SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  27
Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti Gəncə 2009 Azərbaycan Tarixi  fənni üzrə interaktiv Mühazirələr... (Bakalavrlar üçün) Azərbaycan Tarixi fəlsəfə və  hüquq kafedrası B..-Abdullayev M.Z
[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
XVIII əsrin ortalarında Azərbaycan  xanlıqlarının yaranmasının əsas səbəbləri Feodal  pərakəndəliyi İqtisadi əlaqələrin zəifliyi  Natural təsərrüfatın üstünlüyü Nadir  şahın ölümü  və İran  zülmündən azad olmaq üçün yaranmış şərait
İlk Azərbaycan xanlıqları. XVII əsrin sonları Quba xanlığı Talış xanlığı İrsi  hakimlər tərəfindən idarə olunan bu xanlıqlar ölkə adlanırdı.
Xanlıqlar qeyri-məhdud hakimiyyətə malik Xan tərəfindən idarə olunurdu. Qanunverici Məhkəmə Icraedici Xanlıqlar Mahallara bölünür Mahal bəyləri tərəfindən idarə olunurdu. Şəhərləri isə kələntər  və qalabəyi idarə edirdi . Kəndləri yüzbaşı və kəndxuda
Azərbaycan xanlıqlarının xarici siyasəti. Xanlıqların müstəqilliyini  və varlığını qorumaq Xarici əlaqələri təmin etmək Azərbaycan xanlıqları əlaqə yaratmağa  çalışırdılar İran Rusiya Osmanlı Türkiyəsi Gürcüstanla
XVIII əsrin ortalarında Azərbaycan İran  əsarətindən xilas olandan sonra kiçik feodal dövlətlər –Xanlıqlar meydana gəldi. Şimalda. Qarabağ, Şəki,  Şirvan, Gəncə, Bakı, Naxçıvan, Dərbənd. Cənubda. Təbriz, Urmiya,  Ərdəbil, Maku,Xoy, Marağa, Qaradağ.
Daha kiçik feodal hökmdarlıqları. Sultanlıqlar Məlikliklər İlisu X açın Dizaq Gülüstan Çarabert Vərəndə Ərəş Qutqaşen Qazax Şəmşəddil
Sultanlıqlar və məlikliklər xanlıqlardan asılı idilər. İlisu, Ərəş, Qutqaşen, Şəki xanlığından Qazax, Şəmşəddil Gəncə xanlığından Məlikliklər -Qarabağ  xanlığından  asılı idilər .
Azərbaycan xanlıqları içərsində ən nüfuzlu Xanlıqlar. Şəki 1743-1819 Qarabağ 1748-1822 Quba 1747-1810 ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Şəki xanlığı  (1747-1819) Xanlığın xarici siyasəti Çələbi xan öz hakimiyyətini qonşu xanlıqlara  yaymağa çalışır. Bayat savaşı 1748 Qəbələ hökmdarlığını  və Ərəş sultanlığını tutmağa müvəffəq olur Gəncə və Qarabağ  xanlıqlarını tabe etmək  uğrunda uzun zaman mübarizə edir.
H.Çələbinin qüdrətinin artmasından narahat olan xanlıqlar. Qarabağ Gəncə İrəvan Naxçıvan Qaradağ
Qızılqaya xəyanəti  (1752 ci il 21 mart ) Hacı Çələbiyə qarşı yönəlmiş ittifaq (Kartli-Kaxetiya çarı İraklinin təklifi ilə ) Gürcü çarı Teymuraz və oğlu İrakli Qarabağ xanlığı Bu ittifaqa qoşuldular ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
[object Object],Qarabağ xanlığı (1748-1822) İlk mərkəzi Bayat qalası 1748-də tikilib. Xanlığın artmaqda olan qüdrətindən  narahat olan xanlıqlar Şirvan və Şəki hakimləri  Qarabağın bir sira  məliklikləri
