SlideShare a Scribd company logo
1 of 19
MORİTANYA
ÜLKE RAPORU

Hazırlayan : Yücel AKOVA

Ankara - January, 2013
MORİTANYA
Temel Sosyal ve Ekonomik Göstergeler
Temel Sosyal Göstergeler
Nüfus

3,359,185 (2012 tahmini)

Dil

Arapça (resmi dil), Fransızca, Pular, Soninke, Wolof

Din

%100 Müslüman

Başkent

Nauakchott

Yüzölçümü

1.030.700 km 2

Başlıca Şehirler

Nauakchott
Kiffa

Nüfus: 822.207

Nüfus:84.092

Nauadhibou Nüfus:83.995
Para Birimi

Ouguiya (UM)

Etnik Yapı

Morlar %40, Mor Siyah Melezleri %40, Tukulorlar %12, Fulbeler %5, Soninkeler %3

Kaynak:Economist Intelligence Unit(EIU), CIA-The World Factbook

Temel Ekonomik Göstergeler
2009 a

2010a

3,0

3,3

3,8 ?

?

793,0

920,6

1,065,0 ?

?

2100

2200

2200 ?

?

-1,1

5,0

4,4

4,7

5,6

2,2

6,3

7,5

7,0

5,5

262,4

275,9

281,1a

267,8

270,8

İhracat (Milyon Dolar-fob)

1370,1

2041,1

2798,9

2877,7

3077,3

İthalat (Milyon Dolar-fob)

1450,0

2038,2

2853,8

3151,7

3294,3

Cari İşlemler Dengesi(Milyon Dolar)

-412,7

-471,4

-549,4

-659,8

-487,2

GSYİH (Milyar Dolar)
GSYİH (Milyar UM)
Kişi Başına GSYİH (Dolar) d
Reel Büyüme (%)
Enflasyon Oranı(%)
Döviz Kuru 1ABD Doları=UM

2011b 2012c

2013c

a: Aktuel, b:EIU tahmini, c:EIU öngörüsü, d:Satın alma paritesine göre
Kaynak:Economist Intelligence Unit(EIU), CIA-The World Factbook

Üyesi Olduğu Uluslararası Kuruluşlar
Uluslararası Kuruluşlara Üyelikler
ABEDA, ACP,AEUC, AfDB, AFESD, AMF, AMU, AU, CAEU, ECA, FAO, G-77, IAEA, IBRD, ICAO, ICRM,
IDA, IDB, IFAD, IFC, IFRCS, ILO, IMF, IMO, Interpol, IOC, IOM, IPU, ISO (correspondent), ITSO, ITU,
ITUC, LAS, MIGA, NAM, OIC, OIF, OPCW, UN, UNCTAD,OUC,OUA, UNESCO, UNIDO, UNWTO, UPU,
WCO, WHO, WIPO, WMO, WTO

Genel Bilgiler
Coğrafi Konum
Coğrafi Konum
Moritanya İslam Cumhuriyeti 1,030,631 kilometrekarelik yüzölçümüyle dünyanın 29. en büyük ülkesi
olup, Mısır ile hemen hemen aynı büyüklüktedir. Kuzeybatı Afrika ülkesi olan Moritanya’nın batısında
-, 2013

2 / 19

Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
Atlas Okyanusu, güneybatısında Senegal, güneydoğu ve doğusunda Mali, kuzeydoğusunda Cezayir,
kuzeyinde ise Batı Sahra yer alır. Başkenti ve en büyük kenti olan Nouakchott, Atlantik kıyısında
bulunmaktadır. Cezayirle 663 km, Mali ile 2237 km, Senegal ile 813 km, Batı Sahara ile de 1561 km’lik
kara sınırı bulunmaktadır. Atlas Okyanusu ile de 754 km’lik bir sahil şeridine sahiptir.
Ülkenin büyük bölümü geniş düzlüklerden oluşmakta olup, merkezi bölgelerde bazı tepeler vardır. En
yüksek noktası 915 m ile Kediet İclil'dir. Ülkenin ¾’ü sahara çülü ile kaplı olup, topraklarını yalnızca
%1'i tarıma elverişlidir. Ülke topraklarının % 40'ı otlaklarla kaplı olup, % 15'i ise bozkırdır Aşırı
otlatma, ormanların tahrip edilmesi ve toprak erozyonu ile birlikte ülkede hüküm süren kuraklıklar
önemli bir sorun olan çölleşmeye yol açmaktadır. Ülkenin tek akarsuyu olan Senegal Nehri'nden uzak
bölgelerde temiz su kaynakları azdır. Çöl iklimi etkisi altındaki ülkede genel olarak kuru, sıcak ve tozlu
bir iklim hüküm sürmektedir. Özellikle Mart ve Nisan aylarında ortaya çıkan toz ve kum fırtınaları ile
peryodik kuraklıklar ülkedeki hayatı olumsuz etkilemektedir.
Topraklarının önemli bir kısmını Büyük Sahra'nın devamı olan çöller oluşturmaktadır. Moritanya sıcak
bir ülkedir. Güneyde tarıma elverişli küçük bir alanın dışında diğer topraklar genellikle kuraktır. Güney
bölgesi kuzeye göre daha yağmurlu geçmektedir. Ülke genelinde gündüzler sıcak, geceler oldukça
soğuk geçmektedir. Başkent Nouakchott’ta yıllık sıcaklık ortalaması 26.5 derece, yıllık yağış ortalaması
44 mm.dir. Kuzeyde Batı Sahra yakınında yani Fas sınırında bulunan Nawadhibu'da ise yıllık sıcaklık
ortalaması 22.1 derece, yıllık yağış ortalaması 5 mm’dir.

Siyasi ve İdari Yapı
Siyasi Durum
Moritanya 28 Kasım 1960 yılında Fransa’dan bağımsızlığını kazandıktan sonra 1976 yılında eski
İspanyol Saharası olan bugünkü Batı Sahara’ya dahil olmuştur. Fakat 3 yıl sonra ülkenin bağımsızlığını
isteyen Polisario gerillalarının baskısı sonucu Batı Sahara’yı terk etmek zorunda kalmıştır. Moritanya’da
1984 yılında Maaouya Ould Sid Ahmed TAYA bir darbe ile başa gelmiş ve ülkeyi yaklaşık 20 yıl boyunca
büyük bir baskı ile yönetmiştir. 2005 yılında kansız bir darbe ile devlet başkanı TAYA indirilerek
demokrasiye geçmek için göreve gelen bir askeri konsey tarafından yönetilmeye başlanmıştır. 2007
yılında yapılan ilk hakkaniyetli ve özgür seçimler neticesinde bağımsız aday Sidi Ould Cheikh
ABDALLAH seçimi kazanarak devlet başkanı olmuştur. Ancak Başkan Abdullah da Ağustos 2008’de
askeri cunta ile görevden indirilmiş ve yerine General Mohamed Ould Abdel AZİZ göreve gelmiştir.
Abdel AZİZ Temmuz 2009’da yapılan seçimle devlet başkanı seçilmiştir. Ülkede Fransa’dan
bağımsızlığın kazanıldığı tarihten itibaren 10 adet darbe ve darbeye teşebbüs söz konusu olmuştur.
Ülkede Afrika orijinli siyah Moritanyalılarla Arap ve Berberi ırkından olan beyaz ve siyah Morlar
arasında etnik çatışmalar devam etmekte olup, ayrıca El Kaide örgütünün tehdit ve saldırıları ile
mücadele edilmektedir.
Moritanya demokrasi ile yönetilen ve çok partili yarı başkanlık sisteminin uygulandığı bir ülkedir.
Çoğulcu liberal ve anayasal düzende idare edilen bir ülkedir. Ülke 2 Temmuz 1991'de yürürlüğe girmiş
olan bir anayasayla yönetilmektedir. Devlet başkanı aynı zamanda hükümetin başkanıdır ve hükümet
üyeleri devlet başkanı tarafından belirlenmektedir. Başbakan 14 Ağustos 2008 ‘den itibaren Moulaye
Ould Mohamed LAGHDAF’dır. Moritanya’da devlet başkanı çoğunluk oyuyla 5 yıllık dönem için
seçilöekte olup gelecek seçimler olağan durumda 2014 yılında yapılacaktır. 2009 yılındaki seçimlerde
Abdel AZİZ oyların %52,6’sını alarak başkan seçilmiştir. Ülkede iki meclisli bir parlamenter sistem
hâkimdir. Senato 56 üyeli, Milli Meclis ise 95 üyelidir. Devletin resmi adı İslâm cumhuriyeti olmakla
birlikte İslâm kanunları tam anlamıyla uygulanmamaktadır. İslâm kanunlarının özel hallerle ilgili olanları
uygulanmaktadır.
Moritanya’da bugün liberal ve demokratik bir anayasa uygulanmaktadır. 25 Temmuz 1991’de çoğulcu
düzenlemeler ve basın özgürlüğü uygulanmaya başlanmış olup, 1992 yılında anayasa çerçevesinde ilk
milletvekilliği ve senato seçimleri yapılmıştır. Ülkede yürürlükte bulunan sistem bugün yabancı
yatırımcılara temiz bir iş ve yatırım ortamlarının oluşmasına imkan vermektedir.
Kabul edilen anayasa ile:
-Çoğulcu ve demokratik rejim
-Bireysel ve kamusal özgürlükler
-Temel vatandaş hakları
-Kurum ve dernek kurma özgürlüğü
-Basın özgürlüğü
-Seçimlerin yapılış şekilleri
-Anayasa konseyinin çalışma şekli
-Mülkiyet hakkı
-Politik ve sendikal haklar
-Ekonomik ve sosyal haklar
-Aile hakları garanti altına alınmıştır.
Moritanya idari açıdan da başkent yönetiminin dışında 12 idari bölgeye ve 50 yerel birime ayrılmış
bulunmaktadır.

Nüfus ve İşgücü Yapısı
Nüfus
2012 yılı tahminlerine göre Moritanya’nın nüfusu 3,359 milyon olup, dünya sıralamasında 133. sırada
yer almaktadır. Nüfusun %40,4’ü 0-14 yaş arasında, %56,22si 15-64 yaş arasında yer alırken 65 yaş
ve üzeri nufus ise %3,5’lik bir orana sahip bulunmaktadır. Ülkede ortalama yaş 19,5 olup, bu oran
erkeklerde 18,6 kadınlarda ise 20,4’dür. Yıllık nüfus artış hızı %2,3’tür. Nüfusun %100’ü Müslüman
olup, nüfusun %59’u kırsal kesimde %41’i ise kentlerde yaşamaktadır. Ülkede ortalama yaşam süresi
61,5 yıl olup, bu yaş kadınlarda 63,8 erkeklerde ise 59,3’dür. Ülkede 14-15 bin civarında HIV/AIDS’li
insan bulunmakta olup, söz konusu virüsten yıllık ölüm sayısı 1000 civarındadır. Nüfusun %51,2’si
Moritanya Ülke Raporu

3 / 19

Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
okuma yazma bilmekte olup bu oranın artırılmasına çalışılmakta ise de artış yavaş ilerlemektedir.

Doğal Kaynaklar ve Çevre
Doğal Kaynaklar
Moritanya yer altı kaynakları bakımından önemli zenginliklere sahiptir. Moritanya’da varlığı tesbit edilen
250 milyon tonluk demir madeni bulunduğu bildirilmektedir.Demir madenlerinin büyük bir kısmı ülkenin
Kuzeyinde Ruibat bölgesindedir. 1963 yılında çok uluslu MIFERMA firmasına verilen demir madenlerinin
çıkarılması ve pazarlanması işletmeciliği 1974 yılında millileştirilerek Milli Madencilik Sanayi Kurumuna
(SNIM) devredilmiştir. Demir madeninin ihraç edilmesi amacıyla Nouadhibou limanına kadar 700 km’lik
bir demir yolu döşenmiştir.
Moritanya’nın yıllık 10-12 milyon tonluk demir ihracatı bulunmaktadır.Moritanya bu miktar ihracatla
dünyanın 12. büyük ihracatçısıdır. Demir minerallerinin işlenmesi ve son ürünlere çevrilmesi SNIM
tarafından yapılmaktadır. Demir minerali gerek istihdam gerekse gelir açısından Moritanya’ya büyük
katkılar sağlamaktadır.
Moritanya bakır üretiminde de büyük bir potansiyele sahiptir. Bakır cevherleri özellikle kuzey
bölgelerinde Guelb Mougreine ve Mauritanides çevrelerinde çıkarılmaktadır. Bu bölgede 550 bin tonun
üzerinde bakır elde edilmektedir. Bakır cevherlerinin işletilmesi SOMMIMA şirketine verilmiştir.
Ülkede altın üretimi 2007 yılında başlamış olup, Kanadalı şirket Rio Narcea Gold Mines ülkede altın
madeni arama faaliyetinde bulunmakta olup, altın arama ve işleme faaliyetlerini ülkenin Kuzeyinde
Tassiast bölgesinde sürdürmektedir.
Moritanya’da önem taşıyan diğer madenler fosfat, tuz, alçıtaşı, çinko ve kurşundur. Yapılan son
araştırmalar ülkede önemli miktarlarda elmas, altın, krom ve uranyum gibi madenlerin de varlığını
ortaya koymuştur. Ülkenin doğu bölgelerinde bir çok yabancı şirket maden arama ve işletme
faaliyetleri için Moritanya hükümeti ile anlaşmalar imzalamış bulunmaktadır.
Moritanya’da petrol yatakları da keşfedilmeye başlanmıştır. Bugün için 300 bin varil civarında olan
petrol üretiminin artırılması için çalışmalar yapılmaktadır. Ülkenin doğal gaz rezervlerinin ise 30 milyar
metre küp civarında olduğu tahmin edilmektedir.

Genel Ekonomik Durum
Ekonomik Yapı
Ekonomi
1970’li ve 1980’li yıllarda hüküm süren büyük kuraklıklara rağmen tarım sektörü, nüfusun yarısının
geçim kaynağını temin ettiği sektör olarak Moritanya ekonomisindeki önemini halen sürdürmektedir.
Moritanya zengin demir yataklarına sahip olup, demir minerali ihracatı toplam ihracatının %40’ına
ulaşmaktadır. Moritanya aynı zamanda balıkçılık açısından dünyanın en verimli sahillerinden birine
sahip olmakla beraber özellikle yabancıların aşırı balık avlamaları ve yanlış avlanmalar sonucunda
ülkede balıkçılık sektörü tehdit altındadır. 2000 yılından önce ülkede hüküm süren kuraklıklar ile hatalı
yönetimler neticesinde ülkenin dış borçları artış göstermiştir. Şubat 2000’de Moritanya yüksek borçlu
fakir ülkeler inisiyatifi grubunca hemen hemen bütün dış borçlarından arındırılmıştır. Aralık 2001’de
doğrudan yabancı yatırımların önünü açacak düzenlemelere gidilmiştir. 2006 yılında Moritanya
hükümeti ile IMF arasında üç yıllık Fakirliği Azaltma ve Gelişmenin Tesisi Anlaşması (PRGF)
imzalanmıştır. Moritanya bu anlaşma kapsamında önemli mesafeler katetmiş olmasına rağmen, IMF ve
Dünya Bankası Ağustos 2008 darbesinden sonra yardımlarını ertelemiştir. Temmuz 2009’da yapılan
başkanlık seçimlerinden sonra ise yardımlar tekrar serbest bırakılmıştır.
Ülkede petrol konusunda başlangıçta çok olumlu beklentiler olmasına rağmen bugün beklentiler
doğrultusunda somut sonuçlar tam olarak alınamamıştır. Moritanya hükümeti özel sektör yatırımlarını
ülkenin gelişmesi için zorunlu görmekte, bu yüzden özel sektör yatırımlarını teşvik etme gayreti
içerisine girmiş bulunmaktadır. Hükümet aynı zamanda fakirliğin azaltılması hususuna büyük önem
vermekte, sağlık ve eğitim sisteminin gelişmesi ve ülkedeki özelleştirmeler için çaba sarfetmektedir.
Moritanya’da ekonomik gelişme 2010-2011 döneminde uluslararası piyasalarda altın, demir, bakır ve
petrol fiyatlarının yüksek seyretmesi nedeniyle %5’in üzerinde gerçekleşmiştir.
Moritanya’da GSYİH 2010 yılında 3,3 Milyar dolar olarak gerçekleşmiş olup, 2011 yılında ise 3,8 Milyar
dolara yükseldiği tahmin edilmektedir. Kişi başına GSYİH ise 2010 ve 2011 yıllarında 2200 Dolar
civarındadır. 2011 yılı tahminlerine göre GSYİH’nın %19,2’si tarım sektöründen, %36,6’sı sanayi
sektöründen %44,1’i de hizmetler sektöründen karşılanmıştır. Sanayi sektörü içerisinde yer alan
madencilik sektörünün tek başına GSYİH’daki payı %17 civarındadır. Petrol ve doğal gazın GSYİH’daki
payı ise bugün için %7’ler civarında olup, gelecekte bu payın artması beklenmektedir.
Moritanya’nın toplam işgücü varlığı 1,4 milyon civarında olup, toplam işgücünün %50’si tarım
sektöründe, %40’ı hizmetler sektöründe %10’u da sanayi sektöründe istihdam edilmektedir. Ülkede
işsizlik oranı yıllar itibariyle değişmekte olup, %20-30 arasındadır.
Ülkede nüfusun %40’ı açlık sınırının altında yaşamaktadır. En fakir %10’luk nüfus toplam gelirin
%2,5’ine sahip iken en varlıklı %10’luk kesim toplam gelirden %29,5 pay almaktadır.
2011 yılı verilerine göre yatırım harcamalarının GSYİH’daki payı %27,4’dür. 2011 yılı bütçesi 1,409
milyar dolar olarak belirlenmiş olup, harcamalar 1,464 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
Moritanya’da enflasyon oranı tek haneli rakamlarda gerçekleşmekte olup, 2010 yılında %6,3 oranında
gerçekleşmiş, 2011 yılında ise %7,5 oranında gerçekleştiği tahmin edilmektedir.

