δημιουργική γραφή ποιημάτων στο νηπιαγωγειο μέσω της μελοποιημένης ποίησης του Οδυσσέα Ελύτη

1. ΣΧΟΛΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ 22ΟΥ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟΥ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ
ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΙ :ΑΝΝΑ ΤΟΥΛΚΑΡΙΔΟΥ
ΟΛΓΑ ΑΡΒΑΝΙΤΗ
ΣΧ.ΕΤΟΣ 2014-15

2. Το πρόγραμμα άρχισε να υλοποιείται στις 5/2/2015 και
τελείωσε στις 5/5/2015.
Οι εκπαιδευτικοί του νηπιαγωγείου, μετά την
παρακολούθηση ημερίδας από τον επίκουρο καθηγητή
του τμήματος επιστημών της προσχ. Αγωγής και του
εκπαιδευτικού σχεδιασμού, της Σχολής Ανθρωπιστικών
Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου , κ. Ιωάννη
Παπαδάτου , με θέμα την προσέγγιση δημιουργικής
γραφής ποιημάτων στο νηπιαγωγείο και το δημοτικό, και
βασιζόμενοι στη μεθοδολογία που προτάθηκε,
προχώρησαν στην υλοποίηση του παρακάτω
πολιτιστικού προγράμματος με θέμα τη μελοποιημένη
ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη.

4. Στα παιδιά εξηγήθηκε, πως ποιητές σαν τον
Ελύτη , έπαιρναν ιδέες για τα ποιήματά τους
από όνειρα, από ωραίες εικόνες που έβλεπαν
γύρω τους και τις φαντάζονταν
διαφορετικές, κάτι σαν ονειροσαλάτα.
Προκειμένου να εισαχθούν βαθμιαία σ’ ένα
τέτοιο «ονειρικό κόσμο», ασχολήθηκαν με
δραστηριότητες εξάσκησης της φαντασίας,
δημιουργικότητας και έκφρασης.

5. □Από τους ήχους και τους θορύβους….στην έμπνευση
Με κλειστά τα μάτια ακούν:
<σκίσιμο χαρτιών με το χέρι
Τι φέρνει στο μυαλό; τι όνειρο μπορώ να δω μ ΄αυτή την
αφορμή;
Ο ένας συμπληρώνει την ιδέα του άλλου και καταλήγουμε
στα παρακάτω όνειρα:
-ένα καράβι χάρτινο σε θάλασσα χάρτινη, έφτασε σε νησί
των σκισμένων χαρτιών. Οι ινδιάνοι έσκισαν το καράβι και
έγινε μεγάλος θόρυβος και σεισμός και πετάξανε τα χαρτιά
στη χαρτοθάλασσα, τα πήρε το κύμα και ήρθε
ανεμοστρόβιλος και έφτιαξε με τα χαρτιά μια καρδιά στον
ουρανό.
Συναίσθημα: χαρούμενο =ωραίο όνειρο

6. <θόρυβος από κλειδιά
-σε μια σιδεροχώρα υπήρχαν αλυσίδες και σίδερα,
χειροπέδες και από τα σιδερένια σύννεφα έπεφταν αλυσίδες
μπλε κόκκινες κίτρινες και έφτιαχναν χρωματιστά βουνά από
αλυσίδες. Τα σίδερα ήταν μαύρα και τα σύννεφα το ίδιο.
Συναίσθημα: άσχημο = εφιάλτης
<ήχος από αεροπλάνο
-ένα άσπρο αεροπλάνο, πετάει πάνω από τα βουνά και
πάνω από τα σύννεφα. Βλέπουμε τον ήλιο και τα πράγματα
μικρά σα καρφίτσες. Πηγαίνουμε Γερμανία, Γαλλία, Αμερική
και αισθανόμαστε ελεύθεροι και χαρούμενοι
Συναίσθημα: ελευθερία = ωραίο όνειρο
<ήχος από ελικόπτερο
-ένα μαύρο ελικόπτερο πετάει ψηλά και ρίχνει παιχνίδια
στις ταράτσες και πάνε τα παιδιά και παίρνουν κούκλες και
ηλεκτρονικά
Συναίσθημα: τέλειο =ωραίο όνειρο

7. □Από μια λέξη ……ένα όνειρο
Η λέξη ήλιος φέρνει τους συνειρμούς:
κίτρινη κορδέλα/σιτάρι/κίτρινο/κύκλος με
ακτίνες/αστέρι/άνοιξη/Πάσχα/φεγγάρι/αστερίας/
κοχύλι/άμμος στην παραλία
και μ’ αυτούς δημιουργείται ομαδικά μια ιστορία –
ονειροσαλάτα :
μια κίτρινη κορδέλα έπεσε από ένα αστέρι πάνω στο
σιτάρι. Την είδε ο ήλιος και την πήρε, την έδωσε στην
Άνοιξη, κι αυτή στα λουλούδια της και το Πάσχα.
Όμως ζήλεψε το φεγγάρι και την άρπαξε και την
πέταξε στη θάλασσα. Η κορδέλα έφτασε στο βυθό
πάνω στον αστερία που την έδωσε στον ξάδερφό του
το κοχύλι. Η θάλασσα έβγαλε το βράδυ το κοχύλι έξω
στην άμμο μαζί με την κορδέλα.

