“Bizitza iturri, uraren paisaiak” Ura kudeatzeko Komunitate eta Sistema tradizionalak 2013ko uztailak 12-13, Gasteiz. Araba. Euskadi. Espainia www.vallesalado.com Gatz Haranean oraindik bizirik dauden duela milaka urteko tradizioek, mendeetan biziraun duen kudeaketa jakintsuak eta sortu ziren eta egun arte eboluzionatuz joan diren gizarte egiturek paisaia iraunkor eredu ezin hobea bihurtu dute, toki garapenaren indar sustatzaile gisa baliatu behar dena. Añanako Gatz Harana Fundazioak hausnarketa bat planteatu nahi du Nazioarteko Jardunaldi hauetan Uraren Paisaiarekin eta ura kudeatzeko sistema tradizionalekin loturiko aspektuen gainean, erabateko garrantzia baitute komunitateentzat. Era berean, beraien esperientzia partekatu nahi dute uraren existentzian, ugaria edo urria izan, oinarrituriko beste sistema batzuekin, era horretan nazioarteko oihartzuna lortzeko, lankidetza eta elkarlanerako loturak ezartzeko nahiak zuzenduta. Ura, bizitza iturri, izango da Jardunaldi hauetan bizimoduak baliabide horren erabileraren ulermenean oinarritzen duten komunitateen protagonista, euren elikaduraren biziraupena ez ezik, ezagutzen, tradizioen, kulturaren, finean, nortasunaren biziraupena ere ziurtatzen dituena.

1. Nazioarteko Jardunaldiak
“Bizitza iturri, uraren paisaiak”
Ura kudeatzeko Komunitate eta Sistema tradizionalak
2013ko uztailak 12-13, Gasteiz. Araba. Euskadi. Espainia
www.vallesalado.com

2. Añanako Gatz Harana (Araba, Euskadi) 2014n UNESCOren Munduko Ondare eta Munduko
Nekazaritza Ondare Sistema Burutsua (GIAHS) izateko aurkezturiko hautagaitza dela-eta, Aña-
nako Gatz Harana Fundazioak ura omenduko du, berari esker sortu baitziren tokiko bizimodu,
kultura eta paisaia bitxiak.
Añanako Gatz Haranarentzat ura bizitza iturri da eta, horregatik, bat egiten du era berean
UNESCOK “Ura, bizitza iturri” izendaturiko 2005-2015 Hamarkadaren karietara ospatzen ari
diren ekitaldiekin.
Munduko Nekazaritza Ondare Sistema Burutsua (GIAHS) proiektua 2002an jaio zen Nazio Ba-
tuen Erakundearen baitan Nekazaritza eta Elikadurarako, FAO, kontinente guztietan nekazaritza
sistema bitxi, tradizional eta burutsuak babesteko eta laguntzeko.
Programak sistema hauen eta euren paisaien nazioarteko ezagutza eta aitortza sustatzen ditu,
nekazari, artzain, arrantzale eta beste biztanleria batzuen belaunaldiek sortu, moldatu, manten-
du eta heredatu dituztenak. Pertsona horiek egun jarraitzen dute erabiltzen tokiari egokituriko
eta sarri oso-oso burutsuak diren jardunbide eta teknikak, munduko ondare natural eta kultu-
ralari aparteko moduan lagundu eta laguntzen jarraitzen diotenak.
Ekimenak ikuspegi integratua sustatzen du, toki garapena eta ustiapen iraunkorra uztartzen
dituena urari lehentasuna ematen dioten eta giza zorroztasunaren aberastasuna eta egoera
mota orori egokitzeko gaitasuna erakusten dituzten leku, paisaia, kultura eta herri bitxietan.
Munduko Nekazaritza Ondare Sistema Burutsuen baitan oso paisaia desberdinak aurkitzen
dira, esaterako, Nekazaritza eta Artzaintza Masai Sistema (Kenya eta Tanzania), Gafsako Oasia
(Tunisia), Chiloéko Nekazaritza (Txile), Andeetako Sistemak (Peru), Ifugaoko Arroz Terrazak (Fi-
lipinak) edo Aohaneko lur lehorretako nekazaritza sistema (Txina).
Añanako Gatz Haranaren asmoa Munduko Nekazaritza Ondare Sistema Burutsu bihurtzea da.
Munduan 25 leku baino ez daude GIAHS izendatuta, gehienak Asian, Afrikan eta Iberoame-
rikan kokatuak. Europan oraindik ez dago batere.
Bestetik, 2005etik 2015era “Ura, bizitza iturri” Hamarkada ospatzen ari da, UNESCOk hala
izendatua uraren kultura berri bat sustatzeko. Ekimen horren erronka nagusia da arreta epe
luzera baliabide hidrikoen kudeaketa iraunkorra bermatuko duten politika eta jarduera proakti-
boetara bideratzea, kalitateari zein kantitateari dagokienez.
Hamarkada 2000. urtean egindako Milurteko Goi Bileran adosturiko Milurteko Garapen Hel-
buruen baitan dago. Helburu horien artean, urari dagokionez, edateko ura eskuratu ezin duten
lagunen ehunekoa murriztea eta baliabide hidrikoen ustiapen jasangaitzarekin bukatzea dau-
de, nazioei eskatuta baliabide hidrikoen kudeaketa integratu eta aprobetxamendu eraginko-
rreko planak garatzeko.