Sektörler

-, 2013

4 / 19

Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
Tarım ve Hayvancılık
Tarım
Moritanya’da tarım sektörü istihdamın en yoğun olduğu sektördür. İstihdamın yaklaşık %48’i tarım
sektörünce karşılanmaktadır. Gayri safi yurt içi hasılanın yaklaşık %20’si de tarım sektöründen elde
edilmektedir.
Moritanya’da tarım yapılabilecek başlıca iki bölge bulunmaktadır. Bunlar Senegal nehri vadisi ile
Kuzeyde yer alan ve yağmurlu bölge olarak isimlendirilen bölümdür. Bu iki bölgede yapılan tarım
birbirinden farklı özelliklerdedir. Senegal nehri vadisinde ticari ve sanayi amaçlı üretim söz konusu iken
diğer bölgede daha çok geçimlik tarım söz konusudur. Moritanya’da verimli tarım alanları oldukça sınırlı
olup, toplam arazinin %1’inin altındadır. Potansiyel tarım yapılabilecek alanların büyüklüğü 400 bin
hektar civarındadır.
Moritanya’da üretimi yapılan bitkisel ürünlerden bazıları Millet, sorgum, mısır, pirinç, hurma ve
fasulyedir. Hububat üretiminde yetersizlik söz konusudur. 120-130 bin ton civarında hububat üretimine
karşılık 250-300 bin tonluk ithalat söz konusudur. GDM(Grands Domaines de Mauritanie) isimli yabancı
şirket 2000 yılından itibaren Moritanya’da tarımsal pazarlama işinde faaliyet göstermekte ve özellikle
Senegal Nehri vadisinde yetiştirilen yeşil fasulye, bamya, biber ve patates gibi sebzeleri hava ve deniz
yoluyla Avrupa Birliği ülkelerine ihraç etmektedir.
Hayvancılık Moritanya’da geleneksel ve yaylacılık şeklinde yapılmakla birlikte ekonominin temel
taşlarından birisidir. Hayvancılıkta son yıllarda toplu yoğun yetiştiriciliğe geçiş söz konusu olmaya
başlamıştır. Ülke genelinde 2 milyon civarında sığır, 15 milyon civarında koyun ve 1,5 milyon civarında
da deve varlığı olduğu bildirilmektedir. Başkent Nouakchott yakınlarında bulunan süt toplama ve
paketleme tesisilerinde son yıllarda artış görülmüştür. Süt ürünlerinin toplu üretiminde de artışlar göze
çarpmaktadır. Özellikle deve sütünden elde edilen peynirler ülkede yoğun bir şekilde tüketilmektedir.
Elde edilen süt ürünlerinin %90’ı iç piyasada tüketilmektedir.
Hayvancılıkla ilgili olarak Moritanya’da aşağıdaki alanlarda yatırımlara ihtiyaç duyulmaktadır.
-Yem bitkileri üretiminin artırılması
-Yem imalatında kullanılan ürünlerin üretiminin artırılması
-Bölgelere özgü hayvan çeşitlerinin ıslah edilmesi
-Deri üretiminin değerlendirilmesi
-Kümes hayvancılığı yetiştiriciliğinin geliştirilmesi
Sanayi
Sanayi
Su ürünleri işleme ülkedeki ana imalat sanayi olup, tesisler özellikle Nauadhibou’da bulunmaktadır. Su
ürünleri işlemede ülkedeki en büyük sanayi İspanyol orijinli kurulmuş olup daha sonra devletin
%51’inden fazla hisseye sahip olduğu Moritanya Balık Sanayi(IMAPEC)’dir. IMAPEC imalathanesinde
tuzlama, kurutma, konserve etme, dondurma tesisleri ile balık unu üretim işleme tesisleri
bulunmaktadır. Şirket ürettiği ürünlerin %95’inden fazlasını ihraç etmektedir. Aşırı avlanma önemli bir
sorun olup, su ürünleri üretim ve pazarlamasında devletin yetersiz politika ve uygulamaları da
sorunları beraberinde getirmektedir. Devlet su ürünlerine yönelik depolama ve ihraç imkanlarını
artıracak yatırımlar ile sektörü geliştirmeye çalışmakta ise de bu yatırımlar yetersiz kalmakta hatta
kurulan bazı tesisler yüksek su ve elektrik maliyetleri, uzman işgücü yetersizliği ve düşük hijyenik
standartlar nedeniyle faaliyetlerine devam edememişlerdir. Balıkçılığın merkezi niteliğinde olan
Nawadhibu'da balık işleme tesisleri yoğunluk kazanmıştır. Balık işleme tesisleri küçük sanayi
kuruluşlarının % 60'ını oluşturmaktadır. Moritanya’da birer adet demir çelik ve şeker fabrikası
bulunmaktadır. Ülkede kurulu bulunan fakat küçük ve orta ölçekli düzeyde faaliyet gösteren diğer
imalat sanayileri ise kimya ve plastik tesisleri, gıda ve içecek tesisleri, metal ürünler üretim tesisleri ile
inşaat malzemeleri, kağıt ve ambalaj materyalleri ve unlu mamüllere ait sınırlı sayıdaki tesislerdir.
Moritanya hükümeti Kanadalı Rex Diamond Mining Corporation, the American BHP Minerals ve Bab-Co,
The France la Source ve The Australian Ashton West Africa Property Ltd. firmaları ile altın, petrol,
fosfat, alüminyum, ve bakır gibi minerallerin arama ve işletilme faaliyetleri için anlaşmalar imzalamış
bulunmaktadır. Moritanya’da bir adette petrol rafinerisi bulunmakta olup, ülke Batı Afrika’da rafineriye
sahip 4-5 ülkeden birisidir. Ülkede petrol arama çalışmaları devam etmekte olup, bir çok yabancı firma
ile anlaşmalar yapılmış bulunmakta ve gelecekte petrol üretiminin önemli ölçüde artırılması
hedeflenmektedir.
Moritanya’da iç pazarın yeterli büyüklükte olmaması, uzman işgücü yetersizliği, altyapıdaki
yetersizlikler, yüksek altyapı kullanım maliyetleri ve kredi imkanlarının yetersiz oluşu, yabancılara bu
pazarı fazla cazip kılmamaktadır.
İmalat sanayi Nauakchott ve Nouadhibou civarında yerleşik olup, diğer illerde imalat sanayi henüz
başlangıç aşamalarındadır.
Moritanya’da GSYİH’nın %36,6’sını karşılayan sanayi sektöründe demir mineralleri %10, diğer
mineraller %7, inşaat sektörü %6, su ürünleri sanayi %6 diğer sanayiler ise %7 civarında pay
almaktadır.
Moritanya’da inşaat sektörü 19852li yıllardan itibaren liberalleşme ile birlikte gelişme göstermeye
başlamıştır. Ülkede değişik ölçeklerde firmalar faaliyete göstermeye başlamış, sektöre verilen çeşitli
teşvikler ve bir çok bürokratik engellerin kaldırılması ile sektör cazip hale gelmeye başlamıştır. Ülkede
göçebe hayattan yerleşik hayata geçişte inşaat sektörüne büyük katkılar sağlamıştır.
Moritanya’da irili ufaklı 100’ün üzerinde inşaat firması faaliyette bulunmaktadır.yabancı firmalar
içerisinde faaliyeti en geniş olanlar Çin’li firmalardır. Yabancı firmalar çoğunlukla büyük ölçekli işleri ve
özellikle altyapı işlerini üstlenmekte yerli firmalar ise daha küçük ölçekli işlere yönelmektedirler. Çin’li
firmalar Moritanya’da bir çok inşaat işleri gerçekleştirmiş olup, bunlar arasında Uluslararası konferans
ve toplantı merkezi, çok sayıda adalet sarayı, başkentteki milli müze ve Nouakchott havaalanı
bulunmaktadır. Çinli firmalar çoğunlukla Avrupalı firmalarla rekabet etmekte, Moritanya’lı firmalar ise
Tunus ve Fas gibi yakın ülke firmaları ile rekabet içerisinde bulunmaktadır.

Moritanya Ülke Raporu

5 / 19

Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
Madencilik
Doğal Kaynaklar
Moritanya yer altı kaynakları bakımından önemli zenginliklere sahiptir. Moritanya’da varlığı tesbit edilen
250 milyon tonluk demir madeni bulunduğu bildirilmektedir.Demir madenlerinin büyük bir kısmı ülkenin
Kuzeyinde Ruibat bölgesindedir. 1963 yılında çok uluslu MIFERMA firmasına verilen demir madenlerinin
çıkarılması ve pazarlanması işletmeciliği 1974 yılında millileştirilerek Milli Madencilik Sanayi Kurumuna
(SNIM) devredilmiştir. Demir madeninin ihraç edilmesi amacıyla Nouadhibou limanına kadar 700 km’lik
bir demir yolu döşenmiştir.
Moritanya’nın yıllık 10-12 milyon tonluk demir ihracatı bulunmaktadır.Moritanya bu miktar ihracatla
dünyanın 12. büyük ihracatçısıdır. Demir minerallerinin işlenmesi ve son ürünlere çevrilmesi SNIM
tarafından yapılmaktadır. Demir minerali gerek istihdam gerekse gelir açısından Moritanya’ya büyük
katkılar sağlamaktadır.
Moritanya bakır üretiminde de büyük bir potansiyele sahiptir. Bakır cevherleri özellikle kuzey
bölgelerinde Guelb Mougreine ve Mauritanides çevrelerinde çıkarılmaktadır. Bu bölgede 550 bin tonun
üzerinde bakır elde edilmektedir. Bakır cevherlerinin işletilmesi SOMMIMA şirketine verilmiştir.
Ülkede altın üretimi 2007 yılında başlamış olup, Kanadalı şirket Rio Narcea Gold Mines ülkede altın
madeni arama faaliyetinde bulunmakta olup, altın arama ve işleme faaliyetlerini ülkenin Kuzeyinde
Tassiast bölgesinde sürdürmektedir.
Moritanya’da önem taşıyan diğer madenler fosfat, tuz, alçıtaşı, çinko ve kurşundur. Yapılan son
araştırmalar ülkede önemli miktarlarda elmas, altın, krom ve uranyum gibi madenlerin de varlığını
ortaya koymuştur. Ülkenin doğu bölgelerinde bir çok yabancı şirket maden arama ve işletme
faaliyetleri için Moritanya hükümeti ile anlaşmalar imzalamış bulunmaktadır.
Moritanya’da petrol yatakları da keşfedilmeye başlanmıştır. Bugün için 300 bin varil civarında olan
petrol üretiminin artırılması için çalışmalar yapılmaktadır. Ülkenin doğal gaz rezervlerinin ise 30 milyar
metre küp civarında olduğu tahmin edilmektedir.

İnşaat
Altyapı
Moritanya’nın altyapısı oldukça geri düzeyde olup, hükümet altyapı yatırımlarını artırma gayreti
içerisindedir. Bugün Moritanya’da 12 bin km yol ağı bulunmakta olup, bunun ancak 3 bin km’lik kısmı
asfalt yoldur. Nouakchott- Nouadhibou arasındaki karayolu 480 km uzunluğunda olup 2006 yılında
açılmış ve ulaşımda önemli bir eksikliği gidermiştir. Bugün ülkede Kuzey-Güney segmentinde ve
doğuda Mali’ye kadar olan güzergahda yol yapım düşünceleri bulunmakta olup, bunların finansmanında
Avrupa Birliği ve Afrika Kalkınma bankası kaynaklarından istifade edilmektedir.
Ülkede demir yolu ağı son derece yetersiz olup demiryolu için fazla da bir çaba göze çarpmamaktadır.
Ülkenin tek demiryolu güzergahı özellikle demir minerallerinin nakli için yapılmış bulunan NouadhibouZouerate hattıdır.
Ülkede üç uluslararası düzeyde üç havalimanı bulunmakta(Nouakchott, Nouadhibou ve Atar
havalimanları) ayrıca 10 adette ikinci derece havalimanı bulunmaktadır. Özellikle başkentteki
havalimanının geliştirilmesine ve büyütülmesine çalışılmaktadır.
700 km’nin üzerinde Atlas Okyanusu sahillerine sahip olan Moritanya nispeten iyi hizmet veren liman
imkanlarına sahiptir. Nouakchott limanı yıllık 1,5 milyon tonun üzerindeki kapasiteyıllık kapasitesiyle
ülkenin önemli limanıdır.Nouadhibou limanı ise yıllık 500 bin ton mal ve 11,5 milyon tonluk da demir
minerali kapasitesine sahiptir. Limanlar konusundaki ana hedef bu limanların kapasitelerinin
artırılmasıdır. Bu amaçla bu limanlara yönelik kapasite artırıcı projeler uygulanmaktadır.
Moritanya bu yıl elektrik üretim ve içme suyu üretiminde kullanılmak üzere Fransız kalkınma
Ajansından ve Kuveyt hükümetinden 100 milyon dolar tutarında borç almış olup, bunu iki yıl içerisinde
kullanmayı hedeflemektedir.
Moritanya’nın 253 megavatlık kurulu kapasitede 2011 yılı itibariyle 0,55 milyar KWH’lik bir elektrik
enerjisi üretimi bulunmakta bu enerjinin de %62’si termal enerji ve fosil yakıtlardan elde edilmekte,
%38’i ise hidroelektrik enerji olarak üretilmektedir.Moritanya’nın elektrik enerjisi tüketimi de üretimi
civarında gerçekleşmektedir. Suudi fonlarından finanse edilen kaynaklarla Nouakchott ile Nouadhibou
arasında yaklaşık 500 km’lik 100 milyon dolar tutarındaki enerji iletim hattının yapımı devam etmekte
bu proje ile Nouadhibou’daki özellikle maden sahalarındaki enerji yetersizliğinin önüne geçilmeye
çalışılmaktadır.
Moritanya’da yol inşaatları, konut ve bina inşaatları ve haberleşme sektörü gelişme gösteren
sektörlerdendir. IMF, Dünya Bankası, Afrika Kalkınma Bankası ve Körfez fonları Moritanya’daki altyapı
projeleri için önemli finansmanlar sağlamaktadır. Bugün için yeterli bir altyapı için önemli yatırımlara
ihtiyaç duyulan Moritanya’da özellikle Uluslararası finansmanın etkinliğine ve petrol ve madenlerin
üretim ve ihracatında meydana gelebilecek artışlara paralel olarak yaratılabilecek ilave gelirlere bağlı
olarak altyapı yatırımlarında da artışlar beklenmektedir.
Finansal Hizmetler
Finansal Sektör
Moritanya’da finasal sektör oldukça geri düzeyde olup, özellikle kentlerdeki faaliyetleriyle ön plana
çıkmaktadırlar. Kırsal kesime yönelik finansal işlemler son derece sınırlı düzeyde yapılmaktadır.
Bankacılık sektörü finansal sektördeki işlemlerin %80’ini oluşturmaktadır. Ülkede 10 adet ticari banka
faaliyet göstermekte olup, bunlardan birisinin hisselerinin %50’si devlete ait bankadır. Yabancı orijinli
bankalar yeni yeni sektörde faaliyet göstermeye başlamış olup, iki Fransız bankası şubeleri ile faaliyette
bulunmaktadır. Moritanya’da bankalar şeffaf olmayan uygulamalar, devletin sisteme ciddi önem
vermemesi ve yetersiz altyapı nedeniyle çeşitli problemlerle karşı karşıya kalmaktadırlar.
Moritanya’da başta merkez bankası olmak üzere devlet finansal sektörün reformu için yeni
-, 2013

6 / 19

Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
düzenlemeler yapmaya başlamış olup özellikle yeni bankacılık kanununu çıkarmak için çaba
göstermektedir. Son zamanlarda bankacılık sektöründe alınmış olan ve alınacak tedbirler özellikle
sektörde rekabeti geliştirecek, yabancı bankaların girişini kolaylaştıracak ve tam operasyonel sistemi
mümkün kılacak tedbirlerin olmasına çaba gösterilmektedir.
Ülkede özel sektöre ve şahıslara kredi verilmesi oldukça sınırlı düzeydedir. Kredi maliyetlerinin yüksek
oluşu yatırımları da olumsuz etkilemektedir. Ülkede bir sermaye piyasası da oluşmamıştır. Ülkede
Merkez bankası ve bankaların dışında bir leasing şirketi ile devlete ait Tarımsal Tasarruflar ve Kredi
Kooperatifleri Birliği (NUACCSM) faaliyet göstermektedir.
Moritanya’da faaliyet gösteren başlıca ticari bankalar aşağıda verilmektedir.
Banque Arabe Africaine en Mauritanie
Banque Arabe Liyenne Mauritaienne pour le Commerce Extérieur
Banque Internationale pour la Mauritanie
Banque Maurienienne Nationale
Banque Mauritanienne pour le Commerce International
Banque Mauritanienne pour le Développement et le Commerce
Banque Mondiale en Mauritanie
Caisse Centrale de Coopération Économique
Chinguitty Bank
Generale de Banque de Mauritanie pour l’Investissement et le Commerce
Union de Banques de Development

Yatırımlarda Öncelikli Alanlar
Yatırım Prosedürleri
Moritanya’da yatırımlar 2002 tarihinde çıkarılan kanuna göre yapılmaktadır. Çıkarılan kanun yerli,
yabancı ve karma yatırımları düzenlemektedir. Moritanya bir çok uluslararası anlaşmayı imzalamış bir
ülkedir. Bu anlaşmalar arasında Çok Uluslu Yatırım Garanti Ajansı Anlaşması(MIGA), Dünya Fikri
Mülkiyet Hakları Sözleşmesi(WIPO), Devletlerarasında oluşan Uluslararası uyuşmazlıklar sözleşmesini
(ICSID) de imzalamış bulunmaktadır. Bir çok ülkeyle çifte vergilendirmenin önlenmesi ve yatırımların
karşılıklı korunması anlaşmalarınıda imzalamıştır.Bir çok anlaşmada onay aşamasında bulunmaktadır.
Ülkede kişilerin ve hakların korunması anayasal güvence altındadır. Mülkiyet hakkı genel bir hak olup,
çok çeşitli varlıklarda haklar söz konusu olabilmektedir.
Moritanya kanunlarına göre özel mülk ediniminde yabacılarla Moritanya vatandaşları hemen hemen eşit
haklara sahiptirler. Sonuçta milliyeti ne olursa olsun herhangi bir şahıs veya şirket şahsi varlıklarını
veya gayrimenkullerini serbestçe edinebilmekte veya bunları serbestçe transfer edebilmektedir.
Buradaki serbestinin özü ülkeye giriş ve çıkışların Aralık 1964 tarihli kanunla garanti altına alınmış
olmasıdır. Bu yüzden bu konularda yabancılar için özel bir kısıtlama veya özel bir uygulama söz konusu
değildir. Moritanya’ya yatırım yapmak isteyen bir yabancı şirketini rahatça kurabilmekte veya kurulu
firmalarla rahatça ortaklıklar oluşturabilmektedirler. Moritanya kanunlarına göre yabacı yatırımcıların
gayrimenkul ediniminde engelleyici bir husus bulunmamaktadır. Ayrıca devlet bazı durumlarda milli
veya yabancı yatırımlarda özel amaçlarla bazı imtiyazlarda uygulayabilmektedir.
Yabancı yatırımcıların öncelikle Maliye Bakanlığına müracaat etmeleri gerekmekte olup, gayrimenkul
kiralama veya satın alma işlemi herkes için eşit koşullarda uygulanmaktadır. Başvuru sahibine 30 gün
içerisinde yatırım sertifikası verilmekte ve 2000 yılı 205 sayılı kanuna göre şirketlere muamele
edilmektedir. Kanunlara uygun olan her şahıs özel şirket kurmada serbesttir.Ananim şirket
kurulmasında minimum 7 ortağın bulunması ve minimum 5 Milyon Ouguiya tutarında bir sermayenin
bulunması gerekmektedir. Limited şirket kurulmasında ise en az iki ortağın olması ve minimum
sermayenin ise 1 Milyon Ouguiya miktarında olması gerekmektedir. Moritanya’da yatırım yapmak
isteyen yabancıların şirket kurmalarında Moritanya şirketler kanununa uymaları gerekmektedir. Ticari
kod tüm yerli veya yabancı ortakların şirkette eşit olan haklarını garanti etmekte ve korumaktadır.
Şirketin kurulması aşamasında ana sözleşmede istenen başlıca belgeler: sözleşme belgesinin
kopyaları, ortakların tam listesi, ortakların şirket sermayesindeki payları, müşterek ve ticari kayıt ve
ilgili vergi idaresince verilen ve sertifikalandırılan varlık beyanıdır.
Moritanya’da her ne kadar şirketin idaresinde serbestlik var ise de, bu durum da emniyet altına alınmış
olup ilgili yasal düzenlemeler yapılmıştır. İş kanununda istihdam politikası ile ilgili standart
düzenlemelere yer verilmiştir. İş kanunu yabancı firmaların yabancı eleman çalıştırmalarını da mümkün
kılmaktadır. Firmalar ürettikleri ürünü fiyatlandırma serbestisine sahip olup aynı zamanda üretimde
kullanacakları hammaddeleri de ithal etme serbestisine sahiptirler.

