2. 2
Verwachtingen mbt inkomen en zorg van
personen en gezinnen
Betaalbaar door de overheid en de gezinnen
Op langere termijn-2060- moment dat de
huidige demografische transitie voorbij is
3. 3
Over dit onderwerp is er veel materiaal,
voornamelijk vanuit het Planbureau, via de
“Studiecommissie voor de Vergrijzing” die een
Jaarlijks Rapport uitbrengt ( reeds voor 2010)
4. 4
Schema:
A Verwachtingen
1 langer leven
2 in betere gezondheid ?
3 met welke zorgvoorkeuren ?
B Betaalbaar ?
I Maatschappij
1 demografische omwenteling
2 economische groei
3 betaald uit publieke middelen
II Betaalbaar door ouderen
5. 5
A 1 Verwacht langer te leven
Is nu al een succes: sinds 1950 is de
levensverwachting om de vier jaar met één
jaar toegenomen én dat zal zo blijven
doorgaan, dus voor België
2000 2020 2050
M 75 79,6 84
V 81,4 85,5 89,7
6. 6
Deze ontwikkeling maakt dat in België het
aantal 80-plussers sterk gaat toenemen:
2000 2025 2050
483.000 656.000 1.252.000
Of, een verdubbeling in 25 jaar, vanaf 2025 !
7. 7
2 Meer ouderen, met een hogere leeftijd, met
dezelfde graad van afhankelijkheid ?
Verwacht wordt dat deze voor mannen iets
zal verbeteren, voor vrouwen eerder stabiel
zal blijven
Nu is de ADL-afhankelijkheid voor oudere
mannen 10% en dat wordt in 2060 15%
Voor vrouwen is het nu 19% en dat wordt 27
% in 2060.
8. 8
Dat resulteert in de volgende aantallen:
2007 2060
M 177.000 376.000
V 388.000 791.000
totaal 565.000 1.167.000
ook een verdubbeling in 50 jaar !
9. 9
3 Belgische ouderen verkiezen eerder
professionele zorg dan informele zorg ( in de
Eurobarometer ),
maar eens er zorg nodig wordt is veelal de
informele zorg er het eerst, het meest
uitgebreid en het langst !
10. 10
Naar schatting krijgen nu in België,
777.000 ouderen IADL-hulp via informele
help(st)ers ( 200.000 ADL-hulp)
En, 670.000 geven informele hulp: deze stijgt
met de leeftijd ( tot 75 j ), meer door
vrouwen, meer door niet-werkenden
11. 11
De formele zorg voor ouderen wordt anders
opgevat in Vlaanderen dan in Wallonië: veel
meer ( 60%) thuiszorg, aanzienlijk minder
( 10%) residentiële zorg
Samen nu, in België, goed voor:
- 123.000 personen residentiële zorg
- 146.000 thuisverpleging
- 330.000 thuiszorg
vgl geschatte behoefte van 555.000
12. 12
Samen – formele en informele- patroon leidt dit
naar een vrij uitzonderlijke situatie: België is
met Oostenrijk en Frankrijk, uniek in de zin
dat er zowel een hoge formele als informele
zorg aanwezig is.
Nederland is hoog in de formele zorg, de helft
lager in de informele
En Duitsland is hoog in de informele maar veel
lager in de formele zorg !
13. 13
Kortom,
de situatie bij ons, nu, tendeert naar een soort evenwicht
van behoefte en zorg, in kwantitatieve zin
Maar er zal dus een sterke groei nodig zijn de komende
jaren
75% van de Belgen vindt de kwaliteit van de zorg goed,
en daarmee scoren wij het hoogst in Europa !
14. 14
B Is dit in de toekomst betaalbaar ?
Vanuit de maatschappij bekeken
1 Demografisch gezien
Sinds 1995 nemen de geboortes sterk toe:
was 1,66, nu 1,80 en wordt 1,76 in België
Vlaanderen zit lager: was 1,56, is 1,73 en
wordt 1,70
Is hoog in EU-verband !
15. 15
Toch zal de afhankelijkheids-ratio ( 65-plussers
gedeeld door aantal tussen 15 en 64 jaar )
sterk stijgen: nu 25, in 2060 wordt 43 in
België. Vlaanderen wordt zelfs 47.
