1. LRKC onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op
het leefritme in Nederland
Leefritme Kenniscentrum
September 2011
2. Inhoudsopgave
Pagina
1. Introductie en doelstelling 3
2. Samenvatting 4
3. Methodologie 6
4. Verschillende levensfases 8
5. Transformatieproces en impact op leefritme 10
6. Inzicht: jongeren en app gebruik 12
7. Inzicht: mannen versus vrouwen 12
8. Inzicht: voorlopers versus volgers 13
9. Inzicht: betaalde versus gratis apps 14
10. Bezit en downloaden 15
11. App categorieën 16
12. Apps en een modern leefritme 17
13. App-gebruikers segmentatie 19
14. Locatiegebaseerde apps 21
15. Invloed van apps op ons sociale leefritme 23
16. Apps: een verslaving 24
2
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
3. 1. Introductie en doelstelling
Het Leefritme Kenniscentrum (LRKC) heeft als doel inzicht te krijgen in de
factoren die ons leefritme beïnvloeden. Daarom onderzoekt het LRKC meerdere
keren per jaar verschillende kerngebieden die invloed hebben op het leefritme
van mensen. Deze kerngebieden bestaan onder andere uit werk, vrije tijd en
communicatie. Naast het persoonlijke leefritme van mensen, heeft het LRKC ook
als doel inzicht te krijgen in de (sociaal) maatschappelijke impact van leefritme
bepalende factoren.
We hebben onderzoek uitgevoerd naar de huidige en toekomstige invloed
van mobiele apps op het leefritme in Nederland.
Doel van het onderzoek was het krijgen van inzicht in de gevolgen van het
gebruik van mobiele applicaties op de vijf componenten van leefritme (taken en
tijd, sociale omgeving, fysieke omgeving, lichaam en geest). Hierbij hebben we
gekeken naar veranderingen in houding en gedrag.
De verwachting is dat het gebruik van mobiel internet en mobiele applicaties het
komende jaar een explosieve groei zal kennen en daarmee het leefritme van de
massa van Nederland zal beïnvloeden. Locatiegebaseerde apps hebben extra
aandacht gekregen omdat we veronderstellen dat juist deze apps de meeste
veranderingen teweegbrengen. Verder hebben we gekeken naar de volgende
zaken:
• Waarom kiezen mensen voor bepaalde apps?
• Wat is het effect van het mobiel beschikbaar hebben van een app?
• Welke behoeftes vervullen apps en is er een link te leggen met hoe
gelukkig men zich voelt?
• Welke problemen nemen apps weg en welke problemen heeft men met
apps zelf?
Het veldwerk voor dit onderzoek werd in opdracht van het Leefritme
Kenniscentrum (www.leefritme.nl) uitgevoerd door R&M Matrix. De inzichten zijn
verkregen op basis van kwalitatief en kwantitatief onderzoek bij gebruikers van
mobiele apps.
Indien er naar aanleiding van dit rapport nog vragen en/of opmerkingen zijn, dan
kunt u voor een toelichting terecht bij ondergetekenden.
Philip de Wulf
philip.dewulf@psilogy.com
Managing Fellow
Leefritme Kenniscentrum
Ann Steyaert
ann.steyaert@psilogy.com
Senior Fellow
Psilogy
3
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
4. 2. Samenvatting
Mobiele technologie is de laatste jaren natuurlijk vervlochten met ons leven. De
smartphone is gemeengoed geworden. Het is geen uitzondering meer dat jonge
tieners over de nieuwste smartphone beschikken. We zijn gewend om voor alles
en nog wat een app te raadplegen. De weersvoorspelling bekijken, bioscoopje
reserveren, geld overmaken, een spelletje doen en je sociale contacten
onderhouden. Het zijn slechts enkele voorbeelden van hoe mobiele apps ons
leven vergemakkelijken.
In dit onderzoek kijken we naar de invloed van mobiele apps op het leefritme in
Nederland. Hierbij wordt zowel de huidige invloed als de toekomstige invloed
onder de loep genomen.
We hebben in eerdere onderzoeken gezien dat de manier waarop we met taken
en tijd omgaan een grote invloed hebben op ons leefritme en daarmee op ons
uiteindelijke geluksgevoel. Daarom kijken we in dit onderzoek onder andere of en
hoe mobiele apps taken en tijd beïnvloeden.
Uit dit onderzoek blijkt dat gebruikers van mobiele apps in te delen zijn in
verschillende levensfases. We onderscheiden vier levensfases:
• Beginners
• Socializers
• Organizers
• Addicts
Beginners vormen een aparte groep. Zo hebben mensen die net beginnen met
mobiele apps, andere verwachtingen dan mensen die er al langer mee bezig zijn.
Socializers focussen zich op nieuws en sociale media en Organizers op apps die
hun leven optimaliseren. Addicts gebruiken apps voor elk soort wissewasje.
