1. CEİT 254
Eğitimde Grafik ve Canlandırma

2. • İletişim Nedir?
• İletişim Süreci
• Bilgisayar Ortamında İletişim Süreci
• İletişim Araçları
• Grafik İletişimi Nedir?
• Tasarım Nedir?
• Grafik Tasarımı Nedir?
• Grafik Tasarımının Tarihçesi
• Tasarım Süreci
• Tasarım İlkeleri
• Tasarımın Görselleştirilmesi
• Taslak Çalışmasının Gelişim Evresi
İçindekiler

3. • Sözel ve görsel bilgilerin, iki sistem arasındaki akışı
olarak tanımlayabileceğimiz iletişim, insanı uzak ve
yakın çevresine bağlayan bir halkadır. Genel anlamda
iletişimin gerçekleşmesi için iki sistem gereklidir. Bu
sistemler, iki insan, iki hayvan, iki makine ya da bir insan
bir makine vb. gibi sistemler olabilir. Nitelikleri ne olursa
olsun iki sistem arasındaki bilgi alışverişini “iletişim”
olarak kabul edebiliriz.
• İyi bir ahçının, yapacağı yemeğin malzemelerini iyi
tanıması gerektiği gibi, Bir iletişim tasarımcısının da
iletişim sürecindeki parçaları bilmesi gerekir.
İletişim nedir?

4. • Gönderici »
• Mesaj »
• İletişim Aracı »
• Alıcı »
• Göndericiye Geribildirim
İletişim Süreci

5. • Bilgisayar ortamında sunulan eğitimlerdeki iletişim sürecine baktığımızda da
yukarıda sözü edilen beş unsurun yerlerine, aşağıdaki ifadeler gelebilir.
• Bilgisayar ( Gönderici » )
• Ders İçeriği ( Mesaj » )
• Görseller ( İletişim Aracı » )
• Kullanıcı ( Alıcı » )
• Etkileşim ( Göndericiye Geribildirim » )
Bilgisayar ortamında
İletişim süreci

6. • İletişimin bu beş aşamasının herhangi birinde yaşanan
problemler sürecin tamamlanamamasına ve iletişimin
sağlıklı gerçekleşmemesine yol açar.
• İletişim yeteneklerinin çoğu sonradan öğrenilir. Örneğin
Japonya’da doğan bir bebek Türkiye’de büyüdüğünde bir
Japon gibi değil, bir Türk gibi iletişim kurmayı
öğrenecektir. İletişimin nasıl kurulacağını öğrenmek için
yine iletişim kurulur. Bu tür iletişim etkinlikleri, anne-
baba, arkadaş çevresi sayesinde şekillenir.

7. • Bilişsel iletişim araçları: Sanal ortamda, bilgi
teknolojilerini kullanılarak gerçekleştirilen, bireysel veya
toplu iletişim araçlarıdır. Örneğin e-postalar, formlar,
chat'ler, messenger'lar,web kamera'lar, bloglar, vb.
• Görsel-İşitsel iletişim araçları: Göz ve Kulağımıza hitap
eden, multimedya teknolojilerini kullanan, iletişim
araçlarıdır. Örneğin tv, sinema, radyo, vb.
• Telekomünikasyon iletişim araçları: Göz ve kulağa hitap
eden, elektrik, elektronik / elektromanyetik, optik
teknolojileri kullanarak gerçekleştirilen iletişim
araçlarıdır. Örneğin telefon, cep telefonu, fax, telex, vb.
İletişim Araçları

8. • Kali-Grafik iletişim araçları: Yazı ve çizgi ile oluşturularak
formatlandırılan ve basım - yayım araçları ile yapılan
iletişimdir: Gazeteler, dergiler, afişler, el ilanları, tabelalar,
mektuplar, notlar, kitaplar,vb.
• Organizasyon iletişim araçları: Ekipler aracılığıyla
gerçekleştirilen , kişi veya topluma aktarılacak mesajları
tanıtım - eğlence - eğitim - gezme - tüketme adına ileten
etkinliklerin sağladığı iletişimin araçlarıdır: Fuarlar, event
marketing konserleri, defileler, konferans, vb.
• Sanatsal iletişim araçları: ister plastik, ister estetik olsun
hertürlü sanat faaliyeti veya sanatcı ile sağlanacak iletişimin
araçlarıdır: Dans, resim, müzik, şarkı, sergi, konser, tiyatro,
defile, heykel, seramik, animasyon, vb.

