1. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 1
P
ðÂY LÀ CU N TI U S ð C NH T VÔ NH V STEVE JOBS – TRÍCH L I
TÁC GI CU N TI U S BÁN CH Y NH T V BELAMIN FRANKLIN VÀ
ALBERT EINSTEIN.
D a trên hơn 40 cu c ph ng v n tr c ti p Steve Jobs, cùng v i m t s bu i trò chuy n
v i hơn 100 thành viên gia ñình, b n bè, các ñ i tác, ñ i th c nh tranh và các ñ ng
nghi p c a Jobs trong su t hai năm qua, Walter Isaacson ñã vi t nên m t câu chuy n mê
ho c lòng ngư i v m t cu cñ i ñ y p nh ng thăng tr m, v m t cá tính l p d ñ y s c
mê ho c c am t doanh nhân sáng t o v i khát khao vươn t i s hoàn m , và v công
cu c cách m ng hóa d d i sáu ngành công nghi p: máy tính cá nhân, ñi n nh ho t h a,
âm nh c, ñi n tho i, máy tính b ng và xu t b n ñi n t .
Trong lúc nư c M ñang tìm cách duy trì l i th c nh tranh sáng ch , Jobs n i lên như
m t bi u tư ng t i cao cho tài sáng ch cũng như óc sáng t o ñ y tính v n d ng. Jobs
bi t, ñ t o nên m t giá tr ñích th c trong th k XXI này không có gì khác ngoài s k t
n i s c sáng t o v i công ngh , ông ñã xây d ng nên m t công ty nơi nh ng dòng ch y
c a óc sáng t o ñư c k t h p v i s ñiêu luy n tuy t v i c a k thu t.
2. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 2
M c dù Jobs h p tác v i chúng tôi trong vi c cho ra ñ i cu n sách này nhưng ông không
ñòi h i quy n ki m soát cũng như h n ch nh ng thông tin ñưa ra, th m chí là quy n
ñư c ñ c trư c khi cu n sách xu t b n. Ông cũng luôn khuy n khích ngư i thân quen
hãy nói m t cách thành th t. Và Jobs luôn cư x m t cách th ng th n, ñôi khi là tàn nh n
ñ i v i c ñ ng nghi p và ñ i th . H ñã chia s cái nhìn chân th c v nh ng ñam mê, s
hoàn m , s c u toàn, tính ngh thu t, n i ám nh, s kh t khe trong cách ñi u hành ñã
hình thành lên phong cách kinh doanh ñ c ñáo Jobs và k t qu ñã t o ra nh ng dòng
s n ph m ñ y tính ñ t phá.
V i tính gàn d c a mình, Jobs có th d n ép nh ng ngư i xung quanh khi n h n i gi n
và tuy t v ng. Nhưng cá tính và nh ng s n ph m c a ông thì l i liên quan m t thi t v i
nhau, ñó cũng là xu hư ng mà ph n m m và ph n c ng c a Apple hư ng ñ n, như là m t
ph n c a m t th th ng nh t. Câu chuy n c a ông là nh ng bài h c có tính truy n bá và
răn d y v s ñ i m i, vai trò, ñư ng l i lãnh ñ o, và các giá tr .
Walter Isaacson, CEO c a Vi n Aspen, t ng là ch t ch c a M ng tin t c truy n hình cáp
(CNN) và T ng biên t p c a t p chí Time. Ông là tác gi c a cu n "Einstein: His Life
and Universe'' (Ti u s Einstein: Cu c ñ i và vũ tr ), "Benjamin Franklin: An American
Life" (Benjamin Franklin - m t cu c ñ i M ), và "Kissinger: A Biographỳ" (Ti u s
Kissinger) và ông cũng cùng v i Evan Thomas vi t cu n "The Wise Men: Six Friends
and the World They Made" (T m d ch: Sáu ngư i b n và th gi i h t o nên). Hi n ông
ñang s ng cùng v Washington, D.C.
Nh ng con ngư i có ñ ñiên khùng ñ nghĩ r ng h có th thay ñ i th gi i là nh ng
ngư i dám làm ñ n cùng.
“Nghĩ khác” (Think different) - chi n d ch thương m i c a Apple, 1997
M C L C
Các nhân v t
Gi i thi u v cu n sách
CHƢƠNG 1 Th i niên thi u: B b rơi và ñư c l a ch n.
