پایان فلسفه از آثار منتشر نشده استاد علی اکبر خانجانی
Sada Ambalvi, Punjabi gazals
1. 1
Ardws
qUM dwqw sB qyrw id`qw
jo ikC hY myry pws
qyry koloN ds mYN mMgW
kI hor pdwrQ Kws
mYN ieJwxw kuC nw jwxw
Blw burw mYN kIh pCwxw
sB qoN cMgw qUM hI jwxy
kI Awvy mYnUM rws
hukm iqry ivc rihxw Awvy
qyrw id`qw hI rj Bwvy
vyK prweI jI nw qrsy
nw hoey ibgwnI Aws
qyry koloN vI hW mMgdw
Jkdw Jkdw,sMgdw sMgdw
bMidAW A`gy h`Q nw A`fW
eyho myrI Ardws [
-0-
2. 2
iPr nw mYnUM kihxw
jy dunIAw dy bwgy AMdr,
KuSI KuSI hY rihxw
icVIAW koloN cugxw is`Ko,
r`uKW koloN sihxw
ie`kor`uK qy vK vK pMCI ,
jIkx krx bsyrw
dIn Drm dy JgVy qj ky,
is`Ko rl iml bihxw
ie`lW Jp`
vWg Jp`tw hrigz,
bMdy nUM nw soBy,
Koh ky Kwvx nwloN Xwro
cMgw Bu`Ky rihxw
loV muqwibk im`Tw im`Tw,
bulbul vWgU bolo
cMgw nhINNEN kwvW Awkx,
kW kW krdy rihxw
pMCI vWg inSymn Apxw,
in`kw ijhw auswro
v`fy v`fy mihlW AMdr
fr fr ky ikauN rihxw
sonw , r`upw jW ng pw ky ,
rUp kdy nw inKry
SIl ijhw isMgwr nw kuVIE,
`Srm ijhw nhIN gihxw
prbq vI jy rsqw roky,
hwr kdy nw mMno
dirAw vWgU rwh bxw ky,
kl kl kl kl vihxw
mukq kro prdUSx qoN hux
DrqI , AMbr vrnw
jg nhIN rihxw ,rihx dy kwibl
iPr nw mYnUM kihxw
-0-
3. 3
mYnUMU jwx dy Xwr mnwx vy
n
qUM zwihd hYN , mYN AwiSk hW
vy qUM .Prk duhW ivc jwx vy
qUM jw ky h`j dw .Prz inBw
mYnMU jwx dy Xwr mnwx vy [
qUM .Pqvy JUTy ikEN dynYN
vy qUM kuPr nw AYfw qol vy
mYnUM kwiPr kwiPr AwK nw
vy qUM AwiSk AwiSk bol vy [
mYN ipAwr ausy nUM krdw hW
ijs mwlk qoN qUM frdw hYN
idl myry EhIE vsdw hY
qUM sjdy ijsnUM krdw hYN [
qUM bwiql AwKyN dUeI nUM
qohId dw kwiel mYN vI hW
jo .Klk hY qyry .Kwilk dI
aus AMdr Swiml mYN vI hW[
hr SY ivc mOlw id`sygw
rly
vy qUM nYx AMdrly Kol vy
mYnUM kwiPr kwiPr AwK nw
vy qUM AwiSk AwiSk bol vy[
qUM pMj nmwzW pVHdw hYN
mYN hr pl aus nUM Xwd krW
qUM igx igx rozy r`Kdw hYN
mYN mUl nw koeI ihswb krW[
hr dwq kbUlW mYN ausdI
prhyz bVy qUM krdw hYN
mYN idl dI qWG krW pUrI
qUM .Prz Adw bs krdw hYN[
mYN kd dw aus nUM l`B ilAY
qUM hux qIk irhw eyN tol vy
mYnUM kwiPr kwiPr AwK nw
vy qUM AwiSk AwiSk bol vy[
mMizl EVk ie`ko hI hY
vK vK BwvyN vwt AswfI
rwh Srw dw ieSkoN lMmw
mYN mIdI qUM hosyN .PwfI [
4. qUM kwby ivc nw qk sikAw
mYN if`Tw hY hr SY AMdr
brvkq nmwz Adw kr qUM
mYN gwvW ausdI lYA AMdr [
hr pl ijs nwd Anwhq dw
myry idl ivc v`jy Fol vy
mYnUM kwiPr kwiPr AwK nw
AwiSk
vy qUM AwiSk AwiSk bol vy [
qyry kol ikqwb ielwhI hY
vy qUM jm jm vrky Pol vy
idl myry kwiqb .Kud vsdY
myry nwl irhw hY bol vy [
mYnUM kwiPr kwiPr AwK nw
vy qUM AwiSk AwiSk bol vy [
-0-
5. 4
r`bw r`bw dyr nw lw
r`bw r`bw dyr nw lw
CyqI kr hux hSr auTw
qI
zulm dw BWfw Br cuikAw hY
hux ies BWfy nUM aultw
kOx aufIky prlo qweIN
nwlo nwl ieMswP krw
nWA bVw hY suixAw qyrw
kr ky vI ku`J kMm ivKw
ruqby dI jo DoNs jmwvy
ausnUM QoVI DUV ctw
prjw dw jo mwl hV`py
aus rwjy dw bMs mukw
ijhVw Qwxydwr AkVdY
ausdI vrdI dy lQvw
ijhVw muMisP v`FI Kwvy
ausdy gl ivc Pwhw pw
AwpW qYnUM r`b bxwieAY
qUM swnUM ienswn bxw
soD nhIN jy jg dI mumikn
Fwh ky sB kuJ Pyr bxw [
-0-
6. 5
pCwx
mYN hrP hrP .gzl ivc hW boldw loko
suxogy bwd vI myry , imrI sdw loko
mYN qyg nw shI , Awvwz qW auTw sknW
so rK ilAw hY qK`lus hI mYN ‘sdw’ loko
pCwx
.gzl hY myrw qAwruP , .gzl pCwx imrI
.gzl qoN mYN nw kdy ho skW judw loko
mYN rMg kI kI ivKwvWgw , vyKdy jwE
Ajy qW isrP mYN kIqI hY iebqdw loko
imly , imly nw imly , dwd nukqwcInW dI
bs iek huMgwrw quhwfw hW locdw loko
muAwP krnw, iksy dw, jy idl duKwieAw hY
KwieAw
mYN swP swP qy sc sc hW AwKdw loko
nhIN hY dwvw .KudweI dw vWg srmd dy
mYN .Prk AMS qy kul ivc hW jwxdw loko
mYN hr ikqwb dw iliKAw pVWH zrUr mgr
AKIr .PYslw mMnw zmIr dw loko
mYN .Kwk jMglW - jUhW dI iks leI Cwxw
myry hI idl ‘c hY vsdw imrw .Kudw loko
rhy rhy nw rhy qn mgr rhWgw mYN
sdw .KlwA ‘c ‘sdw’ bx ky gUMjdw loko
