2. PENGENALAN ERGONOMIK
• Bahasa Greek
• Ergon-kerja
Ergon-
• Nomos- undang-undang “undang-undang kerja”
• Amalannya
“Prinsip sains (undang-undang) yang
digunakan untuk meminimunkan tekanan
fizikal yang berkaitan dengan tempat
pekerjaan”
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
3. DEFINISI ERGONOMIK
• DEFINISI ERGONOMIK
• Menurut Geotsh (1999)
• “Ergonomic is the science of conforming the
workplace and all of its elements to the worker”
(Geotsh, 1999)
• Ergonomik adalah sains untuk penyesuaian
tempat kerja serta elemen-elemennya terhadap
pekerja
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
4. PERKEMBANGAN ERGONOMIK
• Diperkenalkan oleh “Human Research Group” pada
12 Julai 1949.
• 16 Febuari 1950 lahirlah displin ergonomik.
• Sejarah
• Perang Dunia Pertama
• 1915-Jawatankuasa Kesihatan Pekerja
• Ahli-ahlinya melibatkan bidang-bidang
• Fisiologi
• Psikologi
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
5. PERKEMBANGAN ERGONOMIK
• Tamat perang
• “Industrial Fatigue Research Board (IFRB)
• menitik beratkan
Pesesuaian tubuh badan
cahaya, hawa dan sebagainya
dengan kata lain sistem kerja
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
7. SKOP ERGONOMIK
• Asas fungsi ergonomik melibatkan
• mengenai sistem tubuh badan
• keupayaan fizikal
• cara atau sistem kerja
• Contohnya: Kerjaya seorang jurutaip
a. Kedudukan
b. Pandangan/ruangan
c. Persekitarannya
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
9. Faktor berkaitan dengan tekanan fizikal
• duduk ↔ berdiri
• tetap ↔ bergerak
• tinggi ↔ rendah ( large /small )
• keperluan/kehendak kekuatan @ kuasa
• Baik ↔ buruk
• Kawasan horizontal kerja (horizontal work area)
• Baik ↔ buruk
• Kawasan vertikal kerja(vertical work area)
• Pergerakan yg berulang↔tidak berulang
• tinggi↔rendah (low-high)
• perhubungan permukaan
• Kehadiran↔ketidakhadiran
• Faktor persekitaran
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
10. Faktor berkaitan dengan tekanan fizikal - samb
Grahl split-back ergonomic chair
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
11. Faktor berkaitan dengan tekanan fizikal - samb
Computer Work Ergonomic Factors
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
12. Faktor berkaitan dengan tekanan fizikal - samb
Ergonomic Workstation
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
13. Faktor berkaitan dengan tekanan fizikal - samb
Standing Ergonomically
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
14. Faktor berkaitan dengan tekanan fizikal - samb
Kawasan horizontal kerja (horizontal work area)
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
15. Faktor berkaitan dengan tekanan fizikal - samb
Keperluan/kehendak kekuatan @ kuasa
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
16. Faktor berkaitan dengan tekanan fizikal - samb
Pergerakan yg berulang↔tidak berulang
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
17. Program analisa ergonomik ditempat kerja
• Melibatkan pasukan ergonomik
3. Mengumpul maklumat dari punca-punca yg
berkaitan.