Dış Ticaret
Ülkenin Dış Ticareti
Dünyanın en fakir ülkelerinden birisi olan Moritanya’nın dış ticaret verileri de oldukça düşük düzeylerde
seyretmektedir. Ülkede bugüne kadar ihracatın artırılması yönünde gösterilen çabalar ihracatta belirli
miktarlarda artışları beraberinde getirmiş olsa da ülkenin ihracat kapasitesinin oldukça düşük olması ve
birkaç temel ürün dışında özellikle ihracata yönelik sanayinin gelişme göstermemiş olması nedeniyle de
ihracat artış hızı sınırlı kalmaktadır. Economist Inteligence Unit (EIU)’in verilerine göre Moritanya’nın
2010 yılı ihracatı 2,041 Milyar dolar, İthalatı ise 2,038 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Denge 2,9
milyon dolar ihracat lehine olup dış ticaret hacmi ise 4,079 milyar dolardır. 2011 yılında ise ihracatın
2,799 milyar dolar, ithalatın ise 2,854 milyar dolar olarak gerçekleştiği tahmin edilmektedir. 2011
yılında dış ticaretin ilk kez 54,9 milyon dolar açık verdiği tahmin edilmektedir
Dış Ticaret Göstergeleri (Milyon Dolar)
a
Moritanya Ülke Raporu

a

b

c

c
7 / 19

Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
2009

2010

2011

2012

2013

İhracat (Milyon Dolar-fob)

1370

2041,1

2798,9

2878

3077,3

İthalat (Milyon Dolar-fob)

1450

2038,2

2853,8

3152

3294,3

Denge

79,9

2,9

-54,9

-274

-217

Hacim

2820

4079,3

5652,7

6029

6371,6

a: Gerçekleşme b:EIU tahmini c:EIU öngörüsü Kaynak:Economist Intelligence Unit(EIU)

İhracatında Başlıca Ürünler
Uluslararası Ticaret Merkezi’nin Moritanya’nın ihracatına ilişkin veriler Moritanya’dan kaynaklanan
nedenlerle eksik ve yetersizdir. ITC’de Moritanya ihracat verileri sadece 2010 yılı için yayınlanmış olup,
bir çok ihracat kalemi de ihracat verilerinde gözükmemektedir. Ekonomist Inteligence Unit (EIU)
verilerine göre Moritanya’nın 2010 yılı toplam ihracatı 725 milyon dolar olup, geçici veriler olarak
yayınlanmıştır. Bu veriler içerisinde ülkenin en büyük ihracat kalemi olan demir ihracatı istatistiklere
henüz yansıtlılmamıştır. Moritanya’nın yıllık ortalama 500 milyon dolar civarında demir minerali ve
işlenmiş demir ihracatının olduğu bilinmektedir. Bunun gibi diğer bir çok ürünün ihracatının da henüz
istatistiklere işlenmemiş olduğu görülmektedir. ITC’nin geçici verilerine göre 2010 yılında 725 milyon
dolar olarak gözüken Moritanya ihracatı dörtlü bazda 33 farklı üründe gerçekleşmiştir. Bu ihracatın da
yaklaşık %37’sini ham ve işlenmiş su ürünleri ihracatı, %34’ünü altın ihracatı ve %17’sini de bakır
ihracatı oluşturmaktadır.
İhraç Ettiği Başlıca Ürünler (1 000 Dolar)
HS NO

ÜRÜN TANIMI

TOPLAM

DEĞER
1000$

725.370

7108 Altın (platin kaplamalı altın dahil) (işlenmemiş veya yarı işlenmiş ya da pudra halinde)

244.604

2603 Bakır cevherleri ve zenginleştirilmiş bakır cevherleri

122.817

303 Balıklar,dondurulmuş,tüm

122.135

307 Yumuşakçalar (kabuklu olsun olmasın)

109.380

9999 Başka yerde geçmeyen ürünler

56.232

2301 Et, sakatat, balık, kabuklu deniz hayvanları, yumuşakçalar unları

19.709

2611 Tungsten cevherleri ve zenginleştirilmiş tungsten cevherleri

12.915

302 Balıklar, taze
306 Kabuklu hayvanlar (kabukları ile birlikte olsun olmasın)

11.915
7.988

2617 Diğer metal cevherler ve zenginleştirilmiş diğer metal cevherleri

4.442

1605 Hazırlanmış veya konserve edilmiş kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar ve diğer su
omurgasızları

2.799

7204 Dökme demirin, demirin veya çeliğin döküntü ve hurdala

2.758

2604 Nikel cevherleri ve zenginleştirilmiş nikel cevherleri

2.210

1604 Hazırlanmış veya konserve edilmiş balıklar

2.127

1504 Balıkların veya deniz memelilerinin katı ve sıvı yağları ve bun- ların fraksiyonları

873

2520 Alçı taşı; anhidrit; alçılar

700

305 Balıklar (kurutulmuş, tuzlanmış veya salamura edilmiş); tütsülenmiş balıklar

615

4103 Diğer ham deriler

397

2516 Granit, porfir, bazalt, gre ve yontulmaya veya inşaata elverişli diğer taşlar

394

301 Canlı Balıklar

140

4102 Koyun ve kuzuların ham derileri

52

1301 Lak; tabii sakızlar, reçineler ve sakız reçineler ve yağ reçineler

40

7111 Platin kaplamalı altın, gümüş ve adi metaller

38

2616 Kıymetli metal cevherleri ve zenginleştirilmiş kıymetli metal cevherleri

19

207 01.05 Pozisyonuna giren kümes hayvanlarının etleri ve yenilen sakatatı

19

4106 Diğer hayvanların dabaklanmış veya "crust" (ara kurutulmuş) derileri

17

2517 Çakıl taşı, kırılmış veya ezilmiş taşlar

14

-, 2013

8 / 19

Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
2710 Petrol yağları ham olmayan

8

7308 Demir veya çelikten inşaat (94.06 pozisyonundaki prefabrik yapılar hariç) ve inşaat
aksamı

4

4101 Sığırların (bufalo dahil) ve atların ham derileri

3

2612 Uranyum ve toryum cevherleri

2

7326 Başka yerde belirtilmeyen demir çelik ürünleri

2

2504 Tabii grafit:

1

Kaynak.ITC Trade Map

İthalatında Başlıca Ürünler
ITC verilerine göre Moritanya’nın 2010 yılı ithalatı 1,727 milyon dolardır. İthalatta petrol(ham olmayan)
yaklaşık %25’lik bir paya sahiptir. Petrolden sonra makine aksam ve parçaları, buğday, gemiler,
otomobiller, şeker, inşaat makineleri ve pirinç ithalatta önemli yer tutan diğer ürünlerdir.
İthal Ettiği Başlıca Ürünler (1 000 Dolar)
HS NO

ÜRÜNÜN TANIMI

TOPLAM

DEĞER
(1000$)

1726532

'2710

Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar (hamyağlar hariç)

'8431

Özellikle veya esasen 84.25 ila 84.30 pozisyonlarındaki makina ve cihazlar ile birlikte
kullanılmaya elverişli aksam ve parçalar

88542

'1001

Buğday

82448

'8503

Sadece veya esas itibariyle 85.01 veya 85.02 pozisyonlarındaki makinalarda
kullanılmaya elverişli aksam ve parçalar

75443

'8904

İtici gemiler

60719

'8703

Binek otomobilleri

51787

'1701

Kamış veya pancar şekeri ve kimyaca saf sakaroz (katı halde)

46275

'8429

Kendinden hareketli buldozerler, angledozerler, greyderler, toprak ekskavatörler,
küreyici yükleyiciler, sıkıştırma işini tokmaklamak suretiyle yapan makinalar ve yol
silindirleri

42963

'1006

Pirinç

37870

'2523

Portland çimentosu, şaplı çimento ("ciment fondu"), cüruf çimentosu, süper sülfat
çimentosu ve benzeri su altında sertleşen çimentolar

37332

'0402

Süt ve krema

33831

'8704

Eşya taşımaya mahsus motorIu taşıtIar

29615

'8705

Özel amaçlı motorlu taşıtlar (insan veya eşya taşımak üzere özel olarak yapılmış olanlar
hariç)

26909

'7215

Demir veya alaşımsız çelikten diğer çubukIar

26461

'2711

Petrol Gazları

25342

'8430

Toprağın, minerallerin veya cevherlerin taşınması, yayılması, tesvi- yesi, sıyrılması,
kazılması, sıkıştırılması, bastırılıp sıkıştırılması, çıkarılması veya delinmesine mahsus
diğer makina ve cihazlar

25328

'1507

Soya yağı ve fraksiyonları

24472

'0401

Süt ve krema (konsantre edilmemiş, ilave şeker veya diğer tatlandırıcı maddeleri
içermeyenler
Tütün veya tütün yerine geçen maddelerden yapılmış purolar, uçları açık purolar,
sigarillolar ve sigaralar
Toprak, taş, cevher veya katı haldeki diğer mineral maddeleri (toz ve hamur halinde
olanlar dahil) tasnif etmeye, elemeye, ayırmaya, yıka- maya,kırmaya, öğütmeye,
karıştırmaya veya yoğurmaya mahsus ma kina ve cihazlar

20507

'3102

Mineral veya Kimyasal gübreler

17429

'4011

Kauçuktan yeni dış lastikler

15856

'8501

Elektrik motorları ve jeneratörler

15566

'8905

Fener gemileri, yangın söndürme gemileri,tarak gemileri vs.

12284

'8502

Elektrik enerjisi üretim (elektrojen) grupları ve rotatif elektrik

12071

'2402
'8474

Moritanya Ülke Raporu

427828

20037
17513

9 / 19

Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
'9999

Başka yerde belirtilmeyen ürünler

10091

'0902

Çay

10033

'3004

Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere karışık olan veya karışık olmayan
ürünlerden oluşan ilaçlar
Demir veya çelikten inşaat (94.06 pozisyonundaki prefabrik yapılar hariç) ve inşaat
aksamı

10028

'7308

9027

'8702

10 veya daha fazla kişi taşımaya mahsus (sürücü dahil) motorlu taşıtlar

9012

'8483

Transmisyon milleri

8893

'7304

Demir (dökme demir hariç) ve çelikten ince ve kalın borular ve içi boş profiller (dikişsiz

8575

'3602

Müstahzar patlayıcı maddeler (silah barutu hariç)

8029

'8607

Demiryolu taşıtlarının veya tramvayların aksam ve parçaları

7635

'8544

İzole edilmiş (emaye kaplanmış veya anodize edilmiş olanlar dahil) teller, kablolar

7406

'0207

01.05 Pozisyonuna giren kümes hayvanlarının etleri ve yenilen sakatatı

7174

'8701

Traktörler

7090

'5212

Diğer pamuklu mensucat

7030

Kaynak.ITC Trade Map

Başlıca Ülkeler İtibarı ile Dış Ticareti
Moritanya’nın ülkeler itibariyle ihracatında en önemli ülke Çin halk Cumhuriyeti olup, Çin’in
Moritanya’nın ihracatındaki payı %19’un üzerindedir. Çin’i İsviçre, Japonya, İspanya, Svaziland ve
Rusya takip etmektedir. Türkiye’nin ise Moritanya’nın ihracatındaki payı %1’in altında olup, 28. sırada
yer almaktadır.
Başlıca Ülkeler İtibarı ile İhracat (1 000 Dolar)
2010
ÜLKELER

TOPLAM

DEĞER 1000$

725370

ÇİN

138670

İSVİÇRE

135014

JAPONYA

117844

İSPANYA

110720

SVAZİLAND

104685

RUSYA

32497

İTALYA

13816

FRANSA

13019

PORTEKİZ

7404

GANA

7276

NİJERYA

5810

FİLDİŞİ SAHİLLERİ

4497

YUNANİSTAN

4332

GÜNEY AFRİKA

3463

MISIR

2616

HİNDİSTAN

2513

BELLİ OLMAYAN ÜLKELER

2502

GÜNEY KORE

2496

UKRAYNA

2367

BELARUS

2125

FAS

1508

MALİ

1382

-, 2013

10 / 19

Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
LİBERYA

1340

SENEGAL

852

TUNUS

593

ANGOLA

582

KUZEY KORE

567

TÜRKİYE

558

LİTVANYA

444

LÜBNAN

436

S.ARABİSTAN

434

KAMERUN

362

SUDAN

223

KONGO

215

ANDORRA

187

LİBYA

186

BENİN

184

İSVEÇ

175

HOLLANDA

166

Kaynak.ITC Trade Map

Fransa Moritanya’nın ithalat yaptığı en önemli ülkedir. Fransa’nın Moritanya’nın ithalatındaki payı 2010
yılı itibariyle %14’dür. İthalatta Fransa’yı BAE, Hollanda, Belçika ve Çin takip etmektedir.
Başlıca Ülkeler İtibarı ile İthalat (1 000 Dolar)
DEĞER
ÜLKELER

TOPLAM

DEĞER

2007 (1000$)

2010 (1000$)

1430418

1726532

226833

243519

BAE

30181

209080

HOLLANDA

21935

183500

BELÇİKA

64453

170917

ÇİN

84170

117318

İSPANYA

54094

81396

SİNGAPUR

15612

79372

FRANSA

ABD

64127

63995

282619

62368

BREZİLYA

86016

47869

ALMANYA

55764

46959

JAPONYA

48336

45743

SENEGAL

35198

42397

FAS

21916

39991

RUSYA

11315

30580

MALEZYA

19737

24888

TÜRKİYE

5563

23401

TAYLAND

11131

21997

İNGİLTERE

59694

19117

İTALYA

63798

19089

3329

15599

14701

14908

3696

12871

BİLİNMEYEN ÜLKELER

İSVİÇRE
G.AFRİKA
İSVEÇ

Moritanya Ülke Raporu

11 / 19

Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
HİNDİSTAN

9066

9801

TUNUS

8852

8597

AVUSTRALYA

2099

8572

627

7651

5898

7401

DANİMARKA
S.ARABİSTAN
Kaynak:ITC, Trade Map

Dış Ticaret Politikası ve Vergiler
Dış Ticaret Politikası
Dış Ticaret Düzenlemeleri
Moritanya’da gümrük vergileri %0 ile %50 arasında değişmektedir. Ortalama tarifelerin %20 civarında
olduğu belirtilmektedir.Tarifelerin nispeten yüksek olduğu kabul edilmektedir. Uygulanan KDV oranı ise
%14’dür. Ancak, yapılan düzenlemelerle gümrük tarifeleri gittikçe düşürülmektedir. Gümrüklerde
gecikmeler yaşanabilmekte ve gümrük işlemleri bazı durumlarda uzun zaman alabilmekte ise de alınan
tedbirlerle gümrük işlem süresinin kısaltılmasına çalışılmaktadır. Gümrük vergilerinin hesaplanmasında
ürünlerin CIF değerleri dikkate alınmakta CIF değeri açık olmayan ürünlerde ise ürünlerin Pazar fiyatları
esas alınmaktadır. Moritanya gümrüklerinde zaman zaman memurlar rüşvette isteyebilmektedirler.
Moritanya’ya ithalatta alkollü içkiler ve domuz ve domuzdan elde edilen ürünler İslami esaslar
çerçevesinde yasaktır. Bunun dışında ateşli silahlar, patlayıcı maddeler, askeri mühimmatlar, narkotik
ürünler ile bazı kimyasal ürünlerin ithali izin verilen kuruluşlarca yerine getirilmektedir.
Ödemelerde akreditif kullanılabilmekte ancak akreditifli ödeme yüksek masrafları gerektirebilmektedir.
Bu nedenle bir çok firma peşin ödemede de bulunabilmektedir. Moritanya’ya ithalatta gümrük ithalat
beyanı, ticari fatura, konşimento, menşei şehadetnamesi, SGS gözetim şirketinden alınan gözetim
raporu, kargo tahliye belgesi, sevk irsaliyesi, çeki listesi, sağlık sertifikası ve terminal işlem faturası
istenen başlıca belgelerdir. İthalatta sertifikalandırma işlemi uygulanmamakta ayrıca teknik
yetersizlikler nedeniyle ürün testleri sınırlı bir şekilde uygulanmaktadır. Bu nedenle SGS gözetim
şirketinden alınan gözetim belgesi ithalatta büyük önem taşımaktadır.
Dünya Bankası verilerine göre Moritanya’da ürünlerin ithalatı 38 güne kadar sürebilmekte, yapılan
gümrük ve sevkiyat masrafları ise 1523 doları bulabilmektedir. Moritanya’da başlıca ithalat işlemleri ve
gereken ortalama süre ve masraflar aşağıda verildiği gibidir.
Moritanya’ya ithal edilen ürünlerde etiketleme kurallarına göre ambalajlarında Arapça veya Fransızca
olarak
Ürünün üretim tarihi
Ürünün son kullanım tarihi
Menşei ülke
Ürünün miktarı
Ürünün bileşenleri gibi hususların belirtilmesi gerekmektedir.

Türkiye ile Ticaret
Genel Durum
Türkiye Moritanya Dış Ticareti
Türkiye Moritanya dış ticareti sürekli ülkemiz lehine fazlalık vermektedir. Ülkemizden Moritanya’ya olan
ihracat 2006 yılından itibaren önemli ölçüde gelişme göstermiştir. 2006 yılında 8,9 milyon dolar olan
ihracatımız sürekli artış göstererek 2011 yılında 46,9 milyon dolara yükselmiştir. Moritanya’dan
ithalatımız ise oldukça düşük düzeylerdedir. 2007 ve 2008 yıllarında 7 milyon doların üzerinde
gerçekleşen ithalatımız 2010 yılı itibariyle 1,4 milyon dolar olarak gerçekleşmiş, 2011 yılında ise 15,1
milyon dolar ile maksimum düzeyine ulaşmıştır. 2011 yılı dış ticaret hacmi 90,5 milyon dolar olup, dış
ticaret dengesi ise 60,4 milyon dolar ülkemiz lehinedir.
Türkiye-Moritanya Dış Ticaret Değerleri (Dolar)
YILLAR İHRACAT

HACİM

DENGE

Dolar

Dolar

İTHALAT

Dolar

Dolar

2000

-

2.627.309

2.627.309

2001

4.354.982

23.558

4.378.540

4.331.424

2002

11.636.191

770.953

12.407.144

10.865.238

2003

4.293.539

1.895.298

6.188.837

2.398.241

2004
-, 2013

2.627.309

5.528.871

4.135.795

9.664.666

1.393.076
12 / 19

Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
2005

10.065.147

982.834

11.047.981

9.082.313

2006

8.910.489

213.974

9.124.463

8.696.515

2007

10.989.675

7.576.795

18.566.470

3.412.880

2008

15.173.373

7.861.414

23.034.787

7.311.959

2009

22.920.026

661.649

23.581.675

22.258.377

2010

37.443.613

1.440.560

38.884.173

36.003.053

2011

75.443.613

15.062.461

90.506.074

60.381.152

2011(Ocak-Kasım)

65.219.520

14.908.482

80.120.002

50.311.038

2012(Ocak-Kasım)

99.621.793

4.183.643

103.805.436

95.438.150

Kaynak:TUİK

Moritanya’ya ürünler itibariyle ihracatımızda demir çelik ürünleri %40’ın üzerindeki payı ile ilk sırayı
almaktadır. İkinci sırada yer alan sigara ihracatımız ise özellikle son iki yıl içerisinde önemli boyutlara
ulaşmış ve toplam ihracatımızdaki payı %13,7 olarak gerçekleşmiştir. Moritanya’ya ihracatımızda diğer
önemli ürünler plastik hortumlar ve borular, prefabrik yapılar, dokunmuş halılar ve yer kaplamaları ile
makarnadır.
Türkiye'nin Moritanya'ya İhracatında Başlıca Ürünler (Dolar)
2009

2010

2011

ÜRÜN ADI

ABD$

ABD$

ABD$

TOPLAM

GTİP
NO

22.920.026,00 37.443.613,00 75.554.682,00

DEMİR VEYA ALAŞIMSIZ ÇELİKTEN ÇUBUKLAR
7214 (DÖVÜLMÜŞ, SICAK HADDELENMİŞ, HADDELEME
İŞLEMİNDEN SONRA BURU
2402 TÜTÜN/TÜTÜN YERİNE GEÇEN MADDELERDEN
PUROLAR, SİGARİLLOLAR VE SİGARALAR
PLASTİKTEN HORTUMLAR, BORULAR VE BAĞLANTI
3917 ELEMANLARI (MANŞON, NİPEL, DİRSEK, FLANŞLAR,
VB.)
7215 DEMİR VEYA ALAŞIMSIZ ÇELİKTEN DİĞER ÇUBUKLAR

