1. Odzyskanie niepodległości przez Polskę
11 listopada 1918 roku
• W tle słychad pieśo Roty, której słowa napisała
Maria Konopnicka w 1901 roku w proteście
wobec nasilającej się germanizacji polskich
dzieci w pruskim zaborze. W 1910 roku do
tekstu poetki Feliks Nowowiejski
skomponował muzykę i po raz pierwszy pieśo
została wykonana w Krakowie podczas wielkiej
uroczystości patriotycznej, upamiętniającej
500 rocznicę zwycięskiej bitwy pod
Grunwaldem.

2. • Po Rocie w tle prezentacji umieszczono pieśo Pierwsza
Brygada
10 sierpnia 1924 roku w przemówieniu wygłoszonym z
okazji III Zjazdu Legionistów Józef Piłsudski miał
powiedzied: „Dziękuję za tę najdumniejszą pieśo, jaką
kiedykolwiek Polska stworzyła”. Melodia tej pieśni
pochodzi sprzed 1914 roku i jest dziełem nieznanego
kompozytora. Wykonywała ja orkiestra stacjonującego
w Kielcach Syberyjskiego Pułku Piechoty Rosyjskiej,
jako marsz. W 1917 roku do melodii marsza dołączony
został tekst. Do jego autorstwa przyznawało się dwóch
legionistów: Tadeusz Biernacki i Andrzej Tadeusz
Hałacioski - zamordowany później w Katyniu.
• „Pierwsza Brygada” była ulubioną pieśnią Wojska
Polskiego w okresie dwudziestolecia
międzywojennego. Dziś rozbrzmiewa podczas
uroczystości patriotycznych jako hymn Wojska
Polskiego.

3. Tworzenie się ośrodków lokalnej
władzy na ziemiach polskich
Jeszcze w listopadzie 1918 roku na ziemiach
polskich zaczęły kształtowad się lokalne władze:
• Polska Komisja Likwidacyjna – utworzyła się pod
koniec października 1918 r w Galicji, na czele z
Wincentym Witosem i Ignacym Daszyoskim;
• Rada Narodowa Księstwa Cieszyoskiego – na czele
stał ksiądz Londzin i dr Michejda; Rada zawarła
porozumienie z czeskim „Nârodnim Wîborem” w
sprawie podziału Śląska Cieszyoskiego wg zasady
etnicznej;

4. • Naczelna Rada Ludowa w Poznaniu – na czele z
W. Korfantym; wydała ona odezwę mówiącą o
zjednoczeniu Polski i z żądaniem by Ententa
przyłączyła ziemie zaboru pruskiego do nowej RP;
• Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiejpowstał z 6 na 7 listopada 1918 roku w Lublinie,
stąd czasem zwany jest :rządem lubelskim” Na
czele stanęli: I. Daszyoski i J. Moraczewski.
Ogłosili oni manifest o powstaniu Polski jako
paostwa demokratycznego, powstałego z ziem
etnicznie polskich z dostępem do morza; oprócz
tego:

5. „Rząd lubelski”:
- Nie uznawał Rady Regencyjnej;
- Zapowiadał przeprowadzenie wyborów do sejmu
ustawodawczego, a wybory te miały byd
powszechne, tajne, proporcjonalne i równe;
- Ogłaszał wolnośd słowa, sumienia, zrzeszeo i
strajków;
- Ustalił 8-godzinny czas pracy;
- Zamierzał przeprowadzid upaostwowienie
przemysłu, lasów i majątków ziemskich;
- Zamierzał wprowadzid bezpłatne, powszechne i
obowiązkowe szkolnictwo.

6. Odzyskanie niepodległości przez
Polskę.
10 listopada do Polski z Magdeburga powrócił
Józef Piłsudski. Już 14 listopada Rada
Regencyjna oddała mu pełnię władzy i
rozwiązała się.
Misję sformowania rządu Piłsudski powierzył
działaczowi socjalistycznemu – Jędrzejowi
Moraczewskiemu (działaczowi „rządu
lubelskiego”)

7. 22 listopada 1918 roku Józef Piłsudski ogłosił się
Tymczasowym Naczelnikiem Paostwa, jednak
jego władza nie była uznawana przez paostwa
zwycięskiej koalicji, które za przedstawicielstwo
Polski uznawały Komitet Narodowy Polski na
czele z Romanem Dmowskim.
Jednak sytuacja kraju wymagała powołania władz,
które by były uznane przez wszystkie kraje
Europy.
W wyniku rozmów z Narodową Demokracją i
przedstawicieli Piłsudskiego, Moraczewski ustąpił
z funkcji premiera, a 16 stycznia 1919 roku na to
stanowisko został powołany Ignacy Paderewski.
Jego rząd miał charakter koalicyjny i został uznany
przez paostwa Ententy.