3. Esparru honetan, Añanako Gatz Haranak hainbat topaketa eta mintegi antolatu ditu bere
izaera bitxiarekin loturiko zenbait gairen inguruan. Besteak beste, ura nabarmentzen da,
jakina, lurraldearen izateko arrazoia den heinean. Urak Gatz Haranaren ezaugarri fisikoak
ezarri ditu, baina baita ondare, kultura, ekonomia, elikadura, gizarte eta abar aldetik inte-
res handiko paisaia kultural gisa bereizten dituen ezaugarri guztiak ere.
Gatz Haranean oraindik bizirik dauden duela milaka urteko tradizioek, mendeetan bizi-
raun duen kudeaketa jakintsuak eta sortu ziren eta egun arte eboluzionatuz joan diren
gizarte egiturek paisaia iraunkor eredu ezin hobea bihurtu dute, toki garapenaren indar
sustatzaile gisa baliatu behar dena.
Añanako Gatz Harana Fundazioak hausnarketa bat planteatu nahi du Nazioarteko Jar-
dunaldi hauetan Uraren Paisaiarekin eta ura kudeatzeko sistema tradizionalekin loturiko
aspektuen gainean, erabateko garrantzia baitute komunitateentzat. Era berean, beraien
esperientzia partekatu nahi dute uraren existentzian, ugaria edo urria izan, oinarrituriko
beste sistema batzuekin, era horretan nazioarteko oihartzuna lortzeko, lankidetza eta
elkarlanerako loturak ezartzeko nahiak zuzenduta.
Ura, bizitza iturri, izango da Jardunaldi hauetan bizimoduak baliabide horren erabileraren
ulermenean oinarritzen duten komunitateen protagonista, euren elikaduraren biziraupena
ez ezik, ezagutzen, tradizioen, kulturaren, finean, nortasunaren biziraupena ere ziurtatzen
dituena.
Sistema hidriko bitxien kudeatzaileen arteko lankidetzari lagundu•
Uraren paisaien balio kultural eta naturalen inguruko eztabaida sustatu adituen ar-•
tean
Ondare tipologia honi buruz sentsibilizatu•
Sistema hidrikoen kudeaketan aplikatzeko etorkizuneko ereduetarako oinarri gisa ba-•
lioko duten esperientziak partekatu
Munduko Nekazaritza Ondare Sistema Burutsuak (GIAHS) programaren inguruko•
ezagutza sustatu
Gatz Haraneko ondarea ezagutzera eman•
Jardunaldien helburuak