77.255,00

454.457,00

20.494.788,00

1.349.976,00

7.992.961,00

10.328.602,00

17.933,00

132

6.145.861,00

531.120,00

-

4.404.908,00

-

-

3.809.255,00

5702 DOKUNMUŞ HALILAR VE DOKUMAYA ELVERİŞLİ
MADDELERDEN DİĞER YER KAPLAMALARI

1.240.562,00

1.250.842,00

2.909.231,00

1902 MAKARNALAR VE KUSKUS

1.047.830,00

3.625.526,00

2.507.769,00

-

-

2.095.612,00

2.184.893,00

2.701.560,00

1.841.846,00

-

404

1.537.618,00

190.283,00

394

1.289.383,00

1.925.827,00

1.515.863,00

1.253.252,00

396.153,00

753.944,00

1.202.525,00

551.415,00

690.092,00

1.195.199,00

489.092,00

1.130.920,00

1.169.802,00

261.800,00

672.206,00

994.233,00

317.454,00

555.526,00

818.612,00

762.483,00

468.877,00

783.586,00

421.397,00

671.508,00

666.762,00

124.163,00

199.866,00

578.024,00

9406 PREFABRİK YAPILAR

7213 DEMİR VEYA ALAŞIMSIZ ÇELİKTEN FİLMAŞİN
(SICAK HADDELENMİŞ, KANGAL HALİNDE)
2102 MAYALAR VE CANSIZ DİĞER TEK HÜCRELİ
MİKROORGANİZMALAR
1103 BULGUR, İRMİK, TOPAK HALİNDE HUBUBAT VE
PELLETLER
İZOLE EDİLMİŞ TELLER, KABLOLAR VE DİĞER
8544 ELEKTRİK İLETKENLER; TEK TEK KAPLANMIŞ
LİFLERDEN OLUŞAN FİBE
2522 KİREÇ
7216 DEMİR VEYA ALAŞIMSIZ ÇELİKTEN PROFİLLER
EKMEK, PASTA, KEK, BİSKÜVİ VE DİĞER EKMEKÇİ
1905 MAMÜLLER, HOSTİ, BOŞ İLAÇ KAPSÜLÜ MÜHÜR
GÜLLACI, PİRİNÇ
1806 ÇİKOLATA VE KAKAO İÇEREN DİĞER GIDA
MÜSTAHZARLARI
4818 TUVALET KAĞITLARI, KAĞIT HAVLU, MENDİL,
KUMAŞ, MASA ÖRTÜSÜ, KAĞIT MENDİLLER VB.
5801 DOKUNMUŞ KADİFE, PELÜŞ VE TIRTIL MENSUCAT
DEMİR VEYA ÇELİKTEN SOBALAR, MUTFAK SOBA VE
7321 OCAKLARI, BARBEKÜ, MANGAL, GAZ OCAKLARI VB
İLE BUNLARIN
8507 ELEKTRİK AKÜMÜLATÖRLERİ (BUNIARIN
SEPARATÖRLERİ DAHİL)
2710 PETROL YAĞLARI VE BİTÜMENLİ MİNERALLERDEN
ELDE EDİLEN YAĞLAR
Moritanya Ülke Raporu

13 / 19

Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
3307 TRAŞ MÜSTAHZARLARI, VÜCUT DEODORANTLARI,
BANYO MÜSTAHZARLARI, TÜY DÖKÜCÜLER, VB.
KLİMA CİHAZLARI (MOTORLU BİR VANTİLATÖR İLE
8415 NEM VE ISIYI DEĞİŞTİRMEYE MAHSUS TERTİBATI
OLANLAR)
DEMİR VEYA ÇELİKTEN İNŞAAT VE İNŞAAT AKSAMI,
7308 İNŞAATTA KULLANILMAK ÜZERE HAZIRLANMIŞ
DEMİR VEYA ÇELİK
9403 DİĞER MOBİLYALAR VE BUNLARIN AKSAM VE
PARÇALARI
Kaynak:TUİK

269.572,00

938.548,00

561.244,00

3.984,00

5.570,00

494.571,00

2.278,00

617.271,00

386.716,00

201.847,00

87.307,00

355.867,00

Moritanya’dan ürünler itibariyle ithalatımız oldukça sınırlı sayıda üründe gerçekleşmektedir. 2011
yılında dörtlü bazda 16 ürün ithalatı gerçekleşmiştir. Moritanya’dan ürünler itibariyle ihracatımızda
dondurulmuş balıklar en önemli yeri tutmakta olup, ithalatımızdaki payı 2011 yılında %46,5’tir. Demir
çelik döküntü ve hurdaları, balık yağları ve hayvan derileri diğer önemli ürünlerdir.
Türkiye'nin Moritanya'dan İthalatında Başlıca Ürünler (Dolar)
2009
GTİP ÜRÜN ADI

TOPLAM
303 BALIKLAR (DONDURULMUŞ)

2010

2011

ABD$

ABD$

ABD$

661.649
60.396

7204 DÖKME DEMİRİN, DEMİRİN VEYA ÇELİĞİN DÖKÜNTÜ VE
HURDALARI VEYA BUNLARIN ERİTİLMESİ İLE ELDE DİLMİŞ ÜRÜNLER

-

1504 BALIKLARIN VEYA DENİZ MEMELİLERİNİN KATI VE SIVI YAĞLARI

-

4102 KOYUN VE KUZULARIN HAM DERİLERİ
7106 GÜMÜŞ (ALTIN VEYA PLATİN YALDIZLI GÜMÜŞ DAHİL)
(İŞLENMEMİŞ VEYA YARI İŞLENMİŞ YA DA PUDRA HALİNDE)
4101 SIĞIR (BUFALO DAHİL) VE AT CİNSİ HAYVANLARIN HAM POST VE
DERİLERİ
9027 FİZİKSEL-KİMYASAL ANALİZ ALET-CİHAZLAR; AKIŞKANLIK,
GENLEŞME VB ÖLÇÜ CİHAZLAR; ISI-IŞIK-SES ÖLÇME Cİ
8542 ELEKTRONİK ENTEGRE DEVRELER
302 BALIKLAR (TAZE VEYA SOĞUTULMUŞ)

331.494

1.440.560 15.062.461
63.164
-

6.998.128
3.325.827

700.480

2.700.166

294.880

1.853.761

-

-

140.910

-

-

18.038

-

9.765

250
1.368

1.452

9.030

4.576

26.558

3.355

3305 SAÇ MÜSTAHZARLARI

-

-

2.422

3401 SABUNLAR, YÜZEY AKTİF ORGANİK ÜRÜNLER VE MÜSTAHZARLAR

-

-

449

6109 TİŞÖRTLER, FANİLALAR, ATLETLER, KAŞKORSELER VE DİĞER İÇ
GİYİM EŞYASI (ÖRME)

-

-

266

9113 SAAT KAYIŞLARI VE BUNLARIN AKSAM VE PARÇALARI

-

-

124

7307 DEMİR VEYA ÇELİKTEN BORU BAĞLANTI PARÇALARI (RAKORLAR,
DİRSEKLER VE MANŞONLAR GİBİ)

-

-

118

3926 PLASTİKTEN DİĞER EŞYA

-

-

102

-

803

-

-

-

196.200,00 353.020,00

-

KABUKLU HAYVANLAR (CANLI, TAZE, SOĞUTULMUŞ,
306 DONDURULMUŞ, KURUTULMUŞ, TUZLANMIŞ VEYA BENZER İŞLEM
GÖR
307 YUMUŞAKÇALAR (CANLI, TAZE, SOĞUTULMUŞ, DONDURULMUŞ,
KURUTULMUŞ, TUZLANMIŞ VS.)
1207 DİĞER YAĞLI TOHUMLAR VE MEYVELER

67.365

Kaynak:TUİK

Tarım ve Gıda Ürünleri İhraç Potansiyelimiz
Moritanya'ya tarım ve gıda ürünlerinde başlıca pirinç, çay, beyaz et, süt ve krema, çikolatalı mamüller,
makarna, sigara, maya, bulgur ve bisküvi gibi ürünlerde pazar şansımızın yüksek olduğu görülmektedir.

-, 2013

14 / 19

Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
Sektör

Çay

GTİP

Potansiyel Ürün

902 Çay

Ülkenin Türkiye'nin Türkiye'nin
Türkiye'nin
Ülkenin
Türkiye'nin Türkiye'nin
Toplam
Ülkeye
Toplam
Dünya
Ülkeye
Toplam
Ülkeye
Ülkeye
İthalatı
İhracatı
İhracatı
İthalatında İhracatındaki İthalatındaki
İhracatı
İhracatı
2010
2011
2011
Ülkenin
Değişim
Değişim
2011 Aylık 2012 Aylık
(milyon
(milyon
(milyon
Payı 2010
2010-2011
2009-2010
Veriler*
Veriler*
dolar)
dolar)
dolar)
(%)
(%)

45

Et
Ürünleri

207 Beyaz Et

Süt
Ürünleri

401

Süt
Ürünleri

402

-

10

0,74

-

Ülke İthalatında İlk 5 Ülke ve Pazar Payları (%)

Ülkenin
Türkiye'ye
ve Rakip
Ülkelere
Uyguladığı
Gümrük
Oranları

-

- Çin%98,6            Sri Lanka%1,3

12%

24

-

ABD%57,6      Brezilya%34,8   Hollanda%6,8   
Uruguay%0,6 İspanya%0,1

14,30%

13

15

-

385

0,06

2010=108
bin $

Süt ve
Krema (konsantre
edilmemiş,
tatlandırılmamış)

21

0,284

19

0,26

2010=0

20

0,23

0,071

Almanya%74   Slovenya%18,4   Mısır%3,3    Fransa%2,4    
5%
Türkiye%1,3

Süt ve
Krema (konsantre
edilmiş,
tatlandırılmış)

32

0,006

34

0,17

2010=0

15

0,006

0,001

Belçika%46,3 Almanya%20 Hollanda%7,7 Singapur%5,7
Y.Zelanda%4,4

2,10%

Çikolata ve Kakao
Çikolatalı
1806 İçeren Diğer Gıda
Mamüller
Müstahzarları

3

1,17

434

0,01

3

-2

0,827

1,199

Türkiye%45,3 Senegal%21,3 Yunanistan%16 Fransa%5,4
İspanya%3,8 

20%

Unlu
1902 Makarna
mamüller

5

2,508

285

0,07

-31

-19

1,179

4,798

Türkiye%46,7 İtalya%31,7    Mısır%20,1    Fransa%1,3  
İspanya%0,2

20%

Tütün
2402 Sigara
mamülleri

18

10,329

248

0,07

29

-1

7,627

8,603

Türkiye%57,5 Yunanistan%28 Hırvatistan%8,3
Kolombiya%2,9 G.Afrika%1,5

12,80%

Hububat

1006 Pirinç

0,004 Tayland%56,3 Brezilya%23,9 Pakistan%10,8 Senegal%9,1     13%

40

-

78

0,22

-

43

-

Unlu
2102 Mayalar
mamüller

4,3

1,842

180

0,21

-32

-90

1,39

Hububat

3,1

1,538

69

0,28

2010=0

84

0,293

2,238

Fransa%50,1   Türkiye%49,6   İtalya%0,2   
Sırbistan%0,1 G.Afrika%0,1

5%

5,5

1,195

622

0,02

73

28

0,869

0,984

İspanya%61,6    Türkiye%21,9    Fransa%10,9  
İtalya%1,3     Sri Lanka%1,3

20%

1103 Bulgur

Unlu
1905 Bisküvi,gofret
mamüller

1,944 Türkiye%42,6 Belçika%31,4   Mısır%16,8      Çin%9,2

5%

Kaynak : Tablonun hazırlanmasında Türkiye'ye ilişkin rakamlarda TUİK, diğer ülkelere ilişkin istatistik rakamlarında UN-ITC TradeMap, gümrük vergisi konusunda AB ülkeleri için TARIC diğer ülkeler için kendi gümrük
idarelerinin verileri kullanılmıştır.
* Veriler 9 aylıktır.

Moritanya Ülke Raporu
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.

15 / 19
Sanayi Ürünleri ve Hizmetler İhraç Potansiyelimiz
Moritanya'ya sanayi ürünleri ihracatımızda başlıca demir çelik ürünleri, plastik hortum ve borular,
çimento, tıbbi ilaçlar, izole tel ve kablolar, prefabrik yapılar, otomobil lastikleri, pamuklu mensucat,
sentetik liflerden dokunmuş mensucat, ayakkabı, maden işleme eleme ve tasnif makineleri ve motorlu
taşıtlar gibi ürünlerde pazar potansiyelimizin yüksek olduğu görülmektedir.

-, 2013

16 / 19

Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
Sektör

Maden
makineleri

Otomotiv
Ana sanayi

GTİP

Potansiyel
Ürün

Maden
eleme,
ayırma,
8474 tasnif
etme ve
kırma
makineleri
Eşya
taşımaya
8704 mahsus
motorlu
taşıtlar

Makine
aksam ve
parçaları

Makine
8431 aksam ve
parçaları

Plastik
borular

Plastik
3917 hortum ve
borular

Demir ve
çelik

Demir ve
çelik

Demir ve
çelik

Demir ve
çelik

Demir
veya
7214 Alaşımsız
çelikten
çubuklar
Demir
veya
7215 çelikten
diğer
çubuklar
Demir
veya
7213 çelikten
filmaşin
Demir
veya
7308 çelikten
inşaat ve
inşaat
aksamı

Ülkenin Türkiye'nin Türkiye'nin
Türkiye'nin
Ülkenin
Türkiye'nin Türkiye'nin
Toplam
Ülkeye
Toplam
Dünya
Ülkeye
Toplam
Ülkeye
Ülkeye
İthalatı
İhracatı
İhracatı
İthalatında İhracatındaki İthalatındaki
İhracatı
İhracatı
2010
2011
2011
Ülkenin
Değişim
Değişim
2011 Aylık 2012 Aylık
(milyon
(milyon
(milyon
Payı 2010
2010-2011
2009-2010
Veriler*
Veriler*
dolar)
dolar)
dolar)
(%)
(%)

37,332

47,970

-

-

346

3963

0,2

0,04

2010=52
bin dolar

-

60

49

-

Fransa%22,6
Almanya%16,7
0,032 Belçika%12,9
G.Afrika%11,3
İspanya%10,3

-

Japonya%42,1
- Almanya%22,5
G.Afrika%8,7
Belçika%5,6

102,506

0,024

697

0,15

2010=0

137

0,016

22,38

6,146

745

0,11

2010=168
dolar

317

6,118

0,18

2010=454
bin Dolar

37,764

10,879

7,059

17,352

20,295

4,405

2,096

0,387

4744

50

849

1102

0,31

0,05

0,04

2010=0

2010=0

-37,0

44

143

71

151

Ülke İthalatında İlk 5 Ülke ve
Pazar Payları (%)

12,202

?

?
Çin%5,5

İspanya%36,8
0,036 Belçika%21,1
ABD%18,1
Fransa%8,1
Kanada%6,3
Hollanda%39,2
0,398 Türkiye%27,5
G.Afrika%12
Belçika%4,7
İspanya%3,9
Türkiye%54,4
21,101 Brezilya%8,9
Çin%8,6
Senegal%7,6

Ülkenin
Türkiye'ye
ve Rakip
Ülkelere
Uyguladığı
Gümrük
Oranları

5%

20%

20%
İtalya%6,5

3,981

Senegal%57
1,241 Türkiye%40,5 Belçika%1,1
20%
Avustralya%0,8 İngiltere%0,2

0,695

Senegal%39,2
0,842 Türkiye%29,7
Portekiz%21,5
Ukrayna%6,9

0,250

Çin%24,3
0,974 Polonya%23,3
G.Afrika%22,3
Almanya%7,6

5%
Çin%2,2

10%
Fransa%6,4

İspanya%55,2
Moritanya Ülke Raporu
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.

17 / 19
İnşaat
Malzemeleri

2523 Çimento

34,099

0,004

911

0,33 2010=7,137
Milyon dolar

23

0,001

İlaç

3004 Tıbbi
İlaçlar

37,088

-

500,0

0,01

-

22

-

İnşaat
Malzemeleri

İzole tel
8544 ve kablolar

13,642

1,289

2314

0,01

2010=394
dolar

90

0,066

İnşaat
Malzemeleri

9406 Prefabrik
yapılar

9,439

3,809

214

0,1

2010=0

13

0,707

Otomotiv yan 4011 Otomobil
sanayi
Lastikleri

31,151

-

1374

0,04

-

70

-

Tekstil ve
konfeksiyon

Pamuklu
5208 mensucat

81,389

-

286

0,6

-

41

-

Tekstil ve
konfeksiyon

Sentetik
devamsız
5515 liflerden
diğer
dokunmuş
mensucat

51,677

-

211

2,28

-

95

-

Deri, kösele
ve tekstil
sanayi

6402 Ayakkabı

25,768

3,070

101

0,09

2010=0

698

0,003

1,688 Senegal%34,5
13%
Portekiz%6
Yunanistan%4,3
Fransa%74,2
- Çin%13,6
İtalya%3,3
İsviçre%2,1
Mısır%1,6
Fransa%31,7
1,665 Çin%23,6
Belçika%17,5
Türkiye%9,4
G.Afrika%9,3
Türkiye%41,8
6,587 ABD%22,6
Çin%12,2
Fransa%10,4
G.Afrika%7,9
ABD%35,9
Japonya%20,3
0,026 İspanya%11,6
Çin%%11,6
Hollanda%6,9
Çin%46,7
Çek
- Cum.%34,6
Avusturya%9,9
Almanya%8,4
Belçika%0,3

-

Çin%99,1
Belçika%0,7

İtalya%0,2

Çin%98,8
0,002 İspanya%0,6 Tayland%0,3
İtalya%0,2
Fransa%0,1

0%

19%

20%

12,9%

15,4%

18%

12%

Demir ve
Almanya%63
çelikten
7302 demiryolu
17,032
48
0,38
387
- Belçika%%30,2
5%
Fransa%5,8
hattı
İtalya%0,8
Çin%0,2
malzemesi
Kaynak : Tablonun hazırlanmasında Türkiye'ye ilişkin rakamlarda TUİK, diğer ülkelere ilişkin istatistik rakamlarında UN-ITC TradeMap, gümrük vergisi konusunda AB ülkeleri için TARIC diğer ülkeler için kendi
gümrük idarelerinin verileri kullanılmıştır.
Demir ve
çelik

* Veriler 9 aylıktır.