App categorieën
Apps zijn onder te verdelen in drie groepen: entertainment, productiviteit en
connectiviteit. Op dit moment is plezier nog de belangrijkste drijfveer om een
app wel of niet aan te schaffen. Vooral beginnende app-gebruikers zijn hier erg
gevoelig voor. Opvallend is verder dat bijna iedereen zijn apps heeft ingedeeld in
mappen. Spelletjes zitten vrijwel altijd in een aparte map bij elkaar en ook de
apps voor social media (Facebook, Hyves, LinkedIn, Twitter) zijn gezamenlijk
opgeslagen.
Invloed van mobiele apps
Toch heeft het gebruik van mobiele apps een positieve invloed op ons sociale
leven. Zo geeft bijna de helft (42%) van de respondenten aan dat zij met behulp
van apps hun sociale contacten beter kunnen onderhouden. Bovendien vindt één
op de vijf gebruikers dat ze nu méér vrienden hebben dan voordat ze apps
gebruikten.
Een kanttekening bij deze verschuiving naar instant socializing is dat sommige
respondenten het gevoel hebben ‘mensen in je leven binnen te laten’ en dat ze
een stukje privacy moeten opgeven.
Zes op de tien respondenten menen dat apps het leven een stuk eenvoudiger
maken. Tijdsverspilling gaat door apps meer en meer tot het verleden behoren,
omdat momenten waarop voorheen ‘niks’ gedaan werd, nu benut wordt met het
bijhouden van sociale contacten of het spelen van spelletjes.
Apps blijken ideale ‘wachtverzachters’. Zo geeft een kwart van de app-gebruikers
aan dat apps hen in staat stellen elke minuut van hun leven te benutten.
4
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
5. Tweederde is het eens met de stelling dat apps vooral leuke speeltjes zijn.
Gaming wordt steeds meer mainstream en leidt tot een ‘gamification’ van de
samenleving. Het spel Angry Birds, dat wereldwijd al meer dan 100 miljoen keer
gedownload is, staat bij bijna de helft (46%) van de Nederlandse gebruikers op
de tablet of smartphone.
App-afhankelijk
Dat apps je leven vergemakkelijken of soms zelf ‘fixen’ wordt al gauw voor lief
genomen. App-gebruikers merken al snel niet meer hoezeer ze van apps
afhankelijk zijn. Deze afhankelijkheid wordt pas opgemerkt zodra de app niet
meer beschikbaar is. Enkele voorbeelden hiervan zijn navigatie, trein- en
bustijden en recepten-apps.
Typen app-gebruikers
We hebben vier typen app-gebruikers kunnen definiëren die allen andere
verwachtingen hebben van apps en er verschillend mee omgaan:
• Explorers (28%): zijn altijd in voor nieuwe ervaringen, zoeken vaak naar
nieuwe apps en hebben er dan ook veel op de mobiele telefoon of tablet
staan.
• Look@me (15%): vindt het vooral belangrijk om het nieuwste-van-het-
nieuwste te hebben, wil trendy en hip zijn en zoekt vaak nieuwe apps om
de kenniskring te informeren van de nieuwste snufjes op app-gebied.
• Connectors (15%): willen graag bij een bepaalde groep horen, geven
niks om het nieuwste-van-het-nieuwste en willen graag mensen met
elkaar verbinden. Zij gebruiken juist die apps die anderen aanraden.
• Solo slim (41%): houdt niet van te veel poespas, wil dingen gewoon goed
geregeld hebben en gaat graag goed voorbereid op pad met de juiste
apps.
Toekomst
Het vertrouwen in de toekomst van apps is groot. Een ruime meerderheid (90%)
van de app-gebruikers denkt dat apps door steeds meer mensen gebruikt zullen
worden. Ook denkt de meerderheid van de respondenten (70%) dat apps steeds
belangrijker zullen worden voor het onderhouden van sociale contacten.
Toch is bijna de helft (44%) ook zo realistisch dat men inziet dat er na verloop
van tijd wel weer iets nieuws zal komen in plaats van apps.
5
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
6. 3. Methodologie
Onderzoeksfases
Om de doelstellingen te beantwoorden is een traject met meerdere fases nodig.
Het onderstaande overzicht geeft de fases van het totale project en het doel
weer. Dit rapport geeft de bevindingen van de eerste 3 fases:
Kenmerken respondenten kwalitatieve fase
We hebben 8 in-depth interviews gehouden van anderhalf à twee uur met heavy
users van apps. Onder de term heavy users verstaan we gebruikers die meerdere
keren per week apps gebruiken.
Twee van deze respondenten zijn ‘beginners’. Zij beschikken pas sinds enkele
weken over een telefoon met apps. De overige 6 respondenten beschikken
ongeveer sinds een jaar over mobiele apps en zijn er allen druk mee in de weer.
Voor die tijd hadden sommige ook al wel een toestel met iets van applicaties,
maar die nemen ze achteraf gezien niet meer serieus. Het echte gebruik en
plezier van apps is gekomen met de nieuwe generatie smartphones en/of tablets.
In fase 1 hebben we onderzoek gedaan via smartphones onder 2605
respondenten. In fase 2 is een online vragenlijst verstuurd aan deelnemers van
fase 1 die mee wilde werken aan een online vervolg. Hiervan zijn 670 ingevulde
vragenlijsten retour ontvangen (responsrate van 40%).
Het veldwerk is uitgevoerd in de periode 27 tot en met 31 mei 2011. Van de
respondenten is 56% man en 44% vrouw.
Leeftijd:
14% is jonger dan 20
40% is tussen 20 en 30 jaar oud
18% is tussen 31 en 40 jaar oud
12% is tussen 41 en 50 jaar oud
10% is ouder dan 51
6% geeft geen leeftijd aan
6
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
7. 98% van alle deelnemers aan het onderzoek beschikt over een smartphone, 2%
heeft een tablet en 16% heeft beide.
Onder de smartphone gebruikers is de verdeling tussen iPhone en Android
nagenoeg gelijk (39% om 36%). 14% heeft een Blackberry.
Onder de tabletgebruikers is de iPad verreweg het populairst: 85% heeft een iPad
tegenover 12% die een Android based tablet heeft.
7
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
8. 4. Verschillende levensfases
Niet alle app gebruikers zijn in hetzelfde hokje te plaatsen. We zien duidelijk dat
er 4 verschillende groepen aan te wijzen zijn. Als mensen net beginnen met het
downloaden en gebruiken van apps, zijn er andere verwachtingen en gewoonten
ten aanzien van apps.
Deze Beginners bevinden zich in een ontdekkingsfase:
• Ze gaan af op wat anderen (vrienden, media en online app winkels) hen
aanraden
• Ze gebruiken vooral gratis apps en leren apps groeperen en integreren in
hun leven. Apps die niet voldoen aan de verwachtingen worden
verwijderd.
Mensen die al vaker apps downloaden en gebruiken worden specifieker in hun
gedrag en wensen. We zien 2 belangrijke groepen ontstaan: Socializers en
Organizers.
Socializers focussen zich vooral op apps die hen toelaten te communiceren met
de buitenwereld. Nieuws-apps en social media apps zijn hun aandachtsgebied.
Organizers focussen op apps die hen toelaten het leven te optimaliseren.
Bijvoorbeeld apps die je helpen met een beter time management of apps die
bijhouden hoeveel calorieën je eet en verbrandt.
Beide groepen gaan niet langer af op de aanbevolen apps van vrienden en media,
maar zoeken zelf naar apps die hun leven op persoonlijke wijze meerwaarde
kunnen bieden.
Een laatste belangrijke groep zijn de addicts. Zij gebruiken en testen alle soorten
apps. Voor hen zijn apps een vorm van entertainment, zogenaamde
‘wachtverzachters’ die verveling tegen gaan.
Verschillende ‘lifestages’ in app gebruikers
8
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
9. Frequentie en duur van het gebruik
Addicts en Socializers maken het meest frequent gebruik van hun apps. Van
de Addicts gebruikt 94% meerdere keren per dag en van de Socializers ligt dit
percentage zelfs nog iets hoger, namelijk op 98%. Alleen de beginners blijven
achter met een percentage van 61%.
Addicts en Socializers zijn ook de groepen die de meeste tijd besteden aan
apps. Zo is 38% van de Addicts één uur of meer per dag bezig met apps. Ook
hier ligt het percentage iets hoger bij de Socializers, namelijk op 39%. Zowel de
Organizers als de Beginners blijven achter met respectievelijk 14 en 8%.
Patronen
We zien dus duidelijk een patroon waarbij men enigszins
aarzelend begint te experimenteren (lage frequentie en
lage duur) en….
… waarbij het gebruik toeneemt als men de
organisatorische voordelen (agenda, mails, leven
ordenen) leert kennen (21%).
Dit gebruik wordt nog intensiever als men via apps gaat
socializen en midden in het leven gaat staan (64% kan
zijn sociale contacten beter onderhouden) en…
… leidt bij 9% van de app gebruikers tot het gevoel dat dit
hun leven gaat beheersen en ze niet meer zonder
kunnen.
Belangrijk hierbij is dat de verschillende fases elkaar snel opvolgen. De meeste
intensieve gebruikers hebben hun eerste app minder dat 2 jaar geleden
aangeschaft (81%). Voor 50% is dat minder dan 1 jaar geleden.
9
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
10. 5. Transformatieproces en impact op leefritme
De oneindige keuze en gebruiksmogelijkheden van apps zorgen voor een gevoel
van vrijheid, onafhankelijkheid en fun. Toch geeft het tegelijkertijd ook een
gevoel van fragmentatie.
