3. Online informatie over erfelijke
borstkanker voor patiënten
Effecten van bezoek website (online voorbereiding-op-
maat voor borstkanker erfelijkheidsonderzoek en
vragenformulier):
Voor intake gesprek:
meer kennis en meer realistische verwachtingen
Tijdens intake gesprek:
meer delen van agenda, meer checken of info duidelijk is,
adviesvrager is meer ‘in the lead’
Na intake gesprek: meer kennis, info behoefte meer vervuld
Na laatste gesprek: meer tevreden
1 jaar na laatste gesprek: meer ervaren controle
Dr. Margreet Ausems
klinisch geneticus
(UMC Utrecht)
4. Surveillance bij BRCA
3D-echo of 2 minuten MRI?
Roel Mus, radioloog (UMC St Radboud, Nijmegen)
Feasibility of automated 3D breast ultrasound (ABUS)
scanning in screening of women with high risk.
• Referral Rate and Biopsy Rate increased when adding
ABUS to current practice in high risk screening.
• No additional cancers were detected at baseline with
ABUS, but MRI detected cancers are visible on ABUS,
Jan van Zelst, Roel Mus
but hardly visible on mammography. Tao Tan, Nico Karssemeijer
Nicoline Hoogerbrugge
Ritse Mann
Department of Radiology
Diagnostic Image Analysis Group
UMC St Radboud
5. Surveillance bij BRCA
3D-echo of 2 minuten MRI?
Roel Mus, radioloog (UMC St Radboud, Nijmegen)
MRI Screening of the Breast in Less than 2 Minutes:
A Prelude to Extend MR Breast Screening Possibilities
When compared to curve analysis (VIBE):
Time-to-enhancement (TTE)is a strong discriminator
between benign and malignant breast disease
and improves specificity whilst maintaining sensitivity.
Ultrafast MRI, allowing evaluation of both inflow of
contrast and morphology can be used to
substantially shorten MRI evaluation of breast R.D.M. Mus
cancer at no loss in sensitivity and improved specificity, R.M. Mann, A. Moyakine
C. Geppert, B. Platel
with reduced imaging time… N. Karssemeijer
J.O. Barentsz
thus paving the way to MRI screening at lower costs! Department of Radiology
UMC St Radboud
6. Borstkanker bij mannen
Prof. dr. Christi van Asperen, klinisch geneticus (LUMC, Leiden)
• Zeldzaam.
• In Nederland 90 - 100 nieuwe patiënten per jaar.
• Verschillende risicofactoren bekend: o.a hormonaal,
syndroom van Klinefelter, BRCA2 mutatie.
• Vaak patiënt en dokters delay, dus meer aandacht
voor borstkanker bij mannen is nodig.
• Meeste tumoren zijn hormoon receptor positief.
• Veel klachten over hormonale therapie.
• Nu studies gaande voor optimale behandeling,
ervaring met diagnose, risicofactoren en overleving.
Samenwerking in NL tussen BOOG, UMCU en NKI.
• Subsidie van Pink Ribbon.
7. Psychologische aspecten van erfelijke kanker
Prof. dr. Aad Tibben, psycholoog (LUMC, Leiden)
Wanneer de professionele hulpverlener werkt met individuen en families met erfelijke
vormen van kanker, dan hanteert zij/hij zes perspectieven:
o een non-directieve houding (empathie, onvoorwaardelijke acceptatie, congruentie)
o cognitief-rationeel perspectief (informatie verwerking, cognitieve risico perceptie)
o psychodynamisch (de door emoties gestuurde of afgeweerde gedragingen;
affectieve risico perceptie)
o gezins- en uitgebreidere familie perspectief (life cycle, ontwikkelingstaken)
o het perspectief van gedrag (coping, compliance, shared decision making)
o existentiële problematiek (verantwoordelijkheid, gezinsplanning, informeren
kinderen, handelingsopties)
…………………..en handelt daar overeenkomstig naar.
8. Surveillance for
familial gastric cancer
Dr. Annemieke Cats, MDL-arts (NKI-AVL, Amsterdam)
• Eradication of Helicobacter pylori
• CDH1 (and CTNNA1) testing in families fulfilling the
IGCLC criteria for HDGC
• In HDGC is a multidisciplinary approach in an expert
center mandatory
• Prophylactic gastrectomy currently treatment of choice
• Endoscopic surveillance is second best and not evidence-
based
9. Conclusions
Surveillance in familial gastric cancer
CDH1 mutation carriers prophylactic gastrectomy > 18 yrs
endoscopy 1x/yr > 20 yrs
breast: MRI/ X-MG 1x/yr > 35 yrs
50% risk CDH1 mutation endoscopy 1x/yr idem
breast: MRI/ X-MG 1x/yr
FDRs of clinical HDGC endoscopy 1x/yr idem
FDRs of FIGC/ endoscopy + once > 40 yrs or <5 yrs
possible HDGC Hp testing youngest GC
10. Herkennen van
Birt-Hogg-Dubé syndroom (BHD)
• Huidverschijnselen
– Fibrofolliculomen in het gelaat
• Longverschijnselen
– Spontane pneumothorax, longcysten
• Nierverschijnselen
– Nierkanker
• Autosomaal dominant
Dr. Fred Menko
• FLCN (folliculine) -gen klinisch geneticus
(VUMC, Amsterdam)
11. Conclusie: herkennen van BHD
• Klinische evaluatie van de patiënt en
eerstegraads familieleden
– Huid: dermatologisch onderzoek
• Variabele expressie, 20% non-penetrantie
– Longen: zie eerdere CT-thorax, evt. CT-thorax
• Meestal basale longcysten, met uitzonderingen
– Nieren: jonge leeftijd, bilateraal, multifocaal,
chromofoob
• Vele uitzonderingen: bv. heldercellige nierkanker bij BHD
• FLCN-mutatiediagnostiek
– Bij uitzondering klinisch BHD, geen FLCN mutatie
12. MEN 1
Dr. Gerlof Valk, endocrinoloog (UMCU, Utrecht)
Risico op een MEN 1 mutatie kan berekend (Neuro-)endocriene
worden op basis van familie anamnese, leeftijd en tumoren bij MEN1
Bijschildklieren
gecombineerd optreden van tumoren.