-, 2013

18 / 19
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
Moritanya - Düzenlenen Önemli Fuarlar

Moritanya Ülke Raporu

19 / 19

Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

More Related Content

What's hot (20)

Iran ulke raporu_2013
Iran ulke raporu_2013Iran ulke raporu_2013
Iran ulke raporu_2013
 
Lubnan ulke raporu_2013
Lubnan ulke raporu_2013Lubnan ulke raporu_2013
Lubnan ulke raporu_2013
 
Norvec ulke raporu_2013
Norvec ulke raporu_2013Norvec ulke raporu_2013
Norvec ulke raporu_2013
 
Filipinler ulke raporu_2013
Filipinler ulke raporu_2013Filipinler ulke raporu_2013
Filipinler ulke raporu_2013
 
Benin ulke raporu_2013
Benin ulke raporu_2013Benin ulke raporu_2013
Benin ulke raporu_2013
 
Afganistan ulke raporu_2013
Afganistan ulke raporu_2013Afganistan ulke raporu_2013
Afganistan ulke raporu_2013
 
Namibya ulke raporu_2013
Namibya ulke raporu_2013Namibya ulke raporu_2013
Namibya ulke raporu_2013
 
Panama ulke raporu_2013
Panama ulke raporu_2013Panama ulke raporu_2013
Panama ulke raporu_2013
 
Pakistan ulke raporu_2013
Pakistan ulke raporu_2013Pakistan ulke raporu_2013
Pakistan ulke raporu_2013
 
Myanmar ulke raporu_2013
Myanmar ulke raporu_2013Myanmar ulke raporu_2013
Myanmar ulke raporu_2013
 
Mogolistan ulke raporu_2013
Mogolistan ulke raporu_2013Mogolistan ulke raporu_2013
Mogolistan ulke raporu_2013
 
Moldovya ulke raporu_2013
Moldovya ulke raporu_2013Moldovya ulke raporu_2013
Moldovya ulke raporu_2013
 
Kongo ulke raporu_2013
Kongo ulke raporu_2013Kongo ulke raporu_2013
Kongo ulke raporu_2013
 
Gabon ulke raporu_2013
Gabon ulke raporu_2013Gabon ulke raporu_2013
Gabon ulke raporu_2013
 
Ekvator ulke raporu_2013
Ekvator ulke raporu_2013Ekvator ulke raporu_2013
Ekvator ulke raporu_2013
 
Guatemala ulke raporu_2013
Guatemala ulke raporu_2013Guatemala ulke raporu_2013
Guatemala ulke raporu_2013
 
Fildisi sahili ulke_raporu_2013
Fildisi sahili ulke_raporu_2013Fildisi sahili ulke_raporu_2013
Fildisi sahili ulke_raporu_2013
 
El salvador ulke_raporu_2013
El salvador ulke_raporu_2013El salvador ulke_raporu_2013
El salvador ulke_raporu_2013
 
Ingiltere ulke raporu_2013
Ingiltere ulke raporu_2013Ingiltere ulke raporu_2013
Ingiltere ulke raporu_2013
 
Ekvator ginesi ulke_raporu_2013
Ekvator ginesi ulke_raporu_2013Ekvator ginesi ulke_raporu_2013
Ekvator ginesi ulke_raporu_2013
 

Similar to Moritanya ulke raporu_2013

Similar to Moritanya ulke raporu_2013 (10)

Misir ulke raporu_2013
Misir ulke raporu_2013Misir ulke raporu_2013
Misir ulke raporu_2013
 
Mozambik ulke raporu_2013
Mozambik ulke raporu_2013Mozambik ulke raporu_2013
Mozambik ulke raporu_2013
 
Cad ulke raporu_2013
Cad ulke raporu_2013Cad ulke raporu_2013
Cad ulke raporu_2013
 
Moritanya Turkce
Moritanya TurkceMoritanya Turkce
Moritanya Turkce
 
Cezayir ulke raporu_2013
Cezayir ulke raporu_2013Cezayir ulke raporu_2013
Cezayir ulke raporu_2013
 
Kambocya ulke raporu_2013
Kambocya ulke raporu_2013Kambocya ulke raporu_2013
Kambocya ulke raporu_2013
 
Asdaffas
AsdaffasAsdaffas
Asdaffas
 
Libya ulke raporu_2013
Libya ulke raporu_2013Libya ulke raporu_2013
Libya ulke raporu_2013
 
Bulgaristan ulke raporu_2013
Bulgaristan ulke raporu_2013Bulgaristan ulke raporu_2013
Bulgaristan ulke raporu_2013
 
Türkiye, Ege Bölgesi Uşak İli Özellikleri
Türkiye, Ege Bölgesi Uşak İli ÖzellikleriTürkiye, Ege Bölgesi Uşak İli Özellikleri
Türkiye, Ege Bölgesi Uşak İli Özellikleri
 

More from UlkeRaporlari2013

More from UlkeRaporlari2013 (17)

Papua (yeni gine)-ulke_raporu_2013
Papua (yeni gine)-ulke_raporu_2013Papua (yeni gine)-ulke_raporu_2013
Papua (yeni gine)-ulke_raporu_2013
 
Nikaragua ulke raporu_2013
Nikaragua ulke raporu_2013Nikaragua ulke raporu_2013
Nikaragua ulke raporu_2013
 
Nepal ulke raporu_2013
Nepal ulke raporu_2013Nepal ulke raporu_2013
Nepal ulke raporu_2013
 
Meksika ulke raporu_2013
Meksika ulke raporu_2013Meksika ulke raporu_2013
Meksika ulke raporu_2013
 
Malezya ulke raporu_2013
Malezya ulke raporu_2013Malezya ulke raporu_2013
Malezya ulke raporu_2013
 
Maldiv adalari ulke_raporu_2013
Maldiv adalari ulke_raporu_2013Maldiv adalari ulke_raporu_2013
Maldiv adalari ulke_raporu_2013
 
Malavi ulke raporu_2013
Malavi ulke raporu_2013Malavi ulke raporu_2013
Malavi ulke raporu_2013
 
Makedonya ulke raporu_2013
Makedonya ulke raporu_2013Makedonya ulke raporu_2013
Makedonya ulke raporu_2013
 
Makao ulke raporu_2013
Makao ulke raporu_2013Makao ulke raporu_2013
Makao ulke raporu_2013
 
Madagaskar ulke raporu_2013
Madagaskar ulke raporu_2013Madagaskar ulke raporu_2013
Madagaskar ulke raporu_2013
 
Macaristan ulke raporu_2013
Macaristan ulke raporu_2013Macaristan ulke raporu_2013
Macaristan ulke raporu_2013
 
Luksemburg ulke raporu_2013
Luksemburg ulke raporu_2013Luksemburg ulke raporu_2013
Luksemburg ulke raporu_2013
 
Litvanya ulke raporu_2013
Litvanya ulke raporu_2013Litvanya ulke raporu_2013
Litvanya ulke raporu_2013
 
Letonya ulke raporu_2013
Letonya ulke raporu_2013Letonya ulke raporu_2013
Letonya ulke raporu_2013
 
Laos ulke raporu_2013
Laos ulke raporu_2013Laos ulke raporu_2013
Laos ulke raporu_2013
 
Kuzey kibris ulke_raporu_2013
Kuzey kibris ulke_raporu_2013Kuzey kibris ulke_raporu_2013
Kuzey kibris ulke_raporu_2013
 
Kuveyt ulke raporu_2013
Kuveyt ulke raporu_2013Kuveyt ulke raporu_2013
Kuveyt ulke raporu_2013
 

