Kriminaliteti i organizuar dhe veqorite e tij kryesore
Qytetari
1.
2. Objektivat
1-Cquajme femije ne aspektin ligjor dhe social
2-Disa nga te drejtat dhe detyrimet e femijeve
3-Legjislacioni yne ne mbrojtje te femijeve’
4-Trafikimi I femijeve
5-Dhuna ndaj femijeve
6-Abuzimi me femijet
7-Organizatat nderkomebtare qe mbrojne femijet
3. Ne aspektin ligjor femije quhet cdo person qe nuk ka mbushur moshen 18 vjec
kufiri I te
Ciles eshte vendosur nga Konventa e OKB-se per te Drejtat e Femijeve .
Ne aspektin social femije quhen ata individe qe karakterizohen nga mungesa e
zhvillimit
Fizik,intelektual dhe psiko-social.
4. 1-Te njohin,te kerkojne te respektohen te drejtat e tyre dhe te respektojne te drejtat e te
Tjereve.
2-Te thone mendimin e tyre kur merren vendime per ta.
3-Te duan dhe te respektojne te dy prinderit dhe ne rastet kur ata nuk jetojne bashke.
4-Te shprehin mendimin e tyre lirisht por pa thene gjera qe demtojne te tjeret.
5-Te kerkojne ndihmen e shtetit ku te tjeret sillen keq,I lendojne ose I shfrytezojne ata
per qellime fitimi.
6-Te kujdesen per mjedisin ku jetojne dhe te respektojne e te zbatojne ligjin.
7-Te shkojne rregullisht ne shkolle dhe te respektojne rregullat e shkolles.
8-Te respektojne jeten private te femijeve te tjere dhe te rriturve.
9-Te respektojne fene,besimet dhe zakonet e te tjereve.
10-Te degjojne dhe te repektojne fjalen e prinderve,kujdestareve,mesueseve.
11-Te qendrojne larg mjediseve dhe personave qe mbajne arme ose konsumojne
droge,alkool apo substanca te tjera te ndaluara.
12-Femijet nuk duhet te bejne pune qe u demtojne shendetin dhe as te lene shkollen
per te punuar.
13-Te shkojne te mjeku sa here eshte e nevojshme.
14-Te mesohen te jene tolerante,te jetojne ne paqe ne liri dhe te sillen me te tjeret ne
menyre te barabarte.
5. 1-Kushtetuta e Republikes se Shqiperise garanton mbrojtje ligjore per te gjithe femijet
Pa dallime per te qene I mbrojtur nga dhuna,keqtrajtimi,abuzimi,shfrytezimi dhe
Perdorimi per pune ne nje moshe minimale duke sigururar dhe mirerrtijen e tyre.
2-Kodi penal
parashikon denime te renda per veprat qe kryhen kunder femijeve dhe
Gjithashtu percakton moshen e pergjegjesise penale per krime te femijeve qe eshte
Mosha 14 vjec dhe per kundravajtje penale ne moshen 16 vjec.
3-Kodi Civil
garanton per femjet qe kane mbushur moshen 14 vjec te marrin pjese
Ne organizata shoqerore per te dhene mendimin e tyre si dhe moshen 10 vjevare kur
Femija mund te pyetet ose mund ti merret ne konsiderate mendimi.
4-Kodi I Procedures Penale I cili lidhur me personat e mitur te proceduar penalisht
Parashikohet mbrojtje e vecante ligjore dhe psikologjike si dhe pranine e prinderve.
5-Kodi I Familjes I cili thote se cdo femije ka te drejte te kete nje familje.Ne
Mungese te familjes biologjike,parashikon biresimin dhe ne mungese te perkohshme
Te nje familje ka te drejten e nje kujdestari.Gjithashtu ky ligj parashtron se te dy
Prinderit kane te njejtat detyrime per femijen edhe pas shkurorezimit.
6-Kodi I Punes I cili njeh si moshe pune per femijet moshen 16 vjecare dhe siguron
Mbrojtje te vecante per femijet qe punojne.
7-Ligji per procedurat e biresimit dhe Komitetit Shqiptar te Biresimit
I cili thote se ne
rast biresimi femijeve u merret mendimi ne moshen 10 vjec dhe pelqimi ne 12 vjec.
