1. Thuật ngữ riêng trong trường Kiến trúc
01.09.2013 — trangcocchu
Bỗng một ngày… có một đàn em nhờ tui viết lại những từ
mà dân Kiến trúc chúng tui thường xài trong trường, những
mật khẩu mà chúng tui được kế thừa truyền miệng lại từ thế
hệ sinh viên này đến thế hệ khác và liên tục được sáng tác
thêm… Để rồi thiệt ngộ nghĩnh, thiệt riêng khi khoái trá nói
với nhau tâm đắc trong sự ngơ ngác của các bạn bè bà con…
ngoại đạo.
Và dĩ nhiên hành trình tiến hóa của ngôn ngữ Kiến luôn luôn
thay đổi theo thị hiếu và các giai đoạn của Kiến sinh các thời kỳ.
Trước đó các KTS đàn anh như anh Minh Bò, anh Đạm Vều,
anh Sơn Ốm… đã đề cập và kể lại cho đàn em khóa sau khá
nhiều. Các thuật ngữ Kiến trúc phổ biến lúc đó là: cạc-nê sìtê (stéréotomie) môn thiết thể vật liệu, cạc-nê-cồng (carnet de
construction) dày như quyển tự điển làm nhanh cũng phải mất từ
3 tới 6 tháng, làm analo, làm esquisse, làm concours, làm
projet, đớp valeur, ăn bài, phua bài, a-văng-xê, sa-rết, răngđu… trong trường, các đàn anh vẫn giữ thói quen nói chuyện
với nhau chen vào một số từ tiếng Pháp.
2. Từ thông dụng nhứt được lưu truyền đến ngày nay cần phải kể
tới đầu tiên là từ Sa rết, Sa rớt (Charrette) có nguồn gốc
từ École des Beaux-Arts ở Paris trong thế kỷ 19 có
nghĩa thường xài: bài làm bị trễ, nhưng ẩn ngữ là nghiên cứu
sáng tác cho tới tận cùng thời hạn được giao. Từ này nổi tiếng
đến nỗi từ điển Wikipedia tiếng Anh phải đề cập tới.
(Ảnh bên: các sinh viên Kiến trúc tự do thể hiện đồ án trong
Festival Kiến trúc hàng năm)
Kế nữa, việc nghiên cứu, việc thể hiện đồ án kiến trúc được nói
vắn tắt là binh bài và lên đồ án. Đối với sinh viên kiến trúc,
mỗi kỳ lên đồ án luôn tập trung toàn bộ sức lực ngày đêm binh
bài. Sa rết là bịnh muôn đời của dân kiến trúc, trong mọi công
việc, làm bài, làm truyền thống, làm ap phe, cả trong việc hẹn hò
cũng vậy. Đồ án đậu gọi là bài ăn, bị rớt gọi là bài thua là
những từ lóng mà dân Kiến đời sau Việt hóa thành công từ chữ
Phua (Four) là cái lò sưởi, ý chỉ bài bị rớt thì liệng vào lò
sưởi. Ai đia (idea) thời các Kiến sính xài tiếng Anh thay vì ý
tưởng. Ram, rốp là chôm ý, “tham khảo” thiết kế bài bạn về vẽ
vô… bài mình! át-suya-rê (Hachuré), răng du (Rendu)
hoặc Hắt (Hatch) song song,Ren đơ (render) được trộn chung
lại mà nói ra nhưng sinh viên Kiến nào cũng hiểu thay vì nói kẻ
3. các đường song song hay diễn họa. Nói như vậy mới đã, mới
khoái, mới ra dân Kiến chứ nói như thông thường thì mất
Sướng. Những từ ngữ rất riêng đó, được sinh viên Kiến trúc
chấp nhận, lưu truyền và phát triển, lập tức, nó trở thành truyền
thống.