9. • Grafik, görsel olarak algılanan şeylerle yani görüntülerle
ilgili bir kavramdır. İletişim de her türlü bilginin insanlar
arası alışverişidir. Bu durumda grafik iletişim,
görüntülerden oluşan bilgilerin değiş-tokuşu olarak
tanımlanabilir.
Grafik İletişimi Nedir?

10. • İletişim yöntemi ya da aracı, farklı gereksinimlere bağlı olarak
değişebilir. Örneğin bazı durumlarda yeterli olmasına rağmen,
sözlü iletişim sınırlı bir iletişim aracıdır. Sözlü iletişim
sırasında yanlış anlamalar olabilmekte ve kelimeler,
düşünceler kolaylıkla unutulabilmektedir. Çünkü sözlü
iletişimde fikir ve düşünce alışverişini olanaklı kılacak bir
kayıt söz konusu değildir. Bir düşünce ve kavramın
kaydedilebilmesi için bir grafik iletişim sisteminin kurulmuş
olması gerekir. Gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerde grafik
imgeler önemli ve sürekli bir yere sahiptirler. Yazılar, resimler
ve fotoğraflar başlıca grafik iletişim araçlarıdır.

11. • Bir mesajın, açık, ekonomik ve estetik bir yolla iletilmesi
grafik iletişimin başlıca amacı ve başarı kriteridir. Burda
“ekonomik” kelimesiyle ifade edilmek istenen mesajın,
mümkün olduğu kadar az elemanla iletilebilmiş
olmasıdır. (Simple is the best) Bu aynı zamanda
iletişimin ve grafik tasarımında temel kurallarından
birisidir. Her grafik unsur, mesajın etkisini arttıracak
şekilde tasarlanmalıdır.

12. • Günümüz insanının çoğu hayati etkinlikleri, grafik
imgelerle iletişim kurabilme yeteneklerine bağlıdır.
Yaşadığımız dünyada bilgiler, kitap gazete, dergi, afiş,
broşür ve diğer görsel araçlarla okuyucuya ya da izleyici
kitlesine ulaşır. İlk kez gittiğimiz yerleri haritalar
sayesinde tanırız. Diş macununu el kreminden ayırt
etmek için ambalajındaki yazı, resim ya da fotoğraflardan
oluşan görsel bilgilere bakarız, tek yönlü, çift yönlü
yolları, erkekler, kadınlar tuvaletini, ya da park
edemeyeceğiz yerleri yine grafik imgelerin yol
göstericiliği ile öğreniriz.

13. • Kelime olarak günümüzde oldukça sık kullanılan ve
farklı disiplinler için bile benzer süreçler içeren bu
kavram için birden fazla tanım yapılabilir;
Tasarım Nedir?

14. • Tasarım, gerekli olanın araştırılmasıdır.
• Tasarım, belirli bir amaç gözeten yaratıcı bir eylemdir.
• Tasarım, zeka ve sanatsal yeteneğin ortak bir ürünüdür.
• Tasarım, bir problemin çözümü demektir.

15. • Değişik disiplinlerde çalışan tasarımcıların mutlaka
sanatsal yeteneğe sahip olmaları gerekmemektedir.
Tasarım çok kesin ama aynı zamanda da karmaşık bir
yapıya sahiptir. Ancak bir planlamanın olduğu yerde bir
tasarım olgusundan söz edilebilir. Örneğin akşam yemeği
yemek için hazırladığımız sofrada bile, tasarımla ilgili
bazı sorulara yanıt bulmak zorunda kalabiliriz.
• Bütün sanatların temelinde bir tasarım olgusu
bulunmaktadır. Tasarlama eylemi, oluşturulacak yapının
organizasyonu ile ilgili her türlü faaliyeti içerir.

16. • Grafik tasarım, görsel bir iletişim sanatıdır. En temel
işlevi de bir mesajı iletmektir. Aslında her grafik tasarım
ürünü, doğru ve etkili iletişim kurabilme gücü ile
değerlendirilmelidir. İletişim, grafik tasarımın varolma
sebebidir.
Grafik Tasarım Nedir?

17. • Grafik tasarım” terimi ilk kez 20. yüzyılın ilk yarısında
metal kalıplara oyularak yazılıp, çizilen ve daha sonrada
çoğaltılan görsel malzemeler için kullanılmıştır ve
teknolojinin gelişmesiyle bilgisayar dünyasında da yerini
almıştır.