-0-
7. 6
rb dUr qy Qwxw kol kuVy
(bYst bykrI kWf qy AwDwirq)
auh kql ikvyN swbq krIey
jo hoieAw iv`c bzwr kuVy
mujirm dI kOx pCwx kry
hwikm hY ausdw Xwr kuVy
kOx gvwhI dyvy ik`dW
Qwxy dw sI .Purmwn kuVy
sB ny gl Qwxy dI mMnI
sB nUM sI ipAwrI jwn kuVy
Qwxy dI mrzI dy A`gy
muMisP hoieAw lwcwr kuVy
auh sc nw swbq ho sikAw
jo jwxy ku`l bzwr kuVy
AMnHI ngrI copt hwkm
AMnHI swfI srkwr kuVy
muMisP qoN Ajkl hY v`fw
Qwxy dw Qwxydwr kuVy
cup krky , sB kuJ vyKI jw
qy mUMhoN kuJ nw bol kuVy
sc kihx qoN pihlW soc lvIN
rb dUr qy Qwxw kol kuVy
-0-
8. 7
bwbU mihmw
(vwr sRI bwbU jI kI )
mYN bwbU srkwr dw , myry cMd AsUl
m`Qw qk m`udeI dw , dsdw hW mYN rUl ]
muPq iksy vI kMm qoN , mYnMU hY prhyz
ibn Bytw iek imsl nw , t`py myrI myz ]
SrDw nwl cVwE jI , jykr mYnUM ByNt
is`Dy pu`Ty kMm sB , soDW ibn kMplyNt ]
myrI dKxw nw dvy , jy koeI isrzor
imsl dbwvW ieMj mYN , lB nw s`kx cor ]
jW iPr pycy pw idAW , k`F mIn qy myK
iks dI .Pyr mjwl hY , myty myrw lyK ]
APsrW kol dm nhIN , mYnMU s`kx tok
A`Dy irSvqKor ny , A`Dy ny
irSvqKo frpok
mMqrI nUM nw Bu`l ky , krnw kdy iSkYq
aus drbwr ibrwjdy , mYQoN v`fy fkYq ]
EQy v`fy DWDly , v`fy kwrobwr
inq inq h`Q vtwauNdy , notW dy AMbwr ]
lYsI aus drbwr ivc ,kOx quhwfI swr
ayuh qW pey aufIkdy , v`fy Tykydwr ]
mYN qW Cotw cor hW , AYvYN hI bdnwm
mYQoN kMm krwE jI , vwijb myry dwm ]
-0-
9. 8
vy mYN CwxI .Kwk bQyrI
vy mYM CwxI .Kwk bQyrI
nwly mwrI rj ky J`K vy
kweI swr nw jwxI qyrI
qYnMU k`K nw sikAw l`K vy
pVH-pVH poQy jwn KpweI
nYxW dI vI joq gvweI
sB kuJ jwpy
jwpy kUV-kmweI
myry p`ly ipAw nw k`K vy
KwlI kIqy Fyr ipAwly
kIqyy sO sO hor auprwly
TMfI hoeI nw A`g Eh hwly
jo ihk iv`c rhI hY B`K vy
ieh jg swrw kUV pswrw
kUV nzr qy kUV nzwrw
hr Pl iP`kw,hr rs .Kwrw
vy
vy mYN vyK ilAY sB c`K vy
cIr .KudI dw prdw myrw
kr dy dUr AigAwn AMDyrw
vyK sky jo jlvw qyrw
mYnUM bKS AjyhI A`K vy
mYN nYx ivCwey hoey ny
ASkW dy hwr iproey ny
sO sjdy sWBy hoey ny
vy qUM drSn dy prq`K vy
hux jnm jnm dw gyV mukw
ies ivCVI rUh dw myl krw
dy BwvyN koeI hor szw
pr ies vwr krIN nw v`K vy
qUM hI rwzk , qUM hI .Kwlk
qUM hI swry jg dw pwlk
qUM ApxI mrzI dw mwlk
vy qUM jIkx rKxY r`K vy
-0-
10. 9
dusihrw
hr swl Bly sVdY rwvx
iPr vI ik`Qy mrdY rwvx
.KOry kI vr imilAY ies nUM
sV ky muV auT KVdY rwvx
ah rwvx sI dwnv rwjw
aus dw jIvn kwl qryqw
kljug AMdr l`KW rwvx
koeI APsr koeI nyqw
rwm jpy hux ivrlw koeI
rwvx nUM jg pUjy swrw
rwvx mihlW iv`c ivrwjy
vx vx iPrdY rwm ivcwrw
rwm lKn dI lIlw ds idn
inq inq rwvx lIlw hoey
roz dDIcI mrdY ikDry
roz hrx sIqw dw hoey
ikDry b`gy ikDry Bgvy
ikDry KwkI vrdI pWdy
Ajkl coxW ijq ky rwvx
Aksr mYNbr ny bx jWdy
Apxy AMdr jo rwvx hY
pihlW aus dw mUl imtwE
AglI cox jdoN iPr Awvy
rwvx nUM hr hwl hrwE
rwvx jd qIN g`dI qy hY
mq koeI iqEhwr mnwE
AslI rwvx jINdY jd qk
puqly nUM nw A`g lgwE
-0-
11. 10
hor iks cIz dI hY loV vy dosq
qyrI dunIAw ‘c hY iks cIz dI ds QoV vy dosq
hor iks cIz dI hY jIx leI loV vy dosq
Aj vI qUM vyK , iqrI vwt inhwry koeI
dIp nYxW dy ny , qyry leI jgdy Aj vI
auT zrw vyK ikvyN qyry suAwgq dy leI
nrm hoTW coN ny Pu`l hwsy dy ikrdy Aj vI
kI vjwH jIx leI Bwldw hYN hor vy dosq
kI jvwz ies qoN hYN vD jIx leI loV vy dosq
qyrI dunIAw ‘c hY iks cIz dI ds QoV vy dosq
hor iks cIz dI hY jIx leI loV vy dosq
Aj vI iKiVAw hY bgIcy 'c iqry Pu~l nvW
ikMnI idlkS hY zrw vyK qW muskwn ausdI
Aj vI hY CyiVAw koiel ny koeI rwg nvW
ikMnI im`TI hY zrw sux qW shI qwn ausdI
ku`K coN pUrb dI svyr Aj vI hY sjrI jMmxI
Aj vI sUrj ny hY DrqI qy aujwlw krnw
sMJ dy m`Qy qy iPr sjxY isMDUrI it`kw
rYx dI mWg nUM hY qwirAW Aj vI Brnw
iek qoN iek sohxy nzwry ny bVy hor vy dosq
Apxy nYxW nUM ienWH v`l rqw moV vy dosq
qyrI dunIAw‘c hY iks cIz dI ds QoV vy dosq
hor iks cIz dI hY jIx leI loV vy dosq
-0-
12. 11
qUM im`tI dI im`tI im`tIey
