risk yönetimi

1. YELLOWSTONE MİLLİ
PARKI

2.  Dünyanın İlk Ve En Eski Ulusal Parkı Olma Özelliğini Taşımaktadır.
Yellowstone Ulusal Parkı'nın Büyüklüğü Yaklaşık Olarak 8987 Km²'dir
 Amerika'nın Idaho, Wyoming Ve Montana Eyaletlerinin Kesiştiği Yerde
Bulunur. Büyük Bir Kısmı (%96) Wyoming'de Olmakla Birlikte %3'ü
Montana Ve %1 İ Ldaho Eyaletine Kadar Uzanmaktadır.
 Özellikle İçinde Bulunan Çok Büyük Gayzerleri İle Tanınır. Dünyadaki
Sıcak Su Kaynaklarının Yarısı Burada Bulunur Ve Sayıları 10000'i
Aşmaktadır

3. • Yellowstone da 300 den fazla gayser, 290 dan fazla
da irili ufaklı şelale bulunmaktadır.
Yellowstone da bulunan en önemli ve en çok ziyaret
edilen yerler;
• Old Faithful
• Grand Canyon of Yellowstone
• Madison
• Mammoth Hot Spring
• Mud Volcano
• Norris
• West Thumb
• Yellowstone Lake Fishing Bridge Lower-Upper Falls
noktalarıdır.
Old Faithful en çok ziyaret edilen gayzer'dir

4.  Old Faithful en çok ziyaret edilen gayzer'dir.
 Yellowstone'daki belki de dünyadaki en önemli
gayzerdir. Yaklaşık olarak her 91 dakikada bir, çok
yüksek sıcaklığa ulaşan sıcak suyu ve buharını
havaya püskürmektedir

5.  Yellowstone Ulusal Parkı Memeliler, kuşlar, balıklar ve
sürüngenlerin yüzlerce türüne ev sahipliği
yapmaktadır.
 Yellowstone'da özellikle Kuzey Amerika boz ayısı,
Amerikan kara ayısı,[[bizon], Kanada geyiği, antilop,
çakal ve vaşaklar yoğun olarak bulunmaktadır.
 1960'ların sonuna doğru Yellowstone da özellikle ayı
populasyonu oldukça artmıştır

6.  Ayılar insanlardan korkmadıkları için, park ve
piknik alanlarındaki çöpleri karıştırarak
yiyecek temin etmeye çalışmaktadırlar.
Sonunda bunu önlemek için parktaki tüm çöp
kutuları tamamen kapalı ve onların
erişemeyeceği şekilde yeniden dizayn
edilmiştir.
 Parktaki termal aktivite de hayvanların
yiyecek teminine büyük ölçüde yardımcı
olmaktadır.
 Gayzerlerin yaydığı ısı sayesinde otlar daha
iyi gelişmekte ve bu ısı otların kışın karlarla
örtülmesini dahi önlemektedir.
 Bu sayede kış aylarında genellikle güneye
göç eden su kuşları ise parkta kışın da
yaşamlarını sürdürebilmektedirler.
 Bunun yanı sıra Yellowstone da yaklaşık 1100
çeşit yerli bitki,200 den fazla egzotik bitki
bulunmaktadır.

7.  Boz ayılar, bizonlar, kurtlar ve canlı volkanlara ev
sahipliği yapan dünyanın ilk milli parkı Yellowstone’u
görmeye her yıl 18 milyon kişi gidiyor...

8.  Yürürken ayağınızın altında kaynayan suların yarattığı titreşimi hissetmemeniz
mümkün değil.
 Her adımda yeni bir kaynak suyu ile karşılaşıyorsunuz. Siz, tam güneşin
yansımasıyla muhteşem renklere dönüşmüş kaynak ağızlarını izlerken küçük
tepeciklerden biranda sular fışkırarak, yer altındaki hayatın size ne kadar canlı
olduğunun sinyallerini veriyor.
 Doğanın canlılığına bu kadar yakından şahit olmak harika bir duygu olmalı

9.  Old Faithful, hergün günün belli saatlerinde bilim
adamlarının püsküreceğini söylediği saatte fışkırıyor.
Bu inanılmaz patlamaya şahit olmak için her yıl buraya
milyonlarca kişi geliyor.
 Park içinde yer alan turizm ofisine hergün bir zaman
çizelgesi asılıyor ve burada püskürme saatleri
belirtiliyor.
 Old Faithful, genelde belirtildiği saatte faaliyete geçiyor
ancak yine de ziyaretçiler 15 dakika önce veya sonra
püskürebileceği konusunda uyarılıyor

10.  Yellowstone Ulusal Parkı içinde bulunan Yellowstone Çanağı, 2
milyon yaşında. 70 bin yıldan beri hiç püskürmemiş olan
yanardağın çanağı sık sık depremler yarattığı, etkin bir
jeotermal sistemi bulunduğu ve yüzeyi hızlı değiştiği için, birçok
bilim adamı tarafından etkin bir yanardağ olarak kabul ediliyor.
 Bilim adamları yanardağın ,yakın bir jeolojik zamanda, bir
tahmine göre önümüzdeki bin yıllar içinde püskürebileceğini
söylüyor.
 Püskürme sırasında basınç dalgası dünyanın etrafında çok kez
dönecek, gökyüzünün kül ve toz yüzünden kararmasına bağlı
olarak da dünyada yıllarca volkanik kış yaşanacak.

11.  Yellowstone’daki travertenler, yürüme bantları ile korunuyor. Etrafı
çevrili alanların içine girmek yasak ve çok tehlikeli. Su sıcaklıkları,
kayalardaki doğal renk değişimleri ve dış atmosferin etkisi düzenli
aralıklarla ölçülüyor.
 Yellowstone Yanardağı’, sıcak su püskürten kaynaklar ve
traventenler, parkın en çok ziyaret edilen kısmı olmasına rağmen
yol boyunca karşınıza boz ayılar, ceylanlar, bizonlar ve kurtlar
çıkıyor
 Bilimadamı, söz arasında aynı traventenlerin Türkiye’de
Pamukkale’de de bulunduğunu belirterek , ‘Ancak Pamukkale’de
farklı bir manzara ile karşılacaksınız’, diyerek, orayı da ziyaret
etmelerini tavsiye etti.
 Pamukkale’nin de bir dünya harikası olduğunu belirten uzman,
‘Orada traventenlere yaklaşabilir, üzerinde yürüyebilirsiniz. Bunu
doğru bulmuyoruz ama daha yakınına gitmek için Pamukkaleyi
ziyaret etmeyi düşünebilirsiniz’ dedi.
 Yellowstone’daki travertenler, yürüme bantları ile korunuyor. Etrafı
çevrili alanların içine girmek yasak ve çok tehlikeli

12.  ABD’de bulunan dünyanın en büyük volkanı
Yellowstone patlarsa, Amerika’nın üçte ikisi
yaşanmaz duruma gelecek.
 Bilimadamları ABD'de bulunan dünyanın en
büyük süper volkanı Yellowstone'un son 7
yılda rekor oranda yükseldiği ve volkanın
patlaması halinde ABD'nin üçte ikisinin
yaşanmaz duruma gelebileceği uyarısında
bulunuyor.
 En son 640 bin yıl önce patlayan süper
volkanın tekrar patlama ihtimali
bilimadamlarını dehşete düşürüyor. Bir
patlama olması halinde, Amerika’nın üçte ikisi
yaşanmaz duruma geleceği belirtiliyor

13.  ABD'nin en büyük volkanik sahasında bulunan Yellowston,
doğanın en müthiş oluşumlarından biri olarak nitelendiriliyor. 10
km boyunda ve 30 km enindeki alanda yüzeyinin sekiz
kilometre altında da dev bir magma odası bulunuyor.
 Son yıllarda araştırmalarını derinleştiren bili madamları şuanda
yeterli bilgiye sahip olmadıkları için, bir sonraki felaketin ne
zaman olabileceği konusunda kesin bir şey söyleyemiyorlar..

