Σκοπός της έρευνας είναι η περιγραφή της μεταπαγετώδους κίνησης της οξιάς σε έναν ορεινό όγκο. Επιλέχθηκε το όρος Παγγαίο, επειδή παρουσιάζει ποικιλία οικολογικών καταστάσεων, είναι απομονωμένο από άλλα βουνά και η οξιά σχηματίζει μια συνεχή ζώνη με πάνω από 1000μ. υψομετρική διαφορά. Πρόσφατες γενετικές έρευνες έδειξαν ότι στην περιοχή αυτή υπάρχει παγετώδες καταφύγιο. Έγινε δειγματοληψία από 7 υπο-πληθυσμούς, προκειμένου να περιγραφεί η δομή του συνολικού πληθυσμού στο χώρο. Χρησιμοποιήθηκαν τρία ζευγάρια εκκινητών, που πολυμερίζουν μικροδορυφορικές περιοχές χλωροπλαστικού DNA. Βρέθηκε μεγάλη ποικιλότητα σε απλότυπους τόσο εντός των υποπληθυσμών, όσο και μεταξύ αυτών. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι εκτός από την περιοχή του μεταπαγετώδους καταφυγίου στα βόρεια του βουνου, δύο ακόμα διαφορετικές φυλές οξιάς έφτασαν στην περιοχή μετά τους παγετώνες και κατέλαβαν συγκεκριμένες θέσεις.

1. Σύνθεση απλοτύπων
χλωροπλαστικού DNA σε
πληθυσμούς οξιάς του
όρους Παγγαίου
Παπαγεωργίου Α.Χ., Μουρατίδης Θ.,
Τσιριπίδης Ι., Χατζησκάκης Σ.,
Ηλιάδης Ν.Γ., Finkeldey R.
Εργαστήριο Δασικής Γενετικής, ΔΠΘ
Εργαστήριο Συστηματικής Βοτανικής και Φυτογεωγραφίας, ΑΠΘ
Institut für Forstgenetik und Forstpflanzenzüchtung, Georg August
Universität Göttingen

2. Υποείδη του F. sylvatica
Fagus sylvatica ssp Fagus sylvatica ssp
sylvatica orientalis
Ευρώπη Ασία
Μεγάλα υψόμετρα Ανατολική Ευρώπη σε
μείξη με sylvatica
Χαμηλές θέσεις

3. Αρχεία γύρης
Huntley & Birks 1983

4. cpDNA

5. cpDNA στην Ελλάδα
Hatziskakis
et al. 2008

6. Συνοψίζοντας…
 Πολύπλοκα πρότυπα cpDNA για την οξιά
στην Ελλάδα
4 πιθανά μεταπαγετώδη ρεύματα
 3 πιθανά μεγάλα καταφύγια
 Συνάντηση υποειδών στη ΒΑ Ελλάδα
 Χωρική περιγραφή σε δύο διαστάσεις
 Λείπει η πληροφορία για την κίνηση της
οξιάς σε υψόμετρο
 Υποθέτουμε ότι το υποείδος sylvatica
καταλαμβάνει τα μεγάλα υψόμετρα και το
orientalis τα χαμηλότερα

7. Όρος Παγγαίο
 ΒΑ Ελλάδα
 Στοδρόμο της μετανάστευσης του
υποείδους orientalis
 Απομόνωση
 Αναφέρεται καταφύγιο κοντά
 Δείχνει ποικιλότητα σε cpDNA
 Συνεχόμενη κάλυψη σε διαφορετικά
υψόμετρα (600 – 1700m)
 Διαφορετικοί οικότυποι οξιάς
 Περιγράφονται από μελέτες βλάστησης

8. Όρος Παγγαίο
Hatziskakis
et al. 2008

9. Όρος Παγγαίο

10. Δείγματα – εργαστήριο
 Καλοκαίρι 2007 & 2008
 8 υποπληθυσμοί
 20 άτομα / πληθυσμό
 Εργαστηρική ανάλυση στο Göttingen
 cpDNA SSR
3 εκκινητές (ccmp 4, 7, 10)
 Gene scan

12. Local refugial lineage
Orientalis lineage
Rodopi lineage

14. Σενάρια κίνησης
 Η γραμμή με τους απλότυπους 3 και 1 έρχεται από την
ανατολική πλευρά και παραμένει στα χαμηλά του
βουνού
 Η οξιά από το πιθανό καταφύγιο στην κοιλάδα βόρεια
του βουνού (απλότυπος 2) κατέλαβε τη ΒΑ πλευρά
του βουνού
 Tilio-Acerion
 Η οξιά με «ανατολική» προέλευση (απλότυποι 4, 5, 6)
ήρθε από τη ΒΔ πλευρά και ανέβηκε στα μεγάλα
υψόμετρα
 Η κορυφογραμμή του Παγγαίου διαχώρισε τις
περιοχές εξάπλωσης των γραμμών καταγωγής της
οξιάς

15. Συμπεράσματα...
 Οξιές που γενετικά φαίνεται να προέρχονται
από το υποείδος “orientalis” καταλαμβάνουν
τα μεγάλα υψόμετρα
 Αντίθετα με τα μορφολογικά γνωρίσματα
 Αντίθετα με την τάση σε άλλα μέρη της
Ελλάδας
 Η κίνηση μετά τους παγετώνες έγινε
πιθανόν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές
 Η ποικιλότητα του είδους σε γενετικό
επίπεδο εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από
γεωγραφικούς παράγοντες (π.χ. ανάγλυφο)

16. Ευχαριστώ πολύ

17. Ευχαριστώ για την προσοχή
σας