l`K p`utIey, l`K v`FIey k`tIey ,
l`K GVIey , l`K B`TI is`tIey
mUl nw im`ty qyrw im`tIey ,
qUM im`tI dI im`tI im`tIey [
im`tI Kyq , prwlI im`tI ,
im`tI hl , pMjwlI im`tI
im`tI pYlI , hwlI im`tI ,
im`tI Gr , GrvwlI im`tI
im`tI dw cOigrdw swrw ,
jo id`sy so im`tI im`tIey
mUl nw im`ty qyrw im`tIey ,
qUM im`tI dI im`tI im`tIey [
im`tI Kyf , iKfwrI im`tI ,
im`tI lyK , ilKwrI im`tI
im`tI BUp , iBKwrI im`tI,
im`tI vxj ,vpwrI im`tI
im`tI ny hY KolI QW QW ,
im`tI dI hI h`tI imtIey
mUl nw im`ty qyrw im`tIey ,
qUM im`tI dI im`tI im`tIey [
im`tI im`tI joVI jwvy ,
loVoN vD ky im`tI Kwvy
nU
im`tI nUM ieh KoP sqwvy ,
im`tI ikDry m`uk nw jwvy
qUM EnIN dI EnIN hI hYN ,
qUM v`DI nw G`tI im`tIey
mUl nw im`ty qyrw im`tIey ,
qUM im`tI dI im`tI im`tIey
im`tI , im`tI l`utx Awvy ,
im`tI ivc iPr Awp smwvy
im`tI nUM ikhVw smJwvy ,
im`tI nwl nw hrigz jwvy
13. AMq lutINdy lu`tx vwly ,
qUM nw jwvyN l`utI im`tIey
mUl nw im`ty qyrw im`tIey ,
qUM im`tI dI im`tI im`tIey [
sonw im`tI , cWdI im`tI ,
im`tI dy ng pWdI im`tI
ku`J idn hY ieTlWdI im`tI ,
muV im`tI ho jWdI im`tI
BwvyN ikMnI cmky dmky ,
im`tI AwiKr im`tI im`tIey
mUl nw im`ty qyrw im`tIey ,
qUM im`tI dI im`tI im`tIey [
koeI h`tI k`tI im`tI ,
ijs qy hYY ku`J vwDU im`tI
jo
jW jo horW qoN hY ic`tI ,
auh im`tI hY rihMdI iP`tI
Eh im`tI hY AsloN mUrK ,
mq hY ausdI iP`tI im`tIey
mUl nw im`ty qyrw im`tIey,
qUM im`tI dI im`tI im`tIey [
mwpy im`tI , b`cy im`tI ,
bMdw im`tI qIvIN im`tI
im`tI dI kI zwq ipAwry ,
kI au`cI kI nIvIN im`tI
iPr im`tI nUM CU ky im`tI ,
im`tI ikEN hY iB`tI im`tIey
mUl nw im`ty qyrw im`tIey,
qUM im`tI dI im`tI im`tIey [
im`tI ny jo jMq aupwey ,
im`tI Awp aunWH nUM Kwey
cwcy
KwDy swfy cwcy qwey ,
swnUM qk qk jIB iPrwey
qyrI Bu`K kdy nw im`tI ,
qMU AzloN hI Bu`KI imtIey
mUl nw im`ty qyrw im`tIey,
qUM im`tI dI im`tI im`tIey [
hIry moqI mwxk sgly ,
jo qUM ApxI ku`KoN augly
iek iek krky vwps ingly ,
s`pxI ij`dW AMfy ingly
14. qyry vrgI zwlm jxnI ,
hor nw koeI if`TI im`tIey
mUl nw im`ty qyrw im`tIey,
qUM im`tI dI im`tI im`tIey [
im`tI dy buq k`cy p`ky ,
im`tI dy ny swry s`ky
im`tI sB nUM iek qul q`ky ,
im`tI sB dy Aogux F`ky
Byq jugW dy ihk ApxI ivc,
qUM bYTI eyN d`bI im`tIey
mUl nw im`ty qyrw im`tIey,
qUM im`tI dI im`tI im`tIey [
auh jo buq im`tI dy GVdY ,
bu`qW ivc iPr rUhW BrdY
muV b`uqW nUM im`tI krdY ,
jo nw jMmdY, jo nw mrdY
aus dI hI hY ieh sB im`tI ,
aus ibn sB hY im`tI im`tIey
mUl nw im`ty qyrw im`tIey,
qUM im`tI dI im`tI im`tIey [
mYN vI iek duiKAwrI im`tI ,
bybs qy bycwrI im`tI
Q`kI , t`utI , hwrI im`tI ,
mYN ibrhoN dI mwrI im`tI
hux vylw hY vsl dw AwieAw,
Aw,pw leIey j`PI im`tIey
mUl nw im`ty qyrw im`tIey ,
qUM im`tI dI im`tI im`tIey [[
-0-
15. 12
ru`qW ny bs do
iek vsl iek ibrhw nI shIE
r`uqW ny bs do hI shIE
jyT nw qipAw, poh nw TirAw
hwV vI l`gw hirAw hirAw
pqJV vI sI BirAw BirAw
Gr AwieAw jd mwhI shIE
iek vsl iek ibrhw nI shIE
r`uqW ny bs do hI shIE
jd Fol nzr nw AwieAw nI
qW swvx vI kumlwieAw nI
qy BwdoN mUl nw BwieAw nI
nYxW Cm Cm lweI shIE
iek vsl iek ibrhw nI shIE
r`uqW ny bs do hI shIE
jd mn hY hr isEN r`qw nI
iPr kI TMfw , kI q`qw nI
iPr hr pl iKiVAw m`Qw nI
iPr vsl judweI kI shIE
iPr vsl eI vsl ey nI shIE
ruq iPr ie`ko iek nI shIE
iek vsl iek ibrhw nI shIE
r`uqW ny bs do hI shIE
-0-
16. 13
eyko sq
aUrjw AxUAW ivc hY FldI
AxUAW qo hY aUrjw bxdI
aUrjw hY jW vsqU koeI
vKrI-
vKrI-vKrI Skl hY kx dI
AxUAW dy kx Pyr bdl ky
iek qoN dUjI SYA hY bxdI
kx-
kx-kx ivc auh kx hY vsdw
swrI mwieAw hYY ijs kx dI
AYtm dw ivigAwn iehI hY
gIqw dw vI igAwn iehI hY
vydW vI gl eyho AwKI
bwby dw .Purmwn iehI hY
sB qoN sUKm sB qoN v`fw
sB q`qW ivc ie`ko qq hY
igrd
eyks dw cOigrd pswrw
bwkI mwieAw , eyko sq hY
-0-
17. 14
bolw neIN vy m`uilAw mOlw
au`cI au`cI pw nw rolw
bolw neIN vy mu`ilAw mOlw
