1. KÊ HOẠCH TÀI CHÍNH CÁ NHÂN
Có nhiều người khi xem thông tin tại www.muanhanhom.com đều rất muốn mua nhưng rồi tặc
lưỡi “Mình làm gì có tiền để mua?” hay “đào đâu tiền ra mà mua?”. Nếu bạn vào các trang web
đầu tư của Viêtnam chủ yếu sẽ thấy những trang web nói về giá cổ phiếu lên từng ngày, những
foum thảo luận giữa các thành viên mà phần lớn các threads được tạo ra từ admin hoặc spammer
để quáng cáo, tiếp đó là các trang rao vặt bán cổ phiếu OTC (UpCom), trong khi các website
nước ngoài bạn sẽ thấy luôn có một phần là personal finance (tài chính cá nhân) để trao đổi
những vấn đề về tài chính cá nhân. Ở trên các trang về tài chính cá nhân trên thường thảo luận về
những gì rất bình thường như cách quản lý về credit cards, luật thuế mới, những lưu ý về tài
chính khi kết hôn hay li dị, vấn đề tài chính khi con cái vào năm học mới, hay vô ĐH, hay cao
hơn một chút là cách trả góp mua nhà, tư vấn về các quỹ hưu trí, tài chính khi con cái lập nghiệp,
vấn đề về bảo hiểm, tiết kiệm, ngân hàng...
Chúng ta có thể hiểu vì sao nhiều gia đình Việt Nam thuộc dạng nghèo mặc dù họ tự nhận mình
là "vừa đủ sống". Đa số, họ chỉ tính tới những nhu cầu trước mắt, mà không hoàn toàn có nhiều
kế hoạch cho tương lai. Chưa kể ngày nay giới trẻ lại có xu hướng, làm ra bao nhiêu xài hết bấy
nhiêu! Có thể bắt gặp nhiều cha mẹ tuy đã 40-50 tuổi mà vẫn loay hoay trong việc trong việc nhà
ở, chưa nói gì tới chuyện cho con cái học ĐH, cao học, hay hôn nhân ca con cái, hay kế hoạcch
nghỉ hưu. Những năm đi học ở trường cấp 3 và đại học, chúng ta chẳng hề được dạy gì về việc
“lập một kế hoạch tài chính cá nhân” mà những cái nhét vào đầu chủ yếu là kinh tế vi mô, vĩ mô
- toàn mớ kiến thức suông mà ko thể hiểu áp dụng vào thực tế ra sao?
Tài chính cá nhân là việc kế hoạch về tài chính cho mỗi cá nhân, bao gồm phân tích tình hình tài
chính, và dự đoán các nhu cầu ngắn và dài hạn. Mục đích của tài chính cá nhân không phải là
việc làm sao kiếm càng nhiều tiền càng tốt để bỏ vào các tài khoản ngân hàng. Trong cuộc sống
chúng ta có nhiều nhu cầu khác nhau và chúng có tác động qua lại, do đó phải hài hoà trong lựa
chọn những giải pháp. Mục tiêu sau cùng của tài chính cá nhân là sự độc lập về tài chính mà rất
nhiều người cố gắng đạt được. Những người có cái nhìn thực tế sẽ có nhiều thuận lợi trong việc
đạt được những mục tiêu dài hạn.
Dưới đây là các bước để bạn lên kế hoạch, quản lý và thực hiện.
Bước 1
Tạo ra và xem lại kế hoạch tài chính. Về cơ bản, kế hoạch tài chính là một bộ bản thảo về những
mục tiêu, chiến lược và thời điểm nhằm đạt tới những mục tiêu đó: mua căn nhà đầu tiên, dành
2. dụm hay quản lý tiền dự phòng về hưu, dành dụm tiền cho việc học của con cái, trả nợ, và vân
vân.
Để có thể lập kế hoạch, bạn cần hiểu rõ tình hình tài chính của mình và những người liên quan,
nhu cầu của bản thân và của những người thân, đặc biệt là những người phụ thuộc vào bạn.
