1. REPUBLIKA E SHQIPERISE
GJIMNAZI: “IBRAHIM RUGOVA” KAMEZ
PUNE PROJEKT
TEMA: MJETET STILISTIKE DHE NDARJA E TYRE.
LENDA: LETERSI
KOHEZGJATJA: 6 x 45 MINUTA.
1
KLASA: XII
FAZA: I
PUNOI: PRANOI:
SILVANA NDOJ ELONA BUSHKOLAJ
TIRANE 2012

2. OBJEKTIVAT:
 TE NJIHEMI ME RENDESINE E PERDORIMIT TE MJETEVE STILISTIKE
DHE TE MUND TI PERDORIM ATO NE MENYRE KORREKTE.
 TE ARRIJME TE NJOHIM LLOJET E MJETEVE STILISTIKE DHE
PERDORIMIN E TYRE NE TE GJITHA LLOJET E TEKSTEVE LETRARE.
 TE ZGJEROJME NJOHURITE PERRETH MJETEVE STILISTIKE DUKE E
TRAJTUAR TEMEN ME NE HOLLESI ME INFORMACIONE DHE
SHEMBUJ KONKRETE.
SYNOJME:
 TE NJOHIM DHE PERVETESOJME LLOJET KRYESORE TE MJETEVE
STILISTIKE.
 TE JEMI TE AFTE TI PERDORIM ATO SI DHE TE ARRIJME TE
EVIDENTOJME E TE PERCAKTOJME LLOJET E SAKTA TE TYRE NE NJE
TEKST LETRAT.
BURIMET:
 INTERNETI
 CELESI I GJUHES SHQIPE
 TEKSTI SHKOLLOR LETERSIA 11.

3. Stilistika gjuhesore na hap horizontin per burimet shprehese te gjuhes shqipe, per teknikat
e ndertimit te teksteve dhe per mundesite e pashtershme qe ligjerata jone te jete edhe ne
pershtatje me qellimin e rrethanat , edhe terheqese, e goditue dhe e bukur, kur duhet.
Stili: Ne fushen e letrave stili eshte nje menyre e vecante e perdorimit te gjuhes qe
shfaqet:
 si vecanti mbizoteruese ne vepra te autoreve te ndryshem brenda nje periudhe
letrare
 si vecanti mbizoteruese e menyres se te shkruarit.
FIGURAT E SINTAKSES POETIKE
Elipsi eshte figura qe nenkupton e liminimin e disa elementeve te nje fraze.
P.sh: “Fshati per karshi
me kisha, me varre
rrotull ca shtepi
te vogela fare”.
Asindeti eshte nje figure e tipit sintaksor, qe eliminon qellimshem lidhezat midis dy fjaleve
ore fjalive.
P.sh: “Kudo eshte bukuria
Ne qiej, ne dhe, ne hene
Ne diell, ne Shenje, ne yje
Nder lule, nder drite, nder pyj”
Enumeracioni eshte figure retorike qe nenkupton grupimin bashkerendues te fjaleve:
P.sh: Dhe jemi nen qiellin e nates,
nen strehen ku ndizet oxhaku
ne rrugen e qete e te gjate,
ne turmen plot me veshtrime...
Shkallezimi. Objektet e numeruara mund te shkallezohen dhe ne kete rast kemi
shkallezimin ngjites (klimaks) dhe zbrites (antiklimaks)
P.sh: “ O vaj, o kob, o marre, c’turp per ne... (shkallezim ngjites)
“ Ne qytetin tone asht nji lagje... e n’ate asht nje kishe.
Brenda ne kishe asht nje lypes, ne te cilin jeton nje deshire me jetu (shk. zbrites)

