Caroline Deiteren (adviseur UNIZO studiedienst) geeft in deze Powerpoint duiding bij het begrip 'schijnzelfstandigheid'. Deze presentatie werd gebruikt tijdens een webinar in het kader van de UNIZO week van de freelancer 2013

1. Freelancer: altijd zelfstandige?
Caroline Deiteren, adviseur sociale zaken
June 5, 2013
© Unizo

2. Freelancers
Freelancer =
• Iemand die diensten levert aan één of meerdere
opdrachtgevers tegelijk, zonder zich exclusief of voor
een lange periode aan deze opdrachtgevers te
verbinden.
• Zullen hun diensten meestal in een
zelfstandigenstatuut leveren.
June 5, 2013
© Unizo 2

3. Freelancers
Risico op schijnzelfstandigheid:
• Freelancers die op regelmatige basis voor één
bepaalde opdrachtgever werken;
• Freelancers die gedurende een korte tot middellange
periode intensief voor één opdrachtgever werken.
June 5, 2013
© Unizo 3

4. Freelancers
Schijnzelfstandigheid =
iemand die in een zelfstandigenstatuut werkt, terwijl hij
eigenlijk werknemer is
June 5, 2013
© Unizo 4

5. Freelancers
Risico’s van schijnzelfstandigheid voor opdrachtgever /
werkgever:
• Op vlak van sociale zekerheid: regularisatie van de
sociale bijdragen
• Op vlak van arbeidsrecht: bijkomende kosten
June 5, 2013
© Unizo 5

6. Freelancers
Risico’s van schijnzelfstandigheid voor freelancer /
schijnzelfstandige:
• Slechte ervaring opdrachtgever
• Onderbreking in sociaal statuut
June 5, 2013
© Unizo 6

7. Onderscheid tussen werknemer en
zelfstandige
Onderscheid maken tussen echte zelfstandige en
schijnzelfstandige:
• Algemeen regime
• Regime risico-sectoren
June 5, 2013
© Unizo 7

8. Onderscheid tussen werknemer en
zelfstandige – algemeen regime
Uitgangspunt is:
De partijen zijn vrij in hun keuze: werknemer of
zelfstandige
June 5, 2013
© Unizo 8

9. Onderscheid tussen werknemer en
zelfstandige – algemeen regime
Herkwalificatie :
• Wanneer de feitelijke uitoefening voldoende
elementen naar voor brengt die onverenigbaar zijn
met de gekozen kwalificatie.
• Beoordeling op basis van 4 algemene criteria.
June 5, 2013
© Unizo 9

10. Onderscheid tussen werknemer en
zelfstandige – algemeen regime
1. De wil van de partijen, zoals uitgedrukt in de
overeenkomst
• De werkelijke wil
• Kijken naar de volledige schriftelijke overeenkomst
• Enkel mondeling: alleen kijken naar de feiten
June 5, 2013
© Unizo 10

11. Onderscheid tussen werknemer en
zelfstandige – algemeen regime
2. De vrijheid van organisatie van de werktijd
• De werkelijke wil
• Kijken naar de volledige schriftelijke overeenkomst
• Enkel mondeling: alleen kijken naar de feiten
June 5, 2013
© Unizo 11

12. Onderscheid tussen werknemer en
zelfstandige – algemeen regime
2. De vrijheid van organisatie van de werktijd:
• Pro zelfstandigheid: Vrijheid om te beslissen wanneer het werk
wordt uitgevoerd en wanneer men aanwezig is in de
onderneming.
• Contra zelfstandigheid: Een precieze en dwingende
werktijdregeling, geen vrijheid om verlof- en vakantiedagen
zelf te bepalen, verplichting om afwezigheid te
verantwoorden, te prikken, te verwittigen in geval van
afwezigheid, enz.
June 5, 2013
© Unizo 12

13. Onderscheid tussen werknemer en
zelfstandige – algemeen regime
3. De vrijheid van organisatie van het werk
• Pro zelfstandigheid: Vrijheid om te beslissen hoe werk
wordt uitgevoerd en georganiseerd.
• Contra zelfstandigheid: Precieze onderrichtingen en
beslissingen van een hiërarchische meerdere.
June 5, 2013
© Unizo 13

14. Onderscheid tussen werknemer en
zelfstandige – algemeen regime
4. De mogelijkheid om hiërarchische controle uit te
oefenen.
• De eventuele onderwerping aan een hiërarchische
controle en blootstelling aan interne sancties.
• De mogelijkheid om gecontroleerd te worden of
onder toezicht te staan, volstaat, ongeacht de
daadwerkelijke uitoefening van de controle.
June 5, 2013
© Unizo 14

