1. Mariek Vanden Abeele is een doctoraatsstudente aan de School voor Massacommunicatie Research
(K.U.Leuven). Haar onderzoeksinteresse gaat uit naar jongeren en hun gebruik van nieuwe media, in
het bijzonder jongeren en hun gsm-gebruik.
Vanden Abeele’s doctoraatsproject ‘Jongeren & hun GSM’ bestaat uit een grootschalig kwantitatief
onderzoek bij +/- 2500 jongeren van 12 tot 18 jaar oud. Op dit moment (december 2010) zijn de data
van slechts 1600 jongeren verwerkt; de bevindingen die hieronder gepresenteerd worden, zijn dan
ook voorlopige resultaten (*zie disclaimer onderaan). Vermoedelijk zullen de definitieve resultaten
midden 2011 bekend gemaakt worden. Wie meer informatie wenst over deze studie, kan contact
opnemen met Mariek Vanden Abeele (mariek.vandenabeele@soc.kuleuven.be).
Het onderzoek van Vanden Abeele over jongeren en hun gsm behandelt 2 grote thema’s die
herhaaldelijk naar voren komen in eerdere studies over jongeren en hun gsm-gebruik: (1) het gebruik
van de gsm als lifestyle- en statusobject, en (2) het gebruik van de gsm om vriendschapsrelaties met
vrienden te ondersteunen.
Wat het gebruik van de gsm als lifestyle- en statusobject betreft, blijkt uit de (voorlopige) resultaten
van het onderzoek dat jongeren hun gsm inderdaad beschouwen als een middel om hun identiteit uit
te drukken, onder andere door het personaliseren van hun gsm (keuze van ringtones, merk, kleur &
vorm van de gsm, …). De mate waarin jongeren hun gsm personaliseren en de mate waarin hun gsm
als statusobject functioneert, wordt sterk beïnvloed door structurele factoren zoals gender, leeftijd en
opleidingstype. In overeenstemming met eerder onderzoek naar gender & technologie, zien we
bijvoorbeeld dat jongens vaker smartphones bezitten en meer belang hechten aan een technisch
verfijnde en ‘coole’ gsm (de ‘harde’ eigenschappen van een gsm), terwijl meisjes meer belang hechten
aan de kleur en vorm, en hun gsm meer personaliseren met gsm-accessoires, draagzakjes, etc..
Naarmate jongeren ouder worden, wordt personalisering minder belangrijk en verliest de gsm als
statusobject ook aan belang. Tenslotte worden duidelijke en consistente verbanden gevonden tussen
opleidingstype en de gsm als statusobject: jongeren uit het TSO en BSO vinden het statusaspect van
hun gsm veel belangrijker. Ze geven meer geld uit aan hun gsm’s en aan de belwaarde en beschikken
vaker over smartphones dan andere jongeren. Deze bevindingen vertonen een parallel met eerder
media-onderzoek waaruit bleek dat jongeren uit TSO en BSO vaker via mediagebruik een alternatieve
identiteit en status trachten op te bouwen.
Met betrekking tot het tweede thema, de gsm binnen vriendschapsrelaties, tonen de (voorlopige)
resultaten van het onderzoek dat de gsm op verschillende manieren is ingebed in vriendschapsrelaties
van jongeren: de gsm dient niet alleen om praktische afspraken te maken. Het uitwisselen van fait
divers is even belangrijk en kan gezien worden als een virtuele manier van ‘hanging out’. Daarnaast
springen een aantal aspecten in het oog die in eerder onderzoek nog niet naar voren kwamen. Zo
geeft een grote groep jongeren (en vooral meisjes) aan dat ze vaak foto’s of berichtjes achteraf terug
opzoeken als herinnering aan bepaalde momenten. Het gsm-gebruik van jongeren draagt bij tot
kwaliteitsvollere vriendschapsrelaties. Jongeren die bijvoorbeeld meer aan self-disclosure doen via hun
gsm, rapporteren ook meer op hun vrienden te kunnen rekenen voor persoonlijke steun.
Tot slot gaat het onderzoek in op twee praktijken die de laatste tijd veel aandacht hebben gekregen in
de pers, sexting (met de gsm (bijna-) naaktfoto’s van jezelf maken en versturen) en happy slapping
(iemand fysiek aanvallen met de bedoeling om hier een filmpje van te maken).
*Aangezien dit overzicht gebaseerd is op voorlopige resultaten, willen we vragen om niets uit deze
tekst te verveelvoudigen en/of openbaar te maken zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming
van de auteur, Mariek Vanden Abeele (mariek.vandenabeele@soc.kuleuven.be)