18. • Tasarım bir problemin çözümü demektir. Grafik tasarım da iki
boyutlu yüzeylerdeki problemlerin çözümüyle ilgilenir.
Tasarımcı için tek bir çözüm yoktur; bir çok çözüm vardır.
Başka bir deyişle, bir grafik tasarım problemi çözümü için hiç
bir zaman tek doğru yoktur.
• Tasarım asla model, kalıp yapmak ya da süsleme yapmak
değildir. Tasarım, kendi içinde bir yapıya ve bu yapının
arkasında da bir planlamaya sahip olmalıdır.
• Grafik tasarımcı, sanat yapmayı hedeflemez, ama etkili bir
iletişim için sanatsal ifade biçimlerinden sürekli faydalanır.

19. • Grafik ve tasarımın tarihi, MÖ 14,000'lerde yapılmış
mağara resimlerine ve İÖ 4.yy'da yazının başlamasına
dayandırılabilir. Sonraları daha çok el yazması dini
içerikli kitaplar ilk yayınlar olacaktır. Johann
Gutenberg'in Avrupa'da 1450'lerde hareketli matbaa'yı
icadı ıle kitaplar yaygınlaşmaya başlamıştır. O
dönemlerde entelektüel düşünce, din etrafında
olduğundan ilk basılıp dağıtılmaya başlanan kitaplar
dinsel kitaplardır. Basılı yayınlar için harf ve metin
dizimi erken dönem grafik tasarım pratikleridir.
Grafik Tasarımının
Tarihçesi

20. • Asıl çıkış noktası ise; sanayileşme ve modern yaşama
geçiş ile, özellikle de fotoğrafın keşfi ile ortaya çıkan
İzlenimcilik ve Post-İzlenimcilik akımlarının sonrasında
başlamıştır. Çünkü resim sanatı farklı bir yöne ilerlemeye
başlamış ve grafik, afiş, ürün katalogları vb. öne çıkmaya
başlamıştır

21. • Gazetenin ortaya çıkmasıyla reklam ve tanıtım öne çıkmıştır.
Örneğin; ürün katalogları ilk önceleri fotoğraflarla değil gravür
baskılar ile yapılmaktaydı. İşlerin tanıtımını ve duyurusunu
yapan afişler de kendi içerisinde ayrı bir alan haline geliyordu.
Bu alanlarda ilk çalışanlar da grafiker, grafik sanatçısı veya
tasarımcı değil ressamlardı. Bu yüzden resimsel özellikleri
önde, tipografik özellikleri geri planda kalıyordu. Fakat baskı
tekniklerinin ilerlemesi, fotoğrafın geliştirilmesi ve
tipografinin önem kazanması ile özellikle afiş tasarımı ve
dolayısıyla grafik sanatlar resimden ayrı, tasarımın birer dalı
olarak ortaya çıkmıştır.

22. • Türkiye'de İbrahim Müteferrika ilk defa 14 Aralık 1727'de
Müteferrika Matbaası kurulmuştur. Burada basılan kitaplar
dünya kitap tarihine ve Osmanlı kültürü tarihine dair önemli
bilgiler vermektedir. Bu matbaada 1729-1742 tarihleri arasında
16 kitap basılmıştır. 1729'da "Vankulu Lugati" Arapça
harflerle ilk basılan kitaptır. Katip Çelebi'nin 1732'de basılan
"Cihannuma"sı içinde harita ve çizimler vardır. J. B
Holderman'ın "Grammaire Turque" kitabı 1730'da Osmanlı'da
Latin alfabesini kullanan ilk baskı olmuştur. 1732 yılında
basılan "Tarih-i Hind-i garbi" (Amerika'nin keşfi), Amerika
hakkında Müslüman bir yazar tarafından yazılan ilk kitaptır, 13
tahta baskı içerir.

23. • 1891-1896 arasında William Morris tasarladığı kitaplarla
zamanına göre çok başarılı grafik tasarım işler üretmiştir.
William Morris'in isleri, grafik tasarım için bir pazar olduğunu
göstermiştir. Bu dönemler tasarımın sanattan ayrılmaya
başladığı dönemlerdir. Ayrıca Münch pre-refaeritler ortaya
çıkımıştır. Bu pre-refaeritler; resimleri idealize edilmiş, hayali,
gerçek dışı kadın ve erkek tipolojisi, duygunun ve aşkın
yüceliğine yönelik resimlerdir. Bu resimlerde anlatım
yalınlaşmış, detaylar kaybolmuştur. İzleyenin baktığında
hemen anlayabilmesi amaçlanmıştır. Münch'ün resimleri de
grafik tasarım alanında yapılan ön hazırlık çalışmaları olarak
kabul edilmektedir.

