở từng loại vật nuôi:
- Vịt: Với hàm lượng aflatoxin rất thấp cũng có thể gây độc cho
vịt. Vịt bỏ ăn, tiếng kêu khàn không bình thường, chân và da đùi
chuyển sang màu tím, cử động mất phương hướng, co giật. Nếu
không can thiệp kịp thời có thể gây chết.
- Gà: Aflatoxin làm giảm sự tăng trọng của gà, giảm tỷ lệ đẻ
trứng, ấp nở, làm suy giảm miễn dịch, tăng sự mẫn cảm đối với
các bệnh truyền nhiễm: bệnh Niucátxơn, bệnh cầu trùng…

6. *Triệu chứng lâm sàng của vật nuôi khi bị
nhiễm độc do nấm mốc và độc tố nấm mốc
- Lợn: Bỏ ăn, thiếu máu, vàng da, đi tiểu ra máu. Nếu trong khẩu
phần ăn có một lượng nhỏ aflatoxin làm lợn con chậm lớn, còi
cọc, giảm sức đề kháng với các bệnh truyền nhiễm khác.
- Bò: Nhiễm độc tố nấm do ăn phải thức ăn bị mốc, có độc
tố, thường ở trạng thái mãn tính nên khó phát hiện. Độc tố nấm
tác động làm con vật chậm chạp, giảm hoạt động, gây viêm
gan, thoái hóa ở gan nên giảm tiết mật. Ngoài ra độc tố nấm còn
gây ra hiện tượng rối loạn tiêu hóa viêm ruột mãn tính ở gia súc
non, giảm tăng trọng…
Súc vật nhiễm độc tố nấm thường ở trạng thái mãn tính kéo
dài, gầy yếu, thiếu máu và chết do suy gan, kiệt sức.

7. 2.2. Do thuốc trừ sâu
Phun thuốc trừ sâu giúp bảo vệ cây
lương thực, hoa màu, cây ăn quả
tránh được sự phá hoại của sâu bọ,
côn trùng nhưng nó lại tiêu diệt các
sinh vật có ích, làm ô nhiễm môi
trường và tồn đọng ngay trên các sản
phẩm nông nghiệp. Khi gia súc ăn,
uống hoặc ngửi phải các sản phẩm
có tồn dư thuốc trừ sâu đều có thể bị
ngộ độc.
Khi vật nuôi tắm, phun, bôi thuốc để
diệt ghẻ, ve, với nồng độc cao hoặc
sử dụng các chất này đã nhiễm trong
môi trường, trong thức ăn, nước
uống…làm con vật trúng độc gây
nên các triệu chứng vật vã, đau ốm,
nôn mửa, tiêu chảy ra máu, trúng
độc thần kinh và chết.
Vỏ thuốc trừ sâu sau khi sử dụng không
được thu gom cẩn thận

8. * Tác động của thuốc trừ sâu đến vật nuôi thông qua thức ăn là chủ
yếu mà cụ thể là cỏ
Cỏ trồng được xịt thuốc để phòng ngừa sâu cắn lá và không cách
ly trước thời kỳ thu hoạch. Từ đó dẫn đến gia súc ăn cỏ bị ngộ
độc.
Cỏ trồng trên đất tốt, màu mỡ nhiều phân chuồng, phân urê, khi
gặp hạn hán hoặc sương giá làm cây chậm phát triển, nitrat tích
lũy hơn 0,93% chất khô dẫn đến ngộ độc. Gia súc càng dễ bị ngộ
độc khi đang đói, đang bị bệnh, mang thai hoặc đang vắt sữa. Chỉ
cần nitrat tích lũy ở mức 0,60% chất khô cũng gây ngộ độc.

9.  Vì vậy, để tránh các trường hợp ngộ độc trên người chăn nuôi gia súc cần
lưu ý những điều căn bản sau:
- Nếu xịt thuốc trừ sâu cần cách ly trên 2 tuần trước khi thu hoạch.
- Cỏ đang gặp khô hạn hoặc sương giá, thấp cây, màu xanh đậm, không vươn
lóng, lá chen dày không nên cho gia súc ăn, nên để cỏ phục hồi như bình
thường.
- Không nên cho gia súc đang đói ăn cỏ tươi, phải cho ăn một lượng rơm khô
và thức ăn tinh trước
- Không nên cho gia súc ăn quá nhiều thức ăn tinh dễ gây sình bụng.
- Trồng cỏ không bón quá nhiều đạm và phân chuồng
- Cung cấp đá liếm có thành phần lưu huỳnh 10% là đủ. Đá liếm ngoài việc
cung cấp các vi lượng cho gia súc, nếu có thành phần lưu huỳnh cao sẽ phòng
ngừa ngộ độc, cải thiện việc tăng trọng và cho sữa.
- Với một số giống cỏ mới du nhập, không nên thu hoạch khi cây chưa đạt đến
1 mét nhất là những lần thu hoạch sau (từ đợt cắt lần 2 trở đi).