CHƢƠNG 2 C p ñôi khác thư ng: Hai ngư i cùng tên “Steve”
CHƢƠNG 3 B gi a ch ng: B t ñ u và ñi u ch nh
CHƢƠNG 4 Atari và n ð : Thi n và ngh thu t thi t k trò chơi
CHƢƠNG 5 Apple I: Thành l p. Kh i ñ u. Ho t ñ ng
CHƢƠNG 6 Apple II: Kh i ñ u k nguyên m i
CHƢƠNG 7 Chrisann và Lisa: ông y là ngư i b b rơi.
CHƢƠNG 8 Xerox và Lisa: Giao di n ngư i dùng ñ h a
CHƢƠNG 9 C ph n hóa: Ngư i ñàn ông c a s giàu có và n i ti ng
CHƢƠNG 10 Mac ra ñ i: M t cu c cách m ng v công ngh
CHƢƠNG 11 Bóp méo s th t: Nh ng nguyên t c không gi ng ai c a Jobs CHƢƠNG
3. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 3
12 Thi t k : Nhà thi t k ñích th c là ngư i hư ng t i s ñơn gi n và tinh t CHƢƠNG
13 Sáng t o ra Mac: Hành trình ñư c tr công x ng ñáng
CHƢƠNG 14 Sculley: Cu c th thách Pepsi
CHƢƠNG 15 B t ñ u: v t lõm vũ tr
CHƢƠNG 16 Gates và Jobs: Khi các qu ñ o giao nhau
CHƢƠNG 17 Icarus
CHƢƠNG 18 NeXT
CHƢƠNG 19 Pixar: ði m giao thoa gi a công ngh và ngh thu t
CHƢƠNG 20 Như bao ngư i ñàn ông khác
CHƢƠNG 21 Ngư i ñàn ông c a gia ñình
CHƢƠNG 22 Toy story - Câu chuy n ñ chơi
CHƢƠNG 23 L n th hai xu t hi n
CHƢƠNG 24 S khôi ph c - K th t b i cu i cùng cũng th ng
CHƢƠNG 25 Think Different - Jobs trên cương v là m t iCEO
CHƢƠNG 26 Nh ng nguyên t c trong thi t k
CHƢƠNG 27 iMAC
CHƢƠNG 28 CEO: v n “ñiên khùng” sau t ng ñ y năm
CHƢƠNG 29 H th ng Apple Stores
CHƢƠNG 30 T iTunes ñ n iPod
CHƢƠNG 31 iTunes store
CHƢƠNG 32 Music Man
CHƢƠNG 33 Pixar - Nh ng ngư i b n và k ñ i ñ u
CHƢƠNG 34 Th h Macs ñ u th k XXI
CHƢƠNG 35 Vòng 1: Memento Mori
CHƢƠNG 36 iPhone - S k t h p gi a ba dòng s n ph m mang tính ñ t phá trong m t
thi t b CHƢƠNG 37 Vòng 2: B nh ung thư tái phát
CHƢƠNG 38 iPad - Bư c ñ u c a k nguyên h u PC
CHƢƠNG 39 Cu c chi n m i
CHƢƠNG 40 The Cloud, the spaceship và hơn n a
CHƢƠNG 41 Vòng 3: Cu c chi n tranh t i tranh sáng
CHƢƠNG 42 S th a k : Thiên ñư ng sáng l n c a phát minh
CÁC NHÂN V T
AL ALCON. K sư trư ng Atari, ngư i ñã thi t k Pong và thuê Jobs.
GIL AMELIO. Tr thành CEO c a Apple năm 1996, ñã mua NeXT và ñưa Jobs quay
l i. BILL ATKINSON. Nhân viên c a Apple th i kỳ m i thành l p, phát tri n ñ h a
cho máy Macintosh.
CHRISANN BRENNAN. B n gái c a Jobs th i trung h c trư ng Homestead High,
m ñ c a Lisa Brennan-Jobs.
USA BRENNAN-JOBS. Con gái c a Jobs và Chrisann Brennan, sinh năm 1978, là m t
nhà văn ñang s ng New York.
NOLAN BUSHNELL. Ngư i sáng l p Atari và là bi u m u kinh doanh ñ i v i Jobs.
BILL CAMPBELL. Giám ñ c Marketing c a Apple trong th i gian Jobs t i nhi m, là
thành viên trong ban qu n tr và ñư c tín nhi m khi Jobs tr l i năm 1997.
EDWIN CATMULL. Ngư i ñ ng sáng l p Pixar và sau này tr thành giám ñ c Disney.