24. • Birinci Dünya savaşı sonrasında 19.yy'ın sanat ve tasarım
görüşlerine tepki olarak yeni düşünceler oluşmaya
başlamıştır. 1919'da Almanya'nin Weimar şehrinde
kurulan Bauhaus okulu sanat ve tasarım alanında birçok
yeniliğin öncüsü olmuştur.
• Günümüzde Grafik tasarım büyük ölçüde bilgisayar
programları aracılığı ile yapılmaktadır

25. • Problemin Tanımı
• Bilgi Toplama
• Yaratıcılık ve Buluş Süreci
• Çözüm Bulma
• Uygulama
Tasarım Süreci

26. • Bir tasarım problemini çözümündeki ilk aşama , problemi
tanımlamaktır. Verilen konunu ne olduğunu tam olarak
anlama ve o konuyu benimseyebilmektir. Bir problemi
tanımlarken, sınırları zorlamak ve alışılmış düşünce
sistemlerine takılıp kalmamak gerekir.
Problemin Tanımlanması

27. • Yapılacak tasarımda bir hareket noktası bulabilmenin tek
yolu, problem hakkında mümkün oldukça çok bilgi
toplaya bilmektir.
Bilgi Toplama

28. • Tasarımcı yada tasarım öğrencisi, konu ile ilgili
araştırmalar yapıp gerekli bilgi ve verileri toplamışsa ve
bunları değerlendirebiliyorsa yaratıcılığa ulaşılabilir.
Yaratıcılık tasarımın en önemli bölümü sayılabilir.
• Yaratıcılıkta iki aşama olduğu söylene bilir. Tasarımcı
kağıda ilk eskizlerini karaladığında “dışavurumculu
yaratıcılık” aşamasındadır. Eskiz biraz daha ayrıntılı bir
hale getirildiğinde ise “üretken yaratıcılık” aşamasına
geçilmiş olur.
Yaratıcılık ve Buluş

29. • Yaratıcılık ve buluş süreci, problemin ortaya konması ve
olasılıkların araştırılmasına yönelik çalışmaları içerir.
Çözüm bulma ise bu olasılıklar hakkında bir karara
varılarak, araştırmanın sona erdirilmesidir. Çözüm olarak
seçilen olasılıklar, daha sonra ayrıntılı taslaklar halinde
hazırlanır.
Çözüm Bulma

30. • Tüm aşamalardan geçmiş olan tasarımın hazır hale
getirilmesi işlemidir.
Uygulama

31. Tasarım İlkeleri

32. • Çizgi: Düz yada kıvrımlı, sürekli yada kesik, grenli yada
keskin özelliklere sahip olabilir. Çizgiler karakterine yada
konumuna bağlı olarak bazı mesajlar iletebilir. Düşey
çizgi:saygınlık. Yatay çizgi: durgunluk. Kıvrımlı çizgi:
zafer. Diyalog çizgi: canlılık.
• Ton
• Renk : İzleyicide bir çok duygular uyandırabilir. Sıcak
renkler uyarıcı, soğuk renkler ise dinlendirici etkiye
sahiptir.
Tasarımın Hammaddeleri

33. • Doku: Bir yüzey üzerinde tekrarlara dayalı biçimsel bir
düzen bulunuyorsa orada bir dokunun varlığından söz
edilebilir.
• Biçim: Birçok çizginin bir arada bulunuşu, tek bir çizgi
içerisindeki dönüş ve kıvrımlar ile değişik tonların
oluşturduğu yüzeyler, bir tasarımda biçimi oluşturan
unsurlardır.

34. • Ölçü: Tasarım daima değişik ve belirli ölçülere sahip
görsel unsurların bir araya gelmesiyle oluşur.
• Yön: Bir tasarım üzerindeki çizgiler ve noktalar değişik
noktalara yönelerek bir hareket oluştururlar. Tasarımcı ,
vereceği etki doğrultusunda bu hareketi yönlendirmekle
yükümlüdür.