14. Yellowstone Gerçekleşen Kazalar ve Risk
Faktörleri
 Yellowstone halkla ilişkiler müdüresi Trace Weaver; Yellowstonedaki en önemli
kazalar
 kayma, düşme ve tökezleme kaynaklı kazalar olduğunu belirtmiştir.
 Bizona fotoğraf çekerken yaralanan insanlar

16.  Yellowstone’da kazalara sebep olan bir diğer faktör ise ufak araba kazaları;
 Yellowstome müdüresine göre insanlar yellowstone’daki manzarayı kaçırmamak
için arabalarını yavaş bir şekilde sürerek manzaraya odaklandıklarından öndeki
insan veya aracı fark etmeyerek çeşitli yaralanmalara sebebiyet verebilmekteler.
 Weaver insanların Grand kanyona düştüklerini belirterek en son bisikletiyle 8
yaşındaki bir kızın kanyona düşerek ölmesinden bahsediyor.

17.  2006’da 6 yaşındaki bir çocuk Old faitful gayzerine düşerek vücudunda ileri
derecede yanıklar meydana gelmiştir. Park tarihinde toplamda 20 insan
yellowstone’daki gayzerlere düşerek feci bir şekilde ölmüşlerdir.
 Weaver insanların park kurallarına uyduklarında ve yürüyüş yollarının dışına
çıkmadıklarında yellowstona güven içinde olduklarını belirtiyor.
 Parkta bazı öngörülemeyen kazalarda meydana gelmektedir. Tayvanlı bir
ziyaretçinin üzerine büyük bir ağaç düşerek adamın ezilerek feci bir şekilde can
vermesine sebep olmuştur.
 «Weaver burada insanları gereksiz riskler aldığını görüyoruz diyor»
 Parkta ayı saldırıları nadir görülse de öldürücü sonuçlar verebilmektedir.
 Ayı saldırılarını azaltmak için 3 veya daha fazla gruplar halinde dolaşmak, ayı
spreyi taşımak, görülmesi zor olan bölgelere doğru yürürken gürültü çıkarmak ve
bir ayıyla karşılaşıldığında kaçmamak

18.  Yellowstone’s ‘Be Bear Aware’
 1980 ila 2011 yılları arasında parkta toplam 48 ayı saldırısında kaynaklı
yaralanmalar yaşanmıştır.
 Weaver biz insanların yellowstone ziyaret etmelerini ve hoşça vakit geçirmelerini
istiyoruz. Ziyarete gelen bir turistin yaralanması bizim için bir talihsizliktir. Bu
nedenle bizim çeşitli güvenlik kurallarımız var ve insanlardan bu kurallara uymasını
beklemekteyiz’ diyor

19.  Yellowston’da günümüze kadar kayıtlara geçen 300 ölüm hadisesi yaşanmıştır
 Bu kazalar araba vb. kaynaklı değildir.
 Aslında buradaki kazalar diğer parklarda yaşananlarla benzerlik göstermektedir.
Kazaların temel tetikleyiciler, kayma, boğulma, yıldırım, kayalıklardan yuvarlanma,
vb. şeklindedir.
 Yine de yellowstone kendine özgü ölüm yolları da vardır.
 Haşlanarak ölme
 Ayı veya bizon saldırısıyla ölme
 Zehirli gazlarla ölme

20. Lee Whittlesey’s Death in Yellowstone, Accidents and Foolhardiness in the First
National Park.
Bu kitapta birçok trajik hikaye yer almaktadır

21.  24 ve 25 yaşında iki genç yellowstona’a doğru yola koyulur. Yellowstone’da
Fountain Paint Pot ‘da park ederler. Park esnasında Raliff’sin kangal cinsi köpeği
araçtan fırlayarak yellowstonadaki gayzerlerden birinin içine atlar. Kirwan gayzerin
kıyısına kadar yaklaşır daha sonrasında görevlilerden birisini onu uyarır fakat 202
derecelik suya girerek köpeği kurtarmaya çalışır daha sonrasında bu işin nafile
olduğunu anlayarak geri döner. Fakat Kirwan’ın vücudunda derin yanıklar oluşur.
Daha sonrasında arkadaşı adeta bir cesetle yürüdüğünü hisseder. Kirwan kör
olmuştu gözleri tamamen beyaza dönmüştü adamı hemen hastaneye yetiştirdiler
fakat ne yazik ki ertesi gün Kirwan ölmüştü.