KOBUN CHINO. M t Thi n sư phái Tào ð ng tông (Soõtoõ) California, th y d y
tâm linh cho Jobs.
4. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 4
LEE CLOW. Phù th y qu ng cáo ñã t o nên chương trình qu ng cáo mang tên “1984”
c a Apple và làm vi c v i Jobs trong ba th p niên.
DEBORAH “DEBI” COLEMAN. Qu n lý nhóm Mac và sau này ti p qu n ñi u hành
s n xu t c a Apple.
TIM COOK. Giám ñ c ñi u hành ho t ñ ng, m t ngư i bình tĩnh, ñi m ñ m ñư c Jobs
thuê năm 1998, ti p qu n v trí CEO sau Jobs vào tháng 8 năm 2011
EDDY CUE. Giám ñ c d ch v Internet t i Apple, cánh tayñ c l c c a Jobs trong vi c
gi i quy t nh ng v n ñ n i b .
ANDREA “ANDY” CUNNINGHAM. Nhà báo c a hãng Regis McKenna ñã giúp ñ
Apple trong th i kỳ ñ u Macintosh.
MICHAEL EISNER. V giám ñ c ñi u hành c ng nh c c a Disney, ñã t ng có ý ñ nh
mua l i Pixar nhưng sau ñó mâu thu n v i Jobs.
LARRY ELLISON. CEO c a Oracle, b n c a Jobs.
TOMY FADELL. M t k sư ph n c ng ñưa ra sáng ki n phát tri n iPod năm 2001.
SCOTT FORSTALL. Giám ñ c ph m m m cho thi t b di ñ ng c a Apple.
ROBERT FRIEDLAND. Sau khi t t nghi p ñ i h c Reed, ông làm ch c a m t nông
trang tr ng táo và là m t ngư i nghiên c u ñ o Ph t, ngư i có nh hư ng nh t ñ nh t i
Jobs, sau nàyñi u hành m t công ty khai khác m .
JEAN-LOUIS GASSÉE. Giám ñ c c a Apple Pháp, ti p qu n b ph n Macintosh khi
Jobs r i ñi năm 1985.
BILL GATES. M t doanh nhân thành ñ t trong lĩnh v c máy tính, sinh năm 1955.
ANDY HERTFELD. M t k sư ph n m m vui tính, thân thi n và làñ ngs c a Jobs
trong nhóm Mac th i kỳñ u.
JOANNA HOFFMAN. Thành viên nhóm Mac th i kỳñ u, có tinh th n ch ng ñ i Jobs.
ELIZABETH HOLMES. B n gái c a Daniel Kottke Reed và là nhân viên c a Apple
th i kỳ ñ u.
ROD HOLT. M t ngư i theo ch nghĩa Marx ñư c Jobs thuê năm 1976 làm k sư ñi n
t cho Apple II.
ROBERT IGER. K nhi m Eisner tr thành CEO c a Disney năm 2005
JONATHAN “JONY” IVE. Giám ñ c thi t k c a Apple, v a là ñ ngs v a là c v n
c a Jobs. ABDULFATTAH “JOHN” JANDALI. Nghiên c u sinh ngư i Xy-ri
Wisconsin, là chañ c a Jobs và Mona Simpson, sau này làm qu n lý th c ph m và nư c
gi i khát t i các sòng b c Boomtown g n Reno.
CLARA HAGOPIAN JOBS. Con gái m t ngư i Armenia nh p cư, l y Paul Jobs năm
1946. H nh n Jobs làm con nuôi t khi m i l t lòng năm 1955.
ERIN JOBS. Con th c a Laurene Powel và Steve Jobs.
EVE JOBS. Con út c a Laurene và Steve
PATTY JOBS. ðư c Paul và Clara Jobs nh n nuôi hai năm sau khi h nh n nuôi Steve.
PAUL REINHOLD JOBS. Nhân viên l c lư ng C nh sát bi n ngư i Wisconsin, cùng
v i v Clara nh n Steve làm con nuôi năm 1955.
REEDS JOBS. Con c c a Steve Jobs và Laurene Powell.
RON JOHNSON. ðư c Jobs thuê năm 2000 ñ phát tri n h th ng c a hàng bán l c a
Apple. JEFFREY KATZENBERG. Giám ñ c xư ng phim c a Disney, ñ ng ñ v i
Eisner và t ch c năm 1994 ñ ñ ng sáng l p nên hãng DreamWorks SKG.