35. • Denge
• Orantı ve görsel hiyerarşi
• Görsel devamlılık
• Bütünlük
• Vurgulama
Tasarımın İlkeleri

36. • Görselleştirmenin ilk basamağı olan taslaklar, yaratıcı
düşünceleri yalınlaştırarak aktaran görsel notlar yada
kararlamalardır. Her taslak birer zihinsel alıştırmadır.
Taslak aşaması, tasarım sürecinin beklide en uzun
tutulması gereken kısmıdır.
Tasarımın
Görselleştirilmesi

37. • Taslak aşamasında yaratıcılığın bütün sınırları
zorlanmalı, bu çalışmalar belirli bir olgunluğa erişmeden
herhangi bir seçme yoluna gidilmemelidir. Taslaklar,
tasarımın görünümü hakkında üretim öncesinde bilgi
veren unsurlardır. Her tasarım için en az bir taslak
önceden hazırlanmalıdır.

38. • Taslaklar ilk önce karalamalardan yola çıkılarak
hazırlanır yani taslak hazırlamanın ilk aşaması
karalamalardır. Tasarımcı karalamaları arasında seçtiği
birkaç örneği biraz daha görsel hale getirir buna ön taslak
denir. Çalışmanın son aşaması ayrıntılı taslaklardır. Bu
taslaklarda iyice ayrıntıya girilir ve tasarım
görselleştirilmiş olur.
Taslak Çalışmasının
Gelişim Evresi

39. • Tasarım yaratıcılık ister. Sanatta yaratıcılık ise sanatın
kullandığı dilleri keşfedip öğrenip, onları kendi
amaçlarımız doğrultusunda organize edebilmemizle
orantılıdır.
Grafik Tasarımında
Yaratıcılık

40. • Tasarım da “ne için bu çalışmayı yapıyoruz” sorusu
hareketlerimizi yönlendiren başlıca çıkış noktasıdır.
Yapılan çalışmanın tasarım olabilmesi için işlevsellik
yükümlülüğünü taşıması gerekir. Aksi takdirde yapılan
çalışma başka bir şey olur. Bir tasarımcı elde edeceği
sonucu önceden saptamış olmayabilir. Duygu ve
sezgileriyle yola çıkar.

41. • Kullandığı mazlemeler ve yaratma esnasında yeniden
oluşan fiirler, duygular sonucu yönlendirilebilir. Çoğu
kez varılacak sonuç önceden saptanmış değil gibidir.
Tasarım yapmakla sanat eseri yaratmak arasında az çok
bir bağlantı vardır. Tasarım yapılırken her ne kadar
koşullu amaçlı bir durumla yola çıkılıyorsa da bütün bu
koşullarla beraber tasarım yapan kişinin kendini özgür
hissetmesi nesnelere, malzemelere hükmederek yeniden
şekillendirilmesi gerekir. Bu yönüyle onu biraz da sanatçı
bir kişilik olarak görürüz. Sanatçı eserini yaratırken
doğadan yola çıkar. Önce doğanın özüne iner. Bunun için
esaslı bir ayıklamaya gider ve eksiklikleri de kendisi
tamamlar.

42. • Genel anlamda yaratıcılık, geçmişteki tecrübelerin bazı
değişikliklerle yeniden düzenlenmesini sağlayan, bir
problemin çözümüne hizmet eden, orjinal bir çalışmayla
neticelenen yeni bir fikir veya nesnenin hasıl edildiği
zihni bir faaliyettir.

43. • Probleme karşı hassasiyet. Hataları, eksiklikleri,
tutarsızlıkları, düzensizlikleri, ihtiyaçları görebilmek,
• Belirli bir sürede amaca yönelik olarak çok sayıda ve
farklı boyutlarda fikir ortaya koyabilmek,
Yaratıcı düşünce ve yaratıcı
performansa katkıda bulunan zihni
özellikler:

44. • Öğrenilmiş bilgiyi yeniden sınıflandırma, yeniden
yorumlama aynı zamanda çeşitli fikirleri ortaya
koyabilme, bir kategoriden diğerine geçme,
• Bireyin değişmekte olan problem sitüasyonu ile başa
çıkabilmesi için düşüncesinin yönünü değiştirmesidir.
Esnek davranmak:

45. • Alışılmış yeni çözümleri veya fikirleri ortaya
koyabilmektir.
• Bilinenleri yeni şekillerle organize etmek, bilinen bir
objenin işlevini değiştirmek, yeniden inşa etmektir.
• Bir materyali veya fikri yeniden geliştirebilmek
farklılaştırabilmektir.
Orjinallik: