1. ÑAÏI CÖÔNG
CHAÁN THÖÔNG
VAØ BEÄNH LYÙ
COÄT SOÁNG

2. VAÄN ÑOÄNG TOÅNG
THEÅ CUÛA COÄT
SOÁNG

3. SÖÏ COÁT HOÙA ÔÛ
COÄT SOÁNG
5 THAÙNG
5 TUOÅI
12 TUOÅI

5. TAÊNG TRÖÔÛNG THEO
CHIEÀU DAØI VAØ
500
THEÅ TÍCH
400
300
Nhu nhi
10 tuoi
nguoi lon
200
100
0
KC D1-S1
the trong

6. SOÁNG =
TAÊNG TRÖÔÛNG LOÀNG
NGÖÏC

7. CHAÁN THÖÔNG COÄT
SOÁNG
 Coät soáng coå cao: chaåm-C1-C2
 Coät soáng coå thaáp: C3 –C7
 Coät soáng löng: L1- L10
 Coät soáng löng- thaét löng: L10 –
TL2
 Coät soáng thaét löng: TL3 – TL5
 Coät soáng cuøng cuït

8. CHAÁN THÖÔNG COÄT
SOÁNG
COÙ NHIEÀU PHAÂN LOAÏI
 Toån thöông ñoát soáng
 Toån thöông ñoát soáng vaø
daây chaèng
 Toån thöông ñóa soáng vaø
daây chaèng

9. Chaán thöông coät soáng
 Toån thöông vöõng hay khoâng vöõng
(coù khaû naêng di leäch thöù phaùt)
 Keøm vôùi toån thöông tuûy soáng
 Keøm vôùi nhöõng toån thöông khaùc
 Coù nhieàu möùc thöông toån khaùc
(5%)

10. Chaán thöông coät
soáng
 Khaùm toaøn dieän: coät soáng vaø tuûy
soáng
 Nghó ñeán toån thöông CS (khoâng loaïi
tröø hoaëc khoâng chaéc chaén phaûi xöû
trí nhö 1 bn tt coät soáng cho tôùi khi loaïi
tröø ñöôïc), traùnh toån thöông thaàn kinh
naëng hôn (hoân meâ sau chaán thöông, teâ
bì, dò caûm, yeáu chi , ñau coå hay ñau
löng)

11. CHAÁN THÖÔNG COÄT
SOÁNG
Khaùm BN CTCS phaûi ñaùnh
giaù 2 vaán ñeà
 TT coät soáng –vöõng hay
khoâng vöõng
 Toån thöông tuûy soáng

12. CHAÁN THÖÔNG TUÛY
SOÁNG ?
• Vaän ñoäng: löïc cô, cô khoaù
• Caûm giaùc: noâng, saâu, möùc
caûm giaùc
• Cô voøng: boïng ñaùi, haäu moân
• Phaûn xaï: gaân xöông, beänh lyù
• Dinh döôõng
FAIRBANKS

13. CHAÁN THÖÔNG TUÛY
SOÁNG
Phaân loaïi
 Soác tuûy
 Toåân thöông tuûy soáng hoaøn
toaøn
 Toån thöông tuûy soáng khoâng
hoaøn toaøn

14. Chaán thöông tuûy
soáng
Toån thöông tuûy hoaøn toaøn
Toån thöông tuûy khoâng hoaøn
toaøn
 Toån thöông tuûy beân (BrownSeùquard)
 Toån thöông tuûy trung taâm
 Toån thöông tuûy tröôùc

15. Toån thöông tuûy tröôùc
Toån thöông tuûy sau
Toån thöông tuûy beân
Toån thöông tuûy trung taâm

16. Toån thöông reã
thaàn kinh
 Toån thöông reã ñôn thuaàn
 Toån thöông chuøm ñuoâi
ngöïa

17. KHAÙM LAÂM
SAØNG
 ABCDE
 Coá ñònh coät soáng keå caû luùc khaùm
 Xoay trôû BN CTCS theo khoái
 Quan saùt vaø sôø naén
 Ñaùnh giaù vaän ñoäng – caûm giaùc theo
FRANKEL

