Modyul 3 pagsusuri sa akda batay sa mga teoryang humanismo / marxismo
Mitolohiyang pilipino
1. Mitolohiyang Pilipino
—
Si Bathalala (nasa ibabaw), isang diwata (nasa ilalim), at isang sarimanok(nasa
gitna).
— Kilala rin siya bilang Bathalang Maykapal. Siya ang makapangyarihang diyos,
pinaniniwalaan ng mga sinaunang Tagalog at hari ng mga Diwata. Lahat ng mga
paniniwalang ito ay naipluensya ng mga Kastila .
— Pinalitan nila ang lumang pananampalataya ng mga lumang Tagalog sa Kristiyanismo. Si
Bathala ay inuugnay sa Diyos ng rehiliyong Kristiyanismo, at ang ibang diyos-diyosan ay
pinalitan ng mga santo. Kaya, sa panahong nagyon, ang salitang "Bathala" ay tinatawag sa
Diyos ng Rehiliyong Kristiyanismo ng mga Pilipino nagyon.
— Sa Mitolohiyang Pilipino, ang Diwata or Lambana ay mitolohiyang pigura gaya
ng fairies o nymphs. Sinasabing sila ay nananahan sa malalaking puno gaya
ng acaciaand balete at pinaniniwalaan na espiritung tagapagbantay ng kalikasan,
tagapagbigay ng pagpapala at sumpa sa sinumang nangangalaga o sumisira sa kabundukan
at kalikasan. Sa Filipino baybayinang Sanskrit na salitang devadha, ay mula sa Sanskrit na
salitang dev, nangangahulugang kabanalbanalan.
— The salitang "diwata" ay hango sa iba’t ibang kahulugan mula sa konsepto ay iniuugnay
sa mga mitolohiya noong pre-colonial. Malimit ito ay isang ginagamit upang tukuyin ang
isang nilalang gaya ng diwata o engkantada, o gaya ng mga nabanggit. Ang salitang
"diwata" ay kasingkahulugan ng "anito," at ang paggamit ng salitang "diwata" ay kilala sa
Katimugan ng Pilipinas, habang ang "anito" ay ginagamit at kilala sa Hilagang bahagi.
— Ang lalaking diwata ay tinatawag na enkanto, at nananahan sa karagatan. Ito ay
karaniwan sa mga mangingisda na nag-aalay sa engkanto ng karagatan upang magkaroon
ng masaganang huli.
— Ang Mitolohiyang Pilipino ay nababatay sa iba’t ibang pangkat ng tao o tribo sa kalupaan
ng bansa kaya maraming kuwento at nagkakaiba-iba ang mga ito. Narito ang ilan sa
kanilang mga diyos at diyosa ng mitolohiyang Pilipino:
— Bathala. Punong diyos ng mga Tagalog
2. — Kaptan. Sa Visayas, siya ang kataas-taasang doyos na nananahan sa kalangitan.
Nakipagtalo siya kay Maguan na nagtapon siya ng mga tipak ng mga bato kaya nabuo ang
mga isla ng Pilipinas.
— Idianalé. Ang diyosa ng pag-aasawa sa mga sinaunang Tagalog
— Sidapa. Diyos ng kamatayan. Naniniwala na siya ay nananahan sa tuktok ng of
Mt.Madia-as, sa lalawigan ng Antique.
— Apong Sinukuan. Ang diyosa ng araw at diyosa ng Mt.Alaya(Arayat)sa lalawigan ng
Pampanga.
— Apong Malyari. Diyos ng buwan at ng Mt.Pinatubo. Sinasabing kapatid ni Apong
Sinukuan.
— Amihan. Diyosa ng hanging Amihan o Personification of the Northeast Wind.
— Pughe. Hari ng mga dwende. Sa hilaga. Nahahati ang mga dwednde – puti at itim.
— Dian Masalanta. Ang dyosa ng pag-ibig at pagsilang sa sinaunang Tagalog.
— Lakapati. The hemaphrodite deity of fertility among the ancient Tagalogs.
— Dal'lang. Dyosa ng kagandahan. Nagbibigay ng kagandahan sa kanyang tagasunod.