Moritanya ulke raporu_2013

  • 1. MORİTANYA ÜLKE RAPORU Hazırlayan : Yücel AKOVA Ankara - January, 2013
  • 2. MORİTANYA Temel Sosyal ve Ekonomik Göstergeler Temel Sosyal Göstergeler Nüfus 3,359,185 (2012 tahmini) Dil Arapça (resmi dil), Fransızca, Pular, Soninke, Wolof Din %100 Müslüman Başkent Nauakchott Yüzölçümü 1.030.700 km 2 Başlıca Şehirler Nauakchott Kiffa Nüfus: 822.207 Nüfus:84.092 Nauadhibou Nüfus:83.995 Para Birimi Ouguiya (UM) Etnik Yapı Morlar %40, Mor Siyah Melezleri %40, Tukulorlar %12, Fulbeler %5, Soninkeler %3 Kaynak:Economist Intelligence Unit(EIU), CIA-The World Factbook Temel Ekonomik Göstergeler 2009 a 2010a 3,0 3,3 3,8 ? ? 793,0 920,6 1,065,0 ? ? 2100 2200 2200 ? ? -1,1 5,0 4,4 4,7 5,6 2,2 6,3 7,5 7,0 5,5 262,4 275,9 281,1a 267,8 270,8 İhracat (Milyon Dolar-fob) 1370,1 2041,1 2798,9 2877,7 3077,3 İthalat (Milyon Dolar-fob) 1450,0 2038,2 2853,8 3151,7 3294,3 Cari İşlemler Dengesi(Milyon Dolar) -412,7 -471,4 -549,4 -659,8 -487,2 GSYİH (Milyar Dolar) GSYİH (Milyar UM) Kişi Başına GSYİH (Dolar) d Reel Büyüme (%) Enflasyon Oranı(%) Döviz Kuru 1ABD Doları=UM 2011b 2012c 2013c a: Aktuel, b:EIU tahmini, c:EIU öngörüsü, d:Satın alma paritesine göre Kaynak:Economist Intelligence Unit(EIU), CIA-The World Factbook Üyesi Olduğu Uluslararası Kuruluşlar Uluslararası Kuruluşlara Üyelikler ABEDA, ACP,AEUC, AfDB, AFESD, AMF, AMU, AU, CAEU, ECA, FAO, G-77, IAEA, IBRD, ICAO, ICRM, IDA, IDB, IFAD, IFC, IFRCS, ILO, IMF, IMO, Interpol, IOC, IOM, IPU, ISO (correspondent), ITSO, ITU, ITUC, LAS, MIGA, NAM, OIC, OIF, OPCW, UN, UNCTAD,OUC,OUA, UNESCO, UNIDO, UNWTO, UPU, WCO, WHO, WIPO, WMO, WTO Genel Bilgiler Coğrafi Konum Coğrafi Konum Moritanya İslam Cumhuriyeti 1,030,631 kilometrekarelik yüzölçümüyle dünyanın 29. en büyük ülkesi olup, Mısır ile hemen hemen aynı büyüklüktedir. Kuzeybatı Afrika ülkesi olan Moritanya’nın batısında -, 2013 2 / 19 Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
  • 3. Atlas Okyanusu, güneybatısında Senegal, güneydoğu ve doğusunda Mali, kuzeydoğusunda Cezayir, kuzeyinde ise Batı Sahra yer alır. Başkenti ve en büyük kenti olan Nouakchott, Atlantik kıyısında bulunmaktadır. Cezayirle 663 km, Mali ile 2237 km, Senegal ile 813 km, Batı Sahara ile de 1561 km’lik kara sınırı bulunmaktadır. Atlas Okyanusu ile de 754 km’lik bir sahil şeridine sahiptir. Ülkenin büyük bölümü geniş düzlüklerden oluşmakta olup, merkezi bölgelerde bazı tepeler vardır. En yüksek noktası 915 m ile Kediet İclil'dir. Ülkenin ¾’ü sahara çülü ile kaplı olup, topraklarını yalnızca %1'i tarıma elverişlidir. Ülke topraklarının % 40'ı otlaklarla kaplı olup, % 15'i ise bozkırdır Aşırı otlatma, ormanların tahrip edilmesi ve toprak erozyonu ile birlikte ülkede hüküm süren kuraklıklar önemli bir sorun olan çölleşmeye yol açmaktadır. Ülkenin tek akarsuyu olan Senegal Nehri'nden uzak bölgelerde temiz su kaynakları azdır. Çöl iklimi etkisi altındaki ülkede genel olarak kuru, sıcak ve tozlu bir iklim hüküm sürmektedir. Özellikle Mart ve Nisan aylarında ortaya çıkan toz ve kum fırtınaları ile peryodik kuraklıklar ülkedeki hayatı olumsuz etkilemektedir. Topraklarının önemli bir kısmını Büyük Sahra'nın devamı olan çöller oluşturmaktadır. Moritanya sıcak bir ülkedir. Güneyde tarıma elverişli küçük bir alanın dışında diğer topraklar genellikle kuraktır. Güney bölgesi kuzeye göre daha yağmurlu geçmektedir. Ülke genelinde gündüzler sıcak, geceler oldukça soğuk geçmektedir. Başkent Nouakchott’ta yıllık sıcaklık ortalaması 26.5 derece, yıllık yağış ortalaması 44 mm.dir. Kuzeyde Batı Sahra yakınında yani Fas sınırında bulunan Nawadhibu'da ise yıllık sıcaklık ortalaması 22.1 derece, yıllık yağış ortalaması 5 mm’dir. Siyasi ve İdari Yapı Siyasi Durum Moritanya 28 Kasım 1960 yılında Fransa’dan bağımsızlığını kazandıktan sonra 1976 yılında eski İspanyol Saharası olan bugünkü Batı Sahara’ya dahil olmuştur. Fakat 3 yıl sonra ülkenin bağımsızlığını isteyen Polisario gerillalarının baskısı sonucu Batı Sahara’yı terk etmek zorunda kalmıştır. Moritanya’da 1984 yılında Maaouya Ould Sid Ahmed TAYA bir darbe ile başa gelmiş ve ülkeyi yaklaşık 20 yıl boyunca büyük bir baskı ile yönetmiştir. 2005 yılında kansız bir darbe ile devlet başkanı TAYA indirilerek demokrasiye geçmek için göreve gelen bir askeri konsey tarafından yönetilmeye başlanmıştır. 2007 yılında yapılan ilk hakkaniyetli ve özgür seçimler neticesinde bağımsız aday Sidi Ould Cheikh ABDALLAH seçimi kazanarak devlet başkanı olmuştur. Ancak Başkan Abdullah da Ağustos 2008’de askeri cunta ile görevden indirilmiş ve yerine General Mohamed Ould Abdel AZİZ göreve gelmiştir. Abdel AZİZ Temmuz 2009’da yapılan seçimle devlet başkanı seçilmiştir. Ülkede Fransa’dan bağımsızlığın kazanıldığı tarihten itibaren 10 adet darbe ve darbeye teşebbüs söz konusu olmuştur. Ülkede Afrika orijinli siyah Moritanyalılarla Arap ve Berberi ırkından olan beyaz ve siyah Morlar arasında etnik çatışmalar devam etmekte olup, ayrıca El Kaide örgütünün tehdit ve saldırıları ile mücadele edilmektedir. Moritanya demokrasi ile yönetilen ve çok partili yarı başkanlık sisteminin uygulandığı bir ülkedir. Çoğulcu liberal ve anayasal düzende idare edilen bir ülkedir. Ülke 2 Temmuz 1991'de yürürlüğe girmiş olan bir anayasayla yönetilmektedir. Devlet başkanı aynı zamanda hükümetin başkanıdır ve hükümet üyeleri devlet başkanı tarafından belirlenmektedir. Başbakan 14 Ağustos 2008 ‘den itibaren Moulaye Ould Mohamed LAGHDAF’dır. Moritanya’da devlet başkanı çoğunluk oyuyla 5 yıllık dönem için seçilöekte olup gelecek seçimler olağan durumda 2014 yılında yapılacaktır. 2009 yılındaki seçimlerde Abdel AZİZ oyların %52,6’sını alarak başkan seçilmiştir. Ülkede iki meclisli bir parlamenter sistem hâkimdir. Senato 56 üyeli, Milli Meclis ise 95 üyelidir. Devletin resmi adı İslâm cumhuriyeti olmakla birlikte İslâm kanunları tam anlamıyla uygulanmamaktadır. İslâm kanunlarının özel hallerle ilgili olanları uygulanmaktadır. Moritanya’da bugün liberal ve demokratik bir anayasa uygulanmaktadır. 25 Temmuz 1991’de çoğulcu düzenlemeler ve basın özgürlüğü uygulanmaya başlanmış olup, 1992 yılında anayasa çerçevesinde ilk milletvekilliği ve senato seçimleri yapılmıştır. Ülkede yürürlükte bulunan sistem bugün yabancı yatırımcılara temiz bir iş ve yatırım ortamlarının oluşmasına imkan vermektedir. Kabul edilen anayasa ile: -Çoğulcu ve demokratik rejim -Bireysel ve kamusal özgürlükler -Temel vatandaş hakları -Kurum ve dernek kurma özgürlüğü -Basın özgürlüğü -Seçimlerin yapılış şekilleri -Anayasa konseyinin çalışma şekli -Mülkiyet hakkı -Politik ve sendikal haklar -Ekonomik ve sosyal haklar -Aile hakları garanti altına alınmıştır. Moritanya idari açıdan da başkent yönetiminin dışında 12 idari bölgeye ve 50 yerel birime ayrılmış bulunmaktadır. Nüfus ve İşgücü Yapısı Nüfus 2012 yılı tahminlerine göre Moritanya’nın nüfusu 3,359 milyon olup, dünya sıralamasında 133. sırada yer almaktadır. Nüfusun %40,4’ü 0-14 yaş arasında, %56,22si 15-64 yaş arasında yer alırken 65 yaş ve üzeri nufus ise %3,5’lik bir orana sahip bulunmaktadır. Ülkede ortalama yaş 19,5 olup, bu oran erkeklerde 18,6 kadınlarda ise 20,4’dür. Yıllık nüfus artış hızı %2,3’tür. Nüfusun %100’ü Müslüman olup, nüfusun %59’u kırsal kesimde %41’i ise kentlerde yaşamaktadır. Ülkede ortalama yaşam süresi 61,5 yıl olup, bu yaş kadınlarda 63,8 erkeklerde ise 59,3’dür. Ülkede 14-15 bin civarında HIV/AIDS’li insan bulunmakta olup, söz konusu virüsten yıllık ölüm sayısı 1000 civarındadır. Nüfusun %51,2’si Moritanya Ülke Raporu 3 / 19 Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
  • 4. okuma yazma bilmekte olup bu oranın artırılmasına çalışılmakta ise de artış yavaş ilerlemektedir. Doğal Kaynaklar ve Çevre Doğal Kaynaklar Moritanya yer altı kaynakları bakımından önemli zenginliklere sahiptir. Moritanya’da varlığı tesbit edilen 250 milyon tonluk demir madeni bulunduğu bildirilmektedir.Demir madenlerinin büyük bir kısmı ülkenin Kuzeyinde Ruibat bölgesindedir. 1963 yılında çok uluslu MIFERMA firmasına verilen demir madenlerinin çıkarılması ve pazarlanması işletmeciliği 1974 yılında millileştirilerek Milli Madencilik Sanayi Kurumuna (SNIM) devredilmiştir. Demir madeninin ihraç edilmesi amacıyla Nouadhibou limanına kadar 700 km’lik bir demir yolu döşenmiştir. Moritanya’nın yıllık 10-12 milyon tonluk demir ihracatı bulunmaktadır.Moritanya bu miktar ihracatla dünyanın 12. büyük ihracatçısıdır. Demir minerallerinin işlenmesi ve son ürünlere çevrilmesi SNIM tarafından yapılmaktadır. Demir minerali gerek istihdam gerekse gelir açısından Moritanya’ya büyük katkılar sağlamaktadır. Moritanya bakır üretiminde de büyük bir potansiyele sahiptir. Bakır cevherleri özellikle kuzey bölgelerinde Guelb Mougreine ve Mauritanides çevrelerinde çıkarılmaktadır. Bu bölgede 550 bin tonun üzerinde bakır elde edilmektedir. Bakır cevherlerinin işletilmesi SOMMIMA şirketine verilmiştir. Ülkede altın üretimi 2007 yılında başlamış olup, Kanadalı şirket Rio Narcea Gold Mines ülkede altın madeni arama faaliyetinde bulunmakta olup, altın arama ve işleme faaliyetlerini ülkenin Kuzeyinde Tassiast bölgesinde sürdürmektedir. Moritanya’da önem taşıyan diğer madenler fosfat, tuz, alçıtaşı, çinko ve kurşundur. Yapılan son araştırmalar ülkede önemli miktarlarda elmas, altın, krom ve uranyum gibi madenlerin de varlığını ortaya koymuştur. Ülkenin doğu bölgelerinde bir çok yabancı şirket maden arama ve işletme faaliyetleri için Moritanya hükümeti ile anlaşmalar imzalamış bulunmaktadır. Moritanya’da petrol yatakları da keşfedilmeye başlanmıştır. Bugün için 300 bin varil civarında olan petrol üretiminin artırılması için çalışmalar yapılmaktadır. Ülkenin doğal gaz rezervlerinin ise 30 milyar metre küp civarında olduğu tahmin edilmektedir. Genel Ekonomik Durum Ekonomik Yapı Ekonomi 1970’li ve 1980’li yıllarda hüküm süren büyük kuraklıklara rağmen tarım sektörü, nüfusun yarısının geçim kaynağını temin ettiği sektör olarak Moritanya ekonomisindeki önemini halen sürdürmektedir. Moritanya zengin demir yataklarına sahip olup, demir minerali ihracatı toplam ihracatının %40’ına ulaşmaktadır. Moritanya aynı zamanda balıkçılık açısından dünyanın en verimli sahillerinden birine sahip olmakla beraber özellikle yabancıların aşırı balık avlamaları ve yanlış avlanmalar sonucunda ülkede balıkçılık sektörü tehdit altındadır. 2000 yılından önce ülkede hüküm süren kuraklıklar ile hatalı yönetimler neticesinde ülkenin dış borçları artış göstermiştir. Şubat 2000’de Moritanya yüksek borçlu fakir ülkeler inisiyatifi grubunca hemen hemen bütün dış borçlarından arındırılmıştır. Aralık 2001’de doğrudan yabancı yatırımların önünü açacak düzenlemelere gidilmiştir. 2006 yılında Moritanya hükümeti ile IMF arasında üç yıllık Fakirliği Azaltma ve Gelişmenin Tesisi Anlaşması (PRGF) imzalanmıştır. Moritanya bu anlaşma kapsamında önemli mesafeler katetmiş olmasına rağmen, IMF ve Dünya Bankası Ağustos 2008 darbesinden sonra yardımlarını ertelemiştir. Temmuz 2009’da yapılan başkanlık seçimlerinden sonra ise yardımlar tekrar serbest bırakılmıştır. Ülkede petrol konusunda başlangıçta çok olumlu beklentiler olmasına rağmen bugün beklentiler doğrultusunda somut sonuçlar tam olarak alınamamıştır. Moritanya hükümeti özel sektör yatırımlarını ülkenin gelişmesi için zorunlu görmekte, bu yüzden özel sektör yatırımlarını teşvik etme gayreti içerisine girmiş bulunmaktadır. Hükümet aynı zamanda fakirliğin azaltılması hususuna büyük önem vermekte, sağlık ve eğitim sisteminin gelişmesi ve ülkedeki özelleştirmeler için çaba sarfetmektedir. Moritanya’da ekonomik gelişme 2010-2011 döneminde uluslararası piyasalarda altın, demir, bakır ve petrol fiyatlarının yüksek seyretmesi nedeniyle %5’in üzerinde gerçekleşmiştir. Moritanya’da GSYİH 2010 yılında 3,3 Milyar dolar olarak gerçekleşmiş olup, 2011 yılında ise 3,8 Milyar dolara yükseldiği tahmin edilmektedir. Kişi başına GSYİH ise 2010 ve 2011 yıllarında 2200 Dolar civarındadır. 2011 yılı tahminlerine göre GSYİH’nın %19,2’si tarım sektöründen, %36,6’sı sanayi sektöründen %44,1’i de hizmetler sektöründen karşılanmıştır. Sanayi sektörü içerisinde yer alan madencilik sektörünün tek başına GSYİH’daki payı %17 civarındadır. Petrol ve doğal gazın GSYİH’daki payı ise bugün için %7’ler civarında olup, gelecekte bu payın artması beklenmektedir. Moritanya’nın toplam işgücü varlığı 1,4 milyon civarında olup, toplam işgücünün %50’si tarım sektöründe, %40’ı hizmetler sektöründe %10’u da sanayi sektöründe istihdam edilmektedir. Ülkede işsizlik oranı yıllar itibariyle değişmekte olup, %20-30 arasındadır. Ülkede nüfusun %40’ı açlık sınırının altında yaşamaktadır. En fakir %10’luk nüfus toplam gelirin %2,5’ine sahip iken en varlıklı %10’luk kesim toplam gelirden %29,5 pay almaktadır. 2011 yılı verilerine göre yatırım harcamalarının GSYİH’daki payı %27,4’dür. 2011 yılı bütçesi 1,409 milyar dolar olarak belirlenmiş olup, harcamalar 1,464 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Moritanya’da enflasyon oranı tek haneli rakamlarda gerçekleşmekte olup, 2010 yılında %6,3 oranında gerçekleşmiş, 2011 yılında ise %7,5 oranında gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Sektörler -, 2013 4 / 19 Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
  • 5. Tarım ve Hayvancılık Tarım Moritanya’da tarım sektörü istihdamın en yoğun olduğu sektördür. İstihdamın yaklaşık %48’i tarım sektörünce karşılanmaktadır. Gayri safi yurt içi hasılanın yaklaşık %20’si de tarım sektöründen elde edilmektedir. Moritanya’da tarım yapılabilecek başlıca iki bölge bulunmaktadır. Bunlar Senegal nehri vadisi ile Kuzeyde yer alan ve yağmurlu bölge olarak isimlendirilen bölümdür. Bu iki bölgede yapılan tarım birbirinden farklı özelliklerdedir. Senegal nehri vadisinde ticari ve sanayi amaçlı üretim söz konusu iken diğer bölgede daha çok geçimlik tarım söz konusudur. Moritanya’da verimli tarım alanları oldukça sınırlı olup, toplam arazinin %1’inin altındadır. Potansiyel tarım yapılabilecek alanların büyüklüğü 400 bin hektar civarındadır. Moritanya’da üretimi yapılan bitkisel ürünlerden bazıları Millet, sorgum, mısır, pirinç, hurma ve fasulyedir. Hububat üretiminde yetersizlik söz konusudur. 120-130 bin ton civarında hububat üretimine karşılık 250-300 bin tonluk ithalat söz konusudur. GDM(Grands Domaines de Mauritanie) isimli yabancı şirket 2000 yılından itibaren Moritanya’da tarımsal pazarlama işinde faaliyet göstermekte ve özellikle Senegal Nehri vadisinde yetiştirilen yeşil fasulye, bamya, biber ve patates gibi sebzeleri hava ve deniz yoluyla Avrupa Birliği ülkelerine ihraç etmektedir. Hayvancılık Moritanya’da geleneksel ve yaylacılık şeklinde yapılmakla birlikte ekonominin temel taşlarından birisidir. Hayvancılıkta son yıllarda toplu yoğun yetiştiriciliğe geçiş söz konusu olmaya başlamıştır. Ülke genelinde 2 milyon civarında sığır, 15 milyon civarında koyun ve 1,5 milyon civarında da deve varlığı olduğu bildirilmektedir. Başkent Nouakchott yakınlarında bulunan süt toplama ve paketleme tesisilerinde son yıllarda artış görülmüştür. Süt ürünlerinin toplu üretiminde de artışlar göze çarpmaktadır. Özellikle deve sütünden elde edilen peynirler ülkede yoğun bir şekilde tüketilmektedir. Elde edilen süt ürünlerinin %90’ı iç piyasada tüketilmektedir. Hayvancılıkla ilgili olarak Moritanya’da aşağıdaki alanlarda yatırımlara ihtiyaç duyulmaktadır. -Yem bitkileri üretiminin artırılması -Yem imalatında kullanılan ürünlerin üretiminin artırılması -Bölgelere özgü hayvan çeşitlerinin ıslah edilmesi -Deri üretiminin değerlendirilmesi -Kümes hayvancılığı yetiştiriciliğinin geliştirilmesi Sanayi Sanayi Su ürünleri işleme ülkedeki ana imalat sanayi olup, tesisler özellikle Nauadhibou’da bulunmaktadır. Su ürünleri işlemede ülkedeki en büyük sanayi İspanyol orijinli kurulmuş olup daha sonra devletin %51’inden fazla hisseye sahip olduğu Moritanya Balık Sanayi(IMAPEC)’dir. IMAPEC imalathanesinde tuzlama, kurutma, konserve etme, dondurma tesisleri ile balık unu üretim işleme tesisleri bulunmaktadır. Şirket ürettiği ürünlerin %95’inden fazlasını ihraç etmektedir. Aşırı avlanma önemli bir sorun olup, su ürünleri üretim ve pazarlamasında devletin yetersiz politika ve uygulamaları da sorunları beraberinde getirmektedir. Devlet su ürünlerine yönelik depolama ve ihraç imkanlarını artıracak yatırımlar ile sektörü geliştirmeye çalışmakta ise de bu yatırımlar yetersiz kalmakta hatta kurulan bazı tesisler yüksek su ve elektrik maliyetleri, uzman işgücü yetersizliği ve düşük hijyenik standartlar nedeniyle faaliyetlerine devam edememişlerdir. Balıkçılığın merkezi niteliğinde olan Nawadhibu'da balık işleme tesisleri yoğunluk kazanmıştır. Balık işleme tesisleri küçük sanayi kuruluşlarının % 60'ını oluşturmaktadır. Moritanya’da birer adet demir çelik ve şeker fabrikası bulunmaktadır. Ülkede kurulu bulunan fakat küçük ve orta ölçekli düzeyde faaliyet gösteren diğer imalat sanayileri ise kimya ve plastik tesisleri, gıda ve içecek tesisleri, metal ürünler üretim tesisleri ile inşaat malzemeleri, kağıt ve ambalaj materyalleri ve unlu mamüllere ait sınırlı sayıdaki tesislerdir. Moritanya hükümeti Kanadalı Rex Diamond Mining Corporation, the American BHP Minerals ve Bab-Co, The France la Source ve The Australian Ashton West Africa Property Ltd. firmaları ile altın, petrol, fosfat, alüminyum, ve bakır gibi minerallerin arama ve işletilme faaliyetleri için anlaşmalar imzalamış bulunmaktadır. Moritanya’da bir adette petrol rafinerisi bulunmakta olup, ülke Batı Afrika’da rafineriye sahip 4-5 ülkeden birisidir. Ülkede petrol arama çalışmaları devam etmekte olup, bir çok yabancı firma ile anlaşmalar yapılmış bulunmakta ve gelecekte petrol üretiminin önemli ölçüde artırılması hedeflenmektedir. Moritanya’da iç pazarın yeterli büyüklükte olmaması, uzman işgücü yetersizliği, altyapıdaki yetersizlikler, yüksek altyapı kullanım maliyetleri ve kredi imkanlarının yetersiz oluşu, yabancılara bu pazarı fazla cazip kılmamaktadır. İmalat sanayi Nauakchott ve Nouadhibou civarında yerleşik olup, diğer illerde imalat sanayi henüz başlangıç aşamalarındadır. Moritanya’da GSYİH’nın %36,6’sını karşılayan sanayi sektöründe demir mineralleri %10, diğer mineraller %7, inşaat sektörü %6, su ürünleri sanayi %6 diğer sanayiler ise %7 civarında pay almaktadır. Moritanya’da inşaat sektörü 19852li yıllardan itibaren liberalleşme ile birlikte gelişme göstermeye başlamıştır. Ülkede değişik ölçeklerde firmalar faaliyete göstermeye başlamış, sektöre verilen çeşitli teşvikler ve bir çok bürokratik engellerin kaldırılması ile sektör cazip hale gelmeye başlamıştır. Ülkede göçebe hayattan yerleşik hayata geçişte inşaat sektörüne büyük katkılar sağlamıştır. Moritanya’da irili ufaklı 100’ün üzerinde inşaat firması faaliyette bulunmaktadır.yabancı firmalar içerisinde faaliyeti en geniş olanlar Çin’li firmalardır. Yabancı firmalar çoğunlukla büyük ölçekli işleri ve özellikle altyapı işlerini üstlenmekte yerli firmalar ise daha küçük ölçekli işlere yönelmektedirler. Çin’li firmalar Moritanya’da bir çok inşaat işleri gerçekleştirmiş olup, bunlar arasında Uluslararası konferans ve toplantı merkezi, çok sayıda adalet sarayı, başkentteki milli müze ve Nouakchott havaalanı bulunmaktadır. Çinli firmalar çoğunlukla Avrupalı firmalarla rekabet etmekte, Moritanya’lı firmalar ise Tunus ve Fas gibi yakın ülke firmaları ile rekabet içerisinde bulunmaktadır. Moritanya Ülke Raporu 5 / 19 Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
