1. Stad Maken > Stad Zijn

2. Introductie – Museumplein Amsterdam

3. Introductie – Plintenstrategie Rotterdam

4. Introductie – Broedplaatsen Amsterdam

5. Introductie – SmartCity Pakhuis de Zwijger

6. Introductie – Cruquius, Binckhorst, Rijnhaven

7. Onderstromen
• Crisis, maar dieper liggende verschuivingen:
1. Megapolisering
2. Van Stad Maken naar Stad Zijn
• De stedelijke ontwikkelingsmotor sinds WOII
• De crisis als rolmodel?

8. Toename wereldbevolking in de geschiedenis

9. De Megapolis, Het Schuim

10. Jinghu op Europese schaal

11. Onderstromen: megapolisering
2. 4.
3.
7. 5.
6.
1. 8.
15.
10. 11.
9.
16.
14.
12. 17.
13.
1. Museum Mile, New York 7. Museumsquartier, Wien 13. Kunstberg, Brussel
2. National Mall, Washington 8. Louvre, Paris 14. Városliget, Budapest
3. Museumsinsel, Berlin 9. Hermitage, St. Petersburg 15. Kitanomaru Park, Tokyo
4. Millennium Park, Chicago 10. Federation Square, Mellbourne 16. Museumsufer, Frankfurt
5. Exhibition Road, London 11. Balboa Park, San Diego 17. Kunstareal, München
6. Museumplein, Amsterdam 12. Skeppsholmen, Stockholm

12. Onderstromen: megapolisering

13. Onderstromen: van stad maken naar stad zijn

14. Onderstromen: van stad maken naar stad zijn

15. Onderstromen: van stad maken naar stad zijn

16. Onderstromen: van stad maken naar stad zijn

17. Van Stad Maken naar Stad Zijn
Enkele misvattingen vanuit 40 jaar paradigma „Stad Maken‟
• Stedelijke ontwikkeling ≠ Bouwen
• Krimp ≠ Stilstand / Slopen
• Stedelijke vernieuwing ≠ Sloop – Nieuwbouw
• Geen uitbreiding ≠ “De stad is af”
• Geen GREX ≠ “Het geld is op”

18. Stad Zijn: Disciplines niet meer volgtijdelijk
ruimtelijk
stedelijke
ontwikkeling
sociaal
cultureel
ruimtelijke
ordening
economisch
welzijn
Stad Maken Stad Zijn
1950-2000 2000-…

19. Stad Zijn: Explosie van partners

20. Stad Maken: Ontwikkeling / uitvoering / beheer
Hink-stap-sprongmodel
1. startnotitie 3. planvorming 4. planuitvoering 5. beheer
2. inventarisatie
Planproces ‘traditioneel’

21. Stad Zijn: Ontwikkeling / uitvoering / beheer
Trampolinemodel
2a. planvorming = ontwikkelingsrichting 5. beheer
1. startnotitie 2c. inventarisatie 2b. planuitvoering = ontwikkeling op gang brengen
Planproces Leefsturing

22. Stad Zijn: 5 x meer complexiteit
Stad maken naar Stad zijn
1) Explosie van al in gebieden aanwezige gebruikers > netwerken
met 10.000 inwoners, vele investeerders en eigenaren, al
lopende programma‟s, beleidsdiensten
2) Vermenging met beheer en exploitatie > beheerders van alle
“stromen door de wijk”: zorgpartners, welzijn, veiligheid, maar
ook afval, energiebeheerders, water, recreatie, voedsel
(voorbeeld Strukton)
3) Alle disciplines tegelijk aanwezig > meer
partijen, netwerken, samenwerkingsverbanden, Civic
Economy, stad en mens, stad en cultuur, ziel, etc etc etc
4) Burger kan meer zelf kiezen maar raakt zelf ook het overzicht
kwijt
5) Vervlechting van mondiale invloeden op wijkniveau
5 x meer complexiteit > “Ontembare” vraagstukken

23. Stad Zijn: Ontembare vraagstukken
Vraagstukken als de kwaliteit van de wijk zijn ontembaar
geworden.
Vorige eeuw: tembare vraagstukken “zoveel woningen
bouwen”.
Nu: niet-lineair, niet beheersbaar, niet kenbaar, niet
mechanisch georganiseerd en systeem met geen doel.

24. Stad Zijn: Van ingewikkeld naar complex
Ingewikkeld Complex
• Mechanisch • Relationeel
• Acting on • Acting with
• Wereld met • Wereld die onzekerheid
voorspelbare uitkomsten erkent en beantwoordt
• Maanlanding: grote • Kind opvoeden: leren en
hoeveelheid stappen aanpassen op basis van
met veel detail en een dag-tot-dag
mogelijkheid voor ervaring. En wij
fouten, maar we weten evolueren zelf mee in de
hoe het werkt als we ons relatie met de ander.
aan het plan houden en
ijverig doorgaan
• Enkelvoudige ontrafeling • Intuïtie en gevoel

25. Stad Zijn: Natuurlijke vernieuwing
Projectmatig Natuurlijk
• Begin en einde • Eigenfrequentie
• Achterstanden • Uniek profiel
wegwerken • Samenhangend
• Integraal • Onzekerheid
• Zekerheid • Samenwerkingen vanuit
• Centrale sturing welbegrepen belang

26. Stad Zijn: Van eindbeeld naar katalyseren

27. Stad Maken: Ontwikkelmodel GREX

28. Stad Zijn: Ontwikkelmodel Investeringsstromen

29. Stipo Rotterdam Stipo Amsterdam
Groothandelsgebouw Unit E7.188 Telefoon 010 - 204 1590 Broedplaats Westerdok
Stationsplein 45 E-mail contact@stipo.nl Winthontstraat 7
3013 AP Rotterdam Website www.stipo.nl 1013 BR Amsterdam

30. Creative Commons licentie Stipo
Creative Commons
Stipo is als “kennisteam voor stedelijke ontwikkeling” opgericht om de stedelijke ontwikkelingspraktijk
sterker te maken. Stipo hanteert hierbij als principe “kennis is vrij”: de kennis, aanpak, inzichten en
inspiratie die we verzamelen willen we ook zo breed en zo diep mogelijk doorgeven, zodat zoveel
mogelijk mensen er bij hun werken aan de stedelijke praktijk hun voordeel mee kunnen doen. Dit
verspreiden doen we met publicaties, praktijkprojecten, conceptontwikkeling, het bijeen brengen van
mensen, trainingen en via www.stipo.nl.
Om de vrije doorgave van kennis te regelen valt het werk van Stipo niet onder copyright maar onder de
Creative Commons Licentie “Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland”. Dit garandeert dat de
gebruiker het mag werk kopiëren, verspreiden en doorgeven en afgeleide werken mag maken, onder
twee eenvoudige voorwaarden:
1. Naamsvermelding. De gebruiker dient bij het werk de naam Stipo te vermelden.
2. Gelijk delen. Indien de gebruiker het werk bewerkt kan het daaruit ontstane werk uitsluitend worden
verspreid krachtens dezelfde licentie als de onderhavige licentie, een gelijksoortige of een compatible
licentie.
De tweede voorwaarde heeft als doel om te garanderen dat ook bewerkingen weer vrij worden
aangeboden, ter versterking van de stedelijke ontwikkelingspraktijk.
De uitgebreidere versie van de licentie is te vinden op http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/nl/.