Met het gebruik van verschillende profielen (Facebook, Hyves, LinkedIn en
Twitter) ontstaan er als het ware meerdere persoonlijkheden. Zo zijn de status
updates op bijvoorbeeld Facebook anders dan die van Twitter. Dit is toe te
schrijven aan het feit dat de groep vrienden en volgers niet overeen komen. Vaak
worden de profielen voor een ander doeleind (privé of zakelijk) gebruikt.
Sommige gebruikers hebben moeite met die meerdere persoonlijkheden om
zichzelf te blijven en voelen de behoefte terug te gaan naar 1 persona in 1
‘omgeving’.
Uit het onderzoek blijkt dat apps zeker invloed hebben op leefritme. Zo is 60%
van de respondenten het (helemaal) eens met de stelling “Apps maken het leven
voor mij een stuk eenvoudiger”. Een kleine minderheid (44%) onderschrijft de
stelling dat apps hun leven hebben veranderd (helemaal mee eens + mee eens).
Iets meer dan een kwart (26%) is het (helemaal) eens met de stelling dat zij
door apps elke minuut van hun leven weten te benutten.
10
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
11. Door het gebruik van apps raken we op een natuurlijke wijze gewend aan de
“gamification” van verschillende aspecten van ons leven. Maar liefst 67% is het
(helemaal) eens met de stelling “Apps zijn voor mij vooral leuke speeltjes”. Nog
eens 18% staat neutraal tegenover deze stelling.
Maar we verliezen daarbij ook het een beetje het gevoel van controle over ons
leven. 38% van de respondenten stemt in met de stelling dat apps voor hun
verslavend werken.
11
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
12. 6. Inzicht: jongeren en app gebruik
Het zal geen verrassing zijn dat jongeren mobiele apps vaker gebruiken dan
ouderen. Van de jongeren onder de 25 maakt maar liefst 75% meerdere keren
per dag gebruik van apps, terwijl dit percentage bij mensen boven de 50 jaar nog
maar 42% bedraagt.
Ook hebben jongeren over het algemeen meer mobiele apps dan ouderen.
Vooral apps in de categorie games, amusement en sociale netwerken worden
gedomineerd door jongeren. De groep onder de 25 jaar heeft voor 56% apps met
amusement tegenover 28% voor de groep boven de 50 jaar. Bij sociale
netwerken heeft 83% van de jongeren onder de 25 jaar apps terwijl dat bij de
groep boven de 50 slechts 52% is. Onder de 25 jaar heeft 75% games als app,
tegen 51% voor boven de 50.
7. Inzicht: mannen versus vrouwen
Mannen maken vaker gebruik van mobiele apps dan vrouwen. Van de
mannen gebruikt 75% zijn mobiele apps meerdere keren per dag, bij de vrouwen
is dat 59%.
Vrouwen zijn oververtegenwoordigd in de groep Beginners (39% vrouw
tegenover 25% man). Mannen zijn juist oververtegenwoordigd in de groep
Organizers (28% om 20%) en Socializers (32% om 25%).
Mannen hebben meer apps dan vrouwen, in het bijzonder in de categorieën
sport (31% om 12%), navigatie (61% om 46%), praktische tools (47% om 31%)
financiën (29% om 17%) en productiviteit (33% om 21%). Alleen op apps voor
sociale netwerken (77% om 82%) weten vrouwen de mannen te verslaan.
12
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
13. 8. Inzicht: voorlopers versus volgers
We hebben gezien dat de vroege verspreiding van apps (bij beginners) profiteert
van wat anderen erover melden (via vrienden en familie, aanbevelingen &
beoordelingen online etc.).
Daarom is de vraag interessant in hoeverre de respondenten zelf (als heavy
users) vinden dat zij voorop lopen bij het gebruik van apps.
Ongeveer een derde van de app-gebruikers (34%) zegt dat zij de eersten waren
binnen hun kennissenkring om apps te gebruiken. Onderstaande tabel geeft
daarvan een overzicht van de verdeling naar type app-gebruiker.
Het zijn de Socializers die het vaakst aangeven dat zij de eersten waren om met
apps te werken. Meer nog dan de Addicts van wie je dat zou verwachten. Een
indicatie dat deze groep en de sociale component van apps instrumenteel kunnen
zijn bij de verspreiding van nieuwe apps.
13
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
14. 9. Inzicht: betaalde versus gratis apps
Apps die worden gedownload zijn slechts voor een deel betaald. Bijna de helft van
de app gebruikers (46%) heeft nog nooit voor een app betaald.
De Addicts en de Socializers zijn de gebruikers die relatief gezien het vaakst
bereid zijn voor een app te betalen: van de addicts heeft 39% voor meer dan 5
apps betaald, van de Socializers bedraagt dat aandeel zelfs 43%.
Slechts 2% van de Socializers heeft meer dan 50 betaalde apps op zijn toestel
staan.