Festival Kiến trúc 2012 tại Đà Nẵng
Một điều nữa rất đáng để bàn luận là cặp từ Ne & Ba Trông chỉ
có trường Kiến Trúc mới có, rất đặc thù nêu cao tình đàn anh
chỉ bảo truyền đạt kinh nghiệm cho đàn em, nghĩa đồng
môn Nègre và Patron luôn luôn gắn bó như anh em ruột thịt
trong gia đình. Nguyên nghĩa Ne (Nègre) có nghĩa là đầy tớ chỉ
là đàn em theo phụ đàn anh, Ba trông (Patron) có nghĩa là Chủ
chỉ các đàn anh có trách nhiệm chỉ bảo cho đàn em các tuyệt
chiêu. Chữ nghĩa nghe qua có tưởng như là có sự cách biệt Chủ
và Tớ, nhưng lại là sự ví von vui và bình dị. Kiến trúc nhờ
truyền thống Negre – Patron đã kết nối các thế hệ đàn em xa lắc,
mà được sự gần gũi, chở che, bảo ban từ cả một cộng đồng Kiến
Trúc không có tuổi tác, không có cô, cậu, chú, bác, dì… chỉ là ai
vô trước làm đàn anh, sau 40 năm vẫn là đàn em… không có rào
cản, không dị biệt về tất cả mọi chuyện. Điều này thấy rõ nhứt là
4. khi đi tới đâu chỉ cần biết là dân Kiến với nhau thì lập tức có
ngay sự nồng nhiệt, ân cần và tương trợ.
Còn nữa, những từ như Trưởng tràng ví von cho chức vụ Đại
diện cho tất cả sinh viên của trường trong 1 niên khoá, Thiên
lôi cho các sinh viên giữ gìn trật tự trong trường, cách nói này
đã hoàn toàn được dịch sang tiếng Việt thay cho từ chef
cochon của trường Kiến trúc Bố Già (Beaux-Arts) nghĩa Heo
sếp vì dân Kiến trúc thường lấm lem, mặt mũi tay chân dính
màu mè tùm lum mỗi khi làm bài đồ án. Do việc một người (Ba
Trông)làm bài có 2, 3 người phụ (Ne) rồi đi ăn chung, làm bài
chung, mệt quá thì lăn ra ngủ hoặc gục bên bài luôn nên lối học
quá đặc biệt đó làm cho bạn bè trở nên rất thân thiết, tình cảm
với nhau. Cũng nhờ lối cộng tác làm đồ án quá đặc thù mà có
nhiều cặp đã cùng nhau thề nguyền binh bài chung suốt cuộc
đời.
Dân Kiến trúc thường tự nhận mình là dân Kiến, tự hào là một
phần của một tôn giáo Sáng Tạo, Trường Kiến trúc rèn luyện
sinh viên tinh thần cống hiến trí lực Sáng tác không ngừng, thiết
kế chẳng dừng để phục vụ nơi ăn chốn ở cho con người, siêng
năng, cần mẫn trong công việc, kỷ luật và làm việc nhóm tuyệt
vời. Dân Kiến phục vụ cộng đồng, từ thành phố lớn đến vùng
sâu vùng xa và cầu mong thế giới đẹp hơn bởi những công
trình kiến trúc cho đời sống trong lành tiện ích. Dân Kiến là
một từ chung, một thuật ngữ trong Kiến trúc là một kết thúc dễ
thương cho bài viết này. Không khó để biết trang web
kienviet.net của Hội KTS VN và rất nhiều những công ty thiết
kế kiến trúc bắt đầu bằng từ Kiến như một dấu chỉ định danh
cho ngành nghề.
Thay lời kết:
5. Sinh viên nói chung, luôn là hồn nhiên, nhiệt tình, và rất
nhiều hoài bão trong mọi giai đoạn, mọi thời kỳ. Riêng sinh
viên Kiến trúc với cách học đặc sắc và chơi không giống ai
trên tiêu chí “Sáng tác không ngừng, thiết kế chẳng
dừng” “HAY, VUI, LẠ, ĐẸP” làm cho ta được tiếp thêm sức
trẻ và tin tưởng các đàn em thế hệ sau giữ gìn phát huy
những giá trị truyền thống, những thuật ngữ của anh em họ
nhà Kiến.
