1. សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទកសិកមម
ROYAL UNIVERSITY OF AGRICULTURE
មហាវិទ្យាល័យវវជ្ជសាស្រសតសត្វ
FACULTY OF VETERINARY MEDICINE
យ៉ា ត្ យ៉ាង់
YAT YONG
សិកាពីបរាសិត្វៅកនុងស្រកពះ វ ះវវៀន្វោវៅ
ស្រសុកស្រាសាទ្យាគង វេត្តវសៀមរាប
STUDY ON GASTROINTESTINAL PARASITES IN
CATTLE AT PRASAT BAKONG DISTRICT, SEIM
REAP PROVINCE
ថ្ននក់បរិញ្ញាបស្រត្ ជ្ំនាន្់ទ្យី ៦ គវស្រោងវសនើសំស្រសាវស្រាវ
(២០១២ - ២០១៦) ភនំវពញ ខេ.... ឆ្ន ំ២០១៦

2. ស្រពះរាាណាចស្រកកមពុា
ស្រកសួងកសិកមម រក្ខាស្របោញ់ ន្ិងវន្សាទ្យ ាត្ិ សាសនា ស្រពះមហាកសស្រត្
សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទកសិកមម 3
មហាវិទ្យាល័យ វវជ្ជសាស្រសតសត្វ
3
គវស្រោងវសនើសំស្រសាវស្រាវ
RESEARCH PROPOSAL
សិកាពីបរាសិត្វៅកនុងស្រកពះ វ ះវវៀន្វោវៅ ស្រសុកស្រាសាទ្យាគង វេត្តវសៀមរាប
STUDY ON GASTROINTESTINAL PARASITES IN CATTLE AT PRASAT
BAKONG DISTRICT, SEIM REAP PROVINCE
គណៈកមមក្ខរស្របធាន្បទ្យ
អ្នកដឹកនាំ ......៖ សាស្រសាតចារយរង ឌក វេង ..........................
ជ្ំន្ួយក្ខរ ៖ សាស្រសាតចារយរង ខែម ផារា៉ា ត្ ...........................
៖ វោក ធឹង គជ្ ..........................
ស្រពឹទ្យធបរស ៖ សាស្រសាត ចារយបណឌ ិត្ កង ស្រកឹសាន ...........................
ថ្ននក់បរិញ្ញាបស្រត្ ជ្ំនាន្់ទ្យី ៦ គវស្រោងវសនើសំស្រសាវស្រាវ
(២០១២- ២០១៦) ភនំវពញ ខេ....... ឆ្ន ំ២០១៦
អ្ន្ញ្ញាត្ឱ្យសិកាស្រសាវស្រាវ
សាកលវិទ្យាក្ខរ
ថ្ងៃទ្យី.......ខេ........ឆ្ន ំ២០១៦

3. បញ្ជីោត្ិក្ខ
ទ្យំព័រ
ជ្ំពូក ១ វសចកតីវ្តើម
១.១ លកាណៈទ្យូវៅ........................................................................................................................................... ១
១.២ មូលវែត្ថ្ន្ក្ខរសិកា...................................................................................................................................... ១
១.៣ វោលបំណងថ្ន្ក្ខរសិកា................................................................................................................................... ២
១.៤ ទ្យំែំថ្ន្ក្ខរសិកា ......................................................................................................................................... ២
ជ្ំពូក ២ សោារ ន្ិងវិធីសាស្តសតថ្ន្ក្ខរស្រសាវស្រាវ
២.១ សាាន្ភាពទ្យូវៅ ន្ិង ទ្យីតំងភូមិសាស្រសត...........................................................................................................................៣
២.១.១ លកាណៈទ្យូវៅរបស់ស្រសុកស្រាសាទ្យាគង..............................................................................................................៣
២.១.២ លកាណះអាក្ខសធាត្.......................................................................................................................... ៤