mOlw jwxI jwx ey mu`ilAw
mOlw ihk ihk gl qoN vwikP
mOly kol .Kbr hY sB dI
mOlw hr hl cl qoN vwikP
idl qYNfy dI gl auh bu`Jy
jIkx mYNfy idl dI Folw
au`cI au`cI pw nw rolw
bolw neIN vy mu`ilAw mOlw
bWg iqrI nUM sux ky mu`ilAw
Awx msIqI AMdr zwhd
AwSk bWgW nhIEN suxdy
AwSk suxdy nwd Anwhd
Anhd isEN sur qwl imlw ky
gw vy mu`ilAw holw holw
au`cI au`cI pw nw rolw
bolw neIN vy mu`ilAw mOlw
mMgIey qW jo ielm ieh hovy
kI cMgw , kI mMdw m`uilAw
mOly nUM hr loV pqw hY
auh mwlk qUM bMdw mu`ilAw
loV muqwibk Awpy mu`ilAw
qyrw vI auh BrsI Jolw
au`cI au`cI pw nw rolw
bolw neIN vy mu`ilAw mOlw
vwDU ielmW pVH ky m`uilAw
isr AYNvy nw kr qUM Bwrw
iks kMm hor pVHweI m`uilAw
jd hoey AlP nwl guzwrw
vwDU ielmW qj ky m`uilAw
isr Apxw qUM kr lY holw
au`cI au`cI pw nw rolw
bolw neIN vy mu`ilAw mOlw
jy qUM ausdI rihmq cwhyN
qj haUmY qy CoV qk`br
imMbr* qoN qUM lih jw Q`ly
rl jw ausdI .Klkq AMdr
20. 16
AMk mhwqm
Gt sI kdr AMkW dI pihlW
AKrW dw sI vD snmwn
BwSw
mwns dI pihcwn sI BwSw
SbdW v`l sI sB dw iDAwn
AMk AWdy sI igxqI dy kMm
AKrW dw sI huMdw rwj
Aj AMkW dy muhqwj A`Kr
AMkW bwJ nw hovy kwj
qwp bdn dw, joq nzr dI
cwl nbz dI , idl dw hwl
sB kuJ hY drswieAw jWdw
Ajkl kyvl AMkW nwl
nW qoN vD ky kwrf Aihm hY
bMdy dI pihcwn hY AMk
AMk ibnw kI hoNd mnu`K dI
rwjw hovy BwvyN rMk
pihlW bs imkdwr leI hI
vrqoN ivc sn AWdy AMk
gux , .KUbI ,qwsIr leI vI
hux ny vrqy jWdy AMk
Sbd phuMc skdy ny kyvl
dwzy
vD qoN vD AMdwzy qIk
AMk AYpr dsdy ny swnUM
AYn shI qy iblkul TIk
eI-
.PYSn hY hux eI-mylW dw
kOx ilKy hux ic`TI p`qr
Ajkl mYsyj ivc ny huMdy
AMk izAwdw qy G`t A`Kr
ENkwr qoN pihlW iek ilK ky
ieh gl bwby smJweI hY
kyvl Sbd nhIN kih skdyskdy
jo eyks dI vifAweI hY
-0-
21. 17
aUVw aUVw ilK vy AiVAw
rMg aUVy dw ijs qy ciVAw
aus nw AYVw eIVI piVHAw
aUVy ivc ENkwr ey vsdw
aUVy AMdr A`lw AiVAw
Bv swgr qoN pwr auqirAw
ijs aUVy dw p`lw PiVAw
ciVAw
rMg aUVy dw ijs qy ciVAw
aus nw AYVw eIVI piVHAw
aUVw A`vl, AwKr aUVw
aUVw qwxw , bwxw aUVw
aUVy bwJ nhIN hY cwrw
EVk kMm ey Awxw aUVw
aUVw pihlW kr lY p`kw
iPr isK Aglw A`Kr AiVAw
rMg aUVy dw ijs qy ciVAw
aus nw AYVw eIVI piVHAw
jd qk prdw haUmy dw hY
id`sy ik`dW nUr .KudweI
nwd Anwhq ikMj auh suxdw
ijs ny ApxI tYN tYN lweI
jy aUVy dw jlvw qkxY
C`f dy hauN hauN, mYN mYN AiVAw
rMg aUVy dw ijs qy ciVAw
aus nw AYVw eIVI piVHAw
rozy rK ky , ic`ly k`t ky
ikEN Apxw vy qn qUM jwlyN
kx kx ivc hY vsdw aUVw
ikEN qUM jMgl jUhW BwlyN
DUV .KudI dI pUMJ ky qk qUM
aUVw qyry kol ey KiVAw
rMg aUVy dw ijs qy ciVAw
aus nw AYVw eIVI piVHAw
ck ck Fyr ikqwbW dw qUM
bx nw piVAw iliKAw Koqw
pV pV poQy bx nw AYvyN
pMfq dI QW r`tU qoqw
22. jy qUM AslI pMfq bxnY
pV bs ie`ko aUVw AiVAw
rMg aUVy dw ijs qy ciVAw
aus nw AYVw eIVI piVHAw
aUVy dy muhqwj ny swry
eIVI
AYVw eIVI Awp ivcwry
aUVw hI hY mwlk jg dw
bwkI sB ny cwkr swry
h`Q iksy A`gy nw AfIN
iek aUVy nUM C`f ky AiVAw
rMg aUVy dw ijs qy ciVAw
aus nw AYVw eIVI piVHAw
idl dI qKqI qy qUM ilKyN
aUVy nUM C`f , A`Kr s`By
qKqI eynI kwlI kIqI
aUVy jogI QW nw l`By
pUMJ ky A`Kr bwkI swry
aUVw aUVw ilK vy AiVAw
rMg aUVy dw ijs qy ciVAw
aus nw AYVw eIVI piVHAw
-0-
23. 18
swhW dI mSk
ieh qn mSk ijhw nI shIE
ivc swhW dw pwxI ey
tp tp coNdI mSk ieh iek idn
KwlI hI ho jwxI ey
kMm dubwrw nhINE AWdI
mSk jdoN ieh hovy KwlI
BoN ivc iPr ieh jwvy d`bI
jW AgnI ivc jwvy bwlI
ik`cr rKIey Gr jy ies nUM
ies ny bo PylwxI ey
ieh qn mSk ijhw nI shIE
ivc swhW dw pwxI ey
ijMnw mrzI sWB ky r`Ko
qyl krImW m`lo rj ky
TMfy q`qy mOsm dy ivc
r~Ko jIkx mrzI kj ky
iek idn vwDU nhINE qgxI
Jur Jur ky hMf jwxI ey
ieh qn mSk ijhw nI shIE
ivc swhW dw pwxI ey
cwk isvwE inq inq BwvyN
ijMny mrzI qopy lwE
rj rj ky pYvMd lvw lo
so so vwr rPU krvwE
auh idn mu`FoN hI inSicq hY
ij`dx ieh Pt jwxI ey
ieh qn mSk ijhw nI shIE
ivc swhW dw pwxI ey
-0-
24.