18. TOÅN THÖÔNG NHÌN THAÁY TREÂN X QUANG BAN
ÑAÀU
X QUANG ÑUÛ ÑEÅ CHAÅN
ÑOAÙN
DÒ DAÏNG
XÖÔNG
XÔ CÖÙNG
KHU TRUÙ
X QUANG KHOÂNG ÑUÛ ÑEÅ
CHAÅN ÑOAÙN
DD
ÑÓA
CAÙC DD
KHAÙC
ROÄNG OÁNG
TUÛY
DD
QUANH
SOÁNG
SIEÂU AÂM

19. CHAÁN THÖÔNG COÄT
SOÁNG COÅ
•
•
•
•
•
•
•
•
CTCS coå do saûn khoa
Traät chaåm ñoäi
Gaõy ñoát ñoäi
Maát vöõng C1C2 (MV ngang)
Traät xoay C1C2
Gaõy moûm raêng C2
Gaõy chaân cung C2
Caùc toån thöông döôùi truïc

20. HÌNH AÛNH HOÏC CS COÅ
NGANG

21. HÌNH AÛNH HOÏC
1. Mac Gregor
2. Mac Rae
3. Chamberlain

22. HÌNH AÛNH HOÏC
Chæ soá Power
(BC/OA) > 1 laø
baát thöôøng
Khoaûng
caùch truïc
ñoäi (ADI)
Khoaûng
caùch cho tuyû
(SAC)
Kyõ thuaät
Wiesel vaø
Rothman > 1
mm laø baát
thöôøng ôû
phim Xquang

23. HÌNH AÛNH HOÏC
Gaõy doïc khoái beân traùi cuûa C1 ôû treû 5 tuoåi (1).
Chuù yù coøn suïn taêng tröôûng ôû cung tröôùc (2). Hôû

24. HÌNH AÛNH HOÏC
A. Voøng Harris nhìn thaáy treân phim nghieâng
B. Gaõy chaân moûm raêng
C. Gaõy ñaùy moûm raêng keøm theo gaõy cung sau
C1

25. A.Ñöôøng Swischuk töø bôø tröôùc cung sau C1C3 neáu ñöôøng naøy ra tröôùc bôø tröôùc
cung sau C2 coù theå gaõy chaân cung, STH
cung thaàn kinh, hay cung sau

26. PP Cattel vaø Filzer cho pheùp ñaùnh giaù
söï maát vöõng C2C3 baèng phim xquang
ñoäng

27. TOÅN THÖÔNG TUÛY KHOÂNG
THAÁY BAÁT THÖÔØNG TREÂN XQUANG
SCIWORA
Hình caét doïc CS cuûa treû bò
ngöôïc ñaõi minh hoïa bong taám
suïn giöõa C3C4 gaây ñöùt tuyû
vaø toån thöông tuûy xuyeân qua

28. TRAÄT XOAY C1C2
Traät xoay
C1C2
Sau khi naén vaø
coá ñònh baèng
chæ theùp

29. GAÕY C1 – C2
• CT SCAN
• CAÙC LOAÏI GAÕY KHOÂNG VÖÕNG

30. A. Gaõy bong suïn tieáp hôïp moûm raêng
B. Coá ñònh baèng neïp minerve tö theá öôõn coå
nhieàu
C. Xquang ñoäng kieåm tra sau 8 tuaàn

31. GAÕY CHAÂN
CUNG C2 TREÛ
NHOÛ

32. GAÕY TRAÄT C5C6 LUÙC SANH, LIEÄT
TÖÙ CHI

33. Bong gaân naëng
Maát vöõng C3C4 sau

34. HÌNH AÛNH
XQUANG
Gaõy traät moät maáu khôùp C6-C7

35. HÌNH AÛNH
XQUANG
Gaõy gioït leä C5
A.Phim thaúng gia taêng ñöôøng kính chaân
cung

36. XQUANG GAÕY PHÖÙC
TAÏP
1, 2. Gaõy thaân C4 ñöôøng
gaõy ñi töø treân xuoáng
döôùi vaø ra sau gaây daõn
roäng moûm khôùp sau
C4C5
3. Gaõy keøm theo thaân cuûa
C2

37. HÌNH AÛNH XQUANG
ÑOÄNG
Toån thöông bong gaân
naëng C6C7. gaõy cung
sau vaø moûm khôùp
Traät C6C7

38. HÌNH AÛNH XQUANG
ÑOÄNG
Xquang ñoäng: di leäch gaõy chaân moûm raêng C2
A. Di leäch ra sau khi ngöûa coå
B. Di leäch ra tröôùc khi gaäp coå