២.២ សោារៈស្រសាវស្រាវ......................................................................................................................................... ៤
២.២.១ សោារសស្រោប់វស្របើកនុងក្ខរយកោមក................................................................................................................ ៤
២.២.២ សោារសស្រោប់ពិន្ិត្យោមក...................................................................................................................... ៥
២.២.៣ សូលយសយុងសស្រោប់ពិវសាធន្៍................................................................................................................... ៥
២.២.៤ ឧបករណ៍វអ្ឡិចស្រត្ូន្ិច......................................................................................................................... ៥
២.៣ វិធីសាស្តសតស្រសាវស្រាវ....................................................................................................................................... ៥
២.៣.១ វិធីសាស្តសតវស្រជ្ើសវរើសសំណាក .................................................................................................................... ៥
២.៣.២ វិធីសាស្តសតយកោមក.......................................................................................................................... ៨
២.៣.៣ វិធីសាស្តសតខងរកាោមក........................................................................................................................ ៨
២.៣.៤ បវចេកវទ្យសវិភាគ Mc Master: Modified Mc Master Technique ........................................................... ៨
២.៣.៥ ក្ខរស្របមូលទ្យិន្នន្័យ............................................................................................................................ ៩
២.៣.៦ ក្ខរវិភាគទ្យិន្នន្័យ............................................................................................................................. ៩
ជ្ំពូក ៣ លទ្យធ្លរំពឹងទ្យក ន្ិង ខ្ន្ក្ខរសកមមភាព
៣.១ លទ្យធ្លរំពឹងទ្យក........................................................................................................................................ ១០
៣.២ ខ្ន្ក្ខរសកមមភាព ...................................................................................................................................... ១០
៣.៣ គវស្រោងងវិក្ខរចំណាយ ................................................................................................................................... ១១
បណាា ល័យសាស្តសត

4. 1
១.១ លកាណៈទ្យូវៅ
បចេុបបន្នស្របវទ្យសកមពុាាស្របវទ្យសមួយខដលកំពងអ្ភិវឌឍន្៍ ខដលោន្កំវណើន្ស្របាជ្ន្ពីមួយឆ្ន ំវៅមួយឆ្ន ំវកើន្វឡើងាលំដាប់ ខដលាវែត្វធេើឲ្យត្ស្រមូវក្ខរខាងខ្នកចំណីអាហារយ៉ាងខាល ំង។