— Lalahon. The visayan goddess of fire, volcanoes, and harvest. In ancient times people
were feared her because she sent locust to destroy harvest when she's angry.
— Kidul. Ang dyos ng lindol.
— Kalinga. Ang dyos ng kulog.
— Agui. Ang dyos ng apoy, kapatid ni Agwe..
—
— Maguayan. The sea deity of the ancient Visayans. He/She is also believed to be the
ferryman of the dead in Sulad(hell).
— Mandarangan - dyosa ng mga ispiritu at digmaan ng Bagobo mythology.
— Siginaugan. Dyos ng impyerno
3. — Deltise. Ang dyos ng mambabarang
— Kilubansa. Dyos ng paghilom. Ama ni Dihas
— Dihas. Dyosa ng mga halamang gamot
— Pasipo. Dyos ng musika
— Sirenha. Dyosa ng mga isda – ang mga sirena ang kanyang mga anak
— Oghep. Dyos ng bundok at burol .
— S'dop (sodop). Dyosa ng ginto
— Dayea. Dyosa ng mga lihim
— Bayoa. Dyos ng sanduguan
— Aspene. Dyosa ng kabibe.
— Punho. Diyos ng mga puno.
— Haspe. King of the Tamaos.
— Halmista. The visayan god of magick. Some say that he is a former baylan who turned
into a god.
—
— Bathala/Alah – pangunahing Diyos
— Idionale – Diyos ng mabuting gawain
— Anion Tabo – Diyos ng hangin at ulan
— Apolaki – Diyos ng digmaan
— Hanan – Diyos ng mabuting pag-aani
— Mapolan Masalanta – Patron ng mangingibig
— Libongan – Tagatanod sa pagsilang ng isang buhay
4. — Limoan – Tagapangasiwa sa namamatay
— Tala – Diyos ng pang-umagang bituin
— Apolake (or Adlaw), god of the sun
— Amanikable, the ruler of the seas
— Anitan, the guardian of lightning.
— Bathala (also known as Kabunian, Malayari, Apo, and Lumawig) the ruler of the heavens
— Dian Masalanta the goddess of love,
— Mayari (or Bulan in other areas), the goddess of the moon,
— Tala, goddess of the stars
— Mabubuting Espiritu
— Patianak – Tagatanod sa lupa
— Mamanjig – Tagapangiliti sa bata
— Limbang – Tagatanod sa kayamanang nasa ilalim ng lupa
— Masasamang Nilalang
— Tiktik – isang ibong kasama ng aswang
— Tanggal/Aswang – matandang babaeng sumisipsip ng dugo ng sanggol. Sa kanyang
paglalakbay, iniiwan ang kalahati ng kanyang katawan.
— Tama-Tama- maliit na taong kumukurot o nagpapaiyak ng sanggol
— Kapre – maitim na higanteng laging nakatabako
5. — Salot – nagsasabog ng sakit
— Tiktik – isang ibong kasama ng aswang
— Tanggal/Aswang – matandang babaeng sumisipsip ng dugo ng sanggol. Sa kanyang
paglalakbay, iniiwan ang kalahati ng kanyang katawan.
— Tama-Tama- maliit na taong kumukurot o nagpapaiyak ng sanggol
— Kapre – maitim na higanteng laging nakatabako
— Salot – nagsasabog ng sakit
— Ang mitolohiya tungkol sa mga aswang ay bantog sa Visayas, lalo na sa mga lalawigan
ng Capiz, Antique and Iloilo.
Sanggunian:
http://tl.wikipedia.org/wiki/Mitolohiyang_Pilipino
http://www.kapitbisig.com/philippines/tagalog-version-of-mythologies-mga-mitolohiya-
kaligirang-pangkasaysayan-ng-mitolohiya_1150.html
http://oboids.wordpress.com/2007/04/13/mitolohiyang-pinoy-si-bathala/
http://tl.wikipedia.org/wiki/Bathala
http://tl.wikipedia.org/wiki/Diwata
http://tl.wikipedia.org/wiki/Apolaki
http://tl.wikipedia.org/wiki/Aswang