4. Anafora eshte ajo figure retorike qe ka ne baze perseritjen e nje apo me shume fjaleve ne
fillim te vargjeve ose thenieve qe vijne njera pas tjetres. Ne gjuhesine e tekstit, anaphora
shpjegohet si nej procedim sintaksor qe rimerr me ane te nje peremri, nje element te
shfaqur me pare. Ne fjaline: “Pashe Artanin dhe e thirra per t’i dhene ftese”,- e dhe i jane
anaforike se perdoren per te rimarre emrin Artan.
P.sh: “Ky i thenka tufanit: S’ta kam friken.
Ky I thenka rrufese: S’me tremb dot…”
Epifora eshte perseritja ne fund te vargheve. Duke qene fund vargu mban ngarkese te
madhe emocionale kuptimore, sepse atje vendoset kuptimi kryesor i vargjeve:
P.sh: Si s’na u ndane armiqte
Te neveritshmit, barbaret-armiqte,
agresoret, te dobetit armiqte...
Anasjella (inversioni) eshte nje dukuri gjuhesore qe nderton nje strukture sintaksore te
anasjelle me ate normale. Me ane te saj vihet ne pah nje element duke i dhene ngjyrim
shtese.
P.sh: “ I natyres gazmend shihej...”
Ose: “ Atje nalt,n’I pac pa
Jan prej bore nalt zbardhue…”
FIGURAT TINGULLORE
Asonanca eshte perseritja e nje zanoreje ose e zanoreve te njejta ne varg ose ne fraze:
P.sh: Femija pa nene, si nata pa hene...
Konsonanca eshte perseritja e bashketingelloreve te njejta ne varg ose ne fraze:
P.sh: Hajt ta theminjeze,
Te na behen dyze.
Aliteracioni eshte perseritja e tingujve te njejte ne varg ose ne fraze:
P.sh: Div-dragoi i Dragobise/ Trim, tribun i vegjelise

5. Paronomazia eshte venia prane e fjaleve qe kabe shqiptim pothuajse te njejte:
P.sh: Sec u tera, sec u mpaka
Sec u cora, sec u mplaka.
Onomatopeja eshte figure e perseritjes P.sh Oh,
qe ka ne baze imitiin e zhurmave e te I gjori
zerave te natyres dhe te qenieve te gjalla. Shatervani im,
Nepermjet saj sillet atmosfera me te me dhimbjen qe ke
cilen lidhet kuptimi i pjeses: mbaro dhe shih
po s’me vrave dhe mua
po ashtu,
Kho, kho, kho
SHPREHESIA TINGULLORE
Ritmi eshte nderrimi i mheteve tingullore te njejta ne largesi te njejta te krahasueshme.
Vargjet jane njesite themelore, qe behen te krahasueshme per ta vene ne dukje ritmin.
Per kete arsye vargjet shkruhen njeri nen tjetrin, qe te verehet paralelizmi ndermejt tyre.
Teterrokeshi eshte vargu me i perhapur i kengeve tona popullore dhe me i levruari edhe
ne poezine e shkurar.
P.sh: Pa degjo fyellin c’thote
Tregon mergimet e shkreta
Qahet e zeza bote
Me fjaleze te verteta.
Dhjeterrokeshi eshte vargu me i gjate popullor dhe eshte perdorur posacerisht ne eposin
e kreshnikeve.
P.sh: T’madhe britka Sokol Halili...
Vargjet e lira quhen keshtu, sepse jane te cliruara nga metri I njejte, nga ritmi I rregullt
dhe rima. Intonacioni i tyre afrohet me intonacionin e te folurit me ngarkese emocionale
P.sh: Tani shiu godet me shkelma xhamave
Atje qielli I zi si negative I nje shkretetire
Llora..

6. FIGURAT E KUPTIMIT
Metonimia : Eshte zevendesimi I nje termi, qe ka me te parin nje lidhje vazhdimesie,.
P.sh nese themi “e fiton buken me djersen e ballit” ne te vertete kuptojme
“me punen qe shkakton djerse” (marrje e rezultatit per shkakun). Disa
shembuj:
1. Shkaku ne vend te pasojes:
“Me mbajne gjalle krahet e mua” ; “Vera i perveloi te vonat”
2. Pasoja ne vend te shkakut:
“Ndertojme me djersen e ballit” etj.
3. Autori ne vend te vepres:
“Merre Naimin, ta solla” ; “Po lexoja Kadare”
4. Mjeti ne vend te punes qe ben:
“Me pushke e me pene luftuan rilindesit”.
5. Abstraktja ne vend te konkretes:
“ Te denohet tradhetia”
6. Konkretja ne vend te abstraktes:
“I ka hyre lepuri ne bark” ; “T’u thafte gjuha, more beu yne!”
7. Shenja per sendin e shenjuar:
“Fjalimi i kurores” ; “Urdher i froniy mbreteror”
8. Koha ne vend te njerezve qe jetuan ne te:
“ Shek. XX, shek. I ri dhe i drejte...”
9. Pronari ne vend te pronesise:
“ Skenderbeu e theu Sulltanin”
Antonomazia Figure semantike, qe bazohet ne zevendesimin e nje emri te
pergjithshem me nje te pervecem, p.sh: hipokrit me nje emer te
pervecem Tartuf ose e anasjellta, nje emer te pervecem, me nje
karakteristike shume te njohur te personit qe e mbart psh. Sekretari
fjorentin per Makiavelin.