វាាស្របវទ្យសមួយខដលសាិត្វៅកនុងត្ំបន្់ស្រត្ូពិចខដលោន្លកាណៈអាក្ខសធាត្វដៅវែើយវសើម ាន្្ៅល់ន្ូវលកាេណៅ អាក្ខសធាត្សមស្រសបសស្រោប់វិស័យកសិកមមរួមោន្ក្ខរដាំដះស្រសូវ ន្ិងក្ខរចិញ្េឹមសត្វាវដើម។
ដូចវន្ះរាជ្រដាាភិាលាន្កំណត្់វិស័យកសិកមមាវិស័យអាទ្យិភាពទ្យី១ ន្ិងាមូលដាាន្ស្រគិះកនុងក្ខរអ្ភិវឌឍន្៍ស្របវទ្យសវទ្យៀត្្ង។ ចំខន្កឯក្ខរចិញ្េឹមសត្វវោវដើរត្ួនាទ្យីយ៉ាងសំខាន្់វៅកនុងវសដាកិចេស្រគួសារកសិករខេមរតំងពីយូលង់ណាស់
មក វែើយាពិវសសកនុងវិស័យកសិកមម ន្ិង ក្ខរដឹកជ្ញ្ជូន្។ពួកវគមិន្ស្រត្ឹមខត្្តល់មហូបអាហារាសាច់វដាយផាទល់ប៉ាវណាា ះវទ្យ ពួកវគក៏ាន្្តល់មវធាាយគន្លឹះដ៏សំខាន្់ៗចំវ ះវិស័យកសិកមមន្ិងក្ខរអ្ភិវឌឍជ្ន្បទ្យ ថ្ន្ស្របវទ្យសកំ
ពងអ្ភិវឌឍន្៍្ងខដរ។ សស្រោប់កសិករត្ូចតចាវស្រចើន្ វោ គគាស្របភពខត្មួយគត្់ថ្ន្សាច់ស្រាក់ វដើមបីទ្យិញធន្ធាន្សស្រោប់្លិត្កមមដំណាំ ស្រោប់ពូជ្ ជ្ី ន្ិង ថ្នន ំសោលប់សត្វលអិត្។ ស្រាក់ចំណូលពីវោស្រកបីវន្ះ្ងខដរ ោន្ទ្យួនាទ្យី
សស្រោប់ទ្យិញសោារៈមួយចំន្ួន្ខដលកសិករមិន្អាចវធវើវដាយ េលួន្វគផាទល់ បង់ថ្ងលសាោ ថ្នន ំវពទ្យយ ន្ិងបង់ពន្ធ។ វោគគាទ្យន្បំរងសំខាន្់មួយ ខដលាន្កសាង វឡើងវៅកនុងវពលវវោលអ សស្រោប់វស្របើស្រាស់វៅវពលខដលដំណាំមិន្
ទ្យទ្យួលាន្្លលអ ចំណាយកនុងពិធីមងគលក្ខរ មន្ទីរវពទ្យយ ឬថ្ងលសាោវៅមហាវិទ្យាល័យាវដើម (Maff, 2014)។ ស្របវទ្យសកមពុាាស្របវទ្យសមួយខដលោន្លកាណៈអ្ំវណាយ្លខាងវិស័យកសិកមម
ស្របាជ្ន្ាស្របោណ ៨០% ស្របកបរបរកសិកមម ន្ិងាកសិករវៅតមត្ំបន្់ជ្ន្បទ្យ ចិញ្េឹមសត្វ ដូចា ស្រជ្ូក វោ ស្រកបី ោន្់ ទា សស្រោប់ាចំណីអាហារ ន្ិងមួយចំន្ួន្សស្រោប់ លក់ដូរ វដើមបីវលើកកមពស់កស្រមិត្ជ្ីវភាពស្រគួសារ ។
ក្ខរចិញ្េឹមវោ ន្ិងស្រកបី ាក់ខសតង កនុងឆ្ន ំ ២០១៣ ចំន្ួន្វោទ្យូទាំងស្របវទ្យសោន្ស្របោណាង ៣.៤ ោន្កាល ន្ិងស្រកបីចំន្ួន្ ០.៦ោន្កាល ។(សាិត្ិកសិកមម.២០១៣) ។
វេត្តវសៀមរាបាវេត្តមួយខដលសមបូរវៅវដាយត្ំបន្់េពង់រាបវែើយស្របាជ្ន្ន្ិយមចិញ្េឹមសត្វវោ ស្រកបី ។ពួកោត្់ភាគវស្រចើន្ន្ិយម ចិញ្េឹមវដាយស្របខលងវចាលវអាយសីវមមវៅតមវាលបឹង(រដូវស្រាំង) ឬ
ស្រចូត្វមមវអាយវាសី ន្ិងវស្របើចំវបើងាចំណីមូលដាាន្ ជ្ួន្ក្ខលវអាយសីចំណីបខន្តម ដូចាវដើមវចក ន្ិងកន្ទក់ាវដើម។ ក្ខរចិញ្េឹមសត្វោន្ក្ខររើកចំវរើន្គួរក្ខត្់សោគល់ ប៉ាខន្ត
ក្ខរចិញ្េឹមសត្វរបស់ពួកោត្ស្របកបវៅវដាយភាពេវះអ្នាម័យខដលាបញ្ញហវចាទ្យខដលនាំវអាយវកើត្ជ្ំងគនានា ។
ជ្មៃគបងកវឡើងវដាយពពួកបរាសិត្វៅខត្ាឧបសគគមួយកនុងចំវណាមឧបសគគវ្សងៗវទ្យៀត្វលើ្លិត្កមមសត្វចំវ ះសត្វទ្យំ រវអ្ៀងកនុងត្ំបន្់ស្រត្ូពិច (សម សាមត្ ២០១១) ។វលើសពីវន្ះវៅវទ្យៀត្ោន្បរាសិត្មួយ
ចំន្ួន្វធវើឱ្យសត្វោន្ជ្មៃគន្ិងអាចេលងពីសត្វវៅមន្សស វដាយសារក្ខររស់វៅាមួយសត្វោមន្អ្នាម័យ។ ខដលនាំឱ្យោន្ក្ខរវលើកយកស្របធាន្បទ្យខដលសតីអ្ំពី “ សិកាពីបរាសិត្វៅកនុងស្រកពះវ ះវវៀន្វោវៅ ស្រសុកស្រាសាទ្យាគង
វេត្តវសៀមរាប ” ។
១.២ មូលវែត្ថ្ន្ក្ខរសិកា
វដាយសារវមើលវ ើញសាាន្ភាព ថ្ន្ក្ខរចិញ្េឹមសត្វកនុងវេត្តវសៀមរាប ោន្លកាណៈអ្ន្់ងយ ន្ិងោន្ជ្មៃគនានា្ទុះវឡើងាវរើយៗ វែើយស្របាពលរដាមិន្ខាវយេវល់ពីបញ្ញហសត្វរបស់ពួកោត្់ប៉ានាមន្វទ្យ វទ្យើបសត្វរបស់