39. HÌNH AÛNH XQUANG
ÑOÄNG
Traät chaåm coå
A. Hình aûnh treân phim Xquang nghieâng
B. C. traät loài caàu chaåm ñoäi raát khoâng vöõng, töï
naén khi ngöûa coå, traät khi gaäp coå

40. Caùc chaán thöông CS
ngöïc vaø CS thaét löng
• Gaõy cuùi (gaõy luùn)
• Gaõy luùn naëng (>50% thaân tröôùc,
luùn nhieàu ñoát)
• Gaõy nhieàu maûnh
• Gaõy cuùi caêng
• Gaõy traät
• Gaõy nhoû caùc moûm raêng , gai

41. Gaõy luùn nhieàu maûnh CS
thaét löng

43. CHAÁN THÖÔNG ÑAËC
BIEÄT
ÔÛ TREÛ EM
• Gaõy suïn tieáp hôïp
ñoát soáng
• Gaõy do baïo haønh
• Sciwora
• Bieán daïng muoän

44. CAÙC BEÄNH LYÙ VUØNG
COÄT SOÁNG
 Caùc vaán ñeà cô hoïc
 Baát thöôøng veà phaùt trieån
 Toån thöông do vieâm
 Böôùu
 Phaûn öùng chuyeån hoùa

45. COØNG LÖNG

46. BEÄNH LYÙ VEÀ CÔ
HOÏC
 Tö theá quaù taûi
 Caùc beänh lyù veà cô
 "Hoaït ñoäng quaù möùc"
 Thoaùt vò ñóa ñeäm
 Raùch ñóa ñeäm

47. THOAÙT VÒ ÑÓA
ÑEÄM
 Hieám gaëp ôû thieáu nieân, thöôøng
thaáy nhaát sau moät gaéng söùc quaù
möùc (theå gia ñình)
 Thoaùt vò döôùi vaønh suïn thaân
soáng ñaëc hieäu ôû thieáu nieân
 Ñieàu trò baûo toàn hay phaãu thuaät

48. THOAÙT VÒ ÑÓA
ÑEÄM
 Sau chaán thöông
 Coù theå do di truyeàn

49. THOAÙT VÒ ÑÓA ÑEÄ

50. Beânh lyù chung
Gaõy vaønh suïn thaân soáng
Thoaùt vò ñóa ñeäm
Loài ñóa ñeäm

52. CAÙC TRÖÔØNG HÔÏP ÑAU
COÄT SOÁNG GAÂY LO LAÉNG
ÔÛ TREÛ
• 50% BEÄNH NHAÂN COÙ TRIEÄU
CHÖÙNG ÑAU KHOÂNG ÑAËC
HIEÄU
TURNER

53. CHAÁN THÖÔNG BEÄNH
LYÙ
 Gaõy cs ngöïc hay thaét löng
nhieàu nôi
 Teù vôùi löïc taùc ñoäng nheï
 Beänh caûnh loaõng xöông

54. Gaõy coät soáng do loaõng
xöông

55. GAÕY XÖÔNG CHAÁN THÖÔNG NHEÏ ÑÖÔÏC TÌM THAÁY
TRONG LOAÕNG XÖÔNG THIEÁU NIEÂN

56. BEÄNH LYÙ
PHAÙT TRIEÅN BAÁT
THÖÔØNG
 Baát thöôøng hình thaùi hoïc:
baåm sinh hay töï phaùt hay
maéc phaûi
 Huûy eo ñoát soáng
 Tröôït thaân ñoát soáng
 Heïp oáng soáng
 Loaïn döôõng taêng tröôûng

57. Veïo coät soáng caáu truùc töï
phaùt

58. VEÏO CAÁU TRUÙC töï
phaùt theå khôûi phaùt
sôùm

59. EÏO CAÁU TRUÙC TÖÏ PHAÙT

61. VEÏO COÄT SOÁNG TRONG
HOÄI CHÖÙNG
HOÄI CHÖÙNG MARFAN
BEÄNH VON RECKLINGHAUSEN

62. EÏO COÄT SOÁNG
REÂN BN LIEÄT TÖØ NHOÛ

63. VEÏO / GUØ
BAÅM SINH
KEØM BAÁT THÖÔØNG KHAÙC:
 TUÛY CHEÛ ÑOÂI
 ROÃNG TUÛY
 BÖÔÙU MÔÕ
 TUÛY BAÙM THAÁP
 BEÄNH CAÛNH: BAØN CHAÂN VOØM
HOAËC BAØN CHAÂN KHOEØO, CHEÂNH
LEÄCH CHIEÀU DAØI HAI CHAÂN,
TIEÅU KHOÂNG TÖÏ CHUÛ

