Contenu connexe
Similaire à ชีวิตกับสิ่งแวดล้อม3 (16)
Plus de Tatthep Deesukon (7)
ชีวิตกับสิ่งแวดล้อม3
- 2. ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับปัจจัยทางชีวภาพ “ ปัจจัยทางชีวภาพ” หมายถึง ปัจจัยในระบบนิเวศที่มีชีวิต เช่น สิ่งมีชีวิตทั้งที่เป็นชนิดเดียวกันและที่ต่างชนิดกัน - ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับปัจจัยทางชีวภาพจะมี “ลักษณะการเกี่ยวข้องกับผลประโยชน์ในความสัมพันธ์” เป็น 3 ลักษณะ ได้แก่ การได้ประโยชน์ ( แทนด้วยสัญลักษณ์ +), การเสียประโยชน์ ( แทนด้วยสัญลักษณ์ - ) และ การไม่ได้และไม่เสียประโยชน์ ( แทนด้วยสัญลักษณ์ 0 )
- 3. 1. ภาวะพึ่งพากัน ( Mutualism ) - ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตต่างชนิดกันที่มาอยู่ร่วมกันโดยที่ ทั้ง 2 ฝ่ายได้ประโยชน์ ( +,+ ) และต้อง “ อยู่ร่วมกันตลอดเวลา ” ( พลัดพรากจากกันแล้วทำให้สิ่งมีชีวิตทั้ง 2 ฝ่ายตาย ) - เช่น ความสัมพันธ์ระหว่างปลวกกับโปรโตซัว Trichonympha sp. ที่อาศัยในทางเดินอาหารของปลวก
- 4. - “ ไลเคนส์” ( Lichens ) คือ ความสัมพันธ์ระหว่างราผู้ให้ความชื้นกับสาหร่ายสีเขียวผู้ผลิตอาหาร - ความสัมพันธ์ระหว่างพืชวงศ์ถั่วกับแบคทีเรีย Rhizobium sp. ที่อาศัยอยู่ในปมของรากพืชวงศ์ถั่วซึ่งช่วยนำธาตุไนโตรเจนให้
- 5. 2. ภาวะได้ประโยชน์ร่วมกัน ( Protocooperation ) - ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตต่างชนิดกันที่มาอยู่ร่วมกันโดยที่ ทั้ง 2 ฝ่ายได้ประโยชน์ ( +,+ ) แต่ “ไม่จำเป็นต้องอยู่ด้วยกันตลอดเวลา” - เช่น ความสัมพันธ์ระหว่างนกเอี้ยงกับกระบือ
- 7. 3. ภาวะอิงอาศัย ( Commensalism ) - ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตต่างชนิดกันที่มาอยู่ร่วมกันโดยฝ่ายหนึ่ง ได้ประโยชน์ แต่อีกฝ่ายไม่ได้และไม่เสียประโยชน์อันใด ( +,0 ) - เช่น ความสัมพันธ์ระหว่างปลาฉลามกับปลาเหาฉลามที่เกาะติดที่ผิวของปลาฉลาม แต่ไม่ทำอันตรายใดๆ
- 9. 4. ภาวะล่าเหยื่อ ( Predation ) - ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตต่างชนิดกันที่มาอยู่ร่วมกันโดยฝ่ายหนึ่ง ได้ประโยชน์ในฐานะ “ผู้ล่า” ( Predator ) แต่อีกฝ่ายเสียประโยชน์ในฐานะ “เหยื่อ” ( Prey ) ( +,- ) - เช่น ความสัมพันธ์ระหว่างเสือในฐานะผู้ล่ากับกวางในฐานะเหยื่อ
- 11. 5. ภาวะปรสิต ( Parasitism ) - ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตต่างชนิดกันที่มาอยู่ร่วมกันโดยฝ่ายหนึ่ง ได้ประโยชน์ในฐานะ “ปรสิต” ( Parasite ) คอยเกาะและอาศัยอีกฝ่ายที่เสียประโยชน์ ( +,- ) - เช่น ความสัมพันธ์ระหว่างสุนัขกับเห็บสุนัขในฐานะเป็นปรสิตภายนอก
- 13. 6. ภาวะแก่งแย่งแข่งขัน ( Competition ) - ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตต่างชนิดกันหรือชนิดเดียวกันที่มาอยู่ร่วมกันโดย ทั้ง 2 ฝ่ายเสียประโยชน์เนื่องจากการแย่งและเฉลี่ยสัดส่วนการใช้ทรัพยากรต่อการดำรงชีวีต (- ,- ) - เช่น ความสัมพันธ์ระหว่างสิงโตกับไฮยีนาที่แข่งขันกันเพื่อแก่งแย่งเนื้อสัตว์เป็นอาหาร
- 14. - ความสัมพันธ์ระหว่างเพรียง Balanus sp. ( ภาพซ้าย ) กับเพรียง Chthamalus sp. ( ภาพขวา ) ที่แข่งขันกันเพื่อแก่งแย่งพื้นที่โขดหินในการเกาะ
- 15. 7. ภาวะกีดกัน ( Amensalism ) - ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตต่างชนิดกันที่มาอยู่ร่วมกันโดย ฝ่ายหนึ่งเสียประโยชน์เนื่องจากการดำรงชีวิตของอีกฝ่ายหนึ่งที่ไม่ได้และไม่เสียผลประโยชน์ใดๆ ( 0,- ) - เช่น ความสัมพันธ์ระหว่างต้นไม้ใหญ่กับต้นไม้เล็กที่เจริญใต้ร่มเงากิ่งก้านของต้นไม้ใหญ่
- 17. 8. ภาวะมีการย่อยสลาย ( Saprophytism ) - ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตต่างชนิดกันที่มาอยู่ร่วมกันโดย ฝ่ายหนึ่งได้ประโยชน์ในฐานะ “ผู้ย่อยสลาย” ( Decomposer ) ส่วนอีกฝ่ายไม่ได้และไม่เสียประโยชน์เนื่องจากกลายเป็น “ซากอินทรีย์” ( +,0 ) - เช่น ความสัมพันธ์ระหว่างซากขอนไม้กับเห็ดถ้วยที่กำลังย่อยสลายซากขอนไม้ด้วยเอนไซม์ที่เห็ดสร้างขึ้น
- 18. 9. ภาวะเป็นกลาง ( Neutralism ) - ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตต่างชนิดกันที่มาอยู่ร่วมกันโดย ทั้ง 2 ฝ่ายต่างไม่ได้และไม่เสียประโยชน์อันใด ( 0,0 ) - เช่น ความสัมพันธ์ระหว่างกวางกับนกฮูกที่ไม่มีความเกี่ยวข้องในด้านทรัพยากรจำเป็นเลย