ោត្់មិន្ោន្ក្ខរលូត្ោស់ធំធាត្់ាន្លអ ។ម៉ាាងវទ្យៀត្ស្របាកសិករន្ិយមក្ខរចិញ្េឹមវោ វស្រ ះខត្ត្ំថ្លវៅ វលើទ្យី្ារោន្សាាន្ភាពលអស្របវសើរ ន្ិង ាស្របភពដ៏សំខាន្់កនុងក្ខរ្ៅល់ាកំោំងអ្ូសទាញវៅ
ទ្យីជ្ន្បទ្យខដលមិន្អាចេវះាន្វឡើយ ។វែើយចំខន្កឯក្ខរវស្រជ្ើសវរើសពូជ្វោ ពំទាន្់ាន្លអវទ្យ រើឯបវចេកវទ្យសកនុងក្ខរចិញ្េឹមន្ិងក្ខរខងទាំ វៅោន្ កំរិត្ទាបវៅវឡើយវែើយវិធាន្ក្ខរក្ខរ រ ន្ិង
ក្ខរពាាលមិន្ទាន្់ោន្ក្ខរយល់ដឹងទ្យូលំទ្យូោយវដាយសារខត្មូលវែត្វន្ះវែើយវទ្យើបេ្ុំវលើកយកស្របធាន្បទ្យវន្ះមកសិកា ។
១.៣ វោលបំណងថ្ន្ក្ខរសិកា
▬ កំណត្់ពីកស្រមិត្រាលដាលថ្ន្ជ្មៃគខដលបងកវឡើងវដាយពពួកបរាសិត្
▬ ខសវងរកស្របវភទ្យបរាសិត្ខដលោន្វត្តោន្វៅកនុងស្រកពះវ ះវវៀន្វោ
១.៤ ទ្យំែំថ្ន្ក្ខរសិកា
វដាយសារខត្ជ្មៃគខដលបងកវដាយបរាសិត្វលើវោោន្វស្រចើន្ស្របវភទ្យ ន្ិងោន្ក្ខរពិាកកនុងក្ខរសិកាវទ្យៀត្្ងវនាះ មា៉ា ងវទ្យៀត្វដាយសារខត្វពលវវោេលី ន្ិងចំវណះដឹងោន្កស្រមិត្ទាប
វទ្យើបេ្ុំសវស្រមចចិត្តវលើកយកខត្ជ្មៃគខដលបងកវដាយបរាសិត្កនុងស្រកពះវ ះវវៀន្មួយមកសិកាវធវើក្ខរពិវសាធន្៍ ។វែើយក្ខរសិកាវន្ះ វយើងន្ឹងវធវើរយៈវពល ៣ខេ គគចាប់វ្តើមពីខេ…… ដល់ ខេ…… ឆ្ន ំ ២០១៦ ។
វដាយវធវើក្ខរសិកាស្រសាវស្រាវខត្វៅកនុង ំពីរប៉ាវណាា ះវៅកមុងស្រសុកស្រាសាទ្យាគងគគ ំ កស្រនាទ ំង ន្ិង ំ បល័ងក វែើយកនុងមួយ ំ យក ២ភូមិ ន្ិងវស្រជ្ើសវរើសវោសរបចំន្ួន្ ៩០ កាល វចញពីចំន្ួន្ ំទាំងពីរវនាះ
វដើមបីវធវើក្ខរសិកា ។
ជ្ំពូក ១
វសចកតីវ្តើម

5. 2
ជ្ំពូក ២
សោារ ន្ិងវិធីសាស្តសតថ្ន្ក្ខរស្រសាវស្រាវ
២.១ សាាន្ភាពទ្យូវៅ ន្ិង ទ្យីតំងភូមិសាស្រសត
វេត្តវសៀមរាប គគាវេត្តមួយខដលសំខាន្់ាងវគកនុងចំវណាម វេត្តទាំង ២៤ របស់ស្រពះរាជ្ណាចស្រកកមពុា ោន្ចំងាយ ៣១៤គីឡូខម៉ាស្រត្ ពីរាធាន្ីភនំវពញ វដាយវធវើដំវណើរតម្លូវាត្ិ វលេ ៦។
វេត្តវសៀមរាបោន្ថ្្ទដីទាំងអ្ស់គគ ១០២៩៩ គីឡូខម៉ាស្រត្ក្ខវរ៉ា ន្ិងោន្ស្របាជ្ន្សរបចំន្ួន្ ៨៩៦៣០៩ នាក់ ។ (ជ្ំវរឿន្ ២០០៨)
វេត្តវសៀមរបោន្ស្រពំស្របទ្យល់ាប់ន្ឹងវេត្តមួយចំន្ួន្ដូចា៖
▬ ខាងវជ្ើងាប់ន្ិងវេត្តឧដៅោន្ជ្័យន្ិងវេត្តស្រពះវិហារ
▬ ខាងវកើត្ាប់ន្ិងវេត្តកំពងធំន្ិងវេត្តស្រពះវិហារ
▬ ខាងត្បូងាប់ន្ិងវេត្តាត្់ដំបង ន្ិងបឹងទ្យវន្លរសាប
▬ ខាងលិចាប់ន្ឹងវេត្តបនាទយោន្ជ្័យ។
២.១.១ លកាណៈទ្យូវៅរបស់ស្រសុកស្រាសាទ្យាគង
ស្រសុកស្រាសាទ្យាគង ាស្រសុកមួយខដលវៅកនុងចំវនាមស្រសុកទាំង ១២ ថ្ន្វេត្តវសៀមរាប។ ស្រសុកស្រាសាទ្យាគង ោត្សន្ធឹងតមបវណាត យ្លូវាត្ិវលេ ៦ វែើយោន្ចំងាយពីទ្យីរួមវេត្តវសៀមរាបស្របខវង ១៥
គីឡូខម៉ាស្រត្ ។
▬ ខាងវជ្ើងាប់ ន្ឹងស្រសុកបនាទយស្រសី
▬ ខាងត្បូងាប់ ន្ឹងបឹងទ្យវន្លសាប
▬ ខាងលិចាប់ ន្ឹងស្រកុងវសៀមរាប
▬ ខាងវកើត្ាប់ ន្ឹងស្រសុកសូស្រទ្យន្ិគម
ក្ខរចះយកសំណាក ស្រត្ូវវធវើវឡើងកនុងស្រសុកស្រាសាទ្យាគង វេត្តវសៀមរាប ខដលស្រត្ូវវស្រជ្ើសវរើសយកចំន្ួន្ ២ ំវដាយកនុង ១ ំ យក ២ ភូមិសំរាប់យកសំណាកវដើមបីវធវើក្ខរសិកាស្រសាវស្រាវ
ន្ិងសំរាប់វធវើក្ខរពិវសាធន្៏ គគវធវើវឡើងកនុងមន្ទីរពិវសាធន្៏ បរាសិត្សាស្រសតខ្នកស្រសាវស្រាវសវមៅច ែន្ ខសន្ ថ្ន្សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទកសិកមម (DRE) ។
 ខ្ន្ទ្យី វេត្តវសៀមរាប៖
២.១.២ លកាណៈអាក្ខសធាត្