25. 19
hu`ly nI mwey h`uly
hu`ly nI mwey h`uly
do byrI p`qr Ju`ly
Ju`lI pu`TI 'vw nI mwey
ru`sy swfy cwcy qwey
Gr Gr peIAW vMfW mwey
rl iml lohVI kOx mnwey
hux vKry vKry cOky
qy vKry vKry c`uly
hu`ly nI mwey h`uly
do byrI p`qr Ju`ly
Kyq Aswfy iv`ky mwey
rwSn dw Gr Awtw Awey
hux ik`Qy ny BTIAW mwey
dwxy Ajkl kOx BuMnwey
hux lY ky Awvx swry
bs pYkt vwly P`uly
hu`ly nI mwey h`uly
do byrI p`qr Ju`ly
irVky kOx mDwxI mwey
m`Kx l`sI bwhroN Awey
hr SYA rYfImyf ey mwey
Gr dI k`FI kOx iplwey
QW QW qy mwey hux ny
srkwrI
srkwrI Tyky Ku`ly
hu`ly nI mwey h`uly
do byrI p`qr Ju`ly
niSAW ny gwly ny mwey
hIry p`uq j`tIAw dy jwey
KyqI .Kwqr sB ny mwey
pUrb qoN kwmy bulvwey
crsW, gWjy pI pI ky
hux j`t ikswnI B`uly
hu`ly nI mwey h`uly
do byrI p`qr Ju`ly
swvx BWvyN BwdoN Awey
KIrW pUVy kox bxwey
iql dw l`fU iks nUM Bwey
Ajkl kOx mrUMfy Kwey
26. sB mMgx kyk vlYqI
jW bMgwlI rsg`uly
hu`ly nI mwey h`uly
do byrI p`qr Ju`ly
ijMny purb vlYqI Awey
gj vj AwpW .KUb mMnweyy
nc nc krdy hwey hwey
fWs .PrMgI is`Ky mwey
muitAwrW BulIAW ig`Dw
qy gBrU BMgVw B`uly
hu`ly nI mwey h`uly
do byrI p`qr Ju`ly
B`uly nI mwey Bu`ly
AsIN ivrsw Apxw Bu`ly
hu`ly nI mwey h`uly
do byrI p`qr Ju`ly
-0-
27. 20
pw nIvyN nwl ipAwr
ijMnw au`cw ho jwsyN , Enw k`lw ho jwsyN
Q`ly r`j ky sOKw hYN , auqy AOKw ho jwsyN
au`qy sOVI QW hY Xwr, ijs .Kwqr hY mwro mwr
au`qyy Xwr vI pwlx vYr, luk Cup ky ny krdy vwr
q
qUM ies mwro mwr AMdr, purzw purzw ho jwsyN
ijMnw au`cw ho jwsyN, Enw k`lw ho jwsyN
auqy sKq bVI hY hoV, qn mn hY jo dyNdI qoV
auqy r`qI Br nw cYn, .Kqm kdy nw hovy doV
Q`ly bMdy vrgw hYN, auqy GoVw ho jwsyN
ijMnw au`cw ho jwsyN , Enw k`lw ho jwsyN
auqy KwlI .PokI Swn , auqy JUTy sB snmwn
nwl au`cy dy bih ky Xwr, Bu`l jwsyN ApxI pihcwn
auqoN v`fw idsyNgw , ivcoN Cotw ho jwsyN
ijMnw au`cw ho jwsyN , Enw k`lw ho jwsyN
au`cy dI XwrI bykwr , nIvyN hMudy s`cy Xwr
C`f aucy dw swQ ‘sdw’,qy pw nIvyN nwl ipAwr
inv inv ky jy rhsyN qUM , s`cw s`ucw ho jwsyN
ijMnw au`cw ho jwsyN , Enw k`lw ho jwsyN
-0-
28. 21
AzmwieS
kI sUrj , kI cMn , kI qwry
hukmy ivc ny b`Jy swry
Awpo ApxI DurI duAwly
AzloN gyVy Kwx ivcwry
bKSI hY qOPIk ieh kyvl
bMdy nUM hI isrjxhwry
rwh cuxy .Kud ApxI bMdw
.Kud ApxI mMizl inrDwry
soc smJ dI dwq hY bKSI
bMdy nUM BrpUr .Kudw ny
TIk glq ivc .Prk leI vI
id`qY .KUub SaUr .Kudw ny
Akl suJWdI hY rwh is`Dw
nwly idl vI hwmI BrdY
iPr vI .KOry kwnUM bMdw
Aksr pu`Ty rdY
pwsy qurdY
iek pwsy sB soJI id`qI
dUjy mwieAw jwl ivCwieAw
ikEN bMdy nUM Apxy rb ny
ies AjmwieS ivc hY pwieAw
kI hY AwiKr mksd ausdw
ikEN auh cojI coj iKfWdY
ies AjmwieS ivcoN lMG ky
bMdw kIh mrwiqb pWdY
FUMf irhw hY bMdw hux qk
eys pRSn dw mwkUl au`qr
pIr pXMbr ds ds hwry
dUr nw hoieAw sMsw AYpr
33. pMjwbI zubW Xwrw ,
dyNvIN nw Bulw ies nUM ,
ieh qyrI ey mW Xwrw ]
===
fI
id`lI kdy ipMfI qoN ,
ipsdI rhI pMjwbI ,
aurdU kdy ihMdI qoN ]
===
vMfo nw zubW ApxI ,
vMifAw vI hY jy ivhVw,
vMfo nw vy mW ApxI II
===
qoVo nw sMbMDW nUUM ,
jy qoV sko qoVo ,
srhd dIAW kMDW nMU [[
===
iSkvw ey svwrI dw ,
pYNfw sI bVw lMmw ,
vwGy qoN AtwrI dw ]
===
cup ho geI qUqI vy,
lwVw igAw rus kuVIE,
mMgdw ey mrUqI vy II
===
kwlI qy klUtI vy ,
rj dwj ilAwvy jy ,
lgdI ey ibaUtI vy II
===
KuS bwaU dI JweI ey ,
qnKwh qoN ikqy v ky,
vD
au`qyoN dI kmweI ey ]
===
mq rpt ilKwxw jI ,
corW ny jo CifAw hY ,
lY jwaUgw Qwxw jI ]
===
kI loV dlIlW dI ,
muMisP dI kro syvw,
rwey hY vkIlW dI ]
===
ieh idn vI idKwxw sI ,
mYNbr ny bxy Xwro,
AMdr ijnW jwxw sI ]
===
r`bw qyrI mwieAw hY ,
nwky dw cVwvw hux ,
cVwvw
mMMdr qoN svwieAw hY ]
===
34. ivc kort dy rolw hY ,
jMimAw sI knUMn AMnw,
hux j`j vI bolw hY II
====
dPqr dw ieh ik`sw ey ,
bwaU jo kry k`Tw,
APsr dw vI ih`sw ey [[
===
Ku`rw hI imtw dyvo ,
jy lwS nhIN CupdI ,
muTByV bxw dyvo [[
===
KWdw ey nw pINdw ey ,
p`uCo zrw zwihd nUM,
ieh iks leI jINdw ey [[
===
q`ko jI jy qk s`ko,
AOgux imry qkdy E ,
SISw vI kdy q`ko [[
===
idl ivc nw iglw rKIey ,
mOsm dy PlW vWgU ,
suK duK dw mzw cKIey ]
===
kI fyt pvy nyVy ,
rt
hux kort inbVdI hY ,
Swsn dy hI inq JyVy
===
jt jw jw qy ipt QikAw ,
iliKAw sI jo ptvwrI ,
rb qoN vI nw imt sikAw
===
byhqr hY dbw dyv,o
dbdw nhIN jy mslw ,
AwXog ibTw dyvo [[
===
bxsI bVI AwPq vy ,
ies mulk nUM lY fubsI,