Hacı Çələbinin və onun  müttəfiqləri –Şirvan xanlığı və Qarabağ məliklikləri Bayat savaşı 33 gün  mühasirə Uğur qazanmayan H.Çələbi  qayıdarkən demişdi ki, ”Pənahəli xan bu vaxtacan  bir sikkəsiz gümüş idi, biz gəldik ona sikkə vurduq və qayıtdıq.”  M.Adıgözəlbəy  “ Qarabağnamələr”.  Bu savaşdan sonra Pənah xan yeni qala inşa etdirir. Şahbulaq.(1751).
Quba  xanlığı  (1746-1810) Xanlığın iqamətgahı Xudat qalası, 1735-ci ildən isə Quba şəhəri Əyalət paytaxtı Xanlıqdan asılı olan ərazilər Salyan  1757 Dərbənd 1759 Bakı 1767
Bakı xanlığı birləşdikdən sonra  Şamaxı xanlığı Plana ğörə Şamaxı xanlığının mərkəzi Şamaxı xanlığı,Şəki və  Qarabağ xanlıqlarının və  Azərbaycanın cənub  torpaqlarının  birləşdirilməsində siyasi mərkəz olmalı idi. ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
NƏTİCƏDƏ Şimal-şərqi Azərbaycan  torpaqları Vahid dövlətdə birləşdirildi . Ara müharibələrinə son qoyuldu . Təsərrüfatın inkişafı üçün əlverişli şərait yaratdı . Quba  x anlığının birləşdirmə siyasəti Azərbaycan xanlarını və Dağıstan hakimlərini  narahat etdi.
Nəticədə 1774 – cü ildə Xudat yaxınlığındakı  Gavduşan   çölündə  müttəfiqlərin birləşmiş qüvvələri arasında qanlı döyüş baş verdi.  Fətəli xan  Salyana tərəf geri çəkildi Fətəli xanın arvadı  Tuti Bikə  Dərbəndin müdafiəsinə rəhbərlik etdi. ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Fətəli xan bu hadisədən sonra  Əsas diqqətini Qarabağ xanlığına yönəltdi  Qarabağ xanlığı üzərində  təşkil edilən yürüşlər heç bir nəticə  vermədi. ( 1780-1781) Fətəli xanın Azərbaycanın cənub torpaqlarına yürüşü  Rusiya tərəfindən narazılığa səbəb oldu. ,[object Object],[object Object],[object Object]
Fətəli xanın bütün Azərbaycan torpaqlarını vahid  dövlətdə birləşdirə bilməməsinin əsas səbəbləri: Azərbaycan xanlarının və  hakim dairələrin  müqaviməti, feodal dağınıqlığı. Xarici müdaxilə (Türkiyə və İran) təhlükəsi  İqtisadi əlaqələrin zəifliyi ,natural təsərüffatın hökm  sürməsi
[object Object],Ağa Məhəmməd xan Qacarın Azərbaycanın şimal torpaqlarına yürüşü. Birinci hücumu 1795-ci ilin yayında Üç istiqamətdə başladı.
100 minlik ordu üç dəstəyə bölünmüşdü . Birinci dəstə: Dağıstana zərbə vurmalı Ikinci dəstə:  İrəvan xanlığını  tabe etməli . Qacarın özünün başçılıq etdiyi üçüncü dəstə Qarabağı  tutub Gürcüstana hücum  etməli idi.
Ağa Məhəmməd xanın Zaqafqaziyaya hücumu  Rusiya hökümətini narahat etdi. Bu yürüş Rusiyanın Qafqazdakı mənafeyinə  qarşı çevrilmişdir. ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
XVIII əsrin sonlarında Azərbaycan xanlıqlarının  müstəqil yaşaması artıq mümkün deyildi. Azərbaycan xalqı iki yol ayrıcında qalmışdı. Ya İran və Türkiyənin ağır zülmü altına  düşməli Ya da iqtisadi və mənəvi  cəhətdən daha qabaqcıl Rusiyaya ilhaq edilməli  Idi.
[object Object],[object Object],[object Object]
[object Object],XVIII əsrin ikinci yarısında  Azərbaycan - feodal  xanlıqlar arasında  parçalanmışdır. Müstəqil iqtisadi və siyasi həyat  yaşayan ayrı-ayrı hökmdarlıqlardan  ibarət idi.