វេត្តវសៀមរាប ក៏ដូចាវេត្តដ៏ថ្ទ្យវទ្យៀត្ខដរ ខដលសាិត្វៅកនុងស្របវទ្យសកមពុាវយើងវាោន្អាក្ខសធាត្វដៅវែើយវសើម ខដលទ្យទ្យួលឥទ្យធិពល េយល់មូសងវសា ន្ិងមូសងស្រាំង។ ឥទ្យធិពលវន្ះបវងកើត្វអាយោន្រដូវពីរគគ៖
ំបល័ងក
ំកស្រនាទ ំង
ស្រសុកស្រាសាទ្យាគង

6. 3
- រដូវវសា : ោន្រយៈវពល៦ខេគគចាប់ពីខេឧសភា ដល់ខេត្ោ។
- រដូវស្រាំង : ោន្រយៈវពល៦ខេគគចាប់ពីខេវិចឆិក្ខ ដល់ខេវមសា។ កនុងរដូវវន្ះខចកាកូន្រដូវពីរត្ូចៗវទ្យៀត្គគ រដូវរំវែើយ ន្ិងរដូវវដៅ ។
២.២ សោារស្រសាវស្រាវ
២.២.១ សោារសស្រោប់វស្របើកនុងក្ខរយកោមក
ក្ខរយកវត្ាុវិភាគស្រត្ូវក្ខរសោារៈមួយចំន្ួន្ដូចា៖
- សាឡុងសស្រោប់ដាក់វោ
- ងង់ាលសទិច
- វស្របងឆ្ ឬ វា៉ា យសាលីន្
- ែវគត្មិន្រលប់ សស្រោប់សរវសរវលេសោគល់វលើងង់ដាកោមក
- វសៀវវៅន្ិងប៊ិចសស្រោប់កត្់ស្រត
- ធងទ្យឹកកកខដលោន្ទ្យឹកកកស្រសាប់
- វស្រសាមថ្ដ ន្ិងោ៉ាស់
២.២.២ សោារសស្រោប់ពិន្ិត្យោមក
- ជ្ញ្ជីងវអ្ឡិចស្រត្ូន្ិក សស្រោប់ងលឹងោមក
- ខកវជ្័រចំណះ ១០០ម.ល សស្រោប់ដាក់កូរោមក
- កខស្តញ្ជងវស្រចាះសូលយសយុង
- ោ៉ាស់ ន្ិងវស្រសាមថ្ដ
- បន្ទះវ ើសស្រោប់កូរោមក
- ខកវស្រកិត្ ន្ិងពីខប៉ាត្
- ចងកឹះជ្័រសស្រោប់កូរសូលយសយុងោមកវអាយវសមើសាច់
- កញ្េក់ឡាម
- Mc Master slide ន្ិងវជ្ើងទ្យំរ Slide
- ស្របដាប់បូមសូលយសយុងោមក ។
២.២.៣ សូលយសយុងសស្រោប់ពិវសាធន្៍
- ទ្យឹកធមមត
- សូលយសយុងអ្ំបិលខេអត្ (Nacl ៤០០ ស្រក្ខម + ទ្យឹក ១ លីត្)
- ទ្យឹកបិទ្យ ន្ិងសូលយសយុងកលរ
២.២.៤ ឧបករណ៍វអ្ឡិចស្រត្ូន្ិច
- មីស្រកូទ្យសសន្៍ (Microscope)
- ោ៉ាសីន្ងត្ (Camera)
- Counter
- ោ៉ាសីន្បងវិល (Centrifuger)

7. 4
២.៣ វិធីសាស្តសតស្រសាវស្រាវ
២.៣.១ វិធីសាស្តសតវស្រជ្ើសវរើសសំណាក
ក្ខរវស្រជ្ើសវរើសសំណាក គគវធវើវឡើងវដាយខ្អកវលើចំន្ួន្សត្វវោសរបតមភូមិន្ីមួយៗ វដាយស្រត្ូវវស្រជ្ើសវរើសវោខដលវៅកនុង ំចំន្ួន្ ២វនាះគគវៅកនុង ំកស្តនាទ ំង ន្ិង ំបល័ងក។
ាមួយោនវនាះខដរ ំកស្រនាត ំងស្រត្ូវាន្វស្រជ្ើសវរើសយកចំន្ួន្ ២ភូមិកនុងចំវណាមភូមិទាំងអ្ស់វដើមបីយកមកវធវើក្ខរសិកាវនាះោន្ ភូមិ...... ន្ិង ភូមិ...... ចំខន្កឯ ំបល័ងក ាន្វស្រជ្ើសវរើសយកចំន្ួន្ ២
ភូមិកនុងចំវណាមភូមិទាំងអ្ស់វៅកនុង ំខដលស្រត្ូវវលើកយកមកវធវើក្ខរសិការួមោន្ ភូមិ..... ន្ិងភូមិ.... វែើយចំន្ួន្វោខដលស្រត្ូវយកោមកវចញពីភូមិោន្ចំន្ួន្ទាំងអ្ស់ ៤ ភូមិ ។
តរាង ២.៣.១ ៖ ចំន្ួន្វោតមភូមិន្ីមួយៗ
 វដាយអ្ន្វត្តន្៏តមរូបមន្តខដលាន្ដកស្រសង់វចញពី (Thrusfield, 2007).
n : ចំន្ួន្ ឫទ្យំែំសំណាកខដលស្រត្ូវយក(Required Sample Size)
Pexp : ស្រពគវា៉ា ឡង់សាមន្ទ្យកាមន្ (Expected Prevalence)
d : ភាពាក់ោក់ដាច់ខាត្ខដលស្រាថ្ននចង់ាន្
(Desired Absolute Precision)
Z : អ្ស្រតា៉ាន្់ស្របោណថ្ន្ករណី
វដាយ Z : ៩៥% ឫវសមើ ១.៩៦
Pexp : ៥០% ឫវសមើ ០.៥០
d : ១០% ឫវសមើ ០.១០
n =
(១.៩៦)២០.៥0(១−០.៥0)
(០.១០)២
= ៩៦
ក្ខរា៉ាន្់សាមន្សំណាកខដលស្រត្ូវយក ស្របសិន្វបើចំន្ួន្ចំន្ួន្សត្វសំរាប់យកមកវធវើក្ខរសិកាោន្ចំន្ួន្ត្ិច ចំន្ួន្សំណាលក៏ោន្ត្ិចខដរ វៅកនុងកំរិត្ភាពវជ្ឿាក់ដូចោន
ដូចវន្ះក្ខរខកត្ស្រមូវោន្កំណត្់ដូវចនះវយើងអាចវធវើ តមរូមមន្តខដលាន្ដកស្រសង់វចញពី (Thrusfield, 2007).