jwqI dI isAwsq vy [[
isAwsq
===
auh kr gey do ih`s,y
hux krxgy ieh nyqw ,
ies mulk dy sO ih`sy [[
===
KuS KuS ‘sdw’ rihMdw ey ,
jo TIk lgy ausnUM ,
auh Tok ky kihMdw ey [[
===
35. frdw nw frWdw ey ,
hk ivc ‘sdw’ byks dy ,
[[
Awvwz auTWdw ey [[
===
s`qw dIAW cwlW dI
id`lI dI ieh ngrI eyy
d`ilAW qy dlwlW dI [[
===
ds Xwr myry ds vy
vwrs dI ivrwsq dw
hux kOx hY vwrs vy [[
===
GoVw ey ik .Koqw ey ,
g`dI qy hY h`k iesdw ,
AwiKr ikdw poqw ey ]
===
-0
0
36. iek
bs iek jwdU kr dy mOlw
KwlI jybW Br dy mOlw
r`jy nUM sMqoK Aqw kr
BuKy nMU tu`kr dy mOlw
q`k-q`k mYnMU sVdy ny jo
Gr aunHW dy Br dy mOlw
pMCI bx AMbr iv`c aufW
pYrW bdly pr dy mOlw
moieAW bKS kPn do gj dw
jINdy jI cwdr dy mOlw
.Kwilk qy mKlUk ivcwly
kd qk rihsx prdy mOlw
mMizl dI mYnUM qWG nhIN
hwly hor sPr dy mOlw
imhr iqrI dw kr Brvwsw
Bul AsIN hW krdy mOlw
qUM mwlk mrzI dw ApxI
jo krxw eI kr dy mOlw
-0-
37. 0
hsdy hsdy nw shI , ro ky hI kt jwx idE
jIx dw kMm ijvyN inpty , inpt jwx idE
myry ih`sy dIAW KuSIAW ny jo , vMfo sB nUM
pIV jg dI imry sIny ‘c ismt jwx idE
rUh ikEN sog kry , qn dI lgw ky icMqw
qn qW bs colw ey,Ptdw hY qW Pt jwx idE
kol Aw jwey GVI vsl dI hux qW CyqI
izMdgI ApxI jy GtdI hY qW Gt jwx idE
hor kd qIk rhy rYx bsyry ’c ‘sdw’
hux qW Gr Apxy ivcwry nUM plt jwx idE
-0-
38. 0
GuMf jUM-jUM cukdy jWdy ny
isr sB dy Jukdy jWdy
jWdy ny
Aj Cq qy kox hY Aw bYTw
cMn-qwry lukdy jWdy ny
dr Xwr dw nyVy hY Swied
pYr Awpy rukdy jWdy ny
kI drd myrw kuJ GitAw hY
jW hMJU sukdy jWdy ny
kl Cp`VW ivc vI pwxI sI
Aj dirAw sukdy jWdy ny
jd husn iqry dw izkr krW
bMd Awpy Fukdy jWdy ny
kMm ‘sdw’ inptw lY Apxy
swh qyry mukdy jWdy ny
-0-
39. 0
surwhI BMn dy swkI , ipAwly qoV dy swkI
hY ijMnI vI peI bwkI , qUM dwrU roV dy swkI
nhIN jd kol qyry kuC , dvweI drd dI myry
qMU mYnMU hwl qy myry zrw hux CoV dy swkI
rg-
imrI rg-rg ‘c doVy zihr bx ky swkIAw dwrU
Agr qMU dy skyN, ies zihr dw hux qoV dy swkI
nw h`lwSyrIAW dy ky , iplweI jw qMU irMdW nMU
AsIN kwiel nhIN hrigz, AjyhI hoV dy swkI
ho
iksy dI mW aufIky qy , iksy dy bwl B`uKy ny
ienWH irMdW nUM qMU vwps , Gro-Gr moV dy swkI
imrw AwKw jy mMny qW , jlw dy mYkdw swrw
qy Kwqy ivc imry nukswn swrw joV dy swkI
nw iesdI pIx dI ie`Cw , nw iesdI jIx dI ie`Cw
.Kudw dy vwsqy KihVw ‘sdw’ dw CoV dy swkI
40. 0
jg qoN Cup ky ro lYnw hW
nYx Apxy iPr Do lYnw hW
suK sWJy sB nwl krW mYN
duKVy kilAW Fo lYnw hW
s`dy nwl ipAwr dy ijhVw
nwl ausy dy ho lYnw hW
Dr
hoTW qy Dr JUTw hwsw
idl dw drd luko lYnw hW
hMJU ku`J bcw ky Aksr
gIqW iv`c ipro lYnw hW
BoNry vWg mYN Pul nw CUAW
dUroN hI KuSbo lYnw hW
-0-
41. 0
ieh jhwn Gr hY .Pryb dw
ieQy kuPr hr koeI qoldw
ieQy bolbwlw hY JUT dw
ieQy sc nhIN koeI boldw
ieQy vwdy swry .Pryb ny
ieQy kUV swry krwr ny
ieQy sohW KWdy ny JUTIAW
ieQy mu`l nhIN koeI kOl dw
qUM vPw vPw hYN jo kUkdw
koeI ArQ ies dy nw jwxdw
iksy koS ivc nhIN Sbd ieh
qUM vrk hYN AYvyN .Proldw
ieh jhwn qyry leI nhIN
qUM .glq jgwH qy hYN Aw igAw
iqry kMm dI koeI vI SY nhIN
vy qUM kI ipAw hYN ttoldw
ikQy lY ky jwxgy mulk nUM
imry mulk dy ny jo rihnumw
nw ieh jwxdy ieiqhws nUM
nw pqw ienWH nUM Bugol dw
ienWH byzubwn jnwvrW
kI ivgwVnw hY jhwn dw
auh mnu`K hI hY koeI s`p nhIN
jo iPzw ‘c zihr hY Goldw
iqrw rwg ipAwr, .KulUs dw
iksy nUM psMd nhIN zrw
iqrI SwierI nw suxy koeI,
iqrI gl nhIN koeI gOldw
qUM Avwz ApxI auTw kdy,
vy jy nw ‘sdw’ hY Drw ilAw
ienWH byksW dI dSw nUM qk ,
iqrw .KUn ikEN nhIN KOldw
-0-
(pMjwbI .gzl ivc bihry kwiml dw pRXog
42. 0
Ikdw
nw mYN iksy nMU nw koeI mYnMU aufIkdw
iPr ikEN ihswb vwr , mhIny , qrIk dw
sih sih ky pIV idl imrw p`Qr hY ho igAw
hsdw nhIN kdy , nw ieh , roNdw nw cIkdw
imldw hY qyry nwl hI sB dw muhWdrw
ijMny vI zihn ivc hW mYN , ichry aulIkdw
mYKwny ivc hW KuS bVy , AY SyK jd AsI
ikEN qUM msIq v`l hYN swnUM DrIkdw
duSmn imry hI dyx , icqw nMU imrI Agn
Aihswn ikEN lvW mYN , iksy vI SrIk dw
ikEN bUMd bUMd krky qUM pInW ey zihr dosq
sukrwq vWg ikEN nhIN , k`Tw hI fIkdwfIkdw
iek ibrK jINdw - jwgdw , hoieAw ShId hY
AYNvyN qW bx igAw nhIN , tybl ieh tIk dw
hs- Kyf ky guzwrIey , AwE ieh izMdgI
hs-
pYNfw smJ ky koK qoN SmSwn qIk dw
jo iml igAw hY , aus qy hI sMqoK kr ‘sdw’
ies
hkdwr hI nhIN sI qUM , ies qoN vDIk dw
-0-
43.
