ENERGJIA ...
Të kuptojmë konceptin energji
Të analizojme llojet dhe burimet e saj.
Të shpjegojmë shderrimet e saj ne natyre dhe zbatimet ne jetën e përditshme dhe teknikë .
#MesueseAurela
5. Ka shumë lloje
energjish:
energji kimike nga fosilet
djegëse,
energji elektrike nga
shfrytëzimi i fuqisë se
ujit,
energji diellore, energjia
e erës, energji termale,
energji bërthamore.
8. • Fusha elektrike - është një efekt i
krijuar nga një ngarkesë elektrike
që ushtron një fuqi në sendet e
ngarkuara në afërsinë e saj.
• Forca elektrike - është aftësia e
një fushe elektrike për të vepruar,
zakonisht matet në volt (V).
• Rryma elektrike - është lëvizja apo
rrjedha e pjesëzave të ngarkuara
elektrike, matet në amper (A).
• Energjia elektrike -
është energjia e fituar nga rryma
e ngarkesës elektrike nëpër një
përçues elektrik.
• Fuqia elektrike - është përqindja me të cilën
energjia elektrike kthehet apo ndryshohet në një
formë energjie tjetër, si drita, ngrohtësia apo
energjia mekanike.
• Ngarkesa elektrike - është një lidhje e vetive të
ruajtura të disa pjesëzave nënatomike, të cilat
përcaktojnë ndërveprimin e tyre elektromagnetik.
Lënda e ngarkuar elektrikisht ndikohet dhe krijohet
nga fushat elektromagnetike.
• Elektromagnetizmi- është një ndërveprim themelor.
12. Energjia termike si energji e
riperteritshme.
Eshtë energjia që fitohet nga
resurse të ndryshme nga ato që
përdoren sot. Kjo lloj energje
synon të jetë sa me e pastër dhe sa
me pak e dëmshme për mjedisin
jetësor. Kjo lloj energje nxirret nga
resurse të përsëritshme
si era, rrezet e diellit, uji, etj.
Shkenca e sotme është duke punuar
së tepërmi mbi këtë lloj energjie
duke e parë si "shpëtim" për të
ardhmen e resurseve të
papërsëritshme të planetit.
15. Dy format e shnderrimit te energjise jane puna dhe nxehtesia.
-Puna A vlereson shnderrimin e energjise makroskopike te nje sistemi ne energji
makroskopike te nje sistemi tjeter dhe anasjelltas.
-Nxehtesia Q vlereson shnderrimin e energjise makroskopike po ne energji mikrskopike ,
sikurse rasti i shkembimit te energjise termike midis dy trupave me temperatura te
ndryshme ne kontakt termik.
Ndryshimi i energjise se nje sistemi eshte i barabarte me minus ndryshimin e energjise se
sistemeve te tjera qe bashkeveprojne me kete sistem.
Qellimi kryesor i lidhur me shnderrimet energjitike eshte shnderrimi i energjise
mikroskopike ne energji makroskopike ose shnderrimi i energjise ne pune.
Ligji i pare i Termodinamikes eshte: Nxehtesia qe merr nje sistem shnderrohet ne
energji te brendshme te sistemit dhe ne pune qe sistemi kryen ndaj trupave jashte
tij : Q = U2-U1+A
16. Së bashku me shiun dhe
borën, rrezet e diellit
bëjnë që bimët të rriten.
Lënda organike që përbën
ato bimë njihet si
biomasa. Biomasa mund
të përdoret për ngrohje,
për të prodhuar energji
elektrike, karburante për
transport ose kimikate.
Përdorimi i biomasës për
cilindo nga këto qëllime
quhet energji e biomasës.
17. Energjia gjen
zbatim në fusha të
ndryshme të jetës
së përditshme
duke u bërë një
faktor shumë i
rëndësishëm i
zhvillimeve të
mëtejshme të
njeriut.
18. Energjia është aftësia e ndërveprimit të një sistemi me një
tjetër
Ka shumë lloje energjish: energji kimike nga fosilet
djegëse, energji elektrike nga shfrytëzimi i fuqisë se
ujit, energji diellore, energjia e erës, energji termale,
dhe energji bërthamore nga ndarja e atomit.
Ajo shfaqet në forma të ndryshme dhe e vecanta e saj është se
energjia as nuk krijohet e as nuk shkatërrohet. Ajo thjesht
shndërrohet nga njëra formë në tjetrën