22.  Bay ve Bayan Earl çifti, 1924.
 Çift fotoğraf çektikten sonra arabalarına binerek devam ederler. Daha sonra büyük
kanyonun un orda tekrar park ederler. Bay earl arabayı park ettiği yerden
çıkaramaz. Facia çok yaklaşır. Bayan Earl çığlık atarak eşine seslenir çünkü araba
kanyona uçmak üzeredir. Ne yazik ki araba 800 feet boşluğa doğru yuvarlanır.
İkisi de tanınmayacak haldedirler.
 Kitapta zehirli gazlarda hayatını kaybeden Nelson’ın hikayesi
 Bilmediği bitkileri yiyerek zehirlenerek ölen Charles’ın hikayesi vb. bir çok ölüm
hikayesi yer almaktadır.

23. Riski Gidermek İçin Alınan Önlemler
 Uyarı Levhaları

24.  Ziyaret öncesi bilgilendirme ve rehberlik

25.  Vahşi hayvanların ve kuş üreme bölgelerine yaklaşmak kesinlikle yasaktır.
 hidrotermal alanlarda gezilmesi yasak olan alanlar belirlenmiştir.
 Termal suların içerisine herhangi bir nesne atmak yasaktır.
 Sıcak su kaynaklarında yüzmek yasaktır
 Doğal veya tarihi herhangi bir nesneyi çıkarmak almak yasaktır
 Belirlenmiş alanlarda dışında kamp.
 Yaban hayatını ışıkla görüntüleme
 Hayvanların seslerini taklit etmek yasaktır.
 Toprakları ve Ulusal Park Servisi tarafından yönetilen sular üzerinde insansız hava
aracını (uçağı), başlatma iniş veya faaliyeti yasaktır

26. Yellowstone’da Avcılık
 Yellowstone avcılık lisansına sahip kişiler av etkinliğine katılabilir.
 En çok avlanan hayvanlar;
 Yellowstone Kurtları
 Geyik
 Bizon

27. Yellowstone’da risk Faktörleri
 Yaralanma Riski/Kaza Riski (Yanma, Düşme, Kayma, Zehirlenme)
 Ölüm Riski (Boğulma, Zehirlenme, Hayvan Saldırıları)

28. Öngörülen Riskler
Yellowstone milli parkında yaşanan riskler ve muhtemel riskler diğer milli parklardaki
risklerle benzerlik taşısa da Yellowstone’un Amerika'nın ve dünyanın kaderini
değiştirebilecek kadar etkili potansiyel riskler taşıdığı düşünüldüğünde dünyanın hiçbir
yerinde görülemeyecek potansiyel bir risk barındırdığından bahsedebiliriz.
Eğer yellowstone’daki volkan faaliyete geçerse Amerika’nın 3’te 2’si yaşanamaz hale
gelecektir.
Yellowstone’daki volkanın aktifleşmesi ile dünyada yeni bir volkanik buzul dönemine
doğru gitmesi beklenmektedir.

29. SÜPER VOLKAN VE DÜNYANIN SONU
 Bilim adamları normal volkanlardan 100 kat daha güçlü olan süper volkanların
deprem gibi herhangi bir dış etkene gerek kalmadan da patlayabileceğini belirtiyor.
 Zürih’teki bir sismoloji araştırma ekibine göre volkanın magma ocağında eriyik
halde bulunan büyük hacimdeki lava, basınç artması durumunda yeryüzü
kabuğunu kırabilir.
 Bir süper volkan patlaması, dev bir meteorun dünyaya çarpmasından sonra
yeryüzünün karşılaşabileceği en büyük doğal felaket olarak görülüyor.