8. Wybory do Sejmu Ustawodawczego
W 1919 roku mają miejsce wybory do sejmu. Były
one powszechne ( tzn. mogli w nich brad udział
obywatele, którzy ukooczyli 21 rok życia). Za
posłów uznano byłych polskich deputowanych do
parlamentów: pruskiego, austriackiego i
rosyjskiego.
Podczas kadencji sejmu zaczęły tworzyd się różne
nowe partie polityczne: SDKPiL i PPS „Lewica”
połączyły się w Komunistyczną Partię
Robotników Polski (KPRP) oraz powstała nowa
partia – Chrześcijaoska Demokracja – Chadecja.
Największym jednak problemem był kwestia
ustalenia granic nowej RP.

9. Koncepcje granic paostwa.
• Wytyczenie granic RP było wielce
problematyczne, ponieważ nie można ich było
ustalid na zasadzie etnicznej. Ludnośd polska
zamieszkiwała tereny Królestwa Polskiego,
Wielkopolski, Pomorza Gdaoskiego, zaś
Kujawy, Warmie i Mazury oraz Śląsk
zamieszkiwali Niemcy, Ukraiocy, Białorusini,
Litwini oraz Żydzi.

10. Koncepcje granic
Najdokładniej opracowana koncepcję polskich
granic opracowała Narodowa Demokracja. Wg
niej w skład RP miał wejśd takie tereny jak Galicja,
większośd Śląska Cieszyoskiego, Górny Śląsk,
Wielkopolska, Pomorze Gdaoskie i pd. częśd Prus
Wschodnich oraz ziemie Królestwa Polskiego.
Endecja uważała ziemie byłego zaboru pruskiego i
Śląsk za najważniejsze dla Polski i gotowa była na
pewne ustępstwa na terenach wschodnich.
Zakładali oni bowiem, że II RP będzie paostwem z
przeważającym odsetkiem ludności polskiej, czyli,
że władzę w paostwie będzie sprawowała ludnośd
polska.

11. • PPS i partie skupione wokół Piłsudskiego,
wysuwały jednak koncepcję federacyjną, w myśl
której RP miałaby byd związkiem
równouprawnionych narodów, ale koncepcja
funkcjonowania federacji nigdy nie została
sprecyzowana. Zresztą była mało realna,
ponieważ wśród narodów Ukrainy, Litwy czy
Białorusi brakowało sił politycznych
opowiadających się za federacją z Polską.
Również wśród Polaków koncepcja ta zdobyła
zbyt małą liczbę zwolenników.

12. Polacy po latach okupacji i wojen pragnęli
paostwa, w którym byliby sami sobie
gospodarzami. Koncepcji federacyjnej był tez
przeciwna Narodowa demokracja.
W rzeczywistości żadna z opracowanych
koncepcji nie została przyjęta, ponieważ o
ostatecznym kształcie granic II RP
zadecydowały plebiscyty oraz działania
wojenne.

13. • Narodowe Święto Niepodległości – polskie
święto paostwowe, obchodzone co roku 11
listopada, dla upamiętnienia rocznicy
odzyskania przez Naród Polski niepodległego
bytu paostwowego w 1918 roku po 123 latach
od rozbiorów dokonanych przez Austrię, Prusy
i Rosję. Ustanowione w ostatnich latach II RP,
przywrócone w roku 1989. Jest dniem wolnym
od pracy.

14. • Odzyskiwanie przez Polskę niepodległości było
procesem stopniowym i wybór 11 listopada
jest dośd arbitralny. Uzasadnieniem może byd
zbiegnięcie się wydarzeo w Polsce z koocem I
wojny światowej na świecie (tego samego dnia
miała miejsce kapitulacja Niemiec na froncie
zachodnim).