Contenu connexe

Tendances

Mirzə Fətəli Axundzadə
Mirzə Fətəli AxundzadəMirzə Fətəli Axundzadə
Mirzə Fətəli AxundzadəVusala Aliyeva
 
5 sinif Azerbaycan tarixi tekrar
5 sinif Azerbaycan tarixi tekrar5 sinif Azerbaycan tarixi tekrar
5 sinif Azerbaycan tarixi tekrarayxan12
 
İlk müstəqil Azərbaycan xanlığı
İlk müstəqil Azərbaycan xanlığıİlk müstəqil Azərbaycan xanlığı
İlk müstəqil Azərbaycan xanlığımimio_azerbaijan
 
Xocali soyqirimi!!!
Xocali soyqirimi!!!Xocali soyqirimi!!!
Xocali soyqirimi!!!ofelya1
 
Azərbaycan tarixi testlər
Azərbaycan tarixi testlərAzərbaycan tarixi testlər
Azərbaycan tarixi testlərSevda Nadirova
 
Aga Mehemmed Shah Qacarin Azerbaycana 1ci yurushu
Aga Mehemmed Shah Qacarin Azerbaycana 1ci yurushuAga Mehemmed Shah Qacarin Azerbaycana 1ci yurushu
Aga Mehemmed Shah Qacarin Azerbaycana 1ci yurushuTahire
 
5-ci sinif. Natural ədədlər
 5-ci sinif. Natural ədədlər 5-ci sinif. Natural ədədlər
5-ci sinif. Natural ədədlərArzu Melikova
 
Xocalı.Əlif Hacıyev.
Xocalı.Əlif Hacıyev.Xocalı.Əlif Hacıyev.
Xocalı.Əlif Hacıyev.ayxan12
 

Tendances (20)

Ders i̇cmal
Ders i̇cmalDers i̇cmal
Ders i̇cmal
 
Qaraca çoban.dərs planı
Qaraca çoban.dərs planıQaraca çoban.dərs planı
Qaraca çoban.dərs planı
 
Bəxtiyar Vahabzadənin
Bəxtiyar Vahabzadənin Bəxtiyar Vahabzadənin
Bəxtiyar Vahabzadənin
 
Xocali faciesi
Xocali  faciesiXocali  faciesi
Xocali faciesi
 
Dede Qorqud icmal
Dede Qorqud icmalDede Qorqud icmal
Dede Qorqud icmal
 
Mirzə Fətəli Axundzadə
Mirzə Fətəli AxundzadəMirzə Fətəli Axundzadə
Mirzə Fətəli Axundzadə
 
Əksmənalı sözlər
Əksmənalı sözlərƏksmənalı sözlər
Əksmənalı sözlər
 
Lamiye m2
Lamiye m2Lamiye m2
Lamiye m2
 
Ünsiyyət nədir?
Ünsiyyət nədir?Ünsiyyət nədir?
Ünsiyyət nədir?
 
300 არაგველი /პროექტ-გაკვეთილი/
300 არაგველი /პროექტ-გაკვეთილი/300 არაგველი /პროექტ-გაკვეთილი/
300 არაგველი /პროექტ-გაკვეთილი/
 
5 sinif Azerbaycan tarixi tekrar
5 sinif Azerbaycan tarixi tekrar5 sinif Azerbaycan tarixi tekrar
5 sinif Azerbaycan tarixi tekrar
 
İlk müstəqil Azərbaycan xanlığı
İlk müstəqil Azərbaycan xanlığıİlk müstəqil Azərbaycan xanlığı
İlk müstəqil Azərbaycan xanlığı
 
Ana təbi̇ət 2
Ana təbi̇ət 2Ana təbi̇ət 2
Ana təbi̇ət 2
 
Xocali soyqirimi!!!
Xocali soyqirimi!!!Xocali soyqirimi!!!
Xocali soyqirimi!!!
 
Azərbaycan tarixi testlər
Azərbaycan tarixi testlərAzərbaycan tarixi testlər
Azərbaycan tarixi testlər
 
Açıq dərs
Açıq dərsAçıq dərs
Açıq dərs
 
Sifət (1) powerpoint
Sifət (1) powerpointSifət (1) powerpoint
Sifət (1) powerpoint
 
Aga Mehemmed Shah Qacarin Azerbaycana 1ci yurushu
Aga Mehemmed Shah Qacarin Azerbaycana 1ci yurushuAga Mehemmed Shah Qacarin Azerbaycana 1ci yurushu
Aga Mehemmed Shah Qacarin Azerbaycana 1ci yurushu
 
5-ci sinif. Natural ədədlər
 5-ci sinif. Natural ədədlər 5-ci sinif. Natural ədədlər
5-ci sinif. Natural ədədlər
 
Xocalı.Əlif Hacıyev.
Xocalı.Əlif Hacıyev.Xocalı.Əlif Hacıyev.
Xocalı.Əlif Hacıyev.
 