Dứt khoát phải xem lại kế hoạch một cách định kỳ để điều chỉnh tình hình hay nhu cầu tài chính
biến đổi, hoặc những sự kiện trong cuộc sống như thay đổi tình trạng hôn nhân, thất nghiệp, về
hưu, sinh nở, hay tang gia trong dòng họ.
Bước 2
Lập sổ ghi chép tài chính. Việc quản lý thành công của cải dễ dàng hơn nhiều nếu bạn biết các
nguồn tài chính là gì. Do đó tập trung các sổ sách tài chính sau:
• Tài khoản đầu tư
• Bản kê ngân hàng
• Khai báo thuế
• Bản kê thế chấp và thẻ tín dụng
• Hợp đồng bảo hiểm
• Văn bản quy hoạch di sản
Sau đó sắp xếp chúng để bạn có thể tìm và truy cập dễ dàng. Bằng cách để chúng cạnh nhau, bạn
sẽ có thể đánh giá rõ ràng hơn tình hình hiện tại và bố trí mục tiêu và ưu tiên hướng tới. Và khi
đó, đừng quên kiểm kê tài sản cá nhân. Điều này không chỉ giúp bạn có tài liệu cụ thể về giá trị
tài sản để lập kế hoạch mà còn cung cấp cho bạn hồ sơ trình công ty bảo hiểm trong trường hợp
của cải bị mất do trộm cắp hay thiên tai.
Kỹ năng đánh giá các khoản đầu tư sẽ là cái bạn cần. Đánh giá tốt sẽ cho bạn thấy đâu là khoản
đầu tư tiềm năng, và đâu là cái bẫy. Một doanh nghiệp thành công còn nằm ỡ chỗ họ tránh được
những khoản thuế. Do đó bạn sẽ thấy những cách để giảm thuế là đáng nên học.
Bước 3
Tính toán khoản tiền có thực sự. Ngay khi lập ra sổ sách tài chính, tính toán số tiền có được thực
sự. Đây chỉ đơn giản là việc tính ra cái bạn có trừ đi cái bạn nợ. Nếu tài sản của bạn (nhà cửa, tài
khoản ngân hàng, vốn đầu tư và vân vân) vượt quá số nợ (tiền thế chấp, tiền vay cho việc học, nợ
3. thẻ tín dụng, vv…), thì khoản tiền thực của bạn là số dương. Ngược lại, nếu nợ nhiều hơn có, số
tiền cuối cùng bạn tính ra mang dấu âm.
Khoản tiền có thực là thước đo chính xác nhất về tình trạng khả năng tài chính của bạn và nên
được dùng như cơ sở cho bất kỳ quyết định tài chính nào bạn đưa ra. Bạn nên đề ra mục tiêu
hàng năm là làm gia tăng khoản tiền có thực. Đến cuối năm, bạn nên tính lại con số cuối cùng và
so sánh với chuẩn mực của năm vừa rồi. Làm thế, bạn sẽ lập tức thấy được sự tiến triển.
Bước 4
Thiết lập kế hoạch chi tiêu. Kế hoạch chi tiêu trình bày chi tiết những khoản thu và chi tiền bạc.
Khoản thu bao gồm tiền lương, bổng lộc, lợi tức và mọi nguồn thu nhập khác bạn có. Khoản thu
là phần thường dễ nhớ nhất. Mục chi tiêu là danh sách tỉ mỉ mọi khoản bỏ tiền ra. Khoản chi
quan trọng nhất có thể là tiền tiết kiệm. Nếu bạn không xài nhiều hơn số mình có, thì khoản thu
sẽ bằng khoản chi.
Có được kế hoạch chi tiêu cân đối có thể là một ưu thế về tài chính bất kể bạn là ai hay số tiền
bạn kiếm được thực sự ra sao. Kế hoạch chi tiêu cho thấy những khoản chính cần chi và nêu bật
những khoản chi phí phạm. Nó có thể cũng mang đến mọi cảnh báo sớm về những vấn đề tài
chính đang đe dọa.