66. VEÏO DO THAÀN
KINH

67. Veïo coät soáng thaét löng ôû
ngöôøi tröôûng thaønh
2 nguyeân nhaân chính:
1. Tieán trieån VCS luùc thieáu nieân
2. Thoùai hoùa cs thaét löng thöôøng sau
tuoåi 50: do ñóa thoaùi hoùa hay do
loõang xöông
Tuy nhieân trong haàu haát caùc ca thì
khoâng roõ nguyeân nhaân

68. BEÄNH COØNG LÖNG
THIEÁU NIEÂN
SCHEUERMANN
• 3 ñoát soáng keá caän nhau coøng
hôn 50
• Baát thöôøng cuûa caùc cao
nguyeân thaân soáng
• Noát Schmorl
• -
Giaûm chieàu cao ñóa ñeäm
• = caùc daáu chöùng ñi keøm
nhöng khoâng phaûi tieâu chuaån
chaån ñoaùn

69. BEÄNH COØNG LÖNG
THIEÁU NIEÂN
SCHEUERMANN
 Khoâng phaûi luùc naøo cuõng coù
trieäu chöùng cô naêng
 Neáu ñau:
• + Ngang möùc coøng löng
• + ÔÛ döôùi möùc coøng löng
• + Daïng ôû vuøng thaét löng vaø
ngöïc-thaét löng hieám gaëp, nhöng

72. TRÖÔÏT ÑOÁT
SOÁNG
• SPONDYLO = THAÂN SOÁNG
• LITHESIS = TRÖÔÏT
• ÑAU LÖNG COÙ LIEÂN QUAN
VÔÙI TÌNH TRAÏNG DI LEÄCH,
MAÁT VÖÕNG VAØ QUAÙ TAÛI
CHÖÙC NAÊNG

73. HÌNH AÛNH HOÏC COÄT
SOÁNG
• X quang vuøng baûn leà
• X quang nghieâng
• X quang chöùc naêng
• Ñaùnh giaù tình traïng taêng tröôûng (Risser,
tuoåi xöông)
• Nhaáp nhaùy ñoà xöông: neáu (+) coù gaõy
meät; coù theå chöõa laønh vôùi neïp thaân

74. DÒCH TEÃ HOÏC DÒ
TAÄT HUÛY EO ÑOÁT
SOÁNG
 XUAÁT ÑOÄ TRONG DAÂN SOÁ:2-4%
 XUAÁT ÑOÄ Ôû NGÖÔØI CHÔI THEÅ THAO: 525%
 YEÁU TOÁ THUAÄN LÔÏI VEÀ CHUÛNG TOÄC
VAØ DI TRUYEÀN
 TUOÅI XUAÁT HIEÄN: 5 – 8 TUOÅI = LOAÏN
SAÛN
 GAÕY MEÄT ÔÛ TUOÅI DAÄY THÌ
 TUØY THUOÄC VAØO MOÂN THEÅ THAO VAØ
TRÌNH ÑOÄ CHÔI THEÅ THAO

75. GAÕY MEÄT
LOAÏN SAÛN
KHOÂNG TRIEÄU
CHÖÙNG ÔÛ
VAÄN ÑOÄNG VIEÂN
THEÅ DUÏC
TRÖÔÏT ÑOÁT SOÁNG COÙ

76. GAÕY DO STRESS
CAÙC YEÁU TOÁ
THUAÄN LÔÏI
• Loaïn saûn coù saün
• Daây chaèng loûng leûo quaù
möùc
• Moûm khôùp döôùi ñoát TL 4
quaù daøi
• Daùng ngöôøi nghieâng ra tröôùc
nhieàu

