SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  50
A LITERATURA
    MEDIEVAL
PRIMEIROS TEXTOS…

PRIMEIROS TEXTOS EN LINGUAS ROMANCES:

1. Xuramentos de Estrasburgo. (Fr. e Al.)     s. IX

1. Glosas (Navarro-aragonés)
       -Emilianenses (A Rioxa)
       -Silenses (Burgos)         s.X - XI

1. Carxas. (Mozárabe)

1. Cantigas trobadorescas (Gal. Med. ou Gal-Port.)
   (1º movemento poético culto que existiu en Europa)
   (LÍRICA PRIMITIVA e LIRISMO OCCITANO)
                                                  s. XII
PRIMEIROS TEXTOS…
                                  Os primeiros textos Ai eu coitada!
                                  galego-portuguesesvivomeugran cuidado
                                                      Como
                                                           Por
                                                                en
                                                                   amigo
                    No mundo non me sei parelha,
                                        conservados Que ei alongado!
                      Mentre me for como me vai,
                       Cá já moiro por vós, e - ai!
                                                           Muito me tarda
                    Mia senhor branca cantiga de escarnio
                             son a e vermelha.
                       Queredes que vos retraia        O meu amigo na Guarda!
                 “OraQuandoosteu visenhor de Navarra” (1196),
                        faz vos o em saia!
                          Mau dia me levantei,
                                                           Ai eu coitada!
                     aQue vos enton non viamor coñecida como desejo
                         cantiga de fea!
                    E, mia senhor, desd'aquel'di, ai! Como vivo en gran
                CantigaMe foiGuarvaia ou da Ribeirinha (1198),
                           da a mi mui mal,                Por meu amigo
                        E vós, filha de don Paai
                        cantiga de amigo coñecida como vejo!
                    aMoniz, e bem vos semelha           Que tarda e non
                                                           Muito me tarda
                     D'haver eu por vós guarvaia,
                             Cantiga da Guarda (1198)
                      Pois eu, mia senhor, d'alfaia    O meu amigo na Guarda!
                       Nunca de vós houve nem hei
                           Valia d'ua correa.




Joam Soares de Paiva     Pai Soares de Taveirós         Atribuída a Sancho I
CORRENTES (ORIXES)
                 1. Contos da tradición oral popular.
                 2. “Cantos e danzas dos gallaeci”, recollidos polos
                 Clásicos latinos, arredor do costume do pobo galego
                 de cantar nos MAIOS, nas VODAS e nos FUNERAIS.
LÍRICA PRIMITIVA 1. Himno de Arxirio, composición antiga semellante
                 a unha cantiga de amigo.
                 1. Xograr Palla. Xograr de orixe compostelá
                 que actuaba na corte de Afonso VII.


NO S. XI, A TRAVÉS DOS
   PEREGRINOS DO
      CAMIÑO DE
  SANTIAGO, CHEGOU
 DENDE PROVENZA, NA
 ACTUAL OCCITANIA, A
  MODA DE POETIZAR
    SOBRE O AMOR
       CORTÉS.
ETAPAS (PERÍODOS)




                   s. XIII
             Período Afonsino

                   s. XIV
             Período Dionisíaco

                   s. XV
              Reis Católicos
CANCIONEIROS E PERGAMIÑOS
                                       1. CANCIONEIRO DA AJUDA

                                     2. CANCIONEIRO DA VATICANA

                                     3. CANCIONEIRO DA
                                     BIBLIOTECA NACIONAL DE LISBOA

   As cantigas atópanse              1. PERGAMIÑO VINDEL
en PERGAMIÑOS compilados
       en CÓDICES.                     2. PERGAMIÑO SHARRER

                                     *CANCIONEIRO DE BAENA
                                     (escola galego-castelá)

                                        *CANCIONEIRO DE GARCIA DE RESENDE
                                       (1516) (escola portuguesa-castelá)
                                       AS CANTIGAS DE SANTA MARÍA GÁRDANSE
  Pergameu do códice da Biblioteca                 NO ESCORIAL.
        Nacional de Lisboa
CANTIGAS
(textos para ser interpretados)
CANTIGAS
                   (textos para ser interpretados)

 Cantiga de Amor
   A temática. O amor
    cortés                      Cantigas de Santa María
   Os recursos formais             A temática
                                    Tipos
 Cantiga de Amigo
   A temática                  Xéneros menores:
   Os recursos formais             Pastorelas
   Tipos                           Prantos
                                    Tenzóns.

 Cantiga de Escarnio e
  Maldizer                      Prosa medieval
   A temática
   Diferenzas entre
    “escarnio” e “maldizer”
CANTIGAS
                                       DE AMIGO



Cantigas (texto e anotación musical)
de Martin Codax (Pergamiño Vindel)
A literatura medieval
CANTIGAS DE AMIGO
CANTIGAS DE AMIGO
   A temática

Composicións postas en boca
 dunha muller namorada que
 lamenta a ausencia do seu amigo.
Interlocutores:
 nai, amiga, natureza
 personificada.
Ambientación naturalista.
A literatura medieval
A literatura medieval
A literatura medieval
A literatura medieval
A literatura medieval
CANTIGAS DE AMIGO
          Tipos

 Bailadas: composicións que invitan ao
                      Bailemos nos ja todas tres, ai amigas,
  baile e á ledicia de vivir.
 Mariñas ou barcarolas: composicións
  que se desenvolven ao Ondas do mar amigo.
                                      pé do meu de Vigo,
                                      se vistes
                                                mar ou
  nas que o mar é o interlocutor.
 Romaría: composicións localizadas ou
                 Sediam eu na ermida de San Simion
  relacionadas cunha capela grandes son.
                 E cercaronmi as ondas, que ou romaría.