30.  Bu tür olaylar her 100 bin yılda bir gibi çok nadiren gerçekleşse de, olduğu zaman
dünyanın iklimini ve ekolojisini alt üst ediyor.

Son bilinen süper volkan patlaması 70 bin yıl önce Endonezya’nın Sumatra
bölgesinde bulunan Toba gölünde meydana gelmiş.

Patlama sonucu dünyada altı ya da sekiz yıl boyunca “volkanik kış” hakim olmuş
ve yer kabuğunun ısısı 3C ila 5C derece azalmış.

31.  Bilimadamları yakın bir gelecekte bilinen herhangi bir süper volkanın patlamasının
beklenmediğini, ama patladığı zaman da yıkıcı sonuçlarını bilmekte yarar olduğunu
söylüyorlar.

Dünyanın en çok bilinen altı süper volkanından üçü ABD’de, biri Endonezya’da, biri
Yeni Zelanda’da ve biri de Japonya’da bulunuyor.

32.  Geçmişteki volkanik patlamaların iklime etkisi üzerine bir örnek: 1815’te
Endenozya’daki S umbawa Adasında bulunan Tambora Volkanı’nın patlamasının
ardından 1816 yılı dünyadaki yazsız bir yıldır.
 Geçmiş 10 bin yılda Tambora, bilinen en büyük volkan patlamasıdır. Bu patlama
4x105 kilometre karelik bir alanı kaplayacak kadar kül üretmiş ve iki gün boyunca
volkanın çevresinde 600 kilometrelik alanda hava karanlık geçmiştir.
 Ağaç yaş halkalarının gösterdiğine göre 1816 yazı, 1815 yazından 1,5 derece
daha soğuk olmuştur.
 Yazın Avrupa’da soğuk ve yağışlı geçmesi tarım alanlarını tahrip ederek açlık,
salgın hastalıklar ve iç karışıklıklara neden olmuştur.
.

33.  Benjamin Franklin’in 1783’de fark ettiği İzlanda Laki Yanardağı’ndan olan
püskürme olağan dışı bir olaydı. Püskürme haziranda başladı ve yaklaşık sekiz ay
devam etti. Püskürme sürekli olarak şiddetli bir şekilde sürmedi, daha çok lav akışı
şeklinde gerçekleşti.
 Franklin’in tarif ettiği sis, Asya ve Kuzey Afrika’da da gözlenmişti. Her ne kadar
büyük bir volkanik patlama gerçekleşmemişse de etkileri çok dramatik oldu.
 İzlanda da tarım alanları tahrip oldu, evcil hayvanları yüzde 75’i öldü, açlık ve
salgın hastalıklar nedeniyle ülke nüfusunun dörtte biri öldü. Bu volkanik
aktivitelerden sonra, 225 yılın en soğuk kışı yaşandı.
 Böylece, volkanik patlamaların dünyadaki iklim değişiminin en önemli
nedenlerinden biri olduğu görüldü

34. Dünyadaki Diğer Süper Volkanlar
Volkan Yer Patlama ne zaman? Tefra (madde atımı)
VPİ 8
La Garita kalderası Kolorado, ABD takr. 27 milyon yıl önce 5.000 km³
Toba gölü Sumatra, Endonezya takr. 75.000 yıl önce 2.800 km³
Yellowstone kalderası
(Huckleberry dağ silsilesi
patlaması)
Wyoming, ABD 2,2 milyon yıl önce 2.500 km³
Vilama kalderası Arjantin 8,4 milyon yıl önce 2.000 km³
Taupo gölü Kuzey Adası, Yeni Zelanda 22.500 − 26.500 yıl önce 1.170 km³
Yellowstone kalderası (Lava
çayı patlaması)
Wyoming, ABD 640.000 yıl önce 1.000 km