10. Ο γάμος των παπαγάλων η τοσοδούλα στη χώρα των τεράστιο μπαλόνι στον
στο πεταλοδάσος αγριολούλουδων λουλουδοπλανήτη
Μια βάρκα πετάει πάνω η λίμνη με τα ροζ γατόψαρα
από την πράσινη λίμνη

18.  Σύγκριση του ποιήματος των παιδιών με αυτό του
Ελύτη:
 Ομοιότητες
 Υπάρχει και στα δύο συντριβάνι, η θεόρατη μέλισσα,
μια πεταλούδα, ο μπαξές και ένα κοριτσάκι
 Διαφορές
 «Στο δικό μας ποίημα μιλάμε στον εαυτό μας, εμείς
έχουμε λουλουδοπλανήτη, μπαλόνι με χαμένα
όνειρα»

 Έγινε ψηφοφορία από τους παρόντες της ημέρας,
για το ποιο ποίημα τους αρέσει περισσότερο και
κέρδισε το δικό τους!

19.  Δραματοποίηση του τραγουδιού:
 Χωρισμός σε σκηνές, απαιτούμενες κατασκευές για τη
σκηνική παρουσία( πεντόβολα, μενεξές, μπαξές, ροδιά,
μέλισσα, πεταλούδα) και ρόλοι χωρίς λόγια, με μουσική
υπόκρουση το τραγούδι

22. « τα παιδιά τρέχουν στη
βατομουριά»
«οι μέλισσες και οι πεταλούδες πετούν πάνω από το συντριβάνι».

24. Εισαγωγή στην ποιητική έμπνευση και γραφή για το
δεύτερο μελοποιημένο ποίημα του Ο. Ελύτη «τα τζιτζίκια»
Κατά τον ίδιο τρόπο δόθηκαν οι παρακάτω εικόνες σε
ισάριθμες ομάδες για επεξεργασία και δημιουργία
λεζάντας

25. Η Παναγία Γοργόνα στη θάλασσα Η πασχαλίτσα στον κρίνο
Γοργόνες και άγγελοι το λιβάδι με τα ηλιοτρόπια
αχινοί και αστερίες στο παγκάκι

31. Μετασχηματισμός
Σύνδεση των παραπάνω τίτλων για τη δημιουργία
ποιήματος-κειμένου με «ονειρική» συνοχή και ειρμό,
δημιουργία τίτλου ποιήματος μετά από ψηφοφορία
διαφόρων προτάσεων

32. Τίτλος : Γοργόνες στη θάλασσα
Η Παναγία η γοργόνα τη θάλασσα
κρατούσε στην ποδιά της
και δέκα τζιτζίκια άγγελοι πέταγαν γύρω της.
Στολίδια κρίνοι φιλοξενούσαν τις πασχαλίτσες που
έπαιζαν με τα τζιτζίκια
Στην άκρη της θάλασσας, στο λιβάδι με τα ηλιοτρόπια
ζει ένας ήλιος βασιλιάς
χαιρετάει τα πλοία κι αυτά
σφυρίζουν με τη μπουρού
Τ’ ακούν οι γοργόνες και βγαίνουν
παρέα με τους αγγέλους
Κι εγώ μέσα στο βυθό μαζί με αχινούς και αστερίες
φώναζα στα τζιτζίκια να κάτσουν στο παγκάκι

33. Παρατήρηση στις ομοιοκαταληξίες- λεκτικά παιχνίδια με
ομοιοκαταληξίες από το ποίημα π.χ. « ποδιά-παιδιά»
που υπάρχουν στο ποίημα, γίνονται αφορμή να βρουν το
«κλαδιά»
Από αυτό το παιχνίδι προέκυψε η προσπάθεια να βρουν
ομοιοκαταληξίες και στο δικό τους ποίημα, για να μοιάζει
με του Ελύτη και δημιουργήθηκε το εξής υπερρεαλιστικό
ποίημα
υπερρεαλιστικό:

34. ΓΟΡΓΟΝΕΣ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ
Η Παναγιά γοργόνα τη θάλασσα
κρατούσε στην ποδιά της
και δέκα τζιτζίκια άγγελοι
πέταγαν γύρω από την κοιλιά της
Στολίδια κρίνοι φιλοξενούσαν πασχαλίτσες
που έπαιζαν με τα τζιτζίκια, τις μπαλίτσες.
Στην άκρη της θάλασσας στο λιβάδι με τα ηλιοτρόπια
ένας ήλιος βασιλιάς
που ΄χε μέγεθος ελιάς
τα πλοία χαιρετάει
και δυνατά τραγουδάει.
Κι αυτά σφυρίζουν τη μπουρού
και βγαίνουν οι γοργόνες
και κάνουν κουκουρού
παρέα με αγγέλους
κοτσύφια και αετούς.
Κι εγώ μέσα στο βυθό
με αχινούς και αστερίες
φώναζα τα τζιτζίκια
να κάτσουν στο παγκάκι με τους καρχαρίες.