Viết vì lời yêu cầu của Kiến Đất Thủ Lion Arc (biệt danh của Sư
Tử Ác Nguyễn Huỳnh Linh Thảo)
TCC
Việc xong ai có giờ thong thảHẹn chốn Bụi trần uống vài
chungBạn bè chia sớt điều nghiêng ngả?
—
Sinh viên Kiến trúc trong một buổi tập vẽ ngoài trời
Thuật ngữ riêng trong trường Kiến trúc - Phần thêm
6. Việc học hành và đồ án dồn dập và áp lực, nghiên cứu và thể
hiện ngày đêm. Sinh viên Kiến nào nghe giảng đề và sửa bài
siêng năng thì may ra Ăn bài còn thì Thua riết 2,3 bận vẫn
không qua. Nhưng có những bài đáng lẽ ra về dây chuyền bị
đánh rớt nhưng do Răng đu đẹp hay có nét nhỏ nhỏ gì đó độc
đáo, có nghiên cứu thì các thầy cũng thương tình cho Đậu
Vớt thì mừng kể gì nói. Cái Đậu vớt nó còn vui gấp bội hơn
Đậu ngon lành, Đậu đàng hoàng. Nên mỗi khi được Đậu vớt các
bạn nhẩy cẫng, bá vai bá cổ hò hét từ các hành lang ra tới cổng
và nghêu ngao trên đường: 1 Vớt, 2 Vớt, 3 Vớt, 4 Vớt, 5 Vớt,
Vớt Vui Vẻ Về Với Vợ, rồi biến thể cả cách theo chuyện đánh
vần 1 vớt thành ra 1 Vờ, 2 Vờ…
Tui cũng từng một thời như vậy, giờ là 10 năm họp lớp, tụi tui
vẫn bá vai bá cổ, hò hét những kỷ niệm thuở xưa, dưới mái nhà
Kiến trúc là gia đình lớn cho tất cả chúng tui. Quả là Mười năm
gặp lại, tình… thành ngất… ngư… !
—
Thuật ngữ riêng trong trường Kiến trúc - Phần thêm nữa
Ngồi café với đàn em Kiến Đất
Thủ, update thêm vài thuật ngữ mới. Thời đại, vi tính vi teo, vẽ
đồ án bằng phần mềm này nọ, các Kiến em lập tức chớp, chợp
ngay các lịnh vẽ máy để tạo nên những từ mới chuyên dùng
như:Mu (Move tức là di chuyển) khối này qua đây nè, Cặp pi
7. Pác (copy past đồng nghĩa vớiRam, Rốp…) cái đó dzô. Thằng
đàn em nào lơ ngơ lớ ngớ mới vô hoặc lười biếng hổng chịu
nghiên cứu bài, ngồi bàn đồ án mà ngơ ngác liền bị chọc là A
ma tơ (Amateur) vậy mậy!
(Ảnh bên: Kiến Đất Thủ và thầy Phúc)
Những từ như làm mượt bài đi em! Queo (Well) đi! Chạy
ống tay vịn cầu thang! Là những thuật ngữ mới tinh ra lò nói ra
là được sinh viên Kiến trúc chấp nhận ngay hổng thắc mắc, lưu
truyền và phát triển, lập tức, nó trở thành truyền thống Kiến trúc.
Ôi! Con thuyền Kiến trúc dù đi đến đâu, nó cũng chiếu cái bóng
mình xuống nước.
—
Viết xong Ta có giờ thong thảXuống chốn Bụi trần uống vài
chungNerge ơi chia sớt điều nghiêng ngả!
(Tạm cảm thấy hài lòng)
http://tunguyenhoc.blogspot.com/2013/09/thuat-ngu-rieng-trong-truong-kien-truc.html