Redenen om voor een app te betalen
Omdat er geen gratis alternatief is : 65%
Omdat betaalde app meer mogelijkheden heeft : 58%
Omdat betaalde app makkelijker is in gebruik : 12%
Omdat betaalde app er mooier uitziet : 8%
Omdat vrienden/bekenden betaalde app hebben : 7%
Omdat betaalde app altijd beter is dan gratis app : 4%
Omdat ik me daarmee onderscheid van anderen : 1%
Waarom download men apps?
Een reden om een app – al dan niet betaald – te downloaden is vooral wanneer
men er positieve berichten over gehoord of gelezen heeft (70%).
Een andere reden kan zijn dat men zich verveelt (56%). Vooral Addicts blijken
daar nogal last van te hebben. Binnen deze groep gebruikers geeft 83% aan dat
verveling een reden kan zijn om een app te downloaden.
14
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
15. 10. Bezit en downloaden
Welke apps hebben de gebruikers het meest gedownload? In het onderzoek
hebben we 54 apps voorgelegd met de vraag aan te geven over welke apps men
de beschikking heeft. De volgende apps zijn het meest populair:
Facebook 72%
YouTube 62%
WhatsApp 60%
Buienradar 59%
Nu.nl 58%
9292OV 48%
Hyves 48%
Angry Birds 46%
Twitter 46%
Appie 43%
NS 42%
Googlemaps 41%
NOS Teletekst 40%
Shazam 37%
Zoals uit het rijtje blijkt, heeft bijna driekwart van de app-gebruikers (72%) de
Facebook app op zijn smartphone of tablet staan. Ook andere social media als
Whatsapp (60%), Hyves (48%) en Twitter (46%) staan hoog op de app-lijst.
YouTube is een andere hoogvlieger met 62% dekking onder de app gebruikers.
Over deze laatste valt overigens op te merken dat het op de iPhone al standaard
ingesteld is.
Daarnaast zijn het vooral praktische hulpmiddelen die hoog scoren: Buienradar
(59%), 9292OV (48%), Appie van Albert Heijn (43%), NS Reisplanner (42%) en
Googlemaps (41%).
Twee nieuwsmedia dringen door in de top 14, namelijk Nu.nl (58%) en NOS
Teletekst (40%).
Tenslotte zijn er twee spelletjes die hoog scoren, namelijk Angry Birds (46%) en
Shazam (37%). Hierbij dient opgemerkt te worden dat in de voorgelegde lijst
slechts een klein aantal games was opgenomen.
Het is geen verrassing dat de Socializers relatief gezien hoger scoren op de social
media apps. 85% van hen heeft beschikking over de Facebook app (tegen 72%
totaal) en 65% heeft de Twitter app (tegen 46% totaal).
Overigens is het opmerkelijk dat bijna een derde van de app gebruikers (32%)
aangeeft dat zij gemiddeld genomen na een paar weken wel uitgekeken zijn op
een nieuwe app.
15
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
16. 11. App categorieën
We onderscheiden drie categorieën: entertainment, productiviteit en
connectiviteit.
Sociale netwerk apps worden het meest gebruikt vanwege de dubbele functie:
Je kunt delen wat je in je dagelijks ‘live’ leven zoal doet
Je kunt delen waar je mee bezig bent in de online en app wereld (het
delen van scores van games, badges tonen die je hebt verdiend en
mensen laten weten waar je bent, etc.)
Sociale netwerk apps vormen in die zin een aggregatie van de andere categorieën
(games, nieuws, weer, navigatie).
Met ‘games’ op de tweede plaats is het duidelijk dat apps een grote invloed zullen
hebben op het mainstream maken van gaming en zoals gezegd een invloed
hebben op de “gamification” van verschillende aspecten van ons leven.
Zo staat Angry Birds bij bijvoorbeeld 46% van de respondenten op de tablet of
smartphone. Wereldwijd is Angry Birds meer dan 100 miljoen keer gedownload.
Deze makkelijke toegang tot entertainment heeft ook een downside, namelijk het
gevoel de controle te verliezen en ‘verslaafd’ te raken. Dit is wellicht toe te wijzen
aan het speelse karakter van sommige apps en van bijna alle user interface
systemen (swiping is zowel een vaardigheid voor Angry Birds als voor het
functioneel gebruik van je smartphone). Onderstaande quote illustreert het
beschreven gevoel:
Anna Kendrick, academy award nominated actress in Time magazine:
“I have three stars on every level. It’s sort of disgusting how much time I play
the game. It’s not, oh what level am I on? It’s do I need therapy to break myself
from playing Angry Birds…”
16
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
17. 12. Apps en een modern leefritme
Apps hebben mijn leven veranderd
Achterliggende needs en motivations
“Apps hebben mijn leven makkelijker gemaakt…” (connectivity)
“Het is gewoon fun en leuk om te doen” (entertainment)
“Omdat het me productiever maakt” (productivity)
Een paar jaar geleden betekende mobiele productiviteit overal en altijd toegang
hebben tot je mail, je agenda en bedrijfstoepassingen. Typische tools die mensen
gebruikten voor het werk.