4. 1. Ura eta bioaniztasuna
Saio honetan uraren erabilera jakintsuaren eta bioaniztasunaren eta baliabide naturalen mantentzearen artean zuzeneko
harremana dagoela frogatzen duten hainbat eredu azalduko dira. Era berean, zenbait arrisku eta mehatxu nagusi aztertuko
dira, esaterako, kutsadura eta gehiegizko ustiapena.
2. Ura eta elikadura
Saio honen barnean munduko eskualde ezberdinetako ur sistemen adibideak izango dira, gizakiarentzako elikagai ekoiz-
penari lotuak.
Programa lau saioren inguruan dago egituratuta
3. Ura eta kultura
Saioa uraren paisaia hauek erabiltzen eta bizitoki dituzten herri eta komunitateekin dago lotuta, beraz, ondare kulturalari,
material zein ez-materialari, dagozkion esperientziak jasotzen ditu.
4. Ura eta paisaia
Urak paisaia ugariren sorkuntza baldintzatu du, dela asko egoteagatik, dela gutxi egoteagatik, paisaiaren funtsezko osagai
bihurtuta. Paisaia-ikuspegiak aukera ematen du modu holistikoan paisaia hauen pertzepzioan eta kudeaketan bat egiten
duten hainbat ikuspegi barne hartzeko.

5. Programa zehatza
Día 1 – Viernes 12 de julio
09,00 - 09,30 Partaideen harrera
09,30 - 10,00 Inaugurazioa agintarien eskutik
10,00 - 10,45 Inaugurazioko hitzaldia: Josefina Maestu, NBEren Ura Sustapen eta Komunikaziorako programak
Hamarkadaren esparruan ezarritako “Ura, bizitza iturri” 2005-2015 Ekintzarako Nazioarteko Ha
markadari laguntzeko Nazio Batuen Bulegoaren Zuzendaria
10,45 - 11,00 Atsedenaldia - Kafea
1. saioa. Ura eta bioaniztasuna
11,00 - 11,30 Saioaren aurkezpena eta koordinazioa: Alberto Hernández. “Gizakia eta Biosferari buruzko
Programa”ren laguntzailea” (MAB), UNESCO
11,30 - 12,00 Goran Gugic. Lonjsko Poljeko Parke Naturalaren Zuzendari Gerentea. RAMSAR “Hezeguneei
buruzko kon bentzioa”, Kroazia
12,00 - 12,30 Maher Mahoub. Naturaren Kontserbaziorako Nazioarteko Batasuna – Lankidetza Mediterraneorako
Zentroa (UICN) – Afrikako Iparraldea Programaren Koordinatzailea
12,30 - 13,00 Dave Pritchard. RAMSAR barneko Kultura Taldearen Koordinatzailea. “Hezeguneei buruzko kon
bentzioa”
13,00 - 13,30 Mahai-ingurua eta ondorioak
2. saioa. Ura eta elikadura
15,00 - 15,30 Saioaren aurkezpena eta koordinazioa. Parviz Koohafkan. Nekazaritza Ondarearen Munduko Fun
dazioaren Presidentea eta GIAHS Elkartearen Koordinatzailea.
15,30 - 16,00 Alejandro Argumedo. ANDES Elkartearen Zuzendari Elkartua. Andeetako nekazaritzaren ordezkaria.
Peru.
16,00 - 16,30 Deyin Luo. Beijingeko Unibertsitateko Tsinghua Arkitektura Eskolako Irakaslea. Honghe Hani arroz
terrazen UNESCOren Munduko Ondarea, TxinaProfesor
eyin Luo. Profesor of School of Architecture, Tsinghua University, Beijing UNESCO???
16,30 – 16:45 Mahai-ingurua eta ondorioak
16,45 - 17,00 Atsedenaldia eta kafea
3. saioa. Ura eta kultura
17,00- 17,30 Saioaren aurkezpena eta koordinazioa. Stefano de Caro. Ondasun Kulturalen Kontserbazio eta
Zaharberritzerako Ikerketen Nazioarteko Zentroaren (ICCROM) Zuzendari Nagusia)
17,30 - 18,00 Semsar Yazdi. Qanaten eta Egitura Hidrauliko Historikoen Nazioarteko Zentroaren Zuzendaria, Iran,
UNESCOren Munduko Ondarea
18,00 - 18,30 Luis Pablo Martínez. Murtziako Baratzeko Gizon Zintzoen Batzordea hautagaitzaren eta Valentziako
Baratzeetako Ur Auzitegiaren Koordinatzailea. UNESCOren Ondare Kultural Ez-materiala
18,30 - 19,00 Pietro Laureano. Jakinduria Tradizionalaren Nazioarteko Institutuaren (ITKI) Presidentea
19,00 - 19,30 Mahai-ingurua eta ondorioak
20,00 - 21,00 Bisita Gasteizko Santa Maria Katedralera. Nahitaezkoa izena aurretik ematea: 945 35 14 13