En vedette (20)

Tarix
TarixTarix
Tarix
 
Quba xanlığı
Quba xanlığıQuba xanlığı
Quba xanlığı
 
Azərbaycanın cənubunda yaranmış xanlıqlar
Azərbaycanın cənubunda yaranmış xanlıqlarAzərbaycanın cənubunda yaranmış xanlıqlar
Azərbaycanın cənubunda yaranmış xanlıqlar
 
Təqdimat proqram
Təqdimat proqramTəqdimat proqram
Təqdimat proqram
 
Albaniya dövlətinin yaranması
Albaniya dövlətinin yaranmasıAlbaniya dövlətinin yaranması
Albaniya dövlətinin yaranması
 
Səmsəddin eldəniz копия
Səmsəddin eldəniz   копияSəmsəddin eldəniz   копия
Səmsəddin eldəniz копия
 
Tarix 8
Tarix 8Tarix 8
Tarix 8
 
“...Gülüstan qalası, yoxsa Azərbaycan”
“...Gülüstan qalası, yoxsa Azərbaycan”“...Gülüstan qalası, yoxsa Azərbaycan”
“...Gülüstan qalası, yoxsa Azərbaycan”
 
126 saylı məktəbdə tarixdən açıq dərs
126 saylı məktəbdə tarixdən açıq dərs126 saylı məktəbdə tarixdən açıq dərs
126 saylı məktəbdə tarixdən açıq dərs
 
Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətin yaradılması
Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətin yaradılmasıAzərbaycan Xalq Cumhuriyyətin yaradılması
Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətin yaradılması
 
28 may – Republic day & Memmed Emin Rasulzadeh
28 may – Republic day & Memmed Emin Rasulzadeh28 may – Republic day & Memmed Emin Rasulzadeh
28 may – Republic day & Memmed Emin Rasulzadeh
 
Yunan şəhər-dövlətlərinin tənəzzülü. Makedoniyalı İsgəndər
Yunan şəhər-dövlətlərinin tənəzzülü. Makedoniyalı İsgəndərYunan şəhər-dövlətlərinin tənəzzülü. Makedoniyalı İsgəndər
Yunan şəhər-dövlətlərinin tənəzzülü. Makedoniyalı İsgəndər
 
Roma1
Roma1Roma1
Roma1
 
Tarix
TarixTarix
Tarix
 
Tarix 8 171_ehmedova leyla ehmed
Tarix 8 171_ehmedova leyla ehmedTarix 8 171_ehmedova leyla ehmed
Tarix 8 171_ehmedova leyla ehmed
 