15. Znaczenie dat:
• 5 listopada 1916 – wydanie aktu gwarantującego powstanie
Królestwa Polskiego, w bliżej nieokreślonych jeszcze granicach.
• 14 stycznia 1917 – rozpoczęcie działalności przez Tymczasową Radę
Stanu.
• 12 września 1917 – przejęcie obowiązków głowy paostwa przez
Radę Regencyjną.
• 7 października 1918 – ogłoszenie niepodległości Polski przez Radę
Regencyjną*2+.
• 25 października 1918 – powołanie rządu Józefa Świeżyoskiego.
• z 6 na 7 listopada 1918 – powstanie w Lublinie Tymczasowego
Rządu Ludowego Republiki Polskiej z Ignacym Daszyoskim na czele.
• 10 listopada 1918 – przyjazd Józefa Piłsudskiego do Warszawy.

16. cd. Znaczenie dat:
• 11 listopada 1918
• przekazanie przez Radę Regencyjną władzy wojskowej
(będącej częścią zwierzchniej władzy paostwowej) Józefowi
Piłsudskiemu. Piłsudski zostaje Naczelnym Dowódcą Wojsk
Polskich.
•
po pertraktacjach Piłsudskiego z Centralną Radą
Żołnierską wojska niemieckie zaczęły wycofywad się z
Królestwa Polskiego.
•
rozbrojenie w nocy niemieckiego garnizonu
stacjonującego w Warszawie.
•
objęcie nadburmistrzostwa miasta Poznania przez Polaka,
Jarogniewa Drwęskiego.

17. Cd. Znaczenia dat
•
•
•
•
•
•
•
12 listopada 1918 - Rada Regencyjna powierza Józefowi Piłsudskiemu misję
stworzenia rządu narodowego.
14 listopada 1918 – rozwiązanie się Rady Regencyjnej i przekazanie zwierzchniej
władzy paostwowej w ręce Józefa Piłsudskiego. Piłsudski zostaje głową paostwa
(na razie bez formalnego określenia nazwy urzędu).
15 listopada 1918 - Nr 204 „Monitora Polskiego” otrzymuje podtytuł „Dziennik
Urzędowy Republiki Polskiej”. Zmiana nazwy paostwa polskiego z „Królestwa
Polskiego” na „Republika Polska”.
17 listopada 1918 - Józef Piłsudski mianuje Jędrzeja Moraczewskiego prezydentem
ministrów Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej.
19 listopada 1918 – wojska niemieckie zakooczyły wycofywanie się z Republiki
Polskiej.
22 listopada 1918 – podpisanie dekretu o podstawach ustrojowych paostwa
polskiego. Józef Piłsudski obejmuje urząd Tymczasowego Naczelnika Paostwa.
27 grudnia 1918 – wybuch powstania wielkopolskiego w Poznaniu.

18. Dzieje obchodów
• Do 1937 PPS świętowała rocznicę niepodległości
7 listopada, na pamiątkę utworzenia
Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki
Polskiej.
• Dzieo 11 listopada ustanowiono Świętem
Niepodległości dopiero ustawą z 23 kwietnia
1937 roku, czyli prawie 20 lat po odzyskaniu
niepodległości i do czasu wybuchu II wojny
światowej święto obchodzono tylko dwa razy – w
roku 1937 i 1938.

19. cd. Dzieje obchodów
• Podczas okupacji hitlerowskiej w latach 1939–1944
oficjalne lub jawne świętowanie, podobnie jak i każde
inne przejawy polskości, było niemożliwe.
• W 1945 ustanowiono Narodowe Święto Odrodzenia
Polski, obchodzone 22 lipca, w rocznicę ogłoszenia
Manifestu PKWN (1944); zniesiono jednocześnie
Święto Niepodległości ustanowione w 1937. W PRL
wielokrotnie organizowane w całym kraju przez
opozycję manifestacje patriotyczne były tego dnia
brutalnie tłumione przez oddziały ZOMO, a ich
uczestnicy aresztowani przez Służbę Bezpieczeostwa.

20. cd. Dzieje obchodów
• Święto obchodzone 11 listopada zostało
przywrócone przez Sejm PRL-u IX kadencji ustawą
z 15 lutego 1989, lecz pod nieco zmienioną
nazwą: Narodowe Święto Niepodległości.
• Dzieo ten jest dniem wolnym od pracy. Główne
obchody, z udziałem najwyższych władz
paostwowych, odbywają się w Warszawie na
placu Józefa Piłsudskiego, przed Grobem
Nieznanego Żołnierza.