• membuat analisa terhadap rekod-rekod
• mengenalpastikan punca-punca
5. Kajian secara pemantauan
• Membuat senarai semak (checklist)
• Mengenalpasti faktor risiko ergonomik
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
18. Program analisa ergonomik ditempat kerja
E r g o n o m ic E m p lo y e e S y m p t o m s
S u r v e y C h e c k lis t
Employee Name: Job Position
Years in present position: ____ Years with company: Department:
Previous jobs:
Date of Survey:
1. Are you experiencing or have recently experienced any numbness, pain,
tingling, soreness, discomfort,or fatigue during or after work? Circle one:
YES NO
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
19. Program analisa ergonomik ditempat kerja
Yes No
2. What time does your pain or discomfort regularly occur? Mornings [ ][ ]
Afternoons [ ][ ]
Evenings [ ][ ]
Night [ ][ ]
No Pain/Discomfort [ ][ ]
3. Does Discomforts in your wrist, arm, or shoulder interfere with your daily
activities (eating, writing, spots, etc?) [ ][ ]
4. Have you ever received medical treatment for this pain and/or discomfort? [ ][ ]
5. Have you ever received medical help (either company or private doctor) for any
of the following:
Carpal tunnel syndrome? [ ] [ ]
Ganglionic cysts? [ ] [ ]
Tendinitis? [ ] [ ]
Thoracic outlet syndrome? [ ] [ ]
Back injuries? [ ] [ ]
Cervical strain? [ ]MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
[]
20. Program analisa ergonomik ditempat kerja - samb
1. Membuat analisa hazad terhadap kerja (ergonomik)
membuat analisa stesen kerja (workstation analysis)
mengenalpasti hazad-hazad yg terlibat spt hazad
angkutan.
kaedah pita video
3. Kajian mengenai ergonomik secara berkala
• dapatkan maklumbalas
• buat susulan
• analisa hala/ haluan (trend)
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
21. Penunjuk/penanda wujudnya masalah umum
ergonomik (common indicators of ergonomics problems)
a. Rungutan pekerja
b. Kualiti rendah
c. Kadar lantikhenti tinggi
d. Kadar ketidakhadiran tinggi
e. Hala/haluan yang nyata dlm kemalangan dan kecederaan
f. Pekerja menghasilkan/melakukan perubahan
g. Pengendalian bahan/muatan secara manual
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
22. Mengenalpasti masalah khusus ergonomik
a. Pemerhatian secara am/umum
b. Soal selidik
c. Temuduga
d. Gambar
e. Video
f. Lakaran/lukisan
g. Pengukuran persekitaran kerja
h. Memahami tahap kesesuaian ergonomik
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
23. Kawalan dan Halangan Hazad
a. Rekabentuk stesen kerja
b. Rekabentuk kaedah/prosedur kerja
c. Rekabentuk perkakasan dan pengendalianya
d. Latihan
e. Pendidikan
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
24. Kawalan dan Halangan Hazad - samb
Rekabentuk stesen kerja
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
25. Kawalan dan Halangan Hazad - samb
Rekabentuk Kaedah/Prosedur Kerja
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
26. Strategi Mengatasi Masalah Ergonomik
• Menurut National Safety Council, masalah ini boleh diatasi
melalui kombinasi:
• Kerja berulang secara duduk dengan komponen ringan
(Seated Repetitive Work With Light Parts)
• Memasukkan tugas lain untuk mengurangkan kerja
berulang
• Penggunaan kerja secara bergilir
• Menentukan tahap tinggi permukaan
• Menggunakan kerusi fleksibel
• Memastikan ruang yang mencukupi
• Menggunakan perkakas bercirikan ergonomik
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
27. Strategi Mengatasi Masalah Ergonomik- samb
• Kerja secara duduk dengan peralatan besar/berat
(Seated work with larger parts)
• Menggunakan teknologi
• Menggunakan lampu tambahan
• Menggunakan kerusi fleksibel dan permukaan kerja yang
sesuai.
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
28. Strategi Mengatasi Masalah Ergonomik- samb
• Kerja kawalan secara duduk (Seated control work)
• Menggunakan kerusi fleksibel dengan sokongan
belakang dan tempat duduk
• Menyediakan tempat yang selesa untuk kerja kawalan.
• Menggunakan alatan kawalan yang menepati standard.
• Melaras tempat kawalan supaya wujud pemandangan
yang jelas antara kerja dengan pekerja.
• Menyediakan tangga jika tempat kerja lebih daripada 14
inci dari aras tanah
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
29. Strategi Mengatasi Masalah Ergonomik- samb
Kerja kawalan secara duduk (Seated control work)
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
30. Strategi Mengatasi Masalah Ergonomik- samb
• Kerja secara berdiri (Standing work)
• Menggunakan mesin dan tempat kerja yang boleh dilaras
untuk memastikan tinggi yang optimum.