DANIEL KOTTKE. B n thân nh t c a Jobs Reed, cùng hành hương ñ n n ð , là
nhân viên th i kỳñ u c a Apple.
5. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 5
JOHN LASSETER. ð ng sáng l p và giám ñ c sáng t o Pixar.
DAN’L LEWIN. Giám ñ c Marketing cùng v i Jobs Apple và sau ñó là NeXT. MIKE
MARKKULA. Nhà ñ u tư l n ñ u tiên c a Apple và là ch t ch h i ñ ng qu n tr , có vai
trò như là m t ngư i cha c a Jobs.
REGIS MCKENNA. M t chuyên gia qu ng cáo, là ngư i hư ng d n Jobs th i kỳñ u và
ti p t c là m t c v n tin c y.
MIKE MURRAY. Giám ñ c ti p th th i kỳñ u c a Macintosh.
PAUL OTELLINI. CEO c a Intel, ngư i ñã giúp chuy n Macintosh sang s d ng vi
m ch c a Intel nhưng không tham gia vào vi c kinh doanh iPhone.
LAURENE POWELL. M t ngư i hi u bi t và vui tính, t t nghi p ñ i h c Penn, t ng
làm cho hãng Goldman Sachs và sau ñó là ñ i h c kinh doanh Stanford, l y Steve Jobs
năm 1991. GEORGE RILEY. M t ngư i Memphis, v a là b n v a là lu t sư c a Jobs.
AUTHOR ROCK. Nhà ñ u tư công ngh huy n tho i, là thành viên h i ñ ng qu n tr
th i kỳñ u c a Apple, gi ng như cha c a Jobs.
JONATHAN “RUBY” RUBINSTEIN. ð ng nghi p v i Jobs NeXT, là k sư trư ng
b ph n ph n c ng c a Apple năm 1997.
MIKE SCOTT. ðư c Markkula ñưa v làm ch t ch c a Apple năm 1977 ñ qu n lý
Jobs. JOHN SCULLEY. Giám ñ c ñi u hành c a Pepsi, ñư c Jobs thuê làm CEO cho
Apple năm 1983, mâu thu n và sa th i Jobs năm 1985.
JOANNE SCHIEBLE JANDALI SIMPSON. Ngư i Wiscosin, là m ñ c a Steve Jobs
(ngư i ñãñư c cho ñi làm con nuôi) và Mona Simpson (bà t tay nuôi d y).
MONA SIMPSON. Em gái ru t c a Jobs; năm 1986, h m i phát hi n ra có m i liên h
ru t th t và tr nên thân thi t. Bà ñã vi t ti u thuy t d a trên nguyên m u c a m mình,
bà Joanne (Anywhere but Here), c a Jobs và con gái Lisa (A Regular Guy), cCia ngư i
cha Abdulfattah Jandali (The Lost Father).
ALVY RAY SMITH. Ngư i ñ ng sáng l p Pixar, t ng có mâu thu n v i Jobs.
BURRELL SMITH. M t l p trình viên sáng t o g p khó khăn trong nhóm Mac, b
ch ng tâm th n phân li t hành h trong su t nh ng năm 1990.
AVADIS "AVIE" TEVANIAN. Làm vi c v i Jobs và Rubinstein t i NeXT, tr thành
k sư trư ng b ph n ph n m m c a Apple vào năm 1997.
JAMES VINCENT. M t ngư i hâm m nh c Brit, ñ i tác tr tu i ñư c thuê làm vi c
cùng v i Lee Clow và Duncan Milner t i b ph n qu ng cáo c a Apple.
RON WAYNE. G p Jobs Atari, ñã tr thành ñ i tác ñ u tiên v i Jobs và Wozniak
Apple th i kỳ ñ u, nhưng ñã d i d t quy t ñ nh t b c ph n c a mình.
STEPHEN WOZNIAK. M t ngư i say mê công ngh ñi n t , s ng Homestead High;
Jobs ñã phát hi n ra cách ñóng gói và ti p th các b ng m ch tuy t v i và tr thành ñ i
tác c a ông trong vi c thành l p Apple.
L I GI I THI U
Cu n sách này ra ñ i như th nào?