7. Sinekdoka Eshte nje figure e kuptimit, qe bazohet ne transferimin e kuptimit nga ne fjale
tek nje tjeter, ne baze te nje raporti sasior. Keshtu sinekdoka perfaqeson:
1. Pjesen per te teren:
(Vela per anijen, - “u nis nje vele”)
2. Te teren per pjesen:
(“na u prish makina” - rrota)
3. Shumesi per njejesin:
(“ketu ka vetem Ded Gjo Lula” - Ded Gjo Luli)
4. Lenda per sendin, I cili eshte bere me ate lende:
(“qelqurinat e shtepise” - gotat)
5. Gjinia ne vend te fares se asaj gjinie:
(“me kullot gjene e gjalle” - delet)
6. Njejesi per shumesin:
(“spanjolli eshte romantik” - spanjollet).
7. Fjala perfshirese, ne vend te fjales tek e cila perfshihet
(“qytetin e mbuloi deshperimi”- qytetaret)
8. Vendi per banoret:
(“Shqiperia eshte kocke e forte”- shqipetaret)
Perifraza Te treguarit e nje personi, sendi a dukurie me ane te nje grupi fjalesh.
Perfiraza perdoret edhe ne kuptimin eufemik (zbutes) per te evituar nje
shprehje vulgare si ornament stilistik. Nje shprehje e perifrazave jane
edhe gjeegjezat. P.sh: “Babai qe eshte ne qiell” (Zoti) ose “Poeti hyjnor”
(Dantja) ; “Nje Skenderbe i dyte” (per nje njeri shume trim) ; “Ja
Frasheri, ja Dangellia”

8. FIGURAT E SHPREHJES
Metafora Tradicionalisht metafora eshte vleresuar si nej krahasim I shkurtuar, pra
tregon nje object qe ka me te parin nje raport ngjashmerie, p.sh: kur themi
floke te arte nenkuptojme floke te verdhe si ari. Por ajo eshte me teper se nje
krahasim I shkurter. Metaforta perftohet duke e perdorur nej fjale apo nej
togfjalesh ne nje lidhje te re, nepermjet te cilit fitojme nje kuptim te
figurshem ose nje informacion me te madh kuptimor.
a. Metafora emra: vaji I bylbylit, mrizi i zanave, zeri i ndergjegjes:
Mu ne mes te gureve
lindi nje re manushaqesh (De Rada)
O flamur gjak, o flamur shkabe. (Noli)
Molla t’keputuna nji deget
dy qershia lidhe n’nji rrfane
ku fillojne kufijte e geget
rrijne dy cika me nji nane. (Mjeda)
b. Metafora folje: dielli lind, pylli kendon, me digjet shpirti
“Kundrejt kodrave e detit,
dita e kalter gezoj
vallen e vashave...” (De Rada)
“kur shkund guret qaf’ e shpatit
mardhur bore, djegur vape
mbushe xha selim i bratit
dy hejbe me kenge labe.” (D. Agolli)
lulete te dinin
mike sa te dua
ketu do te vinin
te qajne me mua. (Cajupi)