10. 3. Chuẩn đoán vật nuôi khi bị ngộ độc
- Chuẩn đoán lâm sàng: Quan sát
một số triệu chứng nhiễm độc của gia
súc.
Vật nuôi có biểu hiện: đau bụng, nôn
mửa, đi chảy, có khi ra máu. Còn đối
với đàn vật nuôi, khi cùng, tiếp xúc
với chất độc như nhau thì có biểu hiện:
run rẩy, co giật, sùi bọt mép, vật vã, rối
loạn hô hấp, mất nhận thức, đờ đẫn…
- Chuẩn đoán cận lâm sàng: Phải lấy
mẫu thức ăn, nước uống, dịch dạ dày
của vật nuôi để gửi đi xét nghiệm chất
độc và hàm lượng độc tố.

11. 4. Cách điều trị cho vật nuôi khi bị ngộ độc
Nếu ngộ độc do ăn uống, điều trị theo nguyên tắc sau:
- Dừng ngay, không cho ăn thức ăn có chất độc
- Gây nôn bằng Apomorphin với liều lượng 0,09mg/kg thể trọng.
- Rửa dạ dày bằng nước ấm, thuốc tím 0,5%, nước muối, nước xà phòng loãng
để hoà loãng nồng độ chất độc và thải chúng ra ngoài.
- Cho uống than hoạt tính, bột đất để hấp thụ chất độc.
- Với động vật quý hiếm, cho uống hỗn hợp lòng trắng trứng, sữa và đường
hoặc dung dịch parafin lỏng.
Điều trị đặc hiệu: Khi đã xác định được nguyên nhân trúng độc, dùng chất có
tác dụng đối kháng nhau, khử tác dụng hay trung hoà chất độc hoặc tạo thành
chất không độc. Ví dụ điều trị trúng độc dùng Strychnin, Morfin. Dùng tamin
để tạo keo vón lại trong trường hợp nhiễm độc kim loại nặng. Dùng axit để
trung bazơ và ngược lại. Ngộ độc thuốc trừ sâu dùng Atropin.

12. * Ngoài những cách giải độc trên cho vật nuôi, trong dân gian
còn một số bài thuốc Nam có thể sử dụng khi vật nuôi bị
nhiễm độc thuốc trừ sâu.
Bài 1: Bạch biển đậu 20g. Giã sống cho thêm nước, vắt lấy nước cho uống.
Bài 2: Bột đậu xanh sống 100g, bèo cái tía 100g, nước 500ml. Bèo cái tía rửa
sạch, giã nhuyễn hoà với nước sạch khuấy đều, chắt lấy nước rồi hoà bột đậu
sống cho uống 2 lần /ngày, mỗi lần cách nhau 30 phút.

13. 5. Cách phòng bệnh ngộ độc thức ăn, độc tố ở vật
nuôi
- Không cho vật nuôi ăn thức ăn có nấm mốc, kiểm tra nguyên
liệu chế biến thức ăn một cách cẩn thận.
- Cần có phương pháp bảo quản thức ăn tốt, tránh hiện tương nấm
mốc trong thức ăn.
- Chú ý khi sử dụng thức ăn xanh.
- Cẩn thận khi sử dụng thuốc sâu, thuốc diệt ngoại ký sinh trùng

14. Việc chăm sóc sức khỏe cho vật nuôi trong quá trình nuôi là
hết sức quan trọng. Vì điều đó ảnh hưởng trực tiếp đến năng
suất, chất lượng sản phẩm của vật nuôi. Chỉ khi vật nuôi có
sức khỏe tốt mới cho ra sản phẩm tốt, cho thu nhập ổn định.
Chính vì vậy việc phòng tránh cho vật nuôi trước những bệnh
thường gặp nói chung và bệnh ngô độc thức ăn, độc tố nói
riêng là hết sức quan trọng. Người chăn nuôi cần nắm chắc
những quy tắc trong chăn nuôi để vật nuôi có sức khỏe tốt
nhất, cho sản phầm cao, phù hợp với nhu cầu của thị trường.
Nguồn: Giáo trình Thú y & Internet