ល.រ ំ ភូមិ
ចំន្ួន្វោ
តមភូមិ
១
កស្រនាទ ំង
២
៣
បល័ងក
៤
សរប ២ ៤
n =
𝑍2
𝑃𝑒𝑥𝑝(1− 𝑃𝑒𝑥𝑝)
𝑑2

8. 5
nadj : ាសំណាកសរបខដលស្រត្ូវយកោមក
N : ាចំន្ួន្វោសរបវៅត្ំបន្់វោលវៅ
n : ចំន្ួន្ ឫទ្យំែំសំណាកខដលស្រត្ូវយកខ្អកចំន្ួន្សត្វោមន្ខដន្កំណត្់
វដាយ N : ១៤៩៤ កាល
n : ៩៦
 ក្ខរខបងខចកអាយន្ិងវភទ្យសត្វវៅតមភូមិ Stratified Sampling Method
វយងតមសាិត្ិសត្វវោស្របចាំ ឆ្ន ំ ២០១៤ កនុងស្រសុកស្រាសាទ្យាគងខដលវៅកនុង ំ កស្រនាទ ំងន្ិង ំបល័ងក ោន្ ចំន្ួន្សត្វវោសរប .......កាល ខដលវៅកនុងវនាះោន្អាយចាប់ពី ៣ឆ្ន ំចះ ន្ិង
៣ឆ្ន ំវឡើងន្ិងខបងខចកតម ំ ភូមិ អាយ របស់សត្វវទ្យៀត្ខដលាន្ខបងខចកដូចតរាងខាងវស្រក្ខម៖
តរាង ២.៣.២ ៖ ចំន្ួន្វោតម ំ ភូមិន្ីមួយៗ (សាិត្ិសត្វវៅកនុងស្រសុកស្រាសាទ្យាគង)
 ចំន្ួន្សំណាកតមអាយ (៣ឆ្ន ំចះ ន្ិង ៣ឆ្ន ំវឡើង)
%វោតមអាយ៣ឆ្ន ំចះ =
វោអាយ៣ឆ្ន ំចះសរប
វោសរបវៅត្ំបន្់វោលវៅ
× ១០០
ល.រ ំ ភូមិ
ចំន្ួន្វោ
តមភូមិ
អាយ ៣ឆ្ន ំចះ អាយ៣ឆ្ន ំវឡើង
ញី វមមល ញី វមមល
១
កស្រនាទ ំង
២
៣
បល័ងក
៤
សរប ២ ៤
𝑛 𝑎𝑑𝑗 =
N x n
𝑁 + 𝑛
𝑛 𝑎𝑑𝑗 =
១៤៩៤ × ៩៦
១៤៩៤ + ៩៦
= ៩០ កាល
ចំន្ួន្សំណាកតមអាយ៣ឆ្ន ំចះ =
%វោតមអាយ៣ចះ × ចំន្ួន្សំណាកខដលស្រត្ូវពិវសាធន្៍
១០០
ចំន្ួន្សំណាកតមអាយ៣ឆ្ន ំវឡើង =
%វោតមអាយ៣វឡើង × ចំន្ួន្សំណាកខដលស្រត្ូវពិវសាធន្៍
១០០
វោតមអាយ៣ឆ្ន ំវឡើង =
វោអាយ៣ឆ្ន ំវឡើងសរប
វោសរបវៅត្ំបន្់វោលវៅ
× ១០០

9. 6
តរាង ២.៣.៣ ៖ ចំន្ួន្វោខដលស្រត្ូវយកោមកតមភូមិន្ីមួយៗតម Stratified Sampling
ល.រ ំ ភូមិ អាយ ៣ឆ្ន ំចះ អាយ៣ឆ្ន ំវឡើង ចំន្ួន្វោយកោមក (កាល)
១
កស្រនាទ ំង
២
៣
បល័ងក
៤
សរប ២ ៤ កាល
២.៣.២ វិធីសាស្តសតយកោមក
កនុងក្ខរយកោមក វដើមបីធានាាន្វៅសវត្តិភាពរបស់េលួន្វយើងខដលាអ្នកវធវើក្ខរស្របត្ិបត្តិ ន្ិងអ្នកសែក្ខរាមួយ វយើងស្រត្ូវអ្ន្វិត្តន្៍តមវោលក្ខរដូចខាងវស្រក្ខម៖
- មន្ដំបូងវយើងស្រត្ូវដឹកវោបញ្េូលកនុងសាឡុងវដើមបីងាយស្រសួលកនុងក្ខរលូកយកោមកតមទាវធំ ។
- ក់វស្រសាមថ្ដ រួចោបវស្របងរំអ្ិល Paraffin ឬក៏វា៉ា យវសលីន្ បន្តិចវដើមបីឲ្យរអ្ិលងាយស្រសួលលូកយកោមក ។
- ោមកខដលលូកាន្ស្រត្ូវដាក់កនុងងង់ាលសទិច ន្ិងសរវសរវលេកូដចំណាំកំឲ្យស្រចលំ ។
- ចំវ ះវោវកមងមិន្ទាន្់កលុសវយើងោន្ក្ខរពិាកកនុងក្ខរយកោមកវដាយលូក ដូចវន្ះវទ្យើបវយើងយកោមកខដលវាស្រជ្ុះភាលមៗ វដើមបីវជ្ៀសវាងកំវអាយោន្ាប់ដីោន្វមវរាគវ្សងៗ ។
- ាទ្យូវៅក្ខរយកោមកវោស្របស្រពឹត្តវៅវៅវពលស្រពឹក ឬវពលរវសៀល ។