Vandaag de dag zien we dat apps verder gaan dan to-do-lijstjes en snel reageren
op mail. Apps optimaliseren je leven en laten je toe op een onderzoekende en
onderhoudende wijze het leven te organiseren. Apps leiden je time
management, je voedingsgewoonten, slaap- en fitness routines, shopping
ervaringen en sociale relaties.
Productiviteit heeft dus een bredere betekenis gekregen en gaat verder dan
alleen maar werkgerelateerde zaken.
Apps zijn erg persoonlijk en iedereen heeft zo zijn voorkeur en favoriete apps.
Net zoals bij het toestel zelf (de smartphone of de tablet), praten mensen graag
over ‘mijn apps’. Tijdens de sessies werd ook duidelijk dat het soort apps en de
specifieke apps die men heeft een reflectie zijn van je eigen ik. Het zegt wat voor
iemand je bent, maar ook wie je wilt zijn. Het geeft je aspiraties, inspiraties en
motivaties weer voor zowel je leven in algemene zin als voor apps.
Apps ‘hebben’ is een symbool van vooruitgang en openheid naar de toekomst.
Elke app die je hebt, is als een badge voor kennis en respect.
Doordat je voor alle aspecten van je leven een app hebt die je leven makkelijker
of beter maakt, vormen de apps op termijn je identiteitskaart.
“Apps are hotfixing my life”
Een functionele segmentatie van apps is te beperkt om de meerwaarde echt te
begrijpen. 44% van de app-gebruikers bevestigt echter dat apps hun leven heeft
veranderd. Na een tijdje merkt men echter niet meer hoezeer apps vele
elementen van hun leven vergemakkelijken of zelfs “ fixen”. De afhankelijkheid
merkt men pas als de apps niet beschikbaar zijn (bijvoorbeeld navigatie). We
vergelijken dit fenomeen met zogenaamde hotfixes, fixes die doorgevoerd worden
zonder dat het systeem stilgelegd hoeft te worden.
Apps vervullen onze behoeftes en zijn in te delen in drie categorieën:
entertainment, productiviteit en connectiviteit.
17
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
18. Alle app-gebruikers hebben apps nodig die deze 3 basis functionaliteiten
vervullen, hoewel er wel een verschil op te merken is in mate en vorm. Beginners
‘hotfixen’ immers minder dan gevorderden of addicts. Maar is men eenmaal
begonnen met ‘hotfixen’, dan ben je hooked. Het verschil in welke apps de ene
wel en de andere niet aanspreekt, is dan ook veel meer gebaseerd op de
emotionele behoefte waaraan de app appelleert.
Op dit moment is plezier de belangrijkste drijfveer om een app wel of niet
aan te schaffen. Vooral beginners zijn hier erg gevoelig voor. Ontdekken wat een
app kan is entertaining en fun. Zelfs als het gaat over het gebruik van
productiviteitsbevorderende apps. Hierbij is het belangrijk te onthouden dat
productiviteit verder gaat dan werkgerelateerde zaken. Productiviteit slaat ook op
eigen prestaties in het privéleven, zoals bijvoorbeeld de app Nike+ of Adidas
miCoach.
18
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
19. 13. App-gebruikers segmentatie
Een indeling volgens app-types naar mentaliteit geeft een dieper inzicht in de
emotionele motivatie van app gebruik. Deze segmentatie laat zien wat mensen
zoeken in apps en wat de issues zijn waarvoor een oplossing wordt gezocht.
De verdeling binnen de steekproef is als volgt:
Explorers : 28%
Look@me : 15%
Connectors : 15%
Solo-slim : 41%
Explorers
Kenmerken: eigen grenzen opzoeken en verleggen, technologie savvy, wil alles
uittesten, is altijd druk, vindt carrière belangrijk en wil verder groeien.
Explorers zijn altijd in voor nieuwe ervaringen. Ze gaan vaak op zoek naar nieuwe
apps. Niet alleen de app zelf is een verrijking, ook de zoektocht naar de app
wordt gezien als een beleving. Van alle type app-gebruikers heeft de Exlplorer de
meeste apps.
Gratis apps hebben wat Explorers betreft duidelijk de voorkeur. Explorers zijn wel
bereid de portemonnee te trekken – mits ze het gevoel hebben hiermee een
stukje meer van de wereld ontdekt te hebben.
Look@me
Kenmerken: trendy en hip, vindt status belangrijk, is nieuwsgierig, hecht waarde
aan succes, zowel op werk als privé, wil graag de eerste zijn in het ontdekken van
nieuwe dingen en heeft als lijfspreuk ‘You never get a second chance to make a
first impression’.
