1. /home/pc-5/Music/haluun elgen nutag
Байгалийн ухаан- 4-р анги
Бүлэг сэдэв: Амьгүй биеийн шинж чанар
Нэгж хичээл: Амьгүй биеийн шинж
чанар-эрдэс, чулуулаг, хөрс
Ээлжит хичээл: Хөрс, түүний шинж чанар

2. Өмнөх хичээлээ сэргээн
санацгаая
Чулуулгий Өнгө Бат бөх Хүнд Хэрэглээ
н нэр хөнгөн
нүүрс
боржин

3. Өмнөх хичээлээ сэргээн
санацгаая
Чулуулгийн Өнгө Бат бөх Хүнд Хэрэглээ
нэр хөнгөн
нүүрс хар Бат бөх биш хөнгөн түлшинд
боржин саарал, Хатуу, бат бөх хүнд Барилга,
улаан гоёл
чимэглэл

4. Эхийг сайтар уншаад утгын
ярилцаарай.
Цэцэрлэгч өвгөн
Цэцэрлэгч өвгөн хүүхдүүддээ цэцэрлэгийн
ажилд сургахсан гэж хүсдэг байжээ. Нас
барах болохоор хүүхдүүдээ дуудан
ирүүлж: -За хүүхдүүд минь. Намайг
өнгөрөхөөр та нар усан үзмийн
цэцэрлэгт нуусан юмыг олж аваарай гэж
захижээ. “Цэцэрлэг дотор эрдэнэ бий
байх” гэж хүүхдүүд нь бодоод эцгээ нас
барсны дараа цэцэрлэгийн бүх газрыг
онгичин ухжээ. Усан үзмийн газрыг
хэчнээн дахин ухавч эрдэнэ олсонгүй.
Харин усан үзэм тарьсан газрын хөрсийг
сайн сэндийлж ухсаны ачаар жимс
учиргүй их ургах болж тэд баян чинээлэг
элбэг хангалуун амьдрах болжээ.

5. Асуултын дагуу ярилцаарай.
● Цэцэрлэгч талбайдаа юу тарьдаг
байсан бэ?
● Өвгөн хүүхдүүддээ юу гэж захисан
бэ?
● Хүүхдүүд нь эцгийнхээ захиасыг
хэрхэн биелүүлсэн бэ?
● Хүүхдүүд талбайгаас юу олсон бэ?
● Яагаад усан үзэм сайн ургасан бэ?
● Эхийн утгад тохирох зүйр үг болон
хэлц үг бичээрэй.

6. Хөрс, түүний
шинж чанар

7. Хичээлийн зорилго
● Хөрс, түүний бүтцийг нэрлэж сурах
● Өмнөх хичээлээ сэргээн бататгах
● Байгаль хамгаалах уламжлалт аргууд
Монгол ард түмний зан заншлаас
мэдэх

8. Хичээлийн зорилт
● Хөрс, түүний бүтцийн тухай мэдээлэл,
мэдлэгтэй болох
● Хөрсний бүтцийг мэдэх, нэрлэж, ялгах
● Усны 3 төлөвийн талаар ярилцах
● Хөрсний бүтэц, шинжийн талаар
мэдсэнээ шалгах
● Хөрс, ургамлыг хамгаалах арга, бидний
оролцооны талаар ярилцах

9. Хөрс
Газрын гадаргын ургамал
ургах, үржил шимтэй өнгөн
хэсгийг хөрс гэнэ.

10. Хөрсөнд байдаг гол
элементүүд:
• Эрдэсжсэн ус
• Агаар
• Ус
• Органик бодисууд
Өнгөн хөрсөнд эрдэс бодис
байна.

11. Хөрс
Хар
Шаварлаг Элсэрхэг
шороон

12. Хөрс
Ялзмаг ихтэй Шавар их байвал Элс их байвал
байвал хар шороон шаварлаг хөрс элсэрхэг хөрс
хөрс гэнэ. гэнэ. гэнэ.

13. Хөрсний бүтэц
Эрдэс
Шим бодис
чулуулаг
Хөрс
Агаар Ус

15. Туршилт: Хөрс юунаас тогтдог вэ?
Хэрэглэгдэх зүйлс:
Спиртэн дэн, төмөр таглаа, хуруу
шилний хавчаар, хэсэг хөрс
1. Хөрс ямар өнгөтэй байгааг
ажиглаарай
2. Төмөр таглаан дээр хэсэг хөрсөө
тавьж лаагаар халаахад яаж
байна вэ?
3. Юу мэдрэгдэв?

16. Туршилтын үр дүн
Хөрснөөс хөхөвтөр утаа гарч
хиншүү үнэртэнэ.
Үр дүн нь: Хөрсөнд байсан амьтан,
ургамлын үлдэгдлээс тогтсон
бодис шатаж байгаа юм.
Өнгөн хөрсөнд ялзмаг байдаг.

17. Хөрсөнд ялзмаг харилцан
адилгүй байдаг. Ялзмаг
ихтэй хөрсийг хар шороон
хөрс гэнэ. Ийм хөрсөнд
ургамал сайн ургана.

18. Туршилт: Хөрсөнд ус байгааг мэдэх
Хэрэглэгдэх зүйлс:
Төмөр сав, хавтгай шил, хөрс,
спиртэн дэн
1. Төмөр саванд бага зэрэг хөрс
хийгээд спиртэн дэнгээр
халаагаарай
2. Халааж байгаа шилэн дээрээ
шил барина.
3. Шилэн дээр юу үүсэв?
Ажиглаарай.

19. Туршилтын үр дүн
Шилэнд усан дуслууд үүснэ.
Үр дүн нь: Хөрсөн дэх ус халснаар
ууршиж, шилэнд усан дуслыг
үүсгэнэ.

20. Усны гурван төлөв
Зургийг тайлбарлаарай.

21. Дасгал
Усны Жишээ Хэрэглээ
төлөв
Хий
Хатуу
Шингэн

22. Дасгал
а. Ямар хөрсөнд ус илүү
шингэх вэ?
б. Ямар хөрс амархан хатах вэ?
в. Ямар хөрсөнд ялзмаг их
байх вэ?

23. Өөрийгөө шалгаарай.
Хөрс Ус Ус Өнгө Ургамал
хадгала нэвтрүүл ургах
х чанар эх чанар нөхцөл
Шаварлаг
Хар
шороо
Элсэрхэг

24. Гэрийн даалгавар
- Хөрсний бохирдолд хүмүүсийн
Ямар буруутай үйл ажиллагаа
нөлөөлж байна
вэ?
- Хөрсийг бохирддуулахгүйн тулд
бид яах ёстой вэ?
Чөлөөт ярилцлагад бэлтгэх