77. PHÖÔNG PHAÙP ÑÖÔÏC CHOÏN ÑEÅ
LAØM ROÕ TÌNH TRAÏNG GAÕY EO
ÑOÁT SOÁNG DO QUAÙ TAÛI:
NHAÁP NHAÙY ÑOÀ SPECT

78. BEÄNH LYÙ
VIEÂM VAØ NHIEÃM TRUØNG
• Vieâm ñóa ñeäm
• Vieâm thaân soáng ñóa ñeäm
• Vieâm tuûy xöông coät soáng
• Lao xöông soáng
• Coát hoùa ñóa ñeäm
• Nhieãm truøng khôùp cuøng-chaäu
• Toån thöông do thaáp khôùp

79. VIEÂM THAÂN SOÁNG ÑÓA
ÑEÄM




ÑAU VUØNG LÖNG-THAÉT LÖNG
CO THAÉT CÔ
TÖ THEÁ GIAÛM ÑAU
SOÁT +/-
• KHAÛO SAÙT CAÄN LAÂM
SAØNG:
 X QUANG (-) ; IRM (+)
 NHAÁP NHAÙY ÑOÀ (+)
 CAÁY MAÙU (+)
 CHOÏC DOØ DÖÔÙI CT
• SINH THIEÁT

80. NHÖNG CAÀN PHAÛI NGHÓ ÑEÁN NOÙ!!!!

81. CA LAO CS NGÖÏC

82. Vieâm thaân soáng ñóa ñeâm do lao

83. VIEÂM KHÔÙP CUØNG CHAÄU
• Trieäu chöùng hoïc raát taûn
maïn:
 Coät soáng
 Buïng
 Chi döôùi
• = Chaån ñoaùn
• Chaäm treã

84. BEÄNH LYÙ BÖÔÙU
 Trong oáng soáng
 Xöông soáng / suïn
 Cô
 Laønh / aùc
 Nguyeân phaùt / thöù
phaùt

85. BÖÔÙU LAØNH DAÏNG
XÖÔNG – BÖÔÙU NGUYEÂN
BAØO XÖÔNG
 Böôùu xöông cung sau
 Ñau saâu. Ñau ban ñeâm
 Coät soáng coøng vaø ñô
 Nguy cô cheøn eùp bao maøng cöùng
 Ñau reã

86. BÖÔÙU LAØNH DAÏNG
XÖÔNG – BÖÔÙU NGUYEÂN
BAØO XÖÔNG
• CHAÅN ÑOAÙN: X quang, nhaáp nhaùy
ñoà, CT
•
Khu truù ôû ñænh
cuûa bôø loõm
• ÑIEÀU TRÒ:
• Böôùu laønh daïng xöông: APRANAX
•
Phaãu thuaät
caét boû +/•
Phaãu thuaät

87. BÖÔÙU LAØNH DAÏNG XÖÔN

88. ÖÔÙU NGUYEÂN BAØO XÖÔNG

89. U HAÏT AÙI TOAN

90. VEÏO COÄT SOÁNG
VAØ ÑAU LÖNG
• Veïo coät soáng voâ caên thöôøng khoâng
ñau
• Vaäy, neáu ñau +++ thì phaûi tìm
nguyeân nhaân
• (böôùu laønh daïng xöông – böôùu
nguyeân baøo xöông – nhieãm truøng
xöông soáng, beänh lyù trong oáng soáng

91. VEÏO DO U

92. CAÙC BÖÔÙU AÙC
TÍNH
• Nguyeân phaùt: böôùu EWING, sarcome
xöông
• Thöù phaùt: böôùu EWING, böôùu xöông,
ung thö maùu, beänh HODGKIN, nguyeân
baøo thaàn kinh, böôùu cô vaân, böôùu
WILM’S
• Ñieàu trò: böôùu nguyeân phaùt: caét boû
toaøn boä neáu coù theå ñöôïc

94. K DI CAÊN

95. KEÁT LUAÄN
• Beänh lyù coät soáng
–Ña daïng caàn nhìn toaøn dieän
–Toån thöông thaàn kinh phaûi ñieàu
trò tích cöïc coù khuynh höôùng phaãu
thuaät
–Roái loaïn CS caàn chaån ñoaùn chính
xaùc vaø ñieàu trò baûo toàn tröôùc
khi phaãu thuaät

96. N
Â
A
H
H
N
C
Ø N
A Ô
H
T
M
Ù
A
C