Look@me’s vinden het vooral belangrijk om het nieuwste-van-het-nieuwste te
hebben. Niet zozeer om hun eigen leven hiermee makkelijker te maken, maar om
te laten zien hoe trendy en hip ze zijn. Apps zijn niet alleen de identiteitskaart,
maar vooral het visitekaartje. De Look@me zoekt vaak nieuwe apps en is
geregeld degene die de kennissenkring informeert van de nieuwste snufjes op
app-gebied.
Betalen voor apps is iets wat Look@me’s met regelmaat doen. Gratis apps vinden
ze er goedkoop uitzien en zijn vaak minder interessant.
Connectors
Kenmerken: vriendelijk, is sociaal sterk, staat in contact met vrienden en relaties,
is een netwerker pur sang en kiest vaak voor de vertrouwde paden.
Connectors laten hun keus vallen op apps waarbij ze de mogelijkheid hebben om
bij een bepaalde groep te horen. Linken met anderen staat bij hen centraal. Het
gaat om ‘erbij horen’ en mensen met elkaar verbinden. Of iets het nieuwste-van-
het-nieuwste is, is niet van belang. De Connector zoekt juist naar apps die al een
grote groep gebruikers kent zodat hij er ook over mee kan praten.
Het aanbod van gratis apps is groot genoeg. Betalen voor apps vinden
Connectors dan ook overbodig.
19
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
20. Solo slim
Kenmerken: functioneel en doelgericht, is zelfstandig, vindt onafhankelijkheid erg
belangrijk, staat midden in het leven en pakt taken direct op.
Solo slim’s houden niet van te veel poespas en willen de dingen gewoon goed
geregeld hebben. Makkelijk hun ding kunnen doen, goed voorbereid op pad en
vooral geen verrassingen zijn criteria waarop zij hun app keuze baseren. De Solo
slim kiest hun apps dan ook heel gericht.
Kwaliteit is waar het de Solo slim’s om gaat. Gratis apps zijn meestal lite versies
en met een betaalde variant beschik je over een betere kwaliteit. Om tot een
aankoop over te gaan, moet de app zich wel bewezen hebben en aangeraden
worden door bijvoorbeeld vrienden of de media.
Sinds wanneer gebruiken de respondenten apps?
De meeste respondenten hebben nog niet zo lang de beschikking over apps. De
helft van hen (50%) heeft zijn eerste app minder dan een jaar geleden
aangeschaft.
In onderstaande grafiek is de periode aangegeven die verstreken is sinds men
zijn eerste app heeft aangeschaft, uitgesplitst naar mentaliteiten.
De Explorers en de Connectors hebben wat langer ervaring met apps. Het feit dat
de Connectors voorop hebben gelopen is een eerste indicatie dat apps met name
belangrijk zijn voor het leggen van sociale contacten.
Hoeveelheid apps
Het overzicht toont een gelijkmatige verdeling over de aantallen apps
waaruit kan worden opgemaakt dat het aanschaffen van apps nog volop gaande
is. Ook is er een groep die nog maar een beperkt aantal apps heeft (circa 30%
van het totaal). Een iets kleinere groep (circa 25%) beschikt over meer dan 50
apps. In die laatste groep hebben de Explorers en de Connectors de overhand.
20
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
21. 14. Locatiegebaseerde apps
Apps worden pas relevant als ze in een specifieke context of omgeving worden
gebruikt. Locatiegebaseerde apps worden om verschillende redenen gebruikt:
Om nieuwe dingen te ontdekken en om dingen bij te leren
Motivatie: vooruitgang, bij de tijd blijven
Wie: Explorers
App voorbeelden: MuseumApp, een app voor musea en culturele
bestemmingen
Omdat het je een onafhankelijk, vrij gevoel geeft
Motivatie: vooruitgang, bij de tijd blijven
Wie: Explorers
App voorbeelden: Places, om een nieuwe leuke plaats te ontdekken of
Appie, om een Albert Hein in de buurt te vinden
Om jezelf te verbinden met anderen (vrienden, familie, kennissen, etc)
Motivatie: verbondenheid
Wie: Connectors
App voorbeelden: Foursquare, Gowalla, Whrrl, Facebook, Hyves of
Foodspotting, om anderen een restaurant aan of juist af te raden
Om tijd te winnen omwille van efficiëntie
Motivatie: disciplineverbetering, pragmatiek
Wie: Solo slim
App voorbeelden:
- Consolidatie van content: Instagram, Foodspotting, Foursquare
- Content moet dan wel klaar zijn voor mobiel gebruik. Bv, als je voor een
restaurant staat wil je gewoon weten of het er lekker is, je wil op dat
moment geen 200 reviews lezen.
- Bv: Automatisch inchecken
- Bv: Reisinformatie (vluchten die afgelast/ verlaat worden)
- Bv: Vrije parkeerplaatsen vinden
Lokalisatie als een vorm van personalisatie
Motivatie: je aantrekkelijk voelen, respect opbouwen
Wie: Look@me.