 Albas ou alboradas: composicións que
  describen a desaparición frias;
   Levad amigo que dormides as manhanas dos
  namorados mundo d amor diziam.
   Todalas aves do á alba.
          Leda mi and eu.
A literatura medieval
A literatura medieval
A literatura medieval
A literatura medieval
A literatura medieval
CANTIGAS DE AMIGO
       Recursos formais



                   Ondas do mar de Vigo
Paralelismo 1      Se vistes meu amigo
                   E ai Deus se virá cedo
                                            Refrán
Paralelismo 2      Ondas do mar levado
                   Se vistes meu amado
                   E ai Deus se virá cedo
CANTIGAS DE AMIGO
Recursos formais   Ondas do mar de Vigo
                   Se vistes meu amigo
                   E ai Deus se virá cedo

                   Ondas do mar levado
                   Se vistes meu amado
Leixaprén          E ai Deus se virá cedo

                   Se vistes meu amigo
                   O por que eu sospiro
                   E ai Deus se virá cedo

                   Se vistes meu amado
                   Por quen ei gran coidado?
                   E ai Deus se virá cedo
Seríam’eu na ermida de San Simión
             e cercáronmi as ondas que grandes son.   AA         Rima
             Eu atendendo meu amigo,                             Macho
             eu atendendo meu amigo.                            (versos
                                                                agudos)
Cobra de 2   Estando na ermida, ant o altar
             e cercáronmi as ondas grandes do mar.       BB
 palvras e   Eu atendendo meu amigo,                               Rima
  refrán     eu atendendo meu amigo.                              Femia
             E cercáronmi as ondas que grandes son,
                                                               (vv. graves)
             nen ei i barqueiro nen remador.          AA
             Eu atendendo meu amigo,                           AA,BB,AA,
 Talho       eu atendendo meu amigo.                           BB,AA,BB
 con 6                                                          Cobras
             E cercáronmi as undas do alto mar,
cobras       non ei i barqueiro nen sei remar.      BB         Alternas
             Eu atendendo meu amigo,
             eu atendendo meu amigo.                           En laranxa
             Non ei i barqueiro nen remador,                    aparecen
             morrerei eu, fremosa, no mar maior.    AA        sinaladas as
 Refrán      Eu atendendo meu amigo,                            Cobras
  De 2       eu atendendo meu amigo.
                                                              Capdenals
palavras
             Nen ei i barqueiro nen sei remar
                                                      BB
             e morrerei eu, fremosa, no alto mar.             Palabra-rima,
             Eu atendendo meu amigo,
             eu atendendo meu amigo.
                                                                 Dobre,
                                                               Mordobre
                          MEENDINHO
A literatura medieval
A auga.
Ten un poder fertilizante e tamén unha función
pasiva, connotadora de pureza e virxindade. Nas súas
cercanías - río, mar, lago ou fonte - prodúcese o encontro dos
namorados. Pero, ademais deste mero valor descritivo, coa
auga van asociados outros motivos de claro significado
erótico, coma o lavado dos cabelos e camisas, os baños de
amor rituais, a rotura do brial (vestido) ou a presenza do
cervo.

  Fonte.
O encontro amoroso na fonte é unha tradición común a gran
parte das literaturas primitivas. Como tamén é universal a
crenza de que a fonte é principio da vida, do amor e da
fecundidade. Moitas cantigas do folclore tradicional fan
referencia ás vistas dos namorados na fonte, á súa unión
carnal, á perda da virxindade da doncela, etc., mediante
alusión indirecta e por medio de palabras e accións de
Baños de amor.
Xunto co aseo do corpo, o baño encerra en si un ritual de
carácter erótico. A acción precede ó encontro amoroso co
namorado (amigo), e mesmo nalgunhas cantigas hai alusións
ó baño conxunto de dous namorados.

  Lavar cabelos (garcetas)/lavar camisas.
Estes dous conceptos están unidos a un rito ou preludio do
encontro amoroso. Os cabelos aportan información do
estado da “amiga”. As doncelas levaban o cabelo longo; as
casadas ou prometidas, recollido ou curto. O cabelo ten un
profundo valor simbólico e unha grande atracción erótica.
Unha abundante cabeleira significa forza e ledicia xuvenil. A
perda do cabelo aínda hoxe é considerada unha desgraza.
Que unha muller entregue o cabelo a alguén -por exemplo, a
El-Rei- significa que lle entrega a súa xuventude.
As ábores
A referencia determinadas árbores (abelaneira, piñeiro,...)
Funcionan como lugar ideal, locus amoenus, para o encontro dos
namorados. Algunhas árbores, sen embargo, van asociadas con
simboloxías específicas relacionadas polo xeral coa fertilidade ou
co gozo do amor. A abeleneira é unha das primeiras árbores que
florece. Simboliza, pois, a chegada da primavera e indica, polo
tanto, que se está no tempo de amar. Ademais disto, tamén é
símbolo de paciencia e constancia, xa que para recoller os seus
froitos é preciso esperar moito tempo.
O “pino” aparece en alternancia sinónima con ramo que pode
significar ramaxe (conxunto de ramas) ou ben, por
metonimia, amplia-lo seu significado a calquera tipo de árbore.
Pode funcionar como mensaxeiro da chegada do amigo ou como
lugar preferido para o encontro dos namorados.
O culto ás árbores e o conxunto delas -o bosque- foi común nas
culturas do pasado. Os vellos druídas identificaban o bosque co
principio materno e feminino e ofrecéronllo ó sol como esposa. Por
outra banda, no bosque é onde florece a vida non cultivada nin
dominada e el é quen garda ós namorados de tódalas miradas.
-Mentir,mia filha, mentir por
amigo;nunca vi cervo que volvess'o
rio: os amores ei.
Mentir, mia filha, mentir por
amado;nunca vi cervo que volvess'o
alto:os amores ei.
CANTIGAS
DE AMOR
CANTIGAS
DE AMOR
CANTIGAS DE AMOR
   O amor cortés          A temática

O amor cortés         Coita de amor
  Ambiente cortesán   Amor platónico
  Mesura              Senhor
  Recompensa final      Dama nobre
   e goce amoroso
                         Muller idealizada
  Senhor
   aristocrática         Xove solteira
  Trobador-vasalo       Trazos pouco
                          definidos
Cançó
CANTIGAS DE AMOR
         Recursos formais

 Estrofas de catro ou sete versos
  Tipos:
      Refrán: normalmente de catro versos e maior influencia
       da lírica medieval autóctona.
      Mestría: normalmente de sete versos e maior influencia
       da lírica provenzal.
 Fiinda: versos de finalización despois da última
  estrofa.
 Dobre: repetición dunha palabra en lugares
  simétricos da estrofa.
 Mordobre: repetición do mesmo lexema con
  diferentes morfemas.
CANTIGAS DE AMOR

Se eu podesse desamar
a quen me sempre desamou,
e podess'algun mal buscar
a quen sempre mal buscou!
                                        dobre
Assi me vingaria eu,
      se eu podesse coita dar
     a quen me sempre coita deu.

Mais sol non posso eu enganar
meu coraçon que me enganou,
por quanto mi faz desejar
a quen me nunca desejou.             mordobre
E por esto non dormio eu,
      porque non poss'eu coita dar
      a quen me sempre coita deu.

Mais rog'a Deus que desampar
a quen m'assi desamparou
ou que podess'eu destorvar           cantiga de refrán
a quen me sempre destorvou.
E logo dormiria eu
      se eu podesse coita dar
      a quen me sempre coita deu.        PERO DA PONTE
CANTIGAS DE AMOR
Quer eu en maneira de proençal
fazer agora un cantar d amor,
e querrei muit i loar mia senhor             coblas de
a que prez nen fremosura non fal            sete versos
nen bondade; e mais vos direi en:
Tanto a fez Deus comprida de ben
                                           (regularidade
Que mais de todalas do mundo val.            estrófica)         cantiga
Ca mia senhor quiso Deus fazer tal,                               de
Quando a fez, que a fez sabedor
De todo ben e de mui grand valor             isometría
                                                                mestría
E, con tod esto e mui comunal
Ali u debe; er deulhi bon sen              (regularidade
E desi non lhi fez pouco de ben               métrica)          (influxo
Quando non quis que lh outra foss igual.
                                                               provenzal)
Ca en mia senhor nunca Deus pos mal,
Mas pos i prez e beldad e loor                 rima
E falar mui ben e riir melhor
Que outra molher; e desi é leal
                                            consonante
Muit , e por esto non sei oi eu quen       (regularidade
Possa compridamente no seu ben                sonora)
Falar, ca non á, tralo seu ben, al.

                                                           Don Dinis de Portugal
CANTIGAS DE
  ESCARNIO
 E MALDIZER
A literatura medieval
CANTIGAS DE ESCARNIO
          E MALDIZER
      Temática                Diferenzas entre
                           “escarnio” e “maldizer”
 Composicións de
  burla ou sátira.         Diferenzas entre
 Documento de valor
  sociolóxico e             escarnio e
  lingüístico.              maldizer:
 Diversidade temática:     Escarnio: crítica
    Carácter sexual         encuberta con
    Carácter histórico      palabras de dobre
    Sátira de vicios e      sentido.
     costumes
    Sátira de clases       Maldizer: crítica
     sociais e oficios.      directa.
CANTIGAS DE ESCARNIO
             E MALDIZER
María Peres, a noosa cruzada
quando veo da terra d'Ultramar
assí veo de pardón carregada
que se non podía con ele emerger;
mais fúrtanlho cada u vai maer
e do pardón ja non lhi ficou nada.            sátira
                                                de
E o pardón é cousa mui preçada
e que se devía muit'a guardar;                vicios     cantiga
mais ela non á maeta ferrada                     e
en que o guarde, nen a pod'aver,            costumes        até
ca pois o cadead'en foi perder,
sempr'a maeta andou descadeada.
                                                de           a
                                           carácter      fiinda
Tal maeta como será guardada,               sexual
 pois rapazes albergan no logar,
 que non aja seer mui trastornada?
 Ca, o logar u eles an poder
 non á pardón que s'i possa asconder,
 assí saben trastornar a pousada.

E outra cousa vos quero dizer:
atal pardón ben se deverá perder            fiinda
ca muito foi cousa mal gaada.                          Pero da Ponte
A literatura medieval
A literatura medieval
A literatura medieval
A literatura medieval
A literatura medieval
A literatura medieval
CANTIGAS
   DE
Santa María




Composicións feitas
   en loa á Virxe,
  son a mostra da
 vertente relixiosa
     desta lírica
 galego-portuguesa.
CANTIGAS DE Santa María
        Temática                                Tipos


427                                Narrativas: narran un
                                      milagre atribuído á Virxe.
 composicións                         Estrutura:
                                       Limiar: indica o milagre
 en honra da                            que se vai explicar + refrán
 Virxe.                                Nó: Presentación do
                                        protagonista e do conflito
                                       Final: Gabanza á Virxe
Compostos
 na corte de                        Líricas:
                                       Intercaladas entre as
        Miniatura
 Afonso de Afonso X,
              X.                        cantigas narrativas.
 das Cantigas                          Son semellantes ás
          Aprécianse                    cantigas de amor.
exércitos musulmáns e cristiáns.
Fontes…
Material de elaboración propia.
Imaxes tiradas da presentación de
 Román Landín aloxada no
 slideshare e de “google images”
Textos tirados da páxina web “son
  de poetas”
 Libro de apoio (Consorcio Editorial)
  Páxinas: 39-41 e 59-61

Contenu connexe

Tendances

A Literatura Medieval Galego Portuguesa
A Literatura Medieval Galego PortuguesaA Literatura Medieval Galego Portuguesa
A Literatura Medieval Galego Portuguesamariancasal
 
A lírica medieval galego-portuguesa
A lírica medieval galego-portuguesaA lírica medieval galego-portuguesa
A lírica medieval galego-portuguesanoagaliza
 
Lírica medieval galego-portuguesa
Lírica medieval galego-portuguesaLírica medieval galego-portuguesa
Lírica medieval galego-portuguesatominho
 
Cantigas de amor
Cantigas de amorCantigas de amor
Cantigas de amorAliziaPi
 
Rosalía
RosalíaRosalía
Rosalíaxenevra
 
Traballo final: Os xéneros menores e a prosa medieval
Traballo final: Os xéneros menores e a prosa medievalTraballo final: Os xéneros menores e a prosa medieval
Traballo final: Os xéneros menores e a prosa medievalcfernandezvp
 
As cantigas de amor[1]
As cantigas de amor[1]As cantigas de amor[1]
As cantigas de amor[1]Loli Cid Cid
 
Comentario Da Cantiga Medieval
Comentario Da Cantiga MedievalComentario Da Cantiga Medieval
Comentario Da Cantiga Medievalmaer
 
Cantigas Medievais Con Musica
Cantigas Medievais Con MusicaCantigas Medievais Con Musica
Cantigas Medievais Con MusicaManulourenzo
 
Comentario cantiga amor
Comentario cantiga amorComentario cantiga amor
Comentario cantiga amorIreneSeara
 
A literatura. Características da linguaxe literaria. Os xéneros literarios (1...
A literatura. Características da linguaxe literaria. Os xéneros literarios (1...A literatura. Características da linguaxe literaria. Os xéneros literarios (1...
A literatura. Características da linguaxe literaria. Os xéneros literarios (1...Román Landín
 
Xéneros%20menores.[1]
Xéneros%20menores.[1]Xéneros%20menores.[1]
Xéneros%20menores.[1]Loli Cid Cid
 
Rosalia de Castro
Rosalia de CastroRosalia de Castro
Rosalia de CastroDeni-sa
 

Tendances (19)

A Literatura Medieval Galego Portuguesa
A Literatura Medieval Galego PortuguesaA Literatura Medieval Galego Portuguesa
A Literatura Medieval Galego Portuguesa
 
A lírica medieval galego-portuguesa
A lírica medieval galego-portuguesaA lírica medieval galego-portuguesa
A lírica medieval galego-portuguesa
 
Lírica medieval galego-portuguesa
Lírica medieval galego-portuguesaLírica medieval galego-portuguesa
Lírica medieval galego-portuguesa
 
Cantigas de amor
Cantigas de amorCantigas de amor
Cantigas de amor
 
Cantiga de amor
Cantiga de amorCantiga de amor
Cantiga de amor
 
Cantiga de amor
Cantiga de amorCantiga de amor
Cantiga de amor
 
Rosalía
RosalíaRosalía
Rosalía
 
A cantiga de amor
A cantiga de amorA cantiga de amor
A cantiga de amor
 
Traballo final: Os xéneros menores e a prosa medieval
Traballo final: Os xéneros menores e a prosa medievalTraballo final: Os xéneros menores e a prosa medieval
Traballo final: Os xéneros menores e a prosa medieval
 
As cantigas de amor[1]
As cantigas de amor[1]As cantigas de amor[1]
As cantigas de amor[1]
 
Comentario Da Cantiga Medieval
Comentario Da Cantiga MedievalComentario Da Cantiga Medieval
Comentario Da Cantiga Medieval
 
Cantigas Medievais Con Musica
Cantigas Medievais Con MusicaCantigas Medievais Con Musica
Cantigas Medievais Con Musica
 
Cantigas Medievais
Cantigas MedievaisCantigas Medievais
Cantigas Medievais
 
Comentario cantiga amor
Comentario cantiga amorComentario cantiga amor
Comentario cantiga amor
 
A literatura. Características da linguaxe literaria. Os xéneros literarios (1...
A literatura. Características da linguaxe literaria. Os xéneros literarios (1...A literatura. Características da linguaxe literaria. Os xéneros literarios (1...
A literatura. Características da linguaxe literaria. Os xéneros literarios (1...
 
Xéneros%20menores.[1]
Xéneros%20menores.[1]Xéneros%20menores.[1]
Xéneros%20menores.[1]
 
Rosalia de Castro
Rosalia de CastroRosalia de Castro
Rosalia de Castro
 
Rosalia de Castro
Rosalia de CastroRosalia de Castro
Rosalia de Castro
 
Rosalía1
Rosalía1Rosalía1
Rosalía1
 

En vedette

Lírica medieval galego portuguesa
Lírica medieval galego portuguesaLírica medieval galego portuguesa
Lírica medieval galego portuguesaVinseiro
 
Tipos De Texto
Tipos De TextoTipos De Texto
Tipos De Textonormalpsp
 
Cuando la inspiración está en el arte
Cuando la inspiración está en el arteCuando la inspiración está en el arte
Cuando la inspiración está en el arteLucía Alvarez
 

En vedette (6)

Cantigas de santa maría
Cantigas de santa maríaCantigas de santa maría
Cantigas de santa maría
 
A narrativa medieval
A narrativa medievalA narrativa medieval
A narrativa medieval
 
Cantiga de escarnio
Cantiga de escarnioCantiga de escarnio
Cantiga de escarnio
 
Lírica medieval galego portuguesa
Lírica medieval galego portuguesaLírica medieval galego portuguesa
Lírica medieval galego portuguesa
 
Tipos De Texto
Tipos De TextoTipos De Texto
Tipos De Texto
 
Cuando la inspiración está en el arte
Cuando la inspiración está en el arteCuando la inspiración está en el arte
Cuando la inspiración está en el arte
 

Similaire à A literatura medieval

Unha maré de poemas. fotos
Unha maré de poemas. fotosUnha maré de poemas. fotos
Unha maré de poemas. fotosbegol
 
Guía para a recollida da tradición oral da zona
Guía para a recollida da tradición oral da zonaGuía para a recollida da tradición oral da zona
Guía para a recollida da tradición oral da zonasatelite1
 
Paio Gómez Chariño
Paio Gómez ChariñoPaio Gómez Chariño
Paio Gómez ChariñoMarlou
 
Cantigas de amigo 1º bac
Cantigas de amigo 1º bacCantigas de amigo 1º bac
Cantigas de amigo 1º bacDelia Losada
 
Ardentia4 A Muller Nas Cantigas Do Mar
Ardentia4 A Muller Nas Cantigas Do MarArdentia4 A Muller Nas Cantigas Do Mar
Ardentia4 A Muller Nas Cantigas Do MarEncarna Lago
 
A literaratura na Idade Media.pptx
A literaratura na Idade Media.pptxA literaratura na Idade Media.pptx
A literaratura na Idade Media.pptxmataguima
 
De símbolos e natureza nas cantigas de amigo
De símbolos e natureza nas cantigas de amigoDe símbolos e natureza nas cantigas de amigo
De símbolos e natureza nas cantigas de amigomardedentro
 
Cancioneiro Popular do CEIP de Barouta Vol.1
Cancioneiro Popular do CEIP de Barouta Vol.1Cancioneiro Popular do CEIP de Barouta Vol.1
Cancioneiro Popular do CEIP de Barouta Vol.1CEIP de Barouta Apellidos
 
A Serea Meixide1
A Serea Meixide1A Serea Meixide1
A Serea Meixide1RATIBRON
 
A Serea Meixide
A Serea MeixideA Serea Meixide
A Serea MeixideRATIBRON
 
Nº 2 abril 2006 en galego,..
Nº 2 abril 2006 en galego,..Nº 2 abril 2006 en galego,..
Nº 2 abril 2006 en galego,..ceiprandufe
 
SÉCULOS ESCUROS . textos
SÉCULOS ESCUROS . textosSÉCULOS ESCUROS . textos
SÉCULOS ESCUROS . textosMarlou
 
3º cancioneiro ceip da espiñeira aldán 2013 (2)
3º cancioneiro ceip da espiñeira aldán 2013 (2)3º cancioneiro ceip da espiñeira aldán 2013 (2)
3º cancioneiro ceip da espiñeira aldán 2013 (2)Espinheira Aldan
 
Poesia e imaxe 2013 paneis
Poesia e imaxe 2013   paneisPoesia e imaxe 2013   paneis
Poesia e imaxe 2013 paneiscenlf
 
Historia da lingua galega
Historia da lingua galegaHistoria da lingua galega
Historia da lingua galegajandroxixi
 

Similaire à A literatura medieval (20)

Unha maré de poemas. fotos
Unha maré de poemas. fotosUnha maré de poemas. fotos
Unha maré de poemas. fotos
 
Guía para a recollida da tradición oral da zona
Guía para a recollida da tradición oral da zonaGuía para a recollida da tradición oral da zona
Guía para a recollida da tradición oral da zona
 
Topicos literarios
Topicos literariosTopicos literarios
Topicos literarios
 
Presentación
PresentaciónPresentación
Presentación
 
Paio Gómez Chariño
Paio Gómez ChariñoPaio Gómez Chariño
Paio Gómez Chariño
 
Literatura medieval
Literatura medievalLiteratura medieval
Literatura medieval
 
COUSAS
COUSASCOUSAS
COUSAS
 
Cantigas de amigo 1º bac
Cantigas de amigo 1º bacCantigas de amigo 1º bac
Cantigas de amigo 1º bac
 
Ardentia4 A Muller Nas Cantigas Do Mar
Ardentia4 A Muller Nas Cantigas Do MarArdentia4 A Muller Nas Cantigas Do Mar
Ardentia4 A Muller Nas Cantigas Do Mar
 
A literaratura na Idade Media.pptx
A literaratura na Idade Media.pptxA literaratura na Idade Media.pptx
A literaratura na Idade Media.pptx
 
De símbolos e natureza nas cantigas de amigo
De símbolos e natureza nas cantigas de amigoDe símbolos e natureza nas cantigas de amigo
De símbolos e natureza nas cantigas de amigo
 
06 Viaxemusical
06 Viaxemusical06 Viaxemusical
06 Viaxemusical
 
Cancioneiro Popular do CEIP de Barouta Vol.1
Cancioneiro Popular do CEIP de Barouta Vol.1Cancioneiro Popular do CEIP de Barouta Vol.1
Cancioneiro Popular do CEIP de Barouta Vol.1
 
A Serea Meixide1
A Serea Meixide1A Serea Meixide1
A Serea Meixide1
 
A Serea Meixide
A Serea MeixideA Serea Meixide
A Serea Meixide
 
Nº 2 abril 2006 en galego,..
Nº 2 abril 2006 en galego,..Nº 2 abril 2006 en galego,..
Nº 2 abril 2006 en galego,..
 
SÉCULOS ESCUROS . textos
SÉCULOS ESCUROS . textosSÉCULOS ESCUROS . textos
SÉCULOS ESCUROS . textos
 
3º cancioneiro ceip da espiñeira aldán 2013 (2)
3º cancioneiro ceip da espiñeira aldán 2013 (2)3º cancioneiro ceip da espiñeira aldán 2013 (2)
3º cancioneiro ceip da espiñeira aldán 2013 (2)
 
Poesia e imaxe 2013 paneis
Poesia e imaxe 2013   paneisPoesia e imaxe 2013   paneis
Poesia e imaxe 2013 paneis
 
Historia da lingua galega
Historia da lingua galegaHistoria da lingua galega
Historia da lingua galega
 

Plus de anagagon

Ejercicios
EjerciciosEjercicios
Ejerciciosanagagon
 
Morfologia flexiva
Morfologia flexivaMorfologia flexiva
Morfologia flexivaanagagon
 
Direcciones
DireccionesDirecciones
Direccionesanagagon
 
Que hora es
Que hora esQue hora es
Que hora esanagagon
 
Presente verbos irregulares
Presente verbos irregularesPresente verbos irregulares
Presente verbos irregularesanagagon
 
La voz dormida_congreso-2
La voz dormida_congreso-2La voz dormida_congreso-2
La voz dormida_congreso-2anagagon
 
Serestarhay 130730103924-phpapp02
Serestarhay 130730103924-phpapp02Serestarhay 130730103924-phpapp02
Serestarhay 130730103924-phpapp02anagagon
 
Serestarhay 130730103924-phpapp02
Serestarhay 130730103924-phpapp02Serestarhay 130730103924-phpapp02
Serestarhay 130730103924-phpapp02anagagon
 
Verbs like-gustar
Verbs like-gustarVerbs like-gustar
Verbs like-gustaranagagon
 
Vivendapopular 100411143109-phpapp02
Vivendapopular 100411143109-phpapp02Vivendapopular 100411143109-phpapp02
Vivendapopular 100411143109-phpapp02anagagon
 
Vivendapopular 100411143109-phpapp02
Vivendapopular 100411143109-phpapp02Vivendapopular 100411143109-phpapp02
Vivendapopular 100411143109-phpapp02anagagon
 
A cultura-castrexa-power-point-1198023990599645-5
A cultura-castrexa-power-point-1198023990599645-5A cultura-castrexa-power-point-1198023990599645-5
A cultura-castrexa-power-point-1198023990599645-5anagagon
 
Xacementosromanosengalicia 1232982662523332-3
Xacementosromanosengalicia 1232982662523332-3Xacementosromanosengalicia 1232982662523332-3
Xacementosromanosengalicia 1232982662523332-3anagagon
 
Gastronomadegalicia 01-120818104539-phpapp01
Gastronomadegalicia 01-120818104539-phpapp01Gastronomadegalicia 01-120818104539-phpapp01
Gastronomadegalicia 01-120818104539-phpapp01anagagon
 
Prehistoria y cultura castrense
Prehistoria y cultura castrensePrehistoria y cultura castrense
Prehistoria y cultura castrenseanagagon
 
Rosaladecastro 110405212655-phpapp02
Rosaladecastro 110405212655-phpapp02Rosaladecastro 110405212655-phpapp02
Rosaladecastro 110405212655-phpapp02anagagon
 
Mitos, ritos y leyendas
Mitos, ritos y leyendasMitos, ritos y leyendas
Mitos, ritos y leyendasanagagon
 
Do esplendor aos sec
Do esplendor aos secDo esplendor aos sec
Do esplendor aos secanagagon
 
Lit sec esc
Lit sec escLit sec esc
Lit sec escanagagon
 
Aliteraturagaleganossseeanabeln 100309071039-phpapp02
Aliteraturagaleganossseeanabeln 100309071039-phpapp02Aliteraturagaleganossseeanabeln 100309071039-phpapp02
Aliteraturagaleganossseeanabeln 100309071039-phpapp02anagagon
 

Plus de anagagon (20)

Ejercicios
EjerciciosEjercicios
Ejercicios
 
Morfologia flexiva
Morfologia flexivaMorfologia flexiva
Morfologia flexiva
 
Direcciones
DireccionesDirecciones
Direcciones
 
Que hora es
Que hora esQue hora es
Que hora es
 
Presente verbos irregulares
Presente verbos irregularesPresente verbos irregulares
Presente verbos irregulares
 
La voz dormida_congreso-2
La voz dormida_congreso-2La voz dormida_congreso-2
La voz dormida_congreso-2
 
Serestarhay 130730103924-phpapp02
Serestarhay 130730103924-phpapp02Serestarhay 130730103924-phpapp02
Serestarhay 130730103924-phpapp02
 
Serestarhay 130730103924-phpapp02
Serestarhay 130730103924-phpapp02Serestarhay 130730103924-phpapp02
Serestarhay 130730103924-phpapp02
 
Verbs like-gustar
Verbs like-gustarVerbs like-gustar
Verbs like-gustar
 
Vivendapopular 100411143109-phpapp02
Vivendapopular 100411143109-phpapp02Vivendapopular 100411143109-phpapp02
Vivendapopular 100411143109-phpapp02
 
Vivendapopular 100411143109-phpapp02
Vivendapopular 100411143109-phpapp02Vivendapopular 100411143109-phpapp02
Vivendapopular 100411143109-phpapp02
 
A cultura-castrexa-power-point-1198023990599645-5
A cultura-castrexa-power-point-1198023990599645-5A cultura-castrexa-power-point-1198023990599645-5
A cultura-castrexa-power-point-1198023990599645-5
 
Xacementosromanosengalicia 1232982662523332-3
Xacementosromanosengalicia 1232982662523332-3Xacementosromanosengalicia 1232982662523332-3
Xacementosromanosengalicia 1232982662523332-3
 
Gastronomadegalicia 01-120818104539-phpapp01
Gastronomadegalicia 01-120818104539-phpapp01Gastronomadegalicia 01-120818104539-phpapp01
Gastronomadegalicia 01-120818104539-phpapp01
 
Prehistoria y cultura castrense
Prehistoria y cultura castrensePrehistoria y cultura castrense
Prehistoria y cultura castrense
 
Rosaladecastro 110405212655-phpapp02
Rosaladecastro 110405212655-phpapp02Rosaladecastro 110405212655-phpapp02
Rosaladecastro 110405212655-phpapp02
 
Mitos, ritos y leyendas
Mitos, ritos y leyendasMitos, ritos y leyendas
Mitos, ritos y leyendas
 
Do esplendor aos sec
Do esplendor aos secDo esplendor aos sec
Do esplendor aos sec
 
Lit sec esc
Lit sec escLit sec esc
Lit sec esc
 
Aliteraturagaleganossseeanabeln 100309071039-phpapp02
Aliteraturagaleganossseeanabeln 100309071039-phpapp02Aliteraturagaleganossseeanabeln 100309071039-phpapp02
Aliteraturagaleganossseeanabeln 100309071039-phpapp02
 

A literatura medieval

  • 1. A LITERATURA MEDIEVAL
  • 2. PRIMEIROS TEXTOS… PRIMEIROS TEXTOS EN LINGUAS ROMANCES: 1. Xuramentos de Estrasburgo. (Fr. e Al.) s. IX 1. Glosas (Navarro-aragonés) -Emilianenses (A Rioxa) -Silenses (Burgos) s.X - XI 1. Carxas. (Mozárabe) 1. Cantigas trobadorescas (Gal. Med. ou Gal-Port.) (1º movemento poético culto que existiu en Europa) (LÍRICA PRIMITIVA e LIRISMO OCCITANO) s. XII
  • 3. PRIMEIROS TEXTOS… Os primeiros textos Ai eu coitada! galego-portuguesesvivomeugran cuidado Como Por en amigo No mundo non me sei parelha, conservados Que ei alongado! Mentre me for como me vai, Cá já moiro por vós, e - ai! Muito me tarda Mia senhor branca cantiga de escarnio son a e vermelha. Queredes que vos retraia O meu amigo na Guarda! “OraQuandoosteu visenhor de Navarra” (1196), faz vos o em saia! Mau dia me levantei, Ai eu coitada! aQue vos enton non viamor coñecida como desejo cantiga de fea! E, mia senhor, desd'aquel'di, ai! Como vivo en gran CantigaMe foiGuarvaia ou da Ribeirinha (1198), da a mi mui mal, Por meu amigo E vós, filha de don Paai cantiga de amigo coñecida como vejo! aMoniz, e bem vos semelha Que tarda e non Muito me tarda D'haver eu por vós guarvaia, Cantiga da Guarda (1198) Pois eu, mia senhor, d'alfaia O meu amigo na Guarda! Nunca de vós houve nem hei Valia d'ua correa. Joam Soares de Paiva Pai Soares de Taveirós Atribuída a Sancho I
  • 4. CORRENTES (ORIXES) 1. Contos da tradición oral popular. 2. “Cantos e danzas dos gallaeci”, recollidos polos Clásicos latinos, arredor do costume do pobo galego de cantar nos MAIOS, nas VODAS e nos FUNERAIS. LÍRICA PRIMITIVA 1. Himno de Arxirio, composición antiga semellante a unha cantiga de amigo. 1. Xograr Palla. Xograr de orixe compostelá que actuaba na corte de Afonso VII. NO S. XI, A TRAVÉS DOS PEREGRINOS DO CAMIÑO DE SANTIAGO, CHEGOU DENDE PROVENZA, NA ACTUAL OCCITANIA, A MODA DE POETIZAR SOBRE O AMOR CORTÉS.
  • 5. ETAPAS (PERÍODOS) s. XIII Período Afonsino s. XIV Período Dionisíaco s. XV Reis Católicos
  • 6. CANCIONEIROS E PERGAMIÑOS 1. CANCIONEIRO DA AJUDA 2. CANCIONEIRO DA VATICANA 3. CANCIONEIRO DA BIBLIOTECA NACIONAL DE LISBOA As cantigas atópanse 1. PERGAMIÑO VINDEL en PERGAMIÑOS compilados en CÓDICES. 2. PERGAMIÑO SHARRER *CANCIONEIRO DE BAENA (escola galego-castelá) *CANCIONEIRO DE GARCIA DE RESENDE (1516) (escola portuguesa-castelá) AS CANTIGAS DE SANTA MARÍA GÁRDANSE Pergameu do códice da Biblioteca NO ESCORIAL. Nacional de Lisboa
  • 7. CANTIGAS (textos para ser interpretados)
  • 8. CANTIGAS (textos para ser interpretados)  Cantiga de Amor  A temática. O amor cortés  Cantigas de Santa María  Os recursos formais  A temática  Tipos  Cantiga de Amigo  A temática  Xéneros menores:  Os recursos formais  Pastorelas  Tipos  Prantos  Tenzóns.  Cantiga de Escarnio e Maldizer  Prosa medieval  A temática  Diferenzas entre “escarnio” e “maldizer”
  • 9. CANTIGAS DE AMIGO Cantigas (texto e anotación musical) de Martin Codax (Pergamiño Vindel)
  • 12. CANTIGAS DE AMIGO A temática Composicións postas en boca dunha muller namorada que lamenta a ausencia do seu amigo. Interlocutores: nai, amiga, natureza personificada. Ambientación naturalista.
  • 18. CANTIGAS DE AMIGO Tipos  Bailadas: composicións que invitan ao Bailemos nos ja todas tres, ai amigas, baile e á ledicia de vivir.  Mariñas ou barcarolas: composicións que se desenvolven ao Ondas do mar amigo. pé do meu de Vigo, se vistes mar ou nas que o mar é o interlocutor.  Romaría: composicións localizadas ou Sediam eu na ermida de San Simion relacionadas cunha capela grandes son. E cercaronmi as ondas, que ou romaría.  Albas ou alboradas: composicións que describen a desaparición frias; Levad amigo que dormides as manhanas dos namorados mundo d amor diziam. Todalas aves do á alba. Leda mi and eu.
  • 24. CANTIGAS DE AMIGO Recursos formais Ondas do mar de Vigo Paralelismo 1 Se vistes meu amigo E ai Deus se virá cedo Refrán Paralelismo 2 Ondas do mar levado Se vistes meu amado E ai Deus se virá cedo
  • 25. CANTIGAS DE AMIGO Recursos formais Ondas do mar de Vigo Se vistes meu amigo E ai Deus se virá cedo Ondas do mar levado Se vistes meu amado Leixaprén E ai Deus se virá cedo Se vistes meu amigo O por que eu sospiro E ai Deus se virá cedo Se vistes meu amado Por quen ei gran coidado? E ai Deus se virá cedo
  • 26. Seríam’eu na ermida de San Simión e cercáronmi as ondas que grandes son. AA Rima Eu atendendo meu amigo, Macho eu atendendo meu amigo. (versos agudos) Cobra de 2 Estando na ermida, ant o altar e cercáronmi as ondas grandes do mar. BB palvras e Eu atendendo meu amigo, Rima refrán eu atendendo meu amigo. Femia E cercáronmi as ondas que grandes son, (vv. graves) nen ei i barqueiro nen remador. AA Eu atendendo meu amigo, AA,BB,AA, Talho eu atendendo meu amigo. BB,AA,BB con 6 Cobras E cercáronmi as undas do alto mar, cobras non ei i barqueiro nen sei remar. BB Alternas Eu atendendo meu amigo, eu atendendo meu amigo. En laranxa Non ei i barqueiro nen remador, aparecen morrerei eu, fremosa, no mar maior. AA sinaladas as Refrán Eu atendendo meu amigo, Cobras De 2 eu atendendo meu amigo. Capdenals palavras Nen ei i barqueiro nen sei remar BB e morrerei eu, fremosa, no alto mar. Palabra-rima, Eu atendendo meu amigo, eu atendendo meu amigo. Dobre, Mordobre MEENDINHO
  • 28. A auga. Ten un poder fertilizante e tamén unha función pasiva, connotadora de pureza e virxindade. Nas súas cercanías - río, mar, lago ou fonte - prodúcese o encontro dos namorados. Pero, ademais deste mero valor descritivo, coa auga van asociados outros motivos de claro significado erótico, coma o lavado dos cabelos e camisas, os baños de amor rituais, a rotura do brial (vestido) ou a presenza do cervo. Fonte. O encontro amoroso na fonte é unha tradición común a gran parte das literaturas primitivas. Como tamén é universal a crenza de que a fonte é principio da vida, do amor e da fecundidade. Moitas cantigas do folclore tradicional fan referencia ás vistas dos namorados na fonte, á súa unión carnal, á perda da virxindade da doncela, etc., mediante alusión indirecta e por medio de palabras e accións de
  • 29. Baños de amor. Xunto co aseo do corpo, o baño encerra en si un ritual de carácter erótico. A acción precede ó encontro amoroso co namorado (amigo), e mesmo nalgunhas cantigas hai alusións ó baño conxunto de dous namorados. Lavar cabelos (garcetas)/lavar camisas. Estes dous conceptos están unidos a un rito ou preludio do encontro amoroso. Os cabelos aportan información do estado da “amiga”. As doncelas levaban o cabelo longo; as casadas ou prometidas, recollido ou curto. O cabelo ten un profundo valor simbólico e unha grande atracción erótica. Unha abundante cabeleira significa forza e ledicia xuvenil. A perda do cabelo aínda hoxe é considerada unha desgraza. Que unha muller entregue o cabelo a alguén -por exemplo, a El-Rei- significa que lle entrega a súa xuventude.
  • 30. As ábores A referencia determinadas árbores (abelaneira, piñeiro,...) Funcionan como lugar ideal, locus amoenus, para o encontro dos namorados. Algunhas árbores, sen embargo, van asociadas con simboloxías específicas relacionadas polo xeral coa fertilidade ou co gozo do amor. A abeleneira é unha das primeiras árbores que florece. Simboliza, pois, a chegada da primavera e indica, polo tanto, que se está no tempo de amar. Ademais disto, tamén é símbolo de paciencia e constancia, xa que para recoller os seus froitos é preciso esperar moito tempo. O “pino” aparece en alternancia sinónima con ramo que pode significar ramaxe (conxunto de ramas) ou ben, por metonimia, amplia-lo seu significado a calquera tipo de árbore. Pode funcionar como mensaxeiro da chegada do amigo ou como lugar preferido para o encontro dos namorados. O culto ás árbores e o conxunto delas -o bosque- foi común nas culturas do pasado. Os vellos druídas identificaban o bosque co principio materno e feminino e ofrecéronllo ó sol como esposa. Por outra banda, no bosque é onde florece a vida non cultivada nin dominada e el é quen garda ós namorados de tódalas miradas.
  • 31. -Mentir,mia filha, mentir por amigo;nunca vi cervo que volvess'o rio: os amores ei. Mentir, mia filha, mentir por amado;nunca vi cervo que volvess'o alto:os amores ei.
  • 34. CANTIGAS DE AMOR O amor cortés A temática O amor cortés Coita de amor Ambiente cortesán Amor platónico Mesura Senhor Recompensa final Dama nobre e goce amoroso Muller idealizada Senhor aristocrática Xove solteira Trobador-vasalo Trazos pouco definidos Cançó
  • 35. CANTIGAS DE AMOR Recursos formais  Estrofas de catro ou sete versos Tipos:  Refrán: normalmente de catro versos e maior influencia da lírica medieval autóctona.  Mestría: normalmente de sete versos e maior influencia da lírica provenzal.  Fiinda: versos de finalización despois da última estrofa.  Dobre: repetición dunha palabra en lugares simétricos da estrofa.  Mordobre: repetición do mesmo lexema con diferentes morfemas.
  • 36. CANTIGAS DE AMOR Se eu podesse desamar a quen me sempre desamou, e podess'algun mal buscar a quen sempre mal buscou! dobre Assi me vingaria eu, se eu podesse coita dar a quen me sempre coita deu. Mais sol non posso eu enganar meu coraçon que me enganou, por quanto mi faz desejar a quen me nunca desejou. mordobre E por esto non dormio eu, porque non poss'eu coita dar a quen me sempre coita deu. Mais rog'a Deus que desampar a quen m'assi desamparou ou que podess'eu destorvar cantiga de refrán a quen me sempre destorvou. E logo dormiria eu se eu podesse coita dar a quen me sempre coita deu. PERO DA PONTE
  • 37. CANTIGAS DE AMOR Quer eu en maneira de proençal fazer agora un cantar d amor, e querrei muit i loar mia senhor coblas de a que prez nen fremosura non fal sete versos nen bondade; e mais vos direi en: Tanto a fez Deus comprida de ben (regularidade Que mais de todalas do mundo val. estrófica) cantiga Ca mia senhor quiso Deus fazer tal, de Quando a fez, que a fez sabedor De todo ben e de mui grand valor isometría mestría E, con tod esto e mui comunal Ali u debe; er deulhi bon sen (regularidade E desi non lhi fez pouco de ben métrica) (influxo Quando non quis que lh outra foss igual. provenzal) Ca en mia senhor nunca Deus pos mal, Mas pos i prez e beldad e loor rima E falar mui ben e riir melhor Que outra molher; e desi é leal consonante Muit , e por esto non sei oi eu quen (regularidade Possa compridamente no seu ben sonora) Falar, ca non á, tralo seu ben, al. Don Dinis de Portugal
  • 38. CANTIGAS DE ESCARNIO E MALDIZER
  • 40. CANTIGAS DE ESCARNIO E MALDIZER Temática Diferenzas entre “escarnio” e “maldizer”  Composicións de burla ou sátira.  Diferenzas entre  Documento de valor sociolóxico e escarnio e lingüístico. maldizer:  Diversidade temática: Escarnio: crítica  Carácter sexual encuberta con  Carácter histórico palabras de dobre  Sátira de vicios e sentido. costumes  Sátira de clases Maldizer: crítica sociais e oficios. directa.
  • 41. CANTIGAS DE ESCARNIO E MALDIZER María Peres, a noosa cruzada quando veo da terra d'Ultramar assí veo de pardón carregada que se non podía con ele emerger; mais fúrtanlho cada u vai maer e do pardón ja non lhi ficou nada. sátira de E o pardón é cousa mui preçada e que se devía muit'a guardar; vicios cantiga mais ela non á maeta ferrada e en que o guarde, nen a pod'aver, costumes até ca pois o cadead'en foi perder, sempr'a maeta andou descadeada. de a  carácter fiinda Tal maeta como será guardada, sexual pois rapazes albergan no logar, que non aja seer mui trastornada? Ca, o logar u eles an poder non á pardón que s'i possa asconder, assí saben trastornar a pousada. E outra cousa vos quero dizer: atal pardón ben se deverá perder fiinda ca muito foi cousa mal gaada. Pero da Ponte
  • 48. CANTIGAS DE Santa María Composicións feitas en loa á Virxe, son a mostra da vertente relixiosa desta lírica galego-portuguesa.
  • 49. CANTIGAS DE Santa María Temática Tipos 427  Narrativas: narran un milagre atribuído á Virxe. composicións Estrutura:  Limiar: indica o milagre en honra da que se vai explicar + refrán Virxe.  Nó: Presentación do protagonista e do conflito  Final: Gabanza á Virxe Compostos na corte de  Líricas:  Intercaladas entre as Miniatura Afonso de Afonso X, X. cantigas narrativas. das Cantigas  Son semellantes ás Aprécianse cantigas de amor. exércitos musulmáns e cristiáns.
  • 50. Fontes… Material de elaboración propia. Imaxes tiradas da presentación de Román Landín aloxada no slideshare e de “google images” Textos tirados da páxina web “son de poetas”  Libro de apoio (Consorcio Editorial) Páxinas: 39-41 e 59-61