- ចំវ ះបរិោណោមកវិញយកស្របខែលា ២០ វៅ ៣០ ស្រក្ខម ។
២.៣.៣ វិធីសាស្តសតខងរកាោមក
ោមកន្ីមួយៗស្រត្ូវដាក់កនុងងង់ផាលសទិចវដាយចងោត្់ឲ្យាប់លអ កំឲ្យោន្ក្ខរស្រាប់ទ្យឹកចូលដាក់កនុងធងទ្យឹក កករែូត្វៅដល់មន្ទីពិវសាធន្៏វទ្យើបយកដាក់កនុងទ្យូក្ខលវស
វស្រ ះវាងាយស្រសួលកនុងក្ខរខងរកាវដើមបីរកាវសារភាព ន្ិង បងកមជ្ឍដាាន្សមស្រសបសំរាប់សត្ ន្ិង lavae កនុងោមក ។
២.៣.៤ បវចេកវទ្យសវិភាគ Mc Master: Modified Mc Master Technique
បវចេកវទ្យសវន្ះវធវើវឡើងវដើមបី៖ កំន្ត្់ចំន្ួន្ Eggs ន្ិង Oocytes កនុងោមក ១g ( EPG or OPG )(1)
ដំវណើរក្ខរអ្ន្វត្ៅន្៍៖
- ងលឹងោមក ៤ ស្រក្ខម ដាក់កនុងខកវចំណះ ១០០ មីលីលីស្រត្
- បខន្ាមសូលយសយុងអ្ំបិលខេអត្ចំន្ួន្ (៦0ml) វៅកនុងខកវវនាះ
- កូរវអាយវសមើរសាច់ វែើយវស្រចាះាមួយត្ំរងចំន្ួន្បីដងពីខកវមួយវៅខកវមួយវទ្យៀត្ វដើមបីយកចំខន្កធំៗវចញ ។ោយលាយវអាយវសមើរសាច់វដាយចាក់ពីខកវមួយវៅខកវមួយចំន្ួន្ ១០ ដងវែើយយក
pasteurpipette បូមសូលយសយុងវនាះបំវពញស្របវោះ Mc Master Slide ។
- រងចាំ ២ mn បនាទប់មកយក McMaster Slide ដាក់វស្រក្ខមវភលើង Microscope ន្ិងពិន្ិត្យវដាយវស្របើ objective ពស្រងីកចំន្ួន្១០ដងគគ objective ទ្យី២
។សត្បរាសិត្ទាំងអ្ស់វៅកនុងស្របវោះទាំង២របស់ McMaster ខដលស្រត្ូវាន្រាប់ស្រត្ូវន្ឹងចំណះ ២ x ១,១៥ ml ខដលវសមើរន្ឹង 0,0២g ថ្ន្ោមក ។
- សត្បរាសិត្កនុងោមក១g វសមើន្ឹងសត្ខដលស្រត្ូវាន្រាប់វ ើញវៅកនុងស្របវោះទាំង២របស់ Mc Master គណ ន្ឹង ៥០ ោន្ន្័យថ្នវបើវយើងរាប់វ ើញ A សត្កនុងោមក ១g វសមើរន្ឹង A
x ៥០ ។
សំោល់: (1) EPG = eggs per gram
OPG = Oocysts per gram
(2) Microscope ោន្ 4 objective គគ 4, 10, 40 ន្ិង100 ខត្ oculair ពស្រងីក ១០ដង ។
២.៣.៥ ក្ខរស្របមូលទ្យិន្នន្័យ
ក្ខរស្របមូលទ្យិន្នន្័យស្រត្ូវវធវើវឡើងតមរវបៀបពីរយ៉ាង គគតមរយៈទ្យិន្នន្័យចំបង ន្ិងទ្យិន្នន្័យបនាទប់បន្សំ ។

10. 7
ក. ទ្យិន្នន្័យចំបង
ាស្របភពទ្យិន្នន្័យសំខាន្់ វដាយទ្យិន្នន្័យវន្ះ ទ្យទ្យួលាន្ពីក្ខរកត្់ស្រតន្ូវរាល់ព័ត្៌ោន្ សំខាន្់ៗខដលទាក់ទ្យងន្ិងក្ខរយកោមកវោមកពិន្ិត្យ ន្ូវមន្ទីរពិវសាធន្៍វដើមបីរកវត្តោន្ ន្ិងស្របវភទ្យបរាសិត្
។ក្ខរពិន្ិត្យវត្ាុវិភាគទាំងវន្ះវធវើតមវិធីសាស្តសតខដលាន្វរៀបរាប់ដូចខាងវលើ ។
េ. ទ្យិន្នន្័យបនាទប់បន្សំ
ទ្យិន្នន្័យបនាទប់បន្សំ គគាក្ខរស្របមូលរាល់ទ្យិន្នន្័យខដលោន្ស្រសាប់ខដលទ្យទ្យួលាន្ពី៖