44. 0
cMgy dI suhbq nUM pw ky , mMdw cMgw ho igAw
gMgw dy ivc pY ky nwlw, .Kud vI gMgw ho igAw
AwSkW dI BIV sI ,iks iks dI Eh lYNdy .Kbr
SmA kI jwxy .Pnw kyhVw pqMgw ho igAw
puC nw ikMny Gr aujwVy , kwly Dn ny dosqw
qk ky dOlq bwp dI muMfw lPMgw ho igAw
ikMnI cMcl hY ieh mwieAw ,itk ky bYTy nw kdI
kl sI ijhVw lKpqI , Aj BuKw nMgw ho igAw
jd qoN KyfW ivc isAwsq vV geI hY dosqo
mYflW dI hoV coN bwhr iqrMgw ho igAw
ausdy jlvy nUM inhwry , iks nzr ivc qwb hY
.Klk AMnI hoeygI , .Kwilk jy nMgw ho igAw
ikMnI BYVI hY ‘sdw’ sc kihx dI Awdq qyrI
dosq dusmn , swirAw dy , nwl pMgw ho igAw
-0-
45. 0
so iPkr ny qy in`kI ijhI jwn AwdmI
kd qk rhygw ieMj prySwn AwdmI
ieM
ikaNu ies srwieKwny nUM Gr hY smJ irhw
ij`Qy hY cwr idn dw hI mihmwn AwdmI
nw zor izMdgI qy , nw vs ies dw mOq qy
iks gl dw kr irhw hY AiBmwn AwdmI
ihMdU , iesweI , boD , muslmwn bx igAw
.Ku
iks idn bxygw Xw .Kudw ienswn AwdmI
mn qoN hI Apxy AMq ‘c , KWdw hY mwq ieh
bx jwey BwvyN duinAw dw sulqwn AwdmI
kI hwl ies dw hoieAw hY,kljug dy dOr ivc
suixAw hY .Klk dI sI kdI Swn AwdmI
-0-
46. 0
ijsm jd qk PnwH nhIN hMudw
drd idl qoN judw nhIN huMdw
nhIN
vkq cMgw burw bxWdw hY
koeI kuKoN burw nhIN huMdw
ibn iqry jIx dI krW koiSS
mYQoN ieh hoNslw nhIN huMdw
kuJ qW nYxW coN vI iplweI hY
mYA dw eyfw nSw nhIN huMdw
swQoN mMinAw gunwh huMdw hY
aus dI mrzI ibnw nhI huMdw
ijMd kd dI inkl geI huMdI
jy iqrw Awsrw nhIN huMdw
kI zmwny nUM .Prk pYxw sI
qUM Agr AY ‘sdw’ nhIN huMdw
-0-
47. 0
pIVW dI pMf bMn ky p`ly
cldy clIey k`l - muk`ly
rwh suJwvx swry eyQy
nwl nw koeI kdm do c`ly
nw koeI pu`Cy swr AswfI
nw koeI su`K-sunyhw G`ly
isKr dupihr ihjr dI bIqy
bih XwdW dy bohV Q`ly
sMJ pvy qW Cwey audwsI
sUrj syqIN idl vI F`ly
rwqIN B`uly ibrhw Apxw
qk -qk qwry k`ly-k`ly
-0-
48. O
qUM bMidAw pwxI dw bu`lw
w-
kr nw eyfw h`lw-g`ulw
pMfq Awvy , BwNvyN mu`lw
mYKwny dw , dr hY K`ulw
pCqwvy dw iek iek hMJU
sO sO rqnW qoN vfm`ulw
c`j Acwr kry kI ,ijs dw
KwlI iF`f qy TMfw cu`lw
mYKwnw C`f kyhVw jwvy
bWgW dyeI jwvy m`ulw
ieh zwihd ny rihq dy p`ky
JUT vI bolx kr ky ku`lw
luk Cup ky zwihd jo krdy
AwiSk krdy Kulm Ku`lw
k`ulI jwpy KulI - f`ulI
idl hovy jy Ku`lw - fu`lw
ieSk ‘sdw’ hY mzhb swfw
murSd swfw hoieAY bu`lw
-0-
49. 0
pIV imry idl dI jd m`uky
nbz imry gIqW dI r`uky
drd nvW nw jd q`k jwgy
q`uk nw AglI mYQoN Fu`ky
rox leI hux jIA jd kIqY
nYx srW dy pwxI s`uky
qIr iksy dy KwlI jWdy
lgdy jwx iksy dy q`uky
sUrj ny iek pYr kI DirAw
ny
dIvy bu`Jy , qwry l`uky
vyKo hwl A`j aus bMdy dw
ijs nUM vyK .PirSqy Ju`ky
J`t hI bwsy ho jWdy ny
JUTy snmwnW dy b`uky
bMdy , roVy , p`Qr , v`ty
swvyN p`Dry , ie`ky du`ky
swh ‘sdw’ ruk jwxY iek idn
guV guV krdy rihsx h`uky
-0-
50. 0
Fwh ky sB nUM lMG nw A`gy
vyK iksy dI Awh nw l`gy
DrqI swnUM soVI l`gy
AwE clIey ies qoN A`gy
ieSk imry dI mMizl Xwro
ihjr ivswloN ikDry A`gy
byieqbwrI dI hd hoeI
SISw vI hux JUTw l`gy
mulk ijnW corW ny luitAY
kuJ sn Bgvy,kuJ sn b`gy
cldy sI PV aNugl myrI
inkly hux jo mYQoN A`gy
AwiSk dUroN jwx pCwxy
idl lIrW qy pwty J`gy
GuMmxGyrI dunIAw swrI
nw ip`Cy nw koeI A`gy
ko
bwpU kmly p`uq isAwxy
Gr Gr p`uTI ‘vw hux v`gy
kI jUn ‘sdw’ hY bMidAW dI
kohlU ivc ijEN j`uqy F`gy
-0-
51. 0
aumr l`gI qYnUM Bulwx leI
idl nUM iPr rwh qy ilAwx leI
jo idKWdy ny , hn idKwx leI
dMd vK ny ienWH dy Kwx leI
dy
qyl dI loV hY nw qIlI dI
lPz kwPI ny Ag lgwx leI
.Prz rhbr dw hY ik J`t ApVy
qyl buJdI Agn qy pwx leI
ijMd .P`sI rhI AzwbW ivc
ivhl imlI nw idl lgwx leI
ipMf muiVAw nw pVH ky puq bIbw
Kyq iv`ky ijnUM pVwx leI
kI mzw ausdy nwl ru`sx dw
ijs nUM .Pursq nhIN mnwx leI
kqA
Sihr ivc imldy ny bVI muSikl
cwr moFy vI lwS auTwx leI
ipMf ivc ipMf dw hY ipMf AwNdw
nwl SmSwn qIk jwx leI
qn dI icMqw lgw nw qUM rUhy
qn qW poSwk hY hMfwx leI
nwly kihMdy ny ho igAY pUrw
nwly Awey ny sB mukwx leI
doVdw iPrdY QW-ku-QW Xwro
QW-
.Kud qoN .Kud nUM ‘sdw’ bcwx leI
-0-
52. 0
ijnWH nUM cV geI dwrU , aunWH nMU qoor dy swkI
Aswfy hoS ny bwkI , AswnUM hor dy swkI
AsIN AzloN iqhwey hW , zmwny dy sqwey hW
iqrw js sux ky Awey hW, AswnUM Tor dy swkI
nhIN pIxI , nhIN pIxI , ierwdw krky AWdy hW
nw hovy zbq jd KVkx , ipAwly zor dy swkI
rqw ku pIx vwly vI, bxy iPrdy ny irMd Ajkl
ijvyN kwvW ny tuMgy KMB , Ajkl mor dy swkI