• Apabila membeli mesin baru, pastikan alas bawah kaki
berada di dalam keadaan rehat dan juga cari mesin yang
menpunyai kawalan yang mudah dicapai.
• Menyediakan kawasan lapang yang cukup untuk kerja
mengalih barang.
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
31. Strategi Mengatasi Masalah Ergonomik- samb
• Berdiri untuk mengangkat barang berat dan
angkutan (Standing for heavy lifting and carrying)
• Elakkan angkutan manual dengan menggunakan
pelbagai teknologi angkutan
• Jika perlu mengangkut secara manual, latih pekerja
dengan cara angkutan yang betul
• Sediakan tapak yang cukup di sekeliling objek untuk
memudahkan angkutan.
• Bekalkan peralatan perlindungan persendirian
• Pastikan lantai di sekeliling bahan yang hendak diangkat
bersih dan kering.
• Jangan benarkan angkutan manual secara menaiki
tangga terhadap barang berat. (PH 3083)
MM/FS/CK/ZH - OSH 1
32. Strategi Mengatasi Masalah Ergonomik- samb
• Kerja dengan tangan di atas paras dada (Work with
hands above the chest)
• Elakkan angkutan manual dengan cara meningkatkan
paras tempat kerja dengan menggunakan pelbagai
teknologi.
• Gunakan sokongan atau tiang apabila tingkat kerja itu
tidak dapat dicapai.
• Apabila membeli mesin baru, pilih mesin yang
mempunyai kawalan mudah dicapai.
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
33. Strategi Mengatasi Masalah Ergonomik- samb
• Kerja dengan peralatan tangan (Work with hand tools)
• Pilih peralatan yang direka untuk mengekalkan tangan
pada posisi rehat.
• Kurangkan tekanan pada tangan dengan memilih alatan
yang sesuai.
• Pilihlah alatan yang mempunyai permukaan cengkaman
yang baik.
• Elakkan pusingan tangan dengan memilih alatan yang
mempunyai had yang boleh dicapai.
• Untuk alatan yang tidak melibatkan pusingan, pilih
pemegang yang berbentuk bujur.
• Pilih alatan yang mempunyai pemegang yang keras.
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
34. Strategi Mengatasi Masalah Ergonomik- samb
Kerja Dengan Peralatan Tangan (Work with hand tools)
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
35. Strategi Mengatasi Masalah Ergonomik- samb
• Kerja dengan VDT (Work with VDTs)
• Letakkan papan kekunci dengan betul.
• Laraskan tinggi meja.
• Laraskan tinggi papan kekunci.
• Galakkan pekerja menekan kekunci dengan lembut.
• Elakkan pekerja menggunakan tempat letak tangan.
• Letakkan tetikus pada tempat yang mudah dicapai.
• Buang habuk pada bebola tetikus.
• Letakkan VDT pada ketinggian dan jarak yang sesuai.
• Kurangkan pancaran skrin.
• Kurangkan sinaran cahaya
• Buang habuk pada skrin VDT
• Elakkan menyelit gagang telefon
• Rehat sebentar semasa menaip
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
37. KECEDERAAN REGANGAN YANG
BERULANG Repetitive Strain Injuries(RSI)
• RSI ialah satu istilah payung yang meliputi “gangguan
kecederaan / kesakitan dalaman berganda” (Cumulative
Trauma Disorder - CTD)
• Kecederaan adalah disebabkan paksaan terhadap pergerakan
berulang
• KLASIFIKASI RSI / Classifications of RSIs
• Gangguan terhadap otot dan tendon
• Gangguan saraf dan sirkulasi (peredaran darah)
• Sindrom saluran (tunnel syndrome)
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
38. KECEDERAAN REGANGAN YANG
BERULANG Repetitive Strain Injuries(RSI) - samb
• PENCEGAHAN RSI / Preventing RSI
Mendidik pekerja mengenai tanda amaran
Mendidik pekerja melakukan regangan
Mendidik pekerja memulakan kerja dengan
cermat
Elakkan penggunaan alat penyokong tangan
Mulakan latihan berkumpulan
Pilih peralatan yang betul dan sesuai
MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)