6. Si dukuri trafikimi I qenieve njerezore por kryesisht I femijeve ka qene I perhapur ne
Shekuj.Femijet detyrohen jashte vullnetit te tyre te kryejne pune te pandershme,te jene
Objekt seksual I personave te shthurur e madje te japin edhe pjese te trupit per
Transplantet e organeve.Sipas statistikave te Kombeve te Bashkuara rreth 1 milion
femije ne te gjithe boten trafikohen dhe perfitimet jane 1.2 miliard euro.Por trafiku I
femijeve eshte nje fenomen qe eshte perhapur shume edhe ne vendin tone.Arsyet
jane:Varferia,paqendrueshmeria politike,papunesia,divorcet,dhuna ne familje etj.
Ajo që e ndihmonte me të madhe këtë dukuri ishte edhe fakti se një pjesë e madhe e
viktimave e linin Shqipërinë me shpresën e një jete më të mire dhe përfundonin në
duart e trafikantëve.
Në gjendje të pashpresë dhe në varfëri të skajshme , shumë familje ranë dakord që
fëmijët e tyre nën moshën 18 vjeç , qoftë edhe vajza , të shikonin mundësinë e një
punësimi të ndershëm në vendet fqinje. Sot në Shqipëri ka disa kategori të rrezikuarish
për t’u trafikuar ; në radhë të parë fëmijët ( jetimët , ata që punojnë rrugëve në moshë
fare të re , fëmijët e përfshirë në procesin e gjakmarrjes , fëmijët e familjeve me dhunë
të vazhdueshme e probleme martesore ) , përdoruesit e alkoolit dhe drogës , të rinjtë
që kanë braktisur shkollën dhe shumë njerëz me paaftësi fizike.Këtu nuk përjashtohen
edhe grate ( viktimat e dhunës në familje , gratë e trafikuara më parë si dhe gratë e
veja ).
E tërë kjo kategori njerëzish është në kushte shumë të pafavorshme për mbijetesë
materiale dhe për integrim në jetën normale , andaj shpeshherë janë pre e trafikimit.
7. Fëmijët nga mosha 5 deri 18 vjeç ;
Fëmijët që vijnë nga familje me probleme sociale dhe të ardhura të ulëta ;
Fëmijët që kanë braktisur shkollën ; ose nuk kan shkuar asnjëherë në
shkollë ;
Fëmijët e lënë pas dore ; ose të rritur pa kujdesin prindëror – fëmijët jetim ;
Fëmijët që vijnë nga familje në të cilat prindërit janë të punësuar jashtë
shtetit ;
Fëmijë që punojnë ose shesin ;
Fëmijët romë , ose ata që vijnë nga grupe të tjera të margjinalizuara të
shoqërisë.
Ajo që është shumë brengosëse dhe që flet më së miri se në Shqipëri ka
humbur filli i një lufte efikase në mbrojtje të fëmijëve është realiteti se shumë
fëmijë që arrijnë t’i largohen rrugës së trafikimit , qoftë duke i zënë policia e
shteteve fqinje apo edhe duke marrë ndonjë iniciativë personale , pas kthimit
në Shqipëri kthehen sërish në duar të trafikuesve për shkak të mosintegrimit
në shoqëri dhe pamundësisë së një jetese elementare.
Vetëm në Tiranë më shumë se 800 fëmijë jetojnë si lypësa , shitës
ambulantë , ilustragjinj , larës të xhamave të veturave etj.
Këta fëmijë , shumica të pambrojtur apo edhe jetim një pjesë e madhe e të
cilëve përfundimisht ka braktisur shkollën , rrezikojnë të bien pre e trafikimit.
Në Shqipëri afro 45 mijë fëmijë nën moshën 18 vjeçare që punojnë me orar
të plotë ose të pjesshëm
8. Trafikimi i fëmijëve është dukuri që kryhet nga rrjetet e krimit të organizuar për
përfitime të mëdha materiale. Këto përfitime të grupeve të ndryshme kriminale janë
kundërligjore. Është rrëqethëse është se dukuria e trafikimit të fëmijëve është prezente
në gjithë botën, ku më shumë e ku më pak. Megjithkëtë, në shumicën e vendeve me
traditë demokratike dhe sundim rendi dhe ligji, grupet të cilat merren me trafikim marrin
dënimin e merituar.