In Japan wordt dat 75, in de USA 35 !, in 2060
16. 16
En ook door de sterkere immigratie ( in 2060 is
16% van immigratie-oorsprong in België )
zal de Belgische bevolking fors groeien
2007 2025 2050
10,5 11,8 12,4
Vooral in de eerste periode is er sterke groei
( vanaf 2025 meer veroudering )
17. 17
2 Economische groei ?
Door de huidige crisis is 10 jaar groei
verloren,…
Vooral, de idee om de demografische
transitie te kunnen betalen door de lagere
staatsschuldrente ( naar 40%) is verdwenen
Tot 2015 zal de werkloosheid hoog blijven
en maar langzaam dalen
18. 18
Verwacht wordt dat:
- Een redelijke groei van 2,2 % tot 2020
- Een daling naar 1,6 % tot 2040
- En een verdere daling naar 1,5 % tot 2060
Dàt ziet er niet zo goed uit,…
19. 19
Bovendien,in EU-verband is het Belgische
activiteitsniveau nog altijd zeer laag: dat zal
stijgen oa doordat vrouwen langer werken
( voorheen sterke tendens om vanaf 30 minder
te werken ) én door meer oudere werknemers
aan het werk te houden: samen zal dat leiden
naar minder pensioenuitkeringen
Toch zal de actieve bevolking vanaf 2025 dalen
20. 20
3 Zijn de publieke middelen voorradig ?
Het aandeel van het BNP dat naar sociale
zekerheid gaat zal door de vergrijzing met
6,3% stijgen ( is in EU-verband erg hoog) in
2060: is een groei met een kwart
Gaat naar: 4,5% pensioenen
3,4% zorg
( en minder voor werkloosheid, kinderbijslag)
21. 21
De uitgaven voor LTC ( Long Term Care , een
deel van de zorg) zal in die periode
verdubbelen: van 0,9 naar 1,9% van het BNP
In 2006 was dit al 5,7 miljard
Vandaar- overheidsschuld moet dalen
- activiteitsgraad stijgen
- pensioenen hervormen
22. 22
II En de oudere bevolking zelf ?
- hun inkomens verbeteren, sterk na 2030
- armoede onder ouderen is nu hoger (21)
dan gemiddeld (15), maar als men het
huizenbezit verrekent ( als huur) dan zakt nu
al de armoedegraad onder het gemiddelde
- vanaf 2025 daalt de armoede bij ouderen
zeer sterk, zelfs tot onder het niveau van de
werkenden ( 5%)
23. 23
Nu al zijn de LTC-kosten voor de grote
meerderheid van de ouderen dragelijk, dank
zij de Vlaamse Zorgverzekering ( 130 euro )
én de federale Hulp aan Bejaarden ( gem. 270
euro ) kan een persoon met een gemiddeld
pensioen de Rusthuisfactuur betalen.
In meerdere OCMW’s is slechts een kleine groep
nog die daar steun moet voor vragen.
24. 24
De financiële ondersteuning zou geheel via de
sociale zekerheid moeten geschieden ,
waardoor er ook meer bijdragen kunnen ge-
ind worden, ook door de ouderen te betalen
( met hun hogere inkomens )
En bewerkstelligen dat de opvang en zorg voor
ouderen niet opgesplitst geraakt langs
patronen die te maken hebben met de
koopkracht
25. 25
Dus,
er is voornamelijk een VOLUME-probleem:
- de formele zorg moet verdubbelen
- de informele niet verloren laten gaan
- er is nog steeds een oneigenlijke groep ( 1/3 à ¼) die
in rusthuizen verblijft
- de regionale spreiding is ongelijk
- de kwaliteit is niet zichtbaar voor de zoekende oudere
26. 26
KORTOM,
eerder een probleem voor de overheid
om het nu vigerende systeem aan de
geschetste uitdagingen aan te passen
en zo de legitimiteit naar de jonge bevolking
van nu te verstevigen: de 30-ers van nu zijn
de ouderen van 2060. Het is ook hun belang !