  • 6. Madencilik Doğal Kaynaklar Moritanya yer altı kaynakları bakımından önemli zenginliklere sahiptir. Moritanya’da varlığı tesbit edilen 250 milyon tonluk demir madeni bulunduğu bildirilmektedir.Demir madenlerinin büyük bir kısmı ülkenin Kuzeyinde Ruibat bölgesindedir. 1963 yılında çok uluslu MIFERMA firmasına verilen demir madenlerinin çıkarılması ve pazarlanması işletmeciliği 1974 yılında millileştirilerek Milli Madencilik Sanayi Kurumuna (SNIM) devredilmiştir. Demir madeninin ihraç edilmesi amacıyla Nouadhibou limanına kadar 700 km’lik bir demir yolu döşenmiştir. Moritanya’nın yıllık 10-12 milyon tonluk demir ihracatı bulunmaktadır.Moritanya bu miktar ihracatla dünyanın 12. büyük ihracatçısıdır. Demir minerallerinin işlenmesi ve son ürünlere çevrilmesi SNIM tarafından yapılmaktadır. Demir minerali gerek istihdam gerekse gelir açısından Moritanya’ya büyük katkılar sağlamaktadır. Moritanya bakır üretiminde de büyük bir potansiyele sahiptir. Bakır cevherleri özellikle kuzey bölgelerinde Guelb Mougreine ve Mauritanides çevrelerinde çıkarılmaktadır. Bu bölgede 550 bin tonun üzerinde bakır elde edilmektedir. Bakır cevherlerinin işletilmesi SOMMIMA şirketine verilmiştir. Ülkede altın üretimi 2007 yılında başlamış olup, Kanadalı şirket Rio Narcea Gold Mines ülkede altın madeni arama faaliyetinde bulunmakta olup, altın arama ve işleme faaliyetlerini ülkenin Kuzeyinde Tassiast bölgesinde sürdürmektedir. Moritanya’da önem taşıyan diğer madenler fosfat, tuz, alçıtaşı, çinko ve kurşundur. Yapılan son araştırmalar ülkede önemli miktarlarda elmas, altın, krom ve uranyum gibi madenlerin de varlığını ortaya koymuştur. Ülkenin doğu bölgelerinde bir çok yabancı şirket maden arama ve işletme faaliyetleri için Moritanya hükümeti ile anlaşmalar imzalamış bulunmaktadır. Moritanya’da petrol yatakları da keşfedilmeye başlanmıştır. Bugün için 300 bin varil civarında olan petrol üretiminin artırılması için çalışmalar yapılmaktadır. Ülkenin doğal gaz rezervlerinin ise 30 milyar metre küp civarında olduğu tahmin edilmektedir. İnşaat Altyapı Moritanya’nın altyapısı oldukça geri düzeyde olup, hükümet altyapı yatırımlarını artırma gayreti içerisindedir. Bugün Moritanya’da 12 bin km yol ağı bulunmakta olup, bunun ancak 3 bin km’lik kısmı asfalt yoldur. Nouakchott- Nouadhibou arasındaki karayolu 480 km uzunluğunda olup 2006 yılında açılmış ve ulaşımda önemli bir eksikliği gidermiştir. Bugün ülkede Kuzey-Güney segmentinde ve doğuda Mali’ye kadar olan güzergahda yol yapım düşünceleri bulunmakta olup, bunların finansmanında Avrupa Birliği ve Afrika Kalkınma bankası kaynaklarından istifade edilmektedir. Ülkede demir yolu ağı son derece yetersiz olup demiryolu için fazla da bir çaba göze çarpmamaktadır. Ülkenin tek demiryolu güzergahı özellikle demir minerallerinin nakli için yapılmış bulunan NouadhibouZouerate hattıdır. Ülkede üç uluslararası düzeyde üç havalimanı bulunmakta(Nouakchott, Nouadhibou ve Atar havalimanları) ayrıca 10 adette ikinci derece havalimanı bulunmaktadır. Özellikle başkentteki havalimanının geliştirilmesine ve büyütülmesine çalışılmaktadır. 700 km’nin üzerinde Atlas Okyanusu sahillerine sahip olan Moritanya nispeten iyi hizmet veren liman imkanlarına sahiptir. Nouakchott limanı yıllık 1,5 milyon tonun üzerindeki kapasiteyıllık kapasitesiyle ülkenin önemli limanıdır.Nouadhibou limanı ise yıllık 500 bin ton mal ve 11,5 milyon tonluk da demir minerali kapasitesine sahiptir. Limanlar konusundaki ana hedef bu limanların kapasitelerinin artırılmasıdır. Bu amaçla bu limanlara yönelik kapasite artırıcı projeler uygulanmaktadır. Moritanya bu yıl elektrik üretim ve içme suyu üretiminde kullanılmak üzere Fransız kalkınma Ajansından ve Kuveyt hükümetinden 100 milyon dolar tutarında borç almış olup, bunu iki yıl içerisinde kullanmayı hedeflemektedir. Moritanya’nın 253 megavatlık kurulu kapasitede 2011 yılı itibariyle 0,55 milyar KWH’lik bir elektrik enerjisi üretimi bulunmakta bu enerjinin de %62’si termal enerji ve fosil yakıtlardan elde edilmekte, %38’i ise hidroelektrik enerji olarak üretilmektedir.Moritanya’nın elektrik enerjisi tüketimi de üretimi civarında gerçekleşmektedir. Suudi fonlarından finanse edilen kaynaklarla Nouakchott ile Nouadhibou arasında yaklaşık 500 km’lik 100 milyon dolar tutarındaki enerji iletim hattının yapımı devam etmekte bu proje ile Nouadhibou’daki özellikle maden sahalarındaki enerji yetersizliğinin önüne geçilmeye çalışılmaktadır. Moritanya’da yol inşaatları, konut ve bina inşaatları ve haberleşme sektörü gelişme gösteren sektörlerdendir. IMF, Dünya Bankası, Afrika Kalkınma Bankası ve Körfez fonları Moritanya’daki altyapı projeleri için önemli finansmanlar sağlamaktadır. Bugün için yeterli bir altyapı için önemli yatırımlara ihtiyaç duyulan Moritanya’da özellikle Uluslararası finansmanın etkinliğine ve petrol ve madenlerin üretim ve ihracatında meydana gelebilecek artışlara paralel olarak yaratılabilecek ilave gelirlere bağlı olarak altyapı yatırımlarında da artışlar beklenmektedir. Finansal Hizmetler Finansal Sektör Moritanya’da finasal sektör oldukça geri düzeyde olup, özellikle kentlerdeki faaliyetleriyle ön plana çıkmaktadırlar. Kırsal kesime yönelik finansal işlemler son derece sınırlı düzeyde yapılmaktadır. Bankacılık sektörü finansal sektördeki işlemlerin %80’ini oluşturmaktadır. Ülkede 10 adet ticari banka faaliyet göstermekte olup, bunlardan birisinin hisselerinin %50’si devlete ait bankadır. Yabancı orijinli bankalar yeni yeni sektörde faaliyet göstermeye başlamış olup, iki Fransız bankası şubeleri ile faaliyette bulunmaktadır. Moritanya’da bankalar şeffaf olmayan uygulamalar, devletin sisteme ciddi önem vermemesi ve yetersiz altyapı nedeniyle çeşitli problemlerle karşı karşıya kalmaktadırlar. Moritanya’da başta merkez bankası olmak üzere devlet finansal sektörün reformu için yeni -, 2013 6 / 19 Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
  • 7. düzenlemeler yapmaya başlamış olup özellikle yeni bankacılık kanununu çıkarmak için çaba göstermektedir. Son zamanlarda bankacılık sektöründe alınmış olan ve alınacak tedbirler özellikle sektörde rekabeti geliştirecek, yabancı bankaların girişini kolaylaştıracak ve tam operasyonel sistemi mümkün kılacak tedbirlerin olmasına çaba gösterilmektedir. Ülkede özel sektöre ve şahıslara kredi verilmesi oldukça sınırlı düzeydedir. Kredi maliyetlerinin yüksek oluşu yatırımları da olumsuz etkilemektedir. Ülkede bir sermaye piyasası da oluşmamıştır. Ülkede Merkez bankası ve bankaların dışında bir leasing şirketi ile devlete ait Tarımsal Tasarruflar ve Kredi Kooperatifleri Birliği (NUACCSM) faaliyet göstermektedir. Moritanya’da faaliyet gösteren başlıca ticari bankalar aşağıda verilmektedir. Banque Arabe Africaine en Mauritanie Banque Arabe Liyenne Mauritaienne pour le Commerce Extérieur Banque Internationale pour la Mauritanie Banque Maurienienne Nationale Banque Mauritanienne pour le Commerce International Banque Mauritanienne pour le Développement et le Commerce Banque Mondiale en Mauritanie Caisse Centrale de Coopération Économique Chinguitty Bank Generale de Banque de Mauritanie pour l’Investissement et le Commerce Union de Banques de Development Yatırımlarda Öncelikli Alanlar Yatırım Prosedürleri Moritanya’da yatırımlar 2002 tarihinde çıkarılan kanuna göre yapılmaktadır. Çıkarılan kanun yerli, yabancı ve karma yatırımları düzenlemektedir. Moritanya bir çok uluslararası anlaşmayı imzalamış bir ülkedir. Bu anlaşmalar arasında Çok Uluslu Yatırım Garanti Ajansı Anlaşması(MIGA), Dünya Fikri Mülkiyet Hakları Sözleşmesi(WIPO), Devletlerarasında oluşan Uluslararası uyuşmazlıklar sözleşmesini (ICSID) de imzalamış bulunmaktadır. Bir çok ülkeyle çifte vergilendirmenin önlenmesi ve yatırımların karşılıklı korunması anlaşmalarınıda imzalamıştır.Bir çok anlaşmada onay aşamasında bulunmaktadır. Ülkede kişilerin ve hakların korunması anayasal güvence altındadır. Mülkiyet hakkı genel bir hak olup, çok çeşitli varlıklarda haklar söz konusu olabilmektedir. Moritanya kanunlarına göre özel mülk ediniminde yabacılarla Moritanya vatandaşları hemen hemen eşit haklara sahiptirler. Sonuçta milliyeti ne olursa olsun herhangi bir şahıs veya şirket şahsi varlıklarını veya gayrimenkullerini serbestçe edinebilmekte veya bunları serbestçe transfer edebilmektedir. Buradaki serbestinin özü ülkeye giriş ve çıkışların Aralık 1964 tarihli kanunla garanti altına alınmış olmasıdır. Bu yüzden bu konularda yabancılar için özel bir kısıtlama veya özel bir uygulama söz konusu değildir. Moritanya’ya yatırım yapmak isteyen bir yabancı şirketini rahatça kurabilmekte veya kurulu firmalarla rahatça ortaklıklar oluşturabilmektedirler. Moritanya kanunlarına göre yabacı yatırımcıların gayrimenkul ediniminde engelleyici bir husus bulunmamaktadır. Ayrıca devlet bazı durumlarda milli veya yabancı yatırımlarda özel amaçlarla bazı imtiyazlarda uygulayabilmektedir. Yabancı yatırımcıların öncelikle Maliye Bakanlığına müracaat etmeleri gerekmekte olup, gayrimenkul kiralama veya satın alma işlemi herkes için eşit koşullarda uygulanmaktadır. Başvuru sahibine 30 gün içerisinde yatırım sertifikası verilmekte ve 2000 yılı 205 sayılı kanuna göre şirketlere muamele edilmektedir. Kanunlara uygun olan her şahıs özel şirket kurmada serbesttir.Ananim şirket kurulmasında minimum 7 ortağın bulunması ve minimum 5 Milyon Ouguiya tutarında bir sermayenin bulunması gerekmektedir. Limited şirket kurulmasında ise en az iki ortağın olması ve minimum sermayenin ise 1 Milyon Ouguiya miktarında olması gerekmektedir. Moritanya’da yatırım yapmak isteyen yabancıların şirket kurmalarında Moritanya şirketler kanununa uymaları gerekmektedir. Ticari kod tüm yerli veya yabancı ortakların şirkette eşit olan haklarını garanti etmekte ve korumaktadır. Şirketin kurulması aşamasında ana sözleşmede istenen başlıca belgeler: sözleşme belgesinin kopyaları, ortakların tam listesi, ortakların şirket sermayesindeki payları, müşterek ve ticari kayıt ve ilgili vergi idaresince verilen ve sertifikalandırılan varlık beyanıdır. Moritanya’da her ne kadar şirketin idaresinde serbestlik var ise de, bu durum da emniyet altına alınmış olup ilgili yasal düzenlemeler yapılmıştır. İş kanununda istihdam politikası ile ilgili standart düzenlemelere yer verilmiştir. İş kanunu yabancı firmaların yabancı eleman çalıştırmalarını da mümkün kılmaktadır. Firmalar ürettikleri ürünü fiyatlandırma serbestisine sahip olup aynı zamanda üretimde kullanacakları hammaddeleri de ithal etme serbestisine sahiptirler. Dış Ticaret Ülkenin Dış Ticareti Dünyanın en fakir ülkelerinden birisi olan Moritanya’nın dış ticaret verileri de oldukça düşük düzeylerde seyretmektedir. Ülkede bugüne kadar ihracatın artırılması yönünde gösterilen çabalar ihracatta belirli miktarlarda artışları beraberinde getirmiş olsa da ülkenin ihracat kapasitesinin oldukça düşük olması ve birkaç temel ürün dışında özellikle ihracata yönelik sanayinin gelişme göstermemiş olması nedeniyle de ihracat artış hızı sınırlı kalmaktadır. Economist Inteligence Unit (EIU)’in verilerine göre Moritanya’nın 2010 yılı ihracatı 2,041 Milyar dolar, İthalatı ise 2,038 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Denge 2,9 milyon dolar ihracat lehine olup dış ticaret hacmi ise 4,079 milyar dolardır. 2011 yılında ise ihracatın 2,799 milyar dolar, ithalatın ise 2,854 milyar dolar olarak gerçekleştiği tahmin edilmektedir. 2011 yılında dış ticaretin ilk kez 54,9 milyon dolar açık verdiği tahmin edilmektedir Dış Ticaret Göstergeleri (Milyon Dolar) a Moritanya Ülke Raporu a b c c 7 / 19 Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
  • 8. 2009 2010 2011 2012 2013 İhracat (Milyon Dolar-fob) 1370 2041,1 2798,9 2878 3077,3 İthalat (Milyon Dolar-fob) 1450 2038,2 2853,8 3152 3294,3 Denge 79,9 2,9 -54,9 -274 -217 Hacim 2820 4079,3 5652,7 6029 6371,6 a: Gerçekleşme b:EIU tahmini c:EIU öngörüsü Kaynak:Economist Intelligence Unit(EIU) İhracatında Başlıca Ürünler Uluslararası Ticaret Merkezi’nin Moritanya’nın ihracatına ilişkin veriler Moritanya’dan kaynaklanan nedenlerle eksik ve yetersizdir. ITC’de Moritanya ihracat verileri sadece 2010 yılı için yayınlanmış olup, bir çok ihracat kalemi de ihracat verilerinde gözükmemektedir. Ekonomist Inteligence Unit (EIU) verilerine göre Moritanya’nın 2010 yılı toplam ihracatı 725 milyon dolar olup, geçici veriler olarak yayınlanmıştır. Bu veriler içerisinde ülkenin en büyük ihracat kalemi olan demir ihracatı istatistiklere henüz yansıtlılmamıştır. Moritanya’nın yıllık ortalama 500 milyon dolar civarında demir minerali ve işlenmiş demir ihracatının olduğu bilinmektedir. Bunun gibi diğer bir çok ürünün ihracatının da henüz istatistiklere işlenmemiş olduğu görülmektedir. ITC’nin geçici verilerine göre 2010 yılında 725 milyon dolar olarak gözüken Moritanya ihracatı dörtlü bazda 33 farklı üründe gerçekleşmiştir. Bu ihracatın da yaklaşık %37’sini ham ve işlenmiş su ürünleri ihracatı, %34’ünü altın ihracatı ve %17’sini de bakır ihracatı oluşturmaktadır. İhraç Ettiği Başlıca Ürünler (1 000 Dolar) HS NO ÜRÜN TANIMI TOPLAM DEĞER 1000$ 725.370 7108 Altın (platin kaplamalı altın dahil) (işlenmemiş veya yarı işlenmiş ya da pudra halinde) 244.604 2603 Bakır cevherleri ve zenginleştirilmiş bakır cevherleri 122.817 303 Balıklar,dondurulmuş,tüm 122.135 307 Yumuşakçalar (kabuklu olsun olmasın) 109.380 9999 Başka yerde geçmeyen ürünler 56.232 2301 Et, sakatat, balık, kabuklu deniz hayvanları, yumuşakçalar unları 19.709 2611 Tungsten cevherleri ve zenginleştirilmiş tungsten cevherleri 12.915 302 Balıklar, taze 306 Kabuklu hayvanlar (kabukları ile birlikte olsun olmasın) 11.915 7.988 2617 Diğer metal cevherler ve zenginleştirilmiş diğer metal cevherleri 4.442 1605 Hazırlanmış veya konserve edilmiş kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar ve diğer su omurgasızları 2.799 7204 Dökme demirin, demirin veya çeliğin döküntü ve hurdala 2.758 2604 Nikel cevherleri ve zenginleştirilmiş nikel cevherleri 2.210 1604 Hazırlanmış veya konserve edilmiş balıklar 2.127 1504 Balıkların veya deniz memelilerinin katı ve sıvı yağları ve bun- ların fraksiyonları 873 2520 Alçı taşı; anhidrit; alçılar 700 305 Balıklar (kurutulmuş, tuzlanmış veya salamura edilmiş); tütsülenmiş balıklar 615 4103 Diğer ham deriler 397 2516 Granit, porfir, bazalt, gre ve yontulmaya veya inşaata elverişli diğer taşlar 394 301 Canlı Balıklar 140 4102 Koyun ve kuzuların ham derileri 52 1301 Lak; tabii sakızlar, reçineler ve sakız reçineler ve yağ reçineler 40 7111 Platin kaplamalı altın, gümüş ve adi metaller 38 2616 Kıymetli metal cevherleri ve zenginleştirilmiş kıymetli metal cevherleri 19 207 01.05 Pozisyonuna giren kümes hayvanlarının etleri ve yenilen sakatatı 19 4106 Diğer hayvanların dabaklanmış veya "crust" (ara kurutulmuş) derileri 17 2517 Çakıl taşı, kırılmış veya ezilmiş taşlar 14 -, 2013 8 / 19 Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
  • 9. 2710 Petrol yağları ham olmayan 8 7308 Demir veya çelikten inşaat (94.06 pozisyonundaki prefabrik yapılar hariç) ve inşaat aksamı 4 4101 Sığırların (bufalo dahil) ve atların ham derileri 3 2612 Uranyum ve toryum cevherleri 2 7326 Başka yerde belirtilmeyen demir çelik ürünleri 2 2504 Tabii grafit: 1 Kaynak.ITC Trade Map İthalatında Başlıca Ürünler ITC verilerine göre Moritanya’nın 2010 yılı ithalatı 1,727 milyon dolardır. İthalatta petrol(ham olmayan) yaklaşık %25’lik bir paya sahiptir. Petrolden sonra makine aksam ve parçaları, buğday, gemiler, otomobiller, şeker, inşaat makineleri ve pirinç ithalatta önemli yer tutan diğer ürünlerdir. İthal Ettiği Başlıca Ürünler (1 000 Dolar) HS NO ÜRÜNÜN TANIMI TOPLAM DEĞER (1000$) 1726532 '2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar (hamyağlar hariç) '8431 Özellikle veya esasen 84.25 ila 84.30 pozisyonlarındaki makina ve cihazlar ile birlikte kullanılmaya elverişli aksam ve parçalar 88542 '1001 Buğday 82448 '8503 Sadece veya esas itibariyle 85.01 veya 85.02 pozisyonlarındaki makinalarda kullanılmaya elverişli aksam ve parçalar 75443 '8904 İtici gemiler 60719 '8703 Binek otomobilleri 51787 '1701 Kamış veya pancar şekeri ve kimyaca saf sakaroz (katı halde) 46275 '8429 Kendinden hareketli buldozerler, angledozerler, greyderler, toprak ekskavatörler, küreyici yükleyiciler, sıkıştırma işini tokmaklamak suretiyle yapan makinalar ve yol silindirleri 42963 '1006 Pirinç 37870 '2523 Portland çimentosu, şaplı çimento ("ciment fondu"), cüruf çimentosu, süper sülfat çimentosu ve benzeri su altında sertleşen çimentolar 37332 '0402 Süt ve krema 33831 '8704 Eşya taşımaya mahsus motorIu taşıtIar 29615 '8705 Özel amaçlı motorlu taşıtlar (insan veya eşya taşımak üzere özel olarak yapılmış olanlar hariç) 26909 '7215 Demir veya alaşımsız çelikten diğer çubukIar 26461 '2711 Petrol Gazları 25342 '8430 Toprağın, minerallerin veya cevherlerin taşınması, yayılması, tesvi- yesi, sıyrılması, kazılması, sıkıştırılması, bastırılıp sıkıştırılması, çıkarılması veya delinmesine mahsus diğer makina ve cihazlar 25328 '1507 Soya yağı ve fraksiyonları 24472 '0401 Süt ve krema (konsantre edilmemiş, ilave şeker veya diğer tatlandırıcı maddeleri içermeyenler Tütün veya tütün yerine geçen maddelerden yapılmış purolar, uçları açık purolar, sigarillolar ve sigaralar Toprak, taş, cevher veya katı haldeki diğer mineral maddeleri (toz ve hamur halinde olanlar dahil) tasnif etmeye, elemeye, ayırmaya, yıka- maya,kırmaya, öğütmeye, karıştırmaya veya yoğurmaya mahsus ma kina ve cihazlar 20507 '3102 Mineral veya Kimyasal gübreler 17429 '4011 Kauçuktan yeni dış lastikler 15856 '8501 Elektrik motorları ve jeneratörler 15566 '8905 Fener gemileri, yangın söndürme gemileri,tarak gemileri vs. 12284 '8502 Elektrik enerjisi üretim (elektrojen) grupları ve rotatif elektrik 12071 '2402 '8474 Moritanya Ülke Raporu 427828 20037 17513 9 / 19 Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