Nếu đây là lần đầu bạn thiết lập kế hoạch chi tiêu, hãy nghĩ đến việc sử dụng một công cụ phần
mềm, chẳng hạn như bảng tính hay chương trình phần mềm như Quicken để trợ giúp hoặc bạn có
thể sử dụng 1 chương trình online và có têể login tại bất kỳ đâu qua trang web:
www.smoneybox.com . Những công cụ này có thể giảm bớt đáng kể thời gian và công sức cho
việc phát triển kế hoạch của bạn.
Bước 5
Lập quỹ dự trữ khẩn cấp. Tốt nhất, bạn muốn có đủ tiền mặt trong tay để đáp ứng ba đến sáu
tháng tiền sinh hoạt thiết yếu nếu bị mất nguồn thu đều đặn. Phụ thuộc vào mức bảo đảm của
công việc, bạn có thể muốn gia tăng số tháng cho khoản tiền dự trữ đủ xài. Ví dụ như, những cá
nhân làm việc một mình có thể muốn có tiền dự trữ cho cả năm, nhất là nếu thu nhập của họ biến
động bởi thiên nhiên.
Bước 6
Giảm một phần hoặc giảm đến mức tối thiểu khoản nợ tiêu dùng. Nợ nần kéo trì những kết quả
khác của nỗ lực kiếm tiền như một cái mỏ neo nặng trịch. Nếu nợ tiêu xài của bạn–thẻ tín dụng,
vay học phí, tiền vay và nợ cá nhân–đang ngốn tới 15 đến 20 phần trăm hay hơn nữa trong chi
4. tiêu hàng tháng của bạn, thì phải ưu tiên giảm bớt nó. Và sao lại phung phí tiền dành dụm cho
những thứ rất có thể lấy mức lãi suất rất cao từ thẻ và tiền vay của bạn?
Bạn có lẽ sẽ cần học cách hạn chế tiêu dùng những tài sản mà không mang lại giá trị thặng dư
như mua xe hơi trong khi bạn thực sự không có nhu cầu, mua du thuyền, mua đồ đạc xa xỉ,...Ở
Việt Nam, nhiều người không có nhiều tiền nhưng lại mua xe hơi (phần lớn trả góp), họ không
nhận thức rõ rằng họ đang ôm một cục nợ. Tôi không phản đối người ta mua xe, nhưng họ nên
có nhiều tiền hơn cho việc này. Thay vì nợ tiền mua 1 chiếc xe hơi để vuốt ve cái “sĩ diện”, tôi
thấy việc bỏ khoản nợ đó vào một bất động sản để tạo thành tài sản cho gia đình vẫn hay hơn rất
nhiều!!!
Bước 7
Phác thảo bốn văn bản quy hoạch di sản chính. Mỗi người trưởng thành có thể có (1) bản chúc
thư; (2) quyền ủy nhiệm lâu bền, bổ nhiệm ai đó xử lý các vấn đề pháp luật và tài chính khi bạn
không thể thực hiện; (3) văn bản nguyện vọng, trình bày phép điều trị y học bạn muốn để duy trì
cuộc sống khi bệnh quá nặng; và (4) quyền ủy nhiệm chăm sóc sức khỏe lâu bền, bổ nhiệm ai đó
nhận quyền lợi y tế khi bạn không còn nữa. Những trường hợp khác nhau có tên gọi khác nhau
trong văn bản y tế, nhưng tất cả đều mang tính quyết định đến việc lập kế hoạch tài chính thông
minh của bạn.
Bước 8
Có bảo hiểm thỏa đáng. Quản lý rủi ro thiết yếu cho việc bảo đảm tài chính lâu dài của bạn. Có
bảo hiểm, từ bảo hiểm y tế đến bảo hiểm tổn thất trong đời sống, xe cộ và nhà cửa, rất cần thiết
để bảo vệ bạn khỏi bi kịch tài chính. Nói một cách đơn giản, bạn mua bảo hiểm để chi trả những
khoản bạn không thể xoay sở từ số tiền mình có. Bắt buộc phải nhớ rằng bạn nên mua bảo hiểm
khi bạn không cần nó, bởi vì đến khi bạn thật sự cần, bạn không thể có được.
Còn chần chờ gì mà không lên cho mình một kế hoạch tài chính bảo đảm cho cuộc sống và có
thể mua một căn nhà cho mình?
Anh Thư (tổng hợp)