Tarix;245
Tarix;245Tarix;245
Tarix;245
 
Tarix
TarixTarix
Tarix
 
Teqdimat 05.04.2012
Teqdimat 05.04.2012Teqdimat 05.04.2012
Teqdimat 05.04.2012
 
Göbələklər
GöbələklərGöbələklər
Göbələklər
 
Quechua runa simi
Quechua runa simiQuechua runa simi
Quechua runa simi
 

Azərbaycan xanlıqlar dövründə

  • 1. Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti Gəncə 2009 Azərbaycan Tarixi fənni üzrə interaktiv Mühazirələr... (Bakalavrlar üçün) Azərbaycan Tarixi fəlsəfə və hüquq kafedrası B..-Abdullayev M.Z
  • 2.
  • 3. XVIII əsrin ortalarında Azərbaycan xanlıqlarının yaranmasının əsas səbəbləri Feodal pərakəndəliyi İqtisadi əlaqələrin zəifliyi Natural təsərrüfatın üstünlüyü Nadir şahın ölümü və İran zülmündən azad olmaq üçün yaranmış şərait
  • 4. İlk Azərbaycan xanlıqları. XVII əsrin sonları Quba xanlığı Talış xanlığı İrsi hakimlər tərəfindən idarə olunan bu xanlıqlar ölkə adlanırdı.
  • 5. Xanlıqlar qeyri-məhdud hakimiyyətə malik Xan tərəfindən idarə olunurdu. Qanunverici Məhkəmə Icraedici Xanlıqlar Mahallara bölünür Mahal bəyləri tərəfindən idarə olunurdu. Şəhərləri isə kələntər və qalabəyi idarə edirdi . Kəndləri yüzbaşı və kəndxuda
  • 6. Azərbaycan xanlıqlarının xarici siyasəti. Xanlıqların müstəqilliyini və varlığını qorumaq Xarici əlaqələri təmin etmək Azərbaycan xanlıqları əlaqə yaratmağa çalışırdılar İran Rusiya Osmanlı Türkiyəsi Gürcüstanla
  • 7. XVIII əsrin ortalarında Azərbaycan İran əsarətindən xilas olandan sonra kiçik feodal dövlətlər –Xanlıqlar meydana gəldi. Şimalda. Qarabağ, Şəki, Şirvan, Gəncə, Bakı, Naxçıvan, Dərbənd. Cənubda. Təbriz, Urmiya, Ərdəbil, Maku,Xoy, Marağa, Qaradağ.
  • 8. Daha kiçik feodal hökmdarlıqları. Sultanlıqlar Məlikliklər İlisu X açın Dizaq Gülüstan Çarabert Vərəndə Ərəş Qutqaşen Qazax Şəmşəddil
  • 9. Sultanlıqlar və məlikliklər xanlıqlardan asılı idilər. İlisu, Ərəş, Qutqaşen, Şəki xanlığından Qazax, Şəmşəddil Gəncə xanlığından Məlikliklər -Qarabağ xanlığından asılı idilər .
  • 10.
  • 11. Şəki xanlığı (1747-1819) Xanlığın xarici siyasəti Çələbi xan öz hakimiyyətini qonşu xanlıqlara yaymağa çalışır. Bayat savaşı 1748 Qəbələ hökmdarlığını və Ərəş sultanlığını tutmağa müvəffəq olur Gəncə və Qarabağ xanlıqlarını tabe etmək uğrunda uzun zaman mübarizə edir.
  • 12. H.Çələbinin qüdrətinin artmasından narahat olan xanlıqlar. Qarabağ Gəncə İrəvan Naxçıvan Qaradağ
  • 13.
  • 14.
  • 15. Hacı Çələbinin və onun müttəfiqləri –Şirvan xanlığı və Qarabağ məliklikləri Bayat savaşı 33 gün mühasirə Uğur qazanmayan H.Çələbi qayıdarkən demişdi ki, ”Pənahəli xan bu vaxtacan bir sikkəsiz gümüş idi, biz gəldik ona sikkə vurduq və qayıtdıq.” M.Adıgözəlbəy “ Qarabağnamələr”. Bu savaşdan sonra Pənah xan yeni qala inşa etdirir. Şahbulaq.(1751).
  • 16. Quba xanlığı (1746-1810) Xanlığın iqamətgahı Xudat qalası, 1735-ci ildən isə Quba şəhəri Əyalət paytaxtı Xanlıqdan asılı olan ərazilər Salyan 1757 Dərbənd 1759 Bakı 1767
  • 17.
  • 18. NƏTİCƏDƏ Şimal-şərqi Azərbaycan torpaqları Vahid dövlətdə birləşdirildi . Ara müharibələrinə son qoyuldu . Təsərrüfatın inkişafı üçün əlverişli şərait yaratdı . Quba x anlığının birləşdirmə siyasəti Azərbaycan xanlarını və Dağıstan hakimlərini narahat etdi.
  • 19.
  • 20.
  • 21. Fətəli xanın bütün Azərbaycan torpaqlarını vahid dövlətdə birləşdirə bilməməsinin əsas səbəbləri: Azərbaycan xanlarının və hakim dairələrin müqaviməti, feodal dağınıqlığı. Xarici müdaxilə (Türkiyə və İran) təhlükəsi İqtisadi əlaqələrin zəifliyi ,natural təsərüffatın hökm sürməsi
  • 22.
  • 23. 100 minlik ordu üç dəstəyə bölünmüşdü . Birinci dəstə: Dağıstana zərbə vurmalı Ikinci dəstə: İrəvan xanlığını tabe etməli . Qacarın özünün başçılıq etdiyi üçüncü dəstə Qarabağı tutub Gürcüstana hücum etməli idi.
  • 24.
  • 25. XVIII əsrin sonlarında Azərbaycan xanlıqlarının müstəqil yaşaması artıq mümkün deyildi. Azərbaycan xalqı iki yol ayrıcında qalmışdı. Ya İran və Türkiyənin ağır zülmü altına düşməli Ya da iqtisadi və mənəvi cəhətdən daha qabaqcıl Rusiyaya ilhaq edilməli Idi.
  • 26.
  • 27.