  • 10. '9999 Başka yerde belirtilmeyen ürünler 10091 '0902 Çay 10033 '3004 Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere karışık olan veya karışık olmayan ürünlerden oluşan ilaçlar Demir veya çelikten inşaat (94.06 pozisyonundaki prefabrik yapılar hariç) ve inşaat aksamı 10028 '7308 9027 '8702 10 veya daha fazla kişi taşımaya mahsus (sürücü dahil) motorlu taşıtlar 9012 '8483 Transmisyon milleri 8893 '7304 Demir (dökme demir hariç) ve çelikten ince ve kalın borular ve içi boş profiller (dikişsiz 8575 '3602 Müstahzar patlayıcı maddeler (silah barutu hariç) 8029 '8607 Demiryolu taşıtlarının veya tramvayların aksam ve parçaları 7635 '8544 İzole edilmiş (emaye kaplanmış veya anodize edilmiş olanlar dahil) teller, kablolar 7406 '0207 01.05 Pozisyonuna giren kümes hayvanlarının etleri ve yenilen sakatatı 7174 '8701 Traktörler 7090 '5212 Diğer pamuklu mensucat 7030 Kaynak.ITC Trade Map Başlıca Ülkeler İtibarı ile Dış Ticareti Moritanya’nın ülkeler itibariyle ihracatında en önemli ülke Çin halk Cumhuriyeti olup, Çin’in Moritanya’nın ihracatındaki payı %19’un üzerindedir. Çin’i İsviçre, Japonya, İspanya, Svaziland ve Rusya takip etmektedir. Türkiye’nin ise Moritanya’nın ihracatındaki payı %1’in altında olup, 28. sırada yer almaktadır. Başlıca Ülkeler İtibarı ile İhracat (1 000 Dolar) 2010 ÜLKELER TOPLAM DEĞER 1000$ 725370 ÇİN 138670 İSVİÇRE 135014 JAPONYA 117844 İSPANYA 110720 SVAZİLAND 104685 RUSYA 32497 İTALYA 13816 FRANSA 13019 PORTEKİZ 7404 GANA 7276 NİJERYA 5810 FİLDİŞİ SAHİLLERİ 4497 YUNANİSTAN 4332 GÜNEY AFRİKA 3463 MISIR 2616 HİNDİSTAN 2513 BELLİ OLMAYAN ÜLKELER 2502 GÜNEY KORE 2496 UKRAYNA 2367 BELARUS 2125 FAS 1508 MALİ 1382 -, 2013 10 / 19 Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
  • 11. LİBERYA 1340 SENEGAL 852 TUNUS 593 ANGOLA 582 KUZEY KORE 567 TÜRKİYE 558 LİTVANYA 444 LÜBNAN 436 S.ARABİSTAN 434 KAMERUN 362 SUDAN 223 KONGO 215 ANDORRA 187 LİBYA 186 BENİN 184 İSVEÇ 175 HOLLANDA 166 Kaynak.ITC Trade Map Fransa Moritanya’nın ithalat yaptığı en önemli ülkedir. Fransa’nın Moritanya’nın ithalatındaki payı 2010 yılı itibariyle %14’dür. İthalatta Fransa’yı BAE, Hollanda, Belçika ve Çin takip etmektedir. Başlıca Ülkeler İtibarı ile İthalat (1 000 Dolar) DEĞER ÜLKELER TOPLAM DEĞER 2007 (1000$) 2010 (1000$) 1430418 1726532 226833 243519 BAE 30181 209080 HOLLANDA 21935 183500 BELÇİKA 64453 170917 ÇİN 84170 117318 İSPANYA 54094 81396 SİNGAPUR 15612 79372 FRANSA ABD 64127 63995 282619 62368 BREZİLYA 86016 47869 ALMANYA 55764 46959 JAPONYA 48336 45743 SENEGAL 35198 42397 FAS 21916 39991 RUSYA 11315 30580 MALEZYA 19737 24888 TÜRKİYE 5563 23401 TAYLAND 11131 21997 İNGİLTERE 59694 19117 İTALYA 63798 19089 3329 15599 14701 14908 3696 12871 BİLİNMEYEN ÜLKELER İSVİÇRE G.AFRİKA İSVEÇ Moritanya Ülke Raporu 11 / 19 Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
  • 12. HİNDİSTAN 9066 9801 TUNUS 8852 8597 AVUSTRALYA 2099 8572 627 7651 5898 7401 DANİMARKA S.ARABİSTAN Kaynak:ITC, Trade Map Dış Ticaret Politikası ve Vergiler Dış Ticaret Politikası Dış Ticaret Düzenlemeleri Moritanya’da gümrük vergileri %0 ile %50 arasında değişmektedir. Ortalama tarifelerin %20 civarında olduğu belirtilmektedir.Tarifelerin nispeten yüksek olduğu kabul edilmektedir. Uygulanan KDV oranı ise %14’dür. Ancak, yapılan düzenlemelerle gümrük tarifeleri gittikçe düşürülmektedir. Gümrüklerde gecikmeler yaşanabilmekte ve gümrük işlemleri bazı durumlarda uzun zaman alabilmekte ise de alınan tedbirlerle gümrük işlem süresinin kısaltılmasına çalışılmaktadır. Gümrük vergilerinin hesaplanmasında ürünlerin CIF değerleri dikkate alınmakta CIF değeri açık olmayan ürünlerde ise ürünlerin Pazar fiyatları esas alınmaktadır. Moritanya gümrüklerinde zaman zaman memurlar rüşvette isteyebilmektedirler. Moritanya’ya ithalatta alkollü içkiler ve domuz ve domuzdan elde edilen ürünler İslami esaslar çerçevesinde yasaktır. Bunun dışında ateşli silahlar, patlayıcı maddeler, askeri mühimmatlar, narkotik ürünler ile bazı kimyasal ürünlerin ithali izin verilen kuruluşlarca yerine getirilmektedir. Ödemelerde akreditif kullanılabilmekte ancak akreditifli ödeme yüksek masrafları gerektirebilmektedir. Bu nedenle bir çok firma peşin ödemede de bulunabilmektedir. Moritanya’ya ithalatta gümrük ithalat beyanı, ticari fatura, konşimento, menşei şehadetnamesi, SGS gözetim şirketinden alınan gözetim raporu, kargo tahliye belgesi, sevk irsaliyesi, çeki listesi, sağlık sertifikası ve terminal işlem faturası istenen başlıca belgelerdir. İthalatta sertifikalandırma işlemi uygulanmamakta ayrıca teknik yetersizlikler nedeniyle ürün testleri sınırlı bir şekilde uygulanmaktadır. Bu nedenle SGS gözetim şirketinden alınan gözetim belgesi ithalatta büyük önem taşımaktadır. Dünya Bankası verilerine göre Moritanya’da ürünlerin ithalatı 38 güne kadar sürebilmekte, yapılan gümrük ve sevkiyat masrafları ise 1523 doları bulabilmektedir. Moritanya’da başlıca ithalat işlemleri ve gereken ortalama süre ve masraflar aşağıda verildiği gibidir. Moritanya’ya ithal edilen ürünlerde etiketleme kurallarına göre ambalajlarında Arapça veya Fransızca olarak Ürünün üretim tarihi Ürünün son kullanım tarihi Menşei ülke Ürünün miktarı Ürünün bileşenleri gibi hususların belirtilmesi gerekmektedir. Türkiye ile Ticaret Genel Durum Türkiye Moritanya Dış Ticareti Türkiye Moritanya dış ticareti sürekli ülkemiz lehine fazlalık vermektedir. Ülkemizden Moritanya’ya olan ihracat 2006 yılından itibaren önemli ölçüde gelişme göstermiştir. 2006 yılında 8,9 milyon dolar olan ihracatımız sürekli artış göstererek 2011 yılında 46,9 milyon dolara yükselmiştir. Moritanya’dan ithalatımız ise oldukça düşük düzeylerdedir. 2007 ve 2008 yıllarında 7 milyon doların üzerinde gerçekleşen ithalatımız 2010 yılı itibariyle 1,4 milyon dolar olarak gerçekleşmiş, 2011 yılında ise 15,1 milyon dolar ile maksimum düzeyine ulaşmıştır. 2011 yılı dış ticaret hacmi 90,5 milyon dolar olup, dış ticaret dengesi ise 60,4 milyon dolar ülkemiz lehinedir. Türkiye-Moritanya Dış Ticaret Değerleri (Dolar) YILLAR İHRACAT HACİM DENGE Dolar Dolar İTHALAT Dolar Dolar 2000 - 2.627.309 2.627.309 2001 4.354.982 23.558 4.378.540 4.331.424 2002 11.636.191 770.953 12.407.144 10.865.238 2003 4.293.539 1.895.298 6.188.837 2.398.241 2004 -, 2013 2.627.309 5.528.871 4.135.795 9.664.666 1.393.076 12 / 19 Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
  • 13. 2005 10.065.147 982.834 11.047.981 9.082.313 2006 8.910.489 213.974 9.124.463 8.696.515 2007 10.989.675 7.576.795 18.566.470 3.412.880 2008 15.173.373 7.861.414 23.034.787 7.311.959 2009 22.920.026 661.649 23.581.675 22.258.377 2010 37.443.613 1.440.560 38.884.173 36.003.053 2011 75.443.613 15.062.461 90.506.074 60.381.152 2011(Ocak-Kasım) 65.219.520 14.908.482 80.120.002 50.311.038 2012(Ocak-Kasım) 99.621.793 4.183.643 103.805.436 95.438.150 Kaynak:TUİK Moritanya’ya ürünler itibariyle ihracatımızda demir çelik ürünleri %40’ın üzerindeki payı ile ilk sırayı almaktadır. İkinci sırada yer alan sigara ihracatımız ise özellikle son iki yıl içerisinde önemli boyutlara ulaşmış ve toplam ihracatımızdaki payı %13,7 olarak gerçekleşmiştir. Moritanya’ya ihracatımızda diğer önemli ürünler plastik hortumlar ve borular, prefabrik yapılar, dokunmuş halılar ve yer kaplamaları ile makarnadır. Türkiye'nin Moritanya'ya İhracatında Başlıca Ürünler (Dolar) 2009 2010 2011 ÜRÜN ADI ABD$ ABD$ ABD$ TOPLAM GTİP NO 22.920.026,00 37.443.613,00 75.554.682,00 DEMİR VEYA ALAŞIMSIZ ÇELİKTEN ÇUBUKLAR 7214 (DÖVÜLMÜŞ, SICAK HADDELENMİŞ, HADDELEME İŞLEMİNDEN SONRA BURU 2402 TÜTÜN/TÜTÜN YERİNE GEÇEN MADDELERDEN PUROLAR, SİGARİLLOLAR VE SİGARALAR PLASTİKTEN HORTUMLAR, BORULAR VE BAĞLANTI 3917 ELEMANLARI (MANŞON, NİPEL, DİRSEK, FLANŞLAR, VB.) 7215 DEMİR VEYA ALAŞIMSIZ ÇELİKTEN DİĞER ÇUBUKLAR 77.255,00 454.457,00 20.494.788,00 1.349.976,00 7.992.961,00 10.328.602,00 17.933,00 132 6.145.861,00 531.120,00 - 4.404.908,00 - - 3.809.255,00 5702 DOKUNMUŞ HALILAR VE DOKUMAYA ELVERİŞLİ MADDELERDEN DİĞER YER KAPLAMALARI 1.240.562,00 1.250.842,00 2.909.231,00 1902 MAKARNALAR VE KUSKUS 1.047.830,00 3.625.526,00 2.507.769,00 - - 2.095.612,00 2.184.893,00 2.701.560,00 1.841.846,00 - 404 1.537.618,00 190.283,00 394 1.289.383,00 1.925.827,00 1.515.863,00 1.253.252,00 396.153,00 753.944,00 1.202.525,00 551.415,00 690.092,00 1.195.199,00 489.092,00 1.130.920,00 1.169.802,00 261.800,00 672.206,00 994.233,00 317.454,00 555.526,00 818.612,00 762.483,00 468.877,00 783.586,00 421.397,00 671.508,00 666.762,00 124.163,00 199.866,00 578.024,00 9406 PREFABRİK YAPILAR 7213 DEMİR VEYA ALAŞIMSIZ ÇELİKTEN FİLMAŞİN (SICAK HADDELENMİŞ, KANGAL HALİNDE) 2102 MAYALAR VE CANSIZ DİĞER TEK HÜCRELİ MİKROORGANİZMALAR 1103 BULGUR, İRMİK, TOPAK HALİNDE HUBUBAT VE PELLETLER İZOLE EDİLMİŞ TELLER, KABLOLAR VE DİĞER 8544 ELEKTRİK İLETKENLER; TEK TEK KAPLANMIŞ LİFLERDEN OLUŞAN FİBE 2522 KİREÇ 7216 DEMİR VEYA ALAŞIMSIZ ÇELİKTEN PROFİLLER EKMEK, PASTA, KEK, BİSKÜVİ VE DİĞER EKMEKÇİ 1905 MAMÜLLER, HOSTİ, BOŞ İLAÇ KAPSÜLÜ MÜHÜR GÜLLACI, PİRİNÇ 1806 ÇİKOLATA VE KAKAO İÇEREN DİĞER GIDA MÜSTAHZARLARI 4818 TUVALET KAĞITLARI, KAĞIT HAVLU, MENDİL, KUMAŞ, MASA ÖRTÜSÜ, KAĞIT MENDİLLER VB. 5801 DOKUNMUŞ KADİFE, PELÜŞ VE TIRTIL MENSUCAT DEMİR VEYA ÇELİKTEN SOBALAR, MUTFAK SOBA VE 7321 OCAKLARI, BARBEKÜ, MANGAL, GAZ OCAKLARI VB İLE BUNLARIN 8507 ELEKTRİK AKÜMÜLATÖRLERİ (BUNIARIN SEPARATÖRLERİ DAHİL) 2710 PETROL YAĞLARI VE BİTÜMENLİ MİNERALLERDEN ELDE EDİLEN YAĞLAR Moritanya Ülke Raporu 13 / 19 Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
  • 14. 3307 TRAŞ MÜSTAHZARLARI, VÜCUT DEODORANTLARI, BANYO MÜSTAHZARLARI, TÜY DÖKÜCÜLER, VB. KLİMA CİHAZLARI (MOTORLU BİR VANTİLATÖR İLE 8415 NEM VE ISIYI DEĞİŞTİRMEYE MAHSUS TERTİBATI OLANLAR) DEMİR VEYA ÇELİKTEN İNŞAAT VE İNŞAAT AKSAMI, 7308 İNŞAATTA KULLANILMAK ÜZERE HAZIRLANMIŞ DEMİR VEYA ÇELİK 9403 DİĞER MOBİLYALAR VE BUNLARIN AKSAM VE PARÇALARI Kaynak:TUİK 269.572,00 938.548,00 561.244,00 3.984,00 5.570,00 494.571,00 2.278,00 617.271,00 386.716,00 201.847,00 87.307,00 355.867,00 Moritanya’dan ürünler itibariyle ithalatımız oldukça sınırlı sayıda üründe gerçekleşmektedir. 2011 yılında dörtlü bazda 16 ürün ithalatı gerçekleşmiştir. Moritanya’dan ürünler itibariyle ihracatımızda dondurulmuş balıklar en önemli yeri tutmakta olup, ithalatımızdaki payı 2011 yılında %46,5’tir. Demir çelik döküntü ve hurdaları, balık yağları ve hayvan derileri diğer önemli ürünlerdir. Türkiye'nin Moritanya'dan İthalatında Başlıca Ürünler (Dolar) 2009 GTİP ÜRÜN ADI TOPLAM 303 BALIKLAR (DONDURULMUŞ) 2010 2011 ABD$ ABD$ ABD$ 661.649 60.396 7204 DÖKME DEMİRİN, DEMİRİN VEYA ÇELİĞİN DÖKÜNTÜ VE HURDALARI VEYA BUNLARIN ERİTİLMESİ İLE ELDE DİLMİŞ ÜRÜNLER - 1504 BALIKLARIN VEYA DENİZ MEMELİLERİNİN KATI VE SIVI YAĞLARI - 4102 KOYUN VE KUZULARIN HAM DERİLERİ 7106 GÜMÜŞ (ALTIN VEYA PLATİN YALDIZLI GÜMÜŞ DAHİL) (İŞLENMEMİŞ VEYA YARI İŞLENMİŞ YA DA PUDRA HALİNDE) 4101 SIĞIR (BUFALO DAHİL) VE AT CİNSİ HAYVANLARIN HAM POST VE DERİLERİ 9027 FİZİKSEL-KİMYASAL ANALİZ ALET-CİHAZLAR; AKIŞKANLIK, GENLEŞME VB ÖLÇÜ CİHAZLAR; ISI-IŞIK-SES ÖLÇME Cİ 8542 ELEKTRONİK ENTEGRE DEVRELER 302 BALIKLAR (TAZE VEYA SOĞUTULMUŞ) 331.494 1.440.560 15.062.461 63.164 - 6.998.128 3.325.827 700.480 2.700.166 294.880 1.853.761 - - 140.910 - - 18.038 - 9.765 250 1.368 1.452 9.030 4.576 26.558 3.355 3305 SAÇ MÜSTAHZARLARI - - 2.422 3401 SABUNLAR, YÜZEY AKTİF ORGANİK ÜRÜNLER VE MÜSTAHZARLAR - - 449 6109 TİŞÖRTLER, FANİLALAR, ATLETLER, KAŞKORSELER VE DİĞER İÇ GİYİM EŞYASI (ÖRME) - - 266 9113 SAAT KAYIŞLARI VE BUNLARIN AKSAM VE PARÇALARI - - 124 7307 DEMİR VEYA ÇELİKTEN BORU BAĞLANTI PARÇALARI (RAKORLAR, DİRSEKLER VE MANŞONLAR GİBİ) - - 118 3926 PLASTİKTEN DİĞER EŞYA - - 102 - 803 - - - 196.200,00 353.020,00 - KABUKLU HAYVANLAR (CANLI, TAZE, SOĞUTULMUŞ, 306 DONDURULMUŞ, KURUTULMUŞ, TUZLANMIŞ VEYA BENZER İŞLEM GÖR 307 YUMUŞAKÇALAR (CANLI, TAZE, SOĞUTULMUŞ, DONDURULMUŞ, KURUTULMUŞ, TUZLANMIŞ VS.) 1207 DİĞER YAĞLI TOHUMLAR VE MEYVELER 67.365 Kaynak:TUİK Tarım ve Gıda Ürünleri İhraç Potansiyelimiz Moritanya'ya tarım ve gıda ürünlerinde başlıca pirinç, çay, beyaz et, süt ve krema, çikolatalı mamüller, makarna, sigara, maya, bulgur ve bisküvi gibi ürünlerde pazar şansımızın yüksek olduğu görülmektedir. -, 2013 14 / 19 Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
  • 15. Sektör Çay GTİP Potansiyel Ürün 902 Çay Ülkenin Türkiye'nin Türkiye'nin Türkiye'nin Ülkenin Türkiye'nin Türkiye'nin Toplam Ülkeye Toplam Dünya Ülkeye Toplam Ülkeye Ülkeye İthalatı İhracatı İhracatı İthalatında İhracatındaki İthalatındaki İhracatı İhracatı 2010 2011 2011 Ülkenin Değişim Değişim 2011 Aylık 2012 Aylık (milyon (milyon (milyon Payı 2010 2010-2011 2009-2010 Veriler* Veriler* dolar) dolar) dolar) (%) (%) 45 Et Ürünleri 207 Beyaz Et Süt Ürünleri 401 Süt Ürünleri 402 - 10 0,74 - Ülke İthalatında İlk 5 Ülke ve Pazar Payları (%) Ülkenin Türkiye'ye ve Rakip Ülkelere Uyguladığı Gümrük Oranları - - Çin%98,6            Sri Lanka%1,3 12% 24 - ABD%57,6      Brezilya%34,8   Hollanda%6,8    Uruguay%0,6 İspanya%0,1 14,30% 13 15 - 385 0,06 2010=108 bin $ Süt ve Krema (konsantre edilmemiş, tatlandırılmamış) 21 0,284 19 0,26 2010=0 20 0,23 0,071 Almanya%74   Slovenya%18,4   Mısır%3,3    Fransa%2,4     5% Türkiye%1,3 Süt ve Krema (konsantre edilmiş, tatlandırılmış) 32 0,006 34 0,17 2010=0 15 0,006 0,001 Belçika%46,3 Almanya%20 Hollanda%7,7 Singapur%5,7 Y.Zelanda%4,4 2,10% Çikolata ve Kakao Çikolatalı 1806 İçeren Diğer Gıda Mamüller Müstahzarları 3 1,17 434 0,01 3 -2 0,827 1,199 Türkiye%45,3 Senegal%21,3 Yunanistan%16 Fransa%5,4 İspanya%3,8  20% Unlu 1902 Makarna mamüller 5 2,508 285 0,07 -31 -19 1,179 4,798 Türkiye%46,7 İtalya%31,7    Mısır%20,1    Fransa%1,3   İspanya%0,2 20% Tütün 2402 Sigara mamülleri 18 10,329 248 0,07 29 -1 7,627 8,603 Türkiye%57,5 Yunanistan%28 Hırvatistan%8,3 Kolombiya%2,9 G.Afrika%1,5 12,80% Hububat 1006 Pirinç 0,004 Tayland%56,3 Brezilya%23,9 Pakistan%10,8 Senegal%9,1     13% 40 - 78 0,22 - 43 - Unlu 2102 Mayalar mamüller 4,3 1,842 180 0,21 -32 -90 1,39 Hububat 3,1 1,538 69 0,28 2010=0 84 0,293 2,238 Fransa%50,1   Türkiye%49,6   İtalya%0,2    Sırbistan%0,1 G.Afrika%0,1 5% 5,5 1,195 622 0,02 73 28 0,869 0,984 İspanya%61,6    Türkiye%21,9    Fransa%10,9   İtalya%1,3     Sri Lanka%1,3 20% 1103 Bulgur Unlu 1905 Bisküvi,gofret mamüller 1,944 Türkiye%42,6 Belçika%31,4   Mısır%16,8      Çin%9,2 5% Kaynak : Tablonun hazırlanmasında Türkiye'ye ilişkin rakamlarda TUİK, diğer ülkelere ilişkin istatistik rakamlarında UN-ITC TradeMap, gümrük vergisi konusunda AB ülkeleri için TARIC diğer ülkeler için kendi gümrük idarelerinin verileri kullanılmıştır. * Veriler 9 aylıktır. Moritanya Ülke Raporu Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır. 15 / 19
  • 16. Sanayi Ürünleri ve Hizmetler İhraç Potansiyelimiz Moritanya'ya sanayi ürünleri ihracatımızda başlıca demir çelik ürünleri, plastik hortum ve borular, çimento, tıbbi ilaçlar, izole tel ve kablolar, prefabrik yapılar, otomobil lastikleri, pamuklu mensucat, sentetik liflerden dokunmuş mensucat, ayakkabı, maden işleme eleme ve tasnif makineleri ve motorlu taşıtlar gibi ürünlerde pazar potansiyelimizin yüksek olduğu görülmektedir. -, 2013 16 / 19 Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
  • 17. Sektör Maden makineleri Otomotiv Ana sanayi GTİP Potansiyel Ürün Maden eleme, ayırma, 8474 tasnif etme ve kırma makineleri Eşya taşımaya 8704 mahsus motorlu taşıtlar Makine aksam ve parçaları Makine 8431 aksam ve parçaları Plastik borular Plastik 3917 hortum ve borular Demir ve çelik Demir ve çelik Demir ve çelik Demir ve çelik Demir veya 7214 Alaşımsız çelikten çubuklar Demir veya 7215 çelikten diğer çubuklar Demir veya 7213 çelikten filmaşin Demir veya 7308 çelikten inşaat ve inşaat aksamı Ülkenin Türkiye'nin Türkiye'nin Türkiye'nin Ülkenin Türkiye'nin Türkiye'nin Toplam Ülkeye Toplam Dünya Ülkeye Toplam Ülkeye Ülkeye İthalatı İhracatı İhracatı İthalatında İhracatındaki İthalatındaki İhracatı İhracatı 2010 2011 2011 Ülkenin Değişim Değişim 2011 Aylık 2012 Aylık (milyon (milyon (milyon Payı 2010 2010-2011 2009-2010 Veriler* Veriler* dolar) dolar) dolar) (%) (%) 37,332 47,970 - - 346 3963 0,2 0,04 2010=52 bin dolar - 60 49 - Fransa%22,6 Almanya%16,7 0,032 Belçika%12,9 G.Afrika%11,3 İspanya%10,3 - Japonya%42,1 - Almanya%22,5 G.Afrika%8,7 Belçika%5,6 102,506 0,024 697 0,15 2010=0 137 0,016 22,38 6,146 745 0,11 2010=168 dolar 317 6,118 0,18 2010=454 bin Dolar 37,764 10,879 7,059 17,352 20,295 4,405 2,096 0,387 4744 50 849 1102 0,31 0,05 0,04 2010=0 2010=0 -37,0 44 143 71 151 Ülke İthalatında İlk 5 Ülke ve Pazar Payları (%) 12,202 ? ? Çin%5,5 İspanya%36,8 0,036 Belçika%21,1 ABD%18,1 Fransa%8,1 Kanada%6,3 Hollanda%39,2 0,398 Türkiye%27,5 G.Afrika%12 Belçika%4,7 İspanya%3,9 Türkiye%54,4 21,101 Brezilya%8,9 Çin%8,6 Senegal%7,6 Ülkenin Türkiye'ye ve Rakip Ülkelere Uyguladığı Gümrük Oranları 5% 20% 20% İtalya%6,5 3,981 Senegal%57 1,241 Türkiye%40,5 Belçika%1,1 20% Avustralya%0,8 İngiltere%0,2 0,695 Senegal%39,2 0,842 Türkiye%29,7 Portekiz%21,5 Ukrayna%6,9 0,250 Çin%24,3 0,974 Polonya%23,3 G.Afrika%22,3 Almanya%7,6 5% Çin%2,2 10% Fransa%6,4 İspanya%55,2 Moritanya Ülke Raporu Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır. 17 / 19
  • 18. İnşaat Malzemeleri 2523 Çimento 34,099 0,004 911 0,33 2010=7,137 Milyon dolar 23 0,001 İlaç 3004 Tıbbi İlaçlar 37,088 - 500,0 0,01 - 22 - İnşaat Malzemeleri İzole tel 8544 ve kablolar 13,642 1,289 2314 0,01 2010=394 dolar 90 0,066 İnşaat Malzemeleri 9406 Prefabrik yapılar 9,439 3,809 214 0,1 2010=0 13 0,707 Otomotiv yan 4011 Otomobil sanayi Lastikleri 31,151 - 1374 0,04 - 70 - Tekstil ve konfeksiyon Pamuklu 5208 mensucat 81,389 - 286 0,6 - 41 - Tekstil ve konfeksiyon Sentetik devamsız 5515 liflerden diğer dokunmuş mensucat 51,677 - 211 2,28 - 95 - Deri, kösele ve tekstil sanayi 6402 Ayakkabı 25,768 3,070 101 0,09 2010=0 698 0,003 1,688 Senegal%34,5 13% Portekiz%6 Yunanistan%4,3 Fransa%74,2 - Çin%13,6 İtalya%3,3 İsviçre%2,1 Mısır%1,6 Fransa%31,7 1,665 Çin%23,6 Belçika%17,5 Türkiye%9,4 G.Afrika%9,3 Türkiye%41,8 6,587 ABD%22,6 Çin%12,2 Fransa%10,4 G.Afrika%7,9 ABD%35,9 Japonya%20,3 0,026 İspanya%11,6 Çin%%11,6 Hollanda%6,9 Çin%46,7 Çek - Cum.%34,6 Avusturya%9,9 Almanya%8,4 Belçika%0,3 - Çin%99,1 Belçika%0,7 İtalya%0,2 Çin%98,8 0,002 İspanya%0,6 Tayland%0,3 İtalya%0,2 Fransa%0,1 0% 19% 20% 12,9% 15,4% 18% 12% Demir ve Almanya%63 çelikten 7302 demiryolu 17,032 48 0,38 387 - Belçika%%30,2 5% Fransa%5,8 hattı İtalya%0,8 Çin%0,2 malzemesi Kaynak : Tablonun hazırlanmasında Türkiye'ye ilişkin rakamlarda TUİK, diğer ülkelere ilişkin istatistik rakamlarında UN-ITC TradeMap, gümrük vergisi konusunda AB ülkeleri için TARIC diğer ülkeler için kendi gümrük idarelerinin verileri kullanılmıştır. Demir ve çelik * Veriler 9 aylıktır. -, 2013 18 / 19 Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
  • 19. Moritanya - Düzenlenen Önemli Fuarlar Moritanya Ülke Raporu 19 / 19 Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.