Om anderen te tonen dat je een interessant leven/ moment beleeft.
Bijvoorbeeld anderen een verhaal vertellen over de plaats waar je bent. Je
bent bijvoorbeeld in Tate Modern en je neemt een foto van een Picasso
Om een ‘insider’ te zijn, om lid te zijn van iets exclusiefs
Barrières bij locatiegebaseerde apps
• Twijfel over wie kan zien waar je bent
Je wilt niet dat iedereen ziet waar je bent. Omdat je niet helemaal goed op
de hoogte bent van alle toegangscodes en privacyaspecten, twijfel je of je
jouw profiel wel goed hebt ingesteld.
• Twijfel over het onbewust doorgeven van locatiegegevens
Sommige mensen vermoeden dat je locatie wordt doorgegeven aan
anderen, zelfs zonder dat je zelf aangeeft waar je bent.
Angst voor inbrekers, werkgevers, vrienden en familie: je bent overal
‘volgbaar’, je kan niks meer verbergen.
= verlies van controle, verlies van privacy.
21
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
22. Barrières voor social media apps
• Angst voor het verzenden van ondoordachte berichten
Bijvoorbeeld online flirten, bloggen tijdens je werk, wanneer je je ziek
hebt gemeld of wanneer je je op je werk verveelt.
• Angst voor het verzenden van onbedoelde berichten (eventueel
naar een onbedoelde groep mensen):
Voorbeeld: Amerikaans politicus twittert foto in onderbroek
• Angst voor wat anderen over jou kunnen posten:
Bijvoorbeeld foto’s van een ‘te wilde avond’
22
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
23. 15. Invloed van apps op ons sociale leefritme
App-gebruikers geven aan dat door apps men zijn sociale contacten beter kan
onderhouden. 42% van alle gebruikers onderschrijft die stelling. Van de Explorers
en de Connectors is dat aandeel nog groter, respectievelijk 51% en 46%. Andere
aspecten zoals controle over de tijd en agenda zijn minder relevant.
Het gemak dat men ervaart lijkt vooral te schuilen in de snelheid waarmee men
contact kan leggen met de buitenwereld, dan wel met vrienden via social
networks, dan wel met informatie (nieuws of kennis).
Het lijkt wel alsof social media met de ingebruikname van apps een nieuwe
impuls heeft gekregen. Men heeft sneller en vaker contact waardoor men het
gevoel heeft dichterbij te komen. Eén respondent gaf aan ‘mensen binnen laten in
je leven’.
Over het algemeen zien we dat dit regelmatige contact mensen een vrij en
onafhankelijk, maar toch betrokken gevoel geeft. Men houdt ervan anderen te
laten weten dat ze belangrijk voor hen zijn. Zelfs indien het slechts kennissen zijn
en niet echt goede vrienden. Het geeft een gevoel van verbondenheid.
Een enkeling heeft apps waarmee hij wereldwijd in contact kan treden met
onbekenden die naar dezelfde muziek luisteren of dezelfde tv-series kijken.
Het belang van social media
Een derde van de gebruikers (33%) geeft aan dat apps belangrijk of heel
belangrijk zijn voor het onderhouden van sociale contacten. Binnen de groep
Socializers bedraagt dit aandeel ((heel) belangrijk) zelfs 56%.
20% van de gebruikers van apps is ervan overtuigd dat zij door apps meer
vrienden en bekenden hebben gekregen. Bij de Socializers ligt dit percentage
zelfs op 33%.
27% van de gebruikers van apps is ervan overtuigd dat hun sociale contacten
door het gebruik van apps verbeterd is. Bij de Socializers ligt dit op 46%.
23
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland
24. 16. Apps: een verslaving?
Op de vraag of men zelf vindt dat men verslaafd is aan apps, antwoordt 58% van
de gebruikers dat dat absoluut niet het geval is.
35% vindt zichzelf “een beetje verslaafd” waarbij de categorie die wij als Addicts
hebben aangemerkt met 59% vertegenwoordigd is.
Slechts 8% van de gebruikers geeft toe het gevoel te hebben verslaafd te zijn,
waarbij de groep Addicts er met 9% niet bovenuit steekt. Socializers hebben in
grotere mate het gevoel verslaafd te zijn aan apps met een percentage van 17%.
Wel constateren sommigen dat ze al een behoorlijke mate van afhankelijkheid
van apps vertonen. Dit komt vooral tot uiting via irritatie wanneer men opeens
geen beschikking meer heeft over de apps.
“Je voelt je zo hulpeloos als je ergens geen bereik hebt.”
“Dan denk ik wel eens bij mezelf: waar ben je nou mee bezig?”
“Ik vind het soms wel lastig dat ik niet meer de concentratie kan
opbrengen om naar een film te kijken zonder voortdurend naar
mijn smartphone te grijpen.”
24
Leefritme Kenniscentrum | Onderzoek 8
Invloed van mobiele apps op het leefritme van Nederland