36. Σύγκριση των δύο ποιημάτων
Ομοιότητες: μπουρού, γοργόνα,αχινοί,αστερίες,τζιτζίκια,
βασιλιάς ήλιος, άγγελοι, η Παναγία, και το ότι οι ποιητές
βρίσκονται στο βυθό
Διαφορές: στων νηπίων το ποίημα υπάρχει πλοίο, λιβάδι
με ηλιοτρόπια, παγκάκι, κοτσύφια, αετοί, καρχαρίες. Στου
Ελύτη , αρμυρίκια και ο ποιητής ρωτάει τα τζιτζίκια αν
ζει ο βασιλιάς ήλιος

38. ο βουκεφάλας η ουρά της γοργόνας
η κορόνα του βασιλιά

48. το κοριτσάκι με τα αγαπολούλουδα
το ποτιστήρι της αγάπης
φίλοι στον λουλουδοπλανήτη
ένα φιλί αγάπης από την κόρη στον πατέρα
μ΄ένα βιβλίο πετάω σ’ όλο τον κόσμο

49. το κοριτσάκι με τα αγαπολούλουδα
Σε συνδυασμό με τον στίχο «άφησα την καρδιά μου
πίσω», γίνεται:
Κι άφησα το κοριτσάκι με τα αγαπολούλουδα
το ποτιστήρι της αγάπης
Σε συνδυασμό με τον στίχο «σαν το κοχύλι μες την άμμο»,
γίνεται:
Σαν το ποτiστήρι που ποτίζει με αγάπη το κοχύλι μες την
άμμο

50. φίλοι στον λουλουδοπλανήτη
Σε συνδυασμό με τον στίχο «με τα μαγιό και τις
ομπρέλες», γίνεται:
Και οι φίλοι του λουλουδοπλανήτη που κρατούσαν μαγιό
και ομπρέλες.
ένα φιλί αγάπης από την κόρη στον πατέρα
σε συνδυασμό με τον στίχο «ύστερα πέρασαν οι φίλοι»,
γίνεται:
ύστερα πέρασαν οι φίλοι και μία κόρη με μαντήλι δίνει
φιλί στον πατέρα της

51. μ΄ένα βιβλίο πετάω σ’ όλο τον κόσμο
Σε συνδυασμό με τον στίχο «κι έμεινε το νησί μονάχο»,
γίνεται:
Κι έμεινα να πετάω μ’ ένα βιβλίο στον κόσμο , πάνω από
το νησί που έμεινε μονάχο.

52. Οπότε προέκυψε το δικό τους ποίημα:
ΨΑΧΝΩ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ
Έπεσα για να κολυμπήσω
Κι άφησα το κοριτσάκι με τα αγαπολούλουδα πίσω
Άφησα την καρδιά μου χάμω
Σαν το ποτιστήρι που ρίχνει την αγάπη στο κοχύλι μες την
άμμο
Πέρασαν όλες οι κοπέλες
Κι οι φίλοι του λουλουδοπλανήτη
Που κρατούσαν μαγιό και ομπρέλες
Ύστερα πέρασαν οι φίλοι
και μία κόρη με μαντήλι
δίνει φιλάκι στον μπαμπά
και μια μεγάλη αγκαλιά.
Χρόνους και χρόνους κολυμπάω
πού να ΄ναι η αγάπη για να πάω
Έφαγε η θάλασσα το βράχο
κι ένας βοριάς μ’ ένα βιβλίο
μ’ έκανε να πετάω πάνω από το νησί που έμεινε μονάχο.

53. Ζωγραφική των εικόνων του ποιήματος σε ομάδες
:
οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν μαζί με το ηχογραφημένο
τραγούδι των νηπίων στη δημιουργία μικρής ταινίας
(wlmp) με τίτλο «το κοχύλι».

55. ΑΣ ΓΝΩΡΙΣΟΥΜΕ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΤΟΝ κ. ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ
Μετά από την παρακολούθηση της βιογραφίας και των
έργων του ποιητή στο διαδίκτυο, μέσα από σχετικά
βίντεο, τα νήπια αξιολογήθηκαν ως προς τις
πληροφορίες που αποκόμισαν, μέσω του λογισμικού hot
potatoes και συγκεκριμένα του quiz, καθώς και του
kidspiration ως προς τη χρονική ακολουθία