7. 2. eguna – Larunbata, uztailak 13
4. saioa. Ura eta paisaia
09,30 - 10,00 Saioaren aurkezpena eta koordinazioa. Begoña Bernal. Monumentu eta Lekuen Nazioarteko
Batzordeko (ICOMOS) Espainiako Batzorde Nazionalaren Idazkari Nagusi Albokoa
10,00 - 10,30 Bartolomé Deyá. Serra de Tramuntanaren Zuzendari Nagusia. UNESCOren Munduko Onda
rea, Espainia
10,30 - 11,00 Eriberto Eulisse. Uraren Zibilizazioa Nazioarteko Zentroaren Zuzendaria, Italia
11,00 - 11,30 Roberto López de Eguílaz. Añanako Gatz Harana Fundazioaren Zuzendari Gerentea. 2014n
UNESCOren Munduko Ondare izateko hautagaitza, Espainia
11,30 - 12,00 Mahai-ingurua
12,00 - 12,30 Ondorioak eta bukaerako adierazpena
Carol Westrik. Monumentu eta Lekuen Nazioarteko Batzordea (ICOMOS)
Mónica Luengo. Paisaia Kulturalen Nazioarteko Batzorde Zientifikoaren (ICOMOS-IFLA)
Presidentea
12,30 - 12,45 Amaiera
5. saioa. Saio praktikoa. Añanako Gatz Harana
16,30 - 17,00 Joanaldia Añanako Gesaltzara: autobusa+bisita+argi-soinuzko ikuskizunerako sarrera: 15 €.
Nahitaezkoa aurretik izena ematea: 945 35 14 13
17,00 - 19,30 Bisita teknikoa Gatz Haranera
22,00 - 23:30 “Gatz Haranaren memoria” argi-soinuzko ikuskizuna
00,30 Itzulera Gasteizera

8. Antolatzailea
Fundación Valle Salado de Añana
Arabako Foru Aldundia
Añanako Udala
Gatzagak Elkartea
Babeslea
Kutxabank
Laguntzaileak
Hezkuntza, Kultura eta Kirol Saila
Eusko Jaurlaritza
Gasteizko Udala
Unesco Etxea
Mahai Teknikoa
Mónica Luengo
Alberto Plata
Informazioa eta izen-emateak
Dohainik. Leku kopuru mugatua
Añanako Gatz Harana Fundazioa
+34 945 35 14 13
info@vallesalado.com
info@unescoetxea.org
Kongresuaren egoitza:
Artium Museoa. Hitzaldi Aretoa
Frantzia kalea 24. Gasteiz. 01002
AÑANAKO GATZ HARANA FUNDAZIOA
FUNDACIÓN VALLE SALADO DE AÑANA
www.vallesalado.com