- ស្រកសួងកសិកមម
- មន្ទីរកសិកមមវេត្តវសៀមរាប
- ក្ខរិយល័យកសិកមមស្រសុកស្រាសាទ្យាគងន្ិងអ្ា្ធរភូមិ ំ ។
២.៣.៦ ក្ខរវិភាគទ្យិន្នន្័យ
ចំវ ះទ្យិន្នយខដលស្របមូលាន្ន្ិងស្រត្ូវរកាទ្យកកនុងកមមវិធី Excel វែើយយកវៅវិភាគកនុងកំពយូទ្យ័រ វដាយវស្របើកមមវិធី Microsoft Excel ន្ិង SPSS program
(Crosstab ន្ិង Frequencies) ។
ជ្ំពូក ៣
លទ្យធ្លរំពឹងទ្យក ន្ិងខ្ន្ក្ខរសកមមភាព
៣.១ លទ្យធ្លរំពឹងទ្យក
វស្រដពីក្ខរសិកាបញ្េប់វយើងន្ឹងទ្យទ្យួលាន្៖
▬ ដឹងពីបរាសិត្ខដលខត្ងខត្វកើត្ញឹកញាប់វៅកនុងស្រកពះវ ះវវៀន្សត្វវោស្រត្ូវាន្រកវ ើញ
▬ កំណត្់ស្របវភទ្យបរាសិត្ខដលោន្វៅកនុងស្រកពះ វ ះវវៀន្សត្វវោវៅតមភូមិ ំន្ីមួយៗ
▬ កំណត្់ាន្ពីកស្រមិត្រាលដាលថ្ន្ជ្ំងគខដលបងកវដាយពពួកបរាសិត្
៣.២ ខ្ន្ក្ខរស្រសាវស្រាវ
៣.២.១ ខ្ន្ក្ខរសកមមភាពក្ខរងារ
តរាង ៣.១ ៖ ខ្ន្ក្ខរសកមមភាពក្ខរងារ
សកមមភាពក្ខងារ
ខេខដលស្រត្ូវចះអ្ន្វត្តន្៍
៣ ៤ ៥ ៦ ៧ ៨ ៩
វរៀបចំបលង់ពិវសាធន្៏ន្ិងយកោមកមកពិន្ិត្យ
សំវយគឯកសារ
ស្របមូល ន្ិង វិភាគទ្យិន្នន្័យ
ន្ិពន្ធសារណា
ពិន្ិត្យសារណា
វស្រត្ៀមក្ខរ រសារណា

11. 8
៣.២.២ ខ្ន្ក្ខរចំនាយងវិក្ខ
តរាង ៣.២ ៖ គវស្រោងចំនាយងវិក្ខរកនុងក្ខរចះស្រសាវស្រាវ
ល.រ ក្ខរចំណាយ ចំន្ួន្ ត្ថ្មលរាយ(៛) ត្ថ្មលសរប(៛)
១ ក្ខរវធវើដំវណើរ ២ ដង ៣០០០០ ៦០០០០
២ ខេសរពួរ ១០ ខម៉ាស្រត្ ៣៥០០ ៣៥០០០
៣ វសៀវវៅកត្់ស្រត ១ កាល ២០០០ ២០០០
៤ ប៊ិច ២ វដើម ១០០០ ២០០០
៥ ែវគត្ ២ វដើម ១៨០០ ៣៦០០
៦ វពទ្យយសត្វភូមិ ៤ នាក់ ២០០០០ ៨០០០០
៧ ជ្ំន្ួយក្ខរ ៤ នាក់ ២០០០០ ៨០០០០
៨ វស្របងឆ្ ២ លីស្រត្ ៣៥០០ ៧០០០
៩ ធងទ្យឹកកក ១ ធង ១២០០០ ១២០០០
១០ ោ៉ាស់ ១ ស្របអ្ប់ ៥០០០ ៥០០០
១១ វស្រសាមថ្ដ ១ ស្របអ្ប់ ១៣០០០ ១៣០០០
១២ សគរាំង ៣ វដើម ១២០០០ ៣៦០០០
១៣ ថ្ងលពិវសាធន្៍ ៨៤ ២០០០ ១៦៨០០០
សរប
៥០៣៦០០

12. 1៤
១. បណាា ល័យសាស្រសតាភាសាាត្ិ
សម សាមត្ (២០១១) ៖ ស្របសិទ្យធភាព IVOMEC-F កនុងក្ខរទ្យោលក់បរាសិត្កនុងស្រកពះវ ះវវៀន្វោ
កនុងស្រសុក បរិបូរណ៏ វេត្តកំពង់ឆ្ន ំង ។
សាិត្ិកសិកមម (២០១៣) ៖ សាិត្ិវោស្រកបី ស្រជ្ូក បកសី រាជ្ធាន្ី វេត្ត ឆ្ន ំ ២០១៣
ក្ខរិយល័យ្លិត្កមម ន្ិងបសពាាលស្រសុកភនំស្រសួច ៖ សាិត្ិវោ ២០១៤
២. បណាា ល័យសាស្រសតាភាសាអ្ន្តរាត្ិ
Thrusfield, M. (2007) Veterinary Epidemiology 3rd ed. Blackwell Publishing, Oxford.
បណាា ល័យសាស្តសត