9. c. Metafora mbiemra: fjale e embel, qiell I qeshur, mjeker e argjendte, lume i rrembyer:
...dyke nisur udhetimin mespermes bashke ner Shqiperi
Drini plak e i perrallshem po mburon pren Shendaumi (Poradeci)
Trimi fjeti i helmuar
ne enderr pa deren e saj (De Rada)
Alegoria
Eshte nje figure e afert me metaforen dhe vleresohet si trajte e zgjeruar e saj.
Te alegoria nuk kemi ndryshim te kuptimit te fjaleve, por nje kuptim te thelle e
te fshehur prandaj nepermjet saj mund te ndertohet nje poezi apo nje veper e
tere. P.sh: poezia e Mjedes “Vaji i bylbylit” eshte nje poezi alegorike.
Si shembuj te veprave alegorike mund te permendim: “Komedia Hyjnore” te
Dantes. “Skendije e diellit ndaj manushaqes” E Naimit. “Shen Pjetri ne
mangall”, “Moisiu ne mal” te Nolit.
Nga “Shkendije e diellit ndaj manushaqes”:
Manushaqe, bukuroshe
Pse s’ngre kryte perpjete
Po rri e mpit’ edh’ e qete
Pse s’xbukuroh’ e s’shendoshe?
Pa shiko lulet’ e tjera
Q’u cel’ e u lulezuan,
Shih, pa shih c’u xbukuruan
I ngjalli perseri vera...
Si nje tip i vecante alegorie vleresohen edhe proverbat.

10. Simboli Koncepti I simbolit eshte pak a shume I afert me ate te alegorise dhe, ne disa
aspekte, edhe me ate te metafores. Ne fakt “flaka” eshte nje nga tropet me te
perdorura ne poezi qe simbolozon dashurine. Qe nje term konkret te ngrihet ne
cilesine e simbolit ne ligjerimin poetik, vihet theksi te cilesia mbizoteruese e tij
duke anashkaluar cilesite e tjera.
Ne fushen letrare dhe me gjere ne traditen kulturore shume simbole tashme
vleresohen konvencionale ose steriotime, p.sh:
Bleta pune
Qingji embelsi, pafajesi, Krishti
Shqiponja fuqi, shqiptar, zoterim, perandori, gjeni
Gomari thjeshtesi, mediokritet, budallallek
Hiri vdekje, shkaterrim, pleqeri
Hekuri durueshmeri, force, paperkulshmeri
Ulliri paqe, pafajesi
Flutura lehtesi, imoralitet.
Krahasimi Krahasimi quhet edhe figure elementare, forma e pare e njohjes, pasi nje
send ose nje dukuri na e jep duke e krahasuar me nje send ose dukuri tjeter.
Pra, keminje perqasje ose perafrim ndermjet dy imazheve, i kryer me
ndihmen e pjesezave: si, nje lloj ashtu si etj.
P.sh: “dhambet e bardhe si gurrezit e lumit” (Martesa e Halilit)
“po vjen si perllumb i shkruar” (Historia e Skenderbeut)
1. Krahasimi eshte i thjeshte kur perbehet nga nje fjale dhe i zgjatur ose
i zgjeruar kur perbehet nga shume fjale. (Buzet si trendafil)
2. Krahasimi i zgjeruar quhet ndryshe edhe similitude.

11. Paralelizmi Shpesh here dukurite natyrore bashkevendosen me ngjarje te jetes
Figurativ njerezore, me te cilat ato kane lidhje ngjashmerie. Ne kete rast kemi
perfitimin efigures qe quhet paralelizem figurative. Ne poemen Kenga e
Spasme e bales (G. Dara) Mara, personazhi kryesor i drejtohet nje zogu me
keto fjale:
Zoge, zoge kryezez
ti e vetme, une e vetme
Mes shkretimit ti vajton,
une ketu qaj dite e nate...
Personifikimi
Personifikimi ndertohet ne baze te fjaleve qe thone kafshet ose sendet e
shpirtezuara.
Cke flamur qe s’nalon?
-Jam semure e po renkoj,
Jam goditur binje me brije,
Qe kur sollen Italine… (Popullore)
Personifikimi eshte nje nga figurat me te perdorura ne krijimtarine
popullore.
Epiteti Epiteti I zakonshem shprehet me mbiemer dhe ka nje denduri te madhe
perdorimi. Ne letersine tradicionale ai eshte perdorur shume dhe ka qene
edhe percaktues i stilit te veprave te tilla si: Iliada e Homerit ose Historia e
Skenderbeut e N. Frasherit.
Ishte Uran Bukuroshi
Dhe Tanushi Kordhelare
Maneshi shpatullgjere (Historia e Skenderbeut)
Keto njihen si epitete tradicionale. Sot letersia moderne perdor epitetin e ri,
qe ngrihet mbi epitetin e zakonshem dhe quhet epitet metaforik.
P.sh Ishte nje kohe bojehiri
Det I helmuar
Shpresa te humbura