9. Mjaft fakte provojne se ne familjen shqiptare te diteve tona, femijet rralle u nenshtrohen
formave te ndryshme te dhunes se prinderve te tyre se paku deri ne fund te moshes se
adoleshences. Te dhenat qe jane marre nga anketimet pohojne se ndaj femijeve te tyre
ushtrohet dhune jo vetem nga babai, po edhe nga nena, si ne familjet shqiptare rurale,
ashtu dhe ne ato qytetare. Madje si baballaret edhe nenat jane pothuaj njelloj te
dhunshem ndaj femijeve te tyre. Nenat ushtrojne me shume dhune ndaj vajzave te
tyre, duke e justifikuar kete me mendesite se dhuna eshte e domosdoshme si mjet
detyrimi qe vajzat te mos marrin rruge te keqe, se dhuna ka shpetuar shume vajza
adoleshente nga degjenerimi e kausi shoqeror qe perjeton Shqiperia, se dhuna ndaj
vajzave eshte pjese e pergjithesise dhe e kontrollit te nenave ndaj tyre, se vajzat me
mire te zemerohen me nenat, qe i detyrojne dhe me dhune te shkojne ne rruge te
mbare, se sa ti mallkojne gjithe jeten per shkarjet nga leshimet liberale te tyre etj.
Nje bashkeqytetare thote:
“Ndoshta ne shqiptaret e perdorim dhunen ndaj femijeve edhe ngaqe jemi te stresuar
ose me sakte te friksuar per te ardhmen e femijeve tane. Pasi e perdorim dhunen ndaj
femijeve behemi pishman si dreqi, por edhe te mos e perdorim dhunen friksohemi me
shume kur mendojme se femijet mund te futen ne ndonje qorrsokak, prej ku nuk mund
te dalin gjithe jeten.”…
10. Prinderit ne Shqiperi, vecanerisht nenat ushtrojne dhune ndaj femijeve te tyre ne
moshen e adoleshences si mase profilaktike, per t'i mbrojtur ato nga leproza e
veseve te shumta qe kane molepsur shoqerine e diteve tona. 17,62% e te
anketuarve pohojne se dhuna e ushtruar nga prinderit u ndrydh mendimet dhe
aftesite krijuese te femijeve dhe shkakton trauma psikike te pariparueshme.
Pervoja jetesore dhe studimet social-psikologjike tregojne se, vecanerisht
djemte, qe ne femijeri dhe ne moshen e adoleshences kane qene te ekspozuar
ndaj dhunes familjare te ushtruar drejtperdrejt ndaj tyre, ose ndaj anetareve te
tjere te familjes.
11. Shifra
50 mijë fëmijë punojnë
3% nëpër ndërmarrje
Lypësa, 800 vetëm në Tiranë
Tiranë, 500 nxënës kanë braktisur shkollën
Në botë
250 milionë fëmijë punojnë
10 milionë fëmijë punojnë në ambientet e shtëpisë
12. Këshilli i Evropës është një organizatë e shteteve evropiane, e
themeluar me 5 maj 1949 për të arritur një bashkim më të madh midis
vendeve anëtare mbi bazën e traditave të tyre të përbashkta të lirisë
politike. Qëllimi i Këshillit të Evropës është të arijë një unitet më të
madh midis anëtarëve të tijë,ideologet më të mëdhëjnë të Këshillit të
Evropës ishin W.Curchil,Bevin R.Shuman,Adenaueri.Organizate
nderkomebtare me 47 vende anetare dhe kjo organizate monitoron
situaten e te Drejtave te njeriut dhe publikon raporte.
13. Bashkimi Evropian (shkurtesa shqip: BE, zyrtarisht : EU) është një bashkësi e disa
shteteve Evropiane e themeluar me qëllim të lirisë së qarkullimit të mallrave. Në fillim
të themelimit përbëhej nga një numër i vogël shtetesh. Me rënien e Bashkimit
Sovjetik, u bë paraqitja e kërkesave për anëtarësim nga shtete ish-komuniste. Edhe
pse si organizatë gjithë-Evropiane është Këshilli i Sigurimit të Evropës, nga shumë
vende të botës edhe BE njihet si organizatë gjithë Evropiane.Kjo organizate financon
programe te vecanta ne permisimin e jetes se femijeve ne vende te ndryshme jo
vetem ne europe.
14. Organizata e Kombeve te Bashkuara ku jane anetare 192
Vende te botes,pas ratifikimit vendet anetare behen pjese
E legjislacionit vendas.Te gjithe ato vende qe e ratifikojne
Jane te detyruara te respektojne parimet dhe standartet e saj
Ne ndermarjen e nismave ligjore,politike,sociale dhe kulturore
Ne ineteres te femijeve.
15. Programi I Kombeve te Bashkuara per femijet ka zyra ne shume
Vende te botes por ka zyre edhe ne vendin tone ne Tirane.