15. Onderscheid tussen werknemer en
zelfstandige – algemeen regime
Neutrale criteria:
Verplichtingen die inherent zijn aan de uitoefening van
een beroep en die door of krachtens een wet zijn
opgelegd
June 5, 2013
© Unizo 15

16. Onderscheid tussen werknemer en
zelfstandige – algemeen regime
Criteria die de arbeidsrelatie, op zichzelf genomen, niet
adequaat kunnen kwalificeren:
• De titel van de overeenkomst
• De inschrijving bij een instelling van sociale zekerheid
• De inschrijving bij de Kruispuntbank voor Ondernemingen
• De inschrijving bij de administratie van de BTW
• De wijze waarop de inkomsten bij de fiscale administratie
worden aangegeven
June 5, 2013
© Unizo 16

17. Onderscheid tussen werknemer en
zelfstandige – risicosectoren
Risicosectoren:
• Werken in onroerende staat
• Bewakings- en/of toezichtsdiensten
• Vervoer van goederen en of personen voor rekening
van derden (uitgezonderd ambulancediensten en
vervoer van personen met handicap)
• Activiteiten binnen paritair comité voor de
schoonmaak
June 5, 2013
© Unizo 17

18. Onderscheid tussen werknemer en
zelfstandige – risicosectoren
• Wettelijk vermoeden dat de betrokkene een
werknemer is
• Het wettelijk vermoeden treedt in werking als meer
dan de helft van 9 socio-economische criteria zijn
vervuld.
June 5, 2013
© Unizo 18

19. Onderscheid tussen werknemer en
zelfstandige – risicosectoren
• Familiale arbeidsrelaties zijn uitgesloten van het
wettelijk vermoeden:
• De arbeidsrelaties tussen bloedverwanten en
aanverwanten tot de derde graad en tussen wettelijk
samenwonenden.
• De arbeidsrelaties:
• tussen een vennootschap en een natuurlijk persoon;
• waarbij de natuurlijk persoon een bloedverwant of aanverwant is
tot de derde graad van, of wettelijk samenwoont met;
• hetzij degene die alleen hetzij zij die samen, meer dan 50 procent
van de aandelen bezitten van de bedoelde vennootschap.
June 5, 2013
© Unizo 19

20. Onderscheid tussen werknemer en
zelfstandige – risicosectoren
• De 9 socio-economische criteria die in de wet zijn
opgenomen:
• Geen financieel of economisch risico
• Geen verantwoordelijkheid mbt financiële middelen
• Geen beslissingsmacht over het aankoopbeleid
• Geen beslissingsmacht over het prijsbeleid
June 5, 2013
© Unizo 20

21. Onderscheid tussen werknemer en
zelfstandige – risicosectoren
• De 9 socio-economische criteria die in de wet zijn
opgenomen:
• Geen resultaatsverbintenis
• Garantie op een vaste vergoeding
• Geen personeel in dienst (kunnen) hebben
• Hoofdzakelijk of gewoonlijk voor één klant werken
• Geen eigen ruimte of eigen materiaal
June 5, 2013
© Unizo 21

22. Onderscheid tussen werknemer en
zelfstandige – risicosectoren
Inwerkingtreding regeling risico-sectoren: 1 januari 2013
Aangepaste lijst van criteria per sector
June 5, 2013
© Unizo 22

23. Onderscheid tussen werknemer en
zelfstandige
Niet zeker van kwalificatie?
Ga dan naar de Commissie ter regeling van de
arbeidsrelaties
June 5, 2013
© Unizo 23

24. Onderscheid tussen werknemer en
zelfstandige
Commissie ter regeling van de arbeidsrelaties
• Taak: beslissingen nemen over de kwalificatie van
bepaalde arbeidsrelaties.
• Toegang:
• Gezamenlijk initiatief partijen: binnen termijn van 1 jaar na
in werkingtreding aanpassingen of KB
• Op initiatief van 1 partij tot 1 jaar na aanvang van de
arbeidsrelatie
• Geen toegang na opening onderzoek of bij gerechtelijke
procedure
June 5, 2013
© Unizo 24

25. Onderscheid tussen werknemer en
zelfstandige
Commissie ter regeling van de arbeidsrelaties
• Beslissing is bindend voor de administratie en de
sociale verzekeringsfondsen
• 3 jaar
• Beroep bij de arbeidsrechtbank
June 5, 2013
© Unizo 25

26. Freelancers
Hebt u vragen over schijnzelfstandigheid ?
Neem dan contact op met de UNIZO servicelijn :
• 078/35.39.39
• service@unizo.be
June 5, 2013
© Unizo 26

27. 27
Meer weten?
www.unizo.be/tweedelijnsadvies www.unizo.be/kennisnet