Pancreas en duodenum
Hypofyse
Tumoren treden al op jonge leeftijd op en de
Thymus, long en maag
prevalentie stijgt tot zelfs 95% op hoge leeftijd.
Bijnieren
MEN 1 leidt tot een verminderde
levensverwachting.
MEN 1 gerelateerde tumoren vereisen een
specifieke behandelstrategie.
13. Cancer risks in a cohort of Dr. Maartje Nielsen
klinisch geneticus
378 PMS2 mutation carriers (LUMC, Leiden)
Cancer n= median age SIR CR age 70
(range) (with indexes)
CRC 112 52 (27-86) 25s 28%
Without index
Endometrial 29 54 (35-81) 39s 21%
Without index
Small bowel 6 55 (42-79) 54s 3%
Ovarian 4 53 (51-59) 4,9s 4%
Stomach 1 70 1,3
Breast 11 53 (36-80) 1,5 11%
Urinary bladder 2 49-80 1,9
Urothelium 3 77 (63-79) 2,7 10% (age 80)
Prostate 6 60 (42-70) 1,9 7%
Testis 2 18-45 3,2
SIR: standarised incidence ratios; CR= cumulative risk s=significant result
PMS2 cancer risks 13
14. Dr. Maartje Nielsen
klinisch geneticus
Conclusions: PMS2 cancer risks (LUMC, Leiden)
• CRC and EC risks higher than in population, lower than in
other MLH1/MSH2
• Selection and testing bias Without
biallelic fam
• High variance in phenotype between family members
• Future plans:
• Perform Mendel analysis including all familymembers
• Explain difference in phenotype
• Genetic or life style Modifiers
• Geno-phenotype
PMS2 cancer risks 14
15. Next generation sequencing in genetic diagnostics
Why Ion Torrent approach in combination
with AmpliSeq technology?
Present:
• 84 amplicons + MLPA
• Fully automated PCR-robot, ABI 3700 sequencing
• 50 - 60 samples per month
• Efficient data analysis using SEQPatient; TAT 3 - 6 weeks
• “Expensive” technique
Aim:
• 2 - 3 multiplex PCR’s
Dr. Arjen Mensenkamp
• Standardized Ion Torrent workflow klinisch moleculair geneticus
• Shorter TAT (2-4 weeks) (UMC St Radboud, Nijmegen)
• Reduction of costs
16. Conclusion: NGS in genetic diagnostics
• IonTorrent PGM is suitable for BRCA1/2 diagnostics
• Ampliseq design provides a fast an simple library preparation
technique
• Also possible for DNA from FFPE samples (studies ongoing)
• 100% sensitivity
• Faster TAT (2-4 weeks)
• Low number of (recurrent) false positives
• In diagnostics from April 2013
Dr. Arjen Mensenkamp
klinisch moleculair geneticus
(UMC St Radboud, Nijmegen)
17. Farmacogenetica
Een voorbeeld uit de (laboratorium) praktijk
Dr. Jörgen Bierau
klinisch biochemisch geneticus
(MUMC+, Maastricht)
Wat is farmacogenetica?
Farmacogenetica is de wetenschap die de rol bestudeert die
genetische opmaak speelt in de effectiviteit van
geneesmiddelen en het ontstaan en voorkomen van
bijwerkingen.
Maakt personalised medicine mede mogelijk.
Een belangrijk hulpmiddel voor patiënt en behandelaar om
weloverwogen keuzes te maken voor behandeling.
18. Waar willen we heen?
Volledige integratie in alle disciplines
Uitgebreide genetische en functionele karakterisering van
relevante metabole routes
Snelle, zo compleet mogelijke advisering
Meer mogelijkheden voor juiste behandeling
Take home message
Farmacogenetica:
helpt behandelingen optimaliseren
Is beschikbaar
De moeite waard
En zal razend snel gaan groeien
20. Take home messages
1. Bij spontane Pneumothorax en papels in gezicht
denk aan Birt-Hogg-Dubé syndroom
2. Bij spontane Pneumothorax en niertumoren (in familie)
denk aan Birt-Hogg-Dubé syndroom
3. Denk aan grote impact op familie als 1 familielid erfelijke
kanker blijkt te hebben
4. Ca. 100 mannen borstkanker per jaar (da’s echt veel!)
5. CT-borst afhankelijk van menstruele cyclus
6. Er zijn veel nieuwe technologische ontwikkelingen
gaande. Voor we afgestudeerd zijn, is heel deze wereld
veranderd…
Conclusie:
Een zeer leerzame bijeenkomst!!
Farnaz
Jeroen
Maud
Melika
Niels
Yonne