AsIN jIxw vI eyQy hY , AsIN mrxw vI eyQy hY
nhIN jwxw AsIN dr qy , iksy vI hor dy swkI
ikvyN twly koeI ds KW, Blw iesrwr b`dlW dw
ik swrw doS hY isr qy , Gtw GnGor dy swkI
nw kr jldI qU AY swkI , Ajy qW rwq hY bwkI
rqw kU hor dy swkI , ‘sdw’ nUM hor dy swkI
-0-
53. 0
luqP nw mYA dw puC vy SyK
Gut do Gut .Kud Br ky vyK
jy qkxy ny bMdy nyk
mYKwny ivc Aw ky vyK
swnUM dunIAw dyKx dy
qUM hUrW dy suPny dyK
bolw nhIEN mOlw vy
au`cI aU`cI lw nw hyk
sB aulHwmy hosx dUr
roz svyry sISw vyK
ijs qy qyrw qkIAw hY
swnUM vI hY aus dI tyk
-0-
54. 0
buxy so jwl mwieAw dy , Pswvx vwsqy swnMU
ley Avqwr iPr qUM hI CuVwvx vwsqy swnUM
qUM hIN SYqwn G`ly vrglwvx vwsqy swnUM
qUM hIN Byjy nbI iPr rwh idKwvx vwsqy swnMU
Agr prhyz dw hI hukm dyxw sI,qW ikauN iPr qMU
bxweI cIz iek qoN iek luBwvx vwsqy swnUM
qUM is`DI vwt hI swnUM , Agr sI qornw qW ikEN
bxwey Bul-Bu`leIey rwh Bulwvx vwsqy swnUM
ikvyN qUM bx igAw hYN vyK jV swry .PswdW dI
iqrw nw vriqAw jWdY lVwvx vwsqy swnUM
iqrI ies Kyf dw mksd, smJ swnUM nhIN AWdw
bxWdw ikauN hYN iPr-iPr qUMU imtwvx vwsqy swnUM
iPr-
qUM kI eyN, ikMj dw eyN, AMq kd hosI ikAwsW dw
kdoN AwvyNgw r`bw mUMh idKwvx vwsqy swnUM
-0-
55. 0
SISyy dI qrW Apxw , idl swP sdw rKxw
hrigz nw iksy gl dw , iSkvw jW iglw rKxw
qOPIk jy rb dyvy , srbq dw Blw icqvo
hr SKs leI Apxy , hoTW qy duAw rKxw
sB ivc hY auhI vsdw , sB aus dI rzw ivc ny
kI . gYr qy kI Apxy , sB nwl sulwH rKxw
pIVW dy bgIcy ivc , pqJV nw kdy Awvy
hr drd rhy iKiVAw , hr zKm hrw rKxw
A`lwH jo quhwfw hY , rb EhIE swfw hY
jm-
jm-jm qusIN r`Koo jI , jy nW hY judw rKxw
K
mzlUm dy hk ivc qUM , Awvwz auTw ApxI
Swier jy khwxw hY , jy nW hY ‘sdw’ rKxw
-0-
57. 0
lK iksmq qy rovy koeI rovx vwlw
kyvl rovx nwl nhIN kuJ hovx vwlw
p`Qr jyfw .gm vI PulW vWgU jwpy
Fovy nwl slIky jykr Fovx vwlw
qUM Swier hYN , qYnUM mUl nw soBy roxw
qyrw .gm hY , .gzlW iv`c provx vwlw
l`K qr`dd krIey , gMfy bMnIey sO sO
ho ky rihxY iPr vI kwrw hovx vwlw
sB nUM AwiKr imlxY kIqy krmW dw Pl
kIkx v`Fy kxk, jvwrI bovx vwlw
suK ivc hr koeI krdY dwvw XwrI dw
XwrI
ivrlw hMudY duK ivc nwl Klovx vwlw
nINd sdw dI jd qIk nhIN qUM sNo jWdw
SWqI nwl ‘sdw’ qUM nhINEN sovx vwlw
-0-
58. O
idl hsrqW dy nwl jdoN pUr ho igAw
ijMnw nSw sI haumY dw,sB cUr ho igAw
zwihd jd Apxy zuhd qy,mgrUr ho igAw
hr Bu`l dw mYN ApxI hW, mSkUr ho igAw
nYxW qoN cIr hoeI nw,hrigz nzr dI hd
A`KW jdoN mYN nUtIAW , idl qUr ho igAw
kI hor jI ky krdw auh ,pUrx jo ho igAw
Swied ShId ies leI mnsUr ho igAw
gwlI .gzl dy vwsqy qUM ijMdVI ‘sdw’
qy bYTy bYTy koeI hY mShUr ho igAw
-0-
59. 0
sB qoN ipAwrw hY ipAwr dw irSqw
jW-
jwn qy jW-inswr dw irSqw
AwrzU ny qyrI inBwieAw hY
aumr Br ieMqzwr dw irSqw
ijs dI qsdIk idl vI krdw hY
hY auhI eyqbwr dw irSqw
swQ CifAw iKzW dI ru`q Pu`lW
Pul qoN cMgw sI .Kwr dw irSqw
qn dI in`BI kdy nw rUh dy nwl
sI clo iek hI vwr dw irSqw
dosqI ijs nMU sI smJ bYTy
inkilAw kwrobwr dw irSqw
nwl swfy auh irSqw r`K mwhI
gly nwl ey jo hwr dw irSqw
sc hY kihxw qW soc lY qUM ‘sdw’
.Kws hY sc qy dwr dw irSqw
-0-
60. 0
kdm - kdm qy qUM ey pWDIAw ikAwm nw kr
ikqy vI ruk ky qUM vsloN aury mukwm nw kr
iqry leI qW hY mMizl vI bs pVwA vWgU
qlb dI rwh dy rwhI , sPr qmwm nw kr
ieh Sihr hY ieQy mqlb dI bs hY g`l huMdI
.grz nhIN qW gvWfI nUM rwm rwm nw kr
nw idl iksy dw duKw byruKI dy nwl ApxI
Bly msIq jW mMdr dw Ahqrwm nw kr
QW-
nw zKm idl dy ‘sdw’ Kol QW-ku-QW AYvYN
juVy ny nwl jo ausdy , ayuh rwz Awm nw kr
-0-
61. 0
nw qUM qn dw mrhm bixEN
nw qUM idl dw mihrm vy
nIr ingwH dw bx ky AiVAw
vgdw eyN inq Cm Cm vy
idl dI gl mYN kYnUM AwKW
duK sWJy iks nwl krW
qyry bwJ ibgwnw jwpy
mYnUM swrw Awlm vy
koiel kUky , AMbIAW p`kIAW
pINGW pwx suAwxIAW
qUM nhIEN qW iks kMMm myry
ds ieh rMglw mOsm vy
jobn ru`qy ibrhw AiVAw
swQoN jirAw jwey nw
ist B`TI lMfn dI K`tI
muV Aw CyqI bwlm vy
cwr idhwVy dw ieh jIvn
rus rus ky brbwd nw kr
lMG nw jwey vsl dw vylw
C`f aulwHmy hmdm vy
hwl vqn dw p`uC nw AiVAw
hr QW v`Fw k`tI ey
mrGt mrGt roxk rj ky
pnGt pnGt mwqm vy
qk nwnk pMjwb qyry dy
toty toty hoey ny
kI hwl ibhwr iqry dw hY
vyK zrw qUM goqm vy vy
gWDI
mkql vrgw gWDI bwpU
bixAw hY gujrwq iqrw
mwr inh`Qy grb kryNdy
hdoN zwilm hwkm vy
rwjy rwxy mwr nswey
qUM srdwr ptylw vy
lyikn kd qIN ie`ko kul 'coN
bxdy rihsx hwkm vy
-0-