ð u mùa hè năm 2004, tôi nh n ñư c m t cu c g i t Steve Jobs. Jobs ch liên l c v i tôi
khi có vi c c n trong nhi u năm qua, và có lúc tôi b ông kh ngb ñi n tho i, ñ c bi t là
khi chu n b ra m t m t s n ph m m i và mu n nó n m ngay trên trang bìa c a t p chí
Time ho c trình chi u trên CNN, nơi tôi làm vi c. Nhưng gi tôi không ch ng còn làm
c hai nơi ñó n a và cũng không nghe tin v ông nhi u. Chúng tôi ñã trao ñ i qua v h c
vi n Aspen, nơi tôi m i vào làm lúc ñó, và tôi ñã m i ông ñ n phát bi u t i tr i hè c a
6. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 6
chúng tôi Colorado, ông vui v nh n l i ñ n tham d nhưng s không lên phát bi u,
thay vào ñó chúng tôi s nói chuy n trong khi ñi d o.
ði u ñó dư ng như khá v t vãnh. Tôi ñã không h bi t r ng ñi d o là s thích c a Jobs
khi mu n nói chuy n m t cách nghiêm túc. Hóa ra ông mu n tôi vi t m t cu n ti u s v
mình. Trư c ñó tôi ñã xu t b n cu n t truy n v Benjamin Franklin và ñang vi t m t
cu n n a v Albert Einstein, sau khi nghe l i ñ ngh c a Jobs, tho t ñ u tôi khá ng c
nhiên, tôi n a ñùa n a th t h i li u có ph i Jobs t th y mình làs k th a t nhiên m t
cách có th t . Vì nghĩ r ng ông v n ñang quá b n r n v i s nghi p, cũng như còn nhi u
khó khăn ph i ñ i m t nên tôi ñã t ch i. "Không ph i lúc này", tôi nói. “Có th là m t
ho c hai ch c năm n a, khi ông v hưu”.
Tôi quen ôngt năm 1984, khi ôngñ n Manhattan ñ ăn trưa cùngv i nh ng biên t p viên
c a t p chí Time và nhân ti n gi i thi u luôn chi c máy Macintosh (Mac) m i c a mình.
Th m chí lúc ñó ông ñã n i nóng, và t n công m t phóng viên c a t p chí Time vì ñã làm
ông t n thương b ng m t câu chuy n quá l . Nhưng sau này khi có cơ h i nói chuy n v i
Jobs, tôi th y mình b cu n hút, gi ng như bao ngư i khác trong nhi u năm qua, b i s
h p d n tuy t v i toát lên t con ngư i ông. Chúng tôi gi liên l c, k c khi ông không
còn làm Apple n a. Khi có m t cái gì ñó mu n khoe, ví d như m t chi c máy tính c a
NeXT hay m t b phim c a Pixar, ông ñ u chia s v i tôi nh ngñi u tuy t v i ñó.
Ôngm i tôi ñ n m t nhà hàng sushi H Manhattan và nói v i tôi r ng b t c nh ng gì
ông ñang ñưa ra th trư ng ñ u là nh ng th t t nh t mà ông ñã t o ra. Tôi thích ông
ñi m này.
Khi Jobs tr l i cương v ñi u hành Apple, chúng tôi ñã ñưa ông lên trang bìa c a t p
chí Time, ngay sau ñó, ông b t ñ u ñưa ra nh ng ý tư ng c a mình v m t lo t nh ng
ngư i có nh hư ng nh t th k mà chúng tôi ñang th c hi n. Jobs ñã ti n hành chi n
d ch “Think Different (Nghĩ khác), ñ ng th i ñưa ra nh ng b c nh tiêu bi u c a m t
s nhân v t mà chúng tôi ñang cân nh c, ông nh n th ynh ngn l c trong vi c ñánh giá
t m nh hư ng mang tính l ch s làm t ñi u vô cùng lôi cu n và h p d n.
K t sau khi l ng tránh l i ñ ngh vi t m t cu n ti u s v ông, tôi liên t c nh n ñư c
tin t ông. Có l n tôi vi t thư ñi n t ñ xác minh ñi u mà con gái tôi nói, con bé nói logo
c a Apple làñ tư ng nh ñ n Alan Turing, ngư i tiên phong trong công ngh máy tính
c a Anh, ngư i ñã gi i mã các kýt dùng trong th i kỳ n i chi n c a ð c và t t b ng
cách c n m t qu táo có t m xyanua. ông tr l i r ng ông cũng mong là mình nghĩ
ñư cñi u ñó nhưng không ph i. Câu chuy n ñó ñã kh i ñ u cho m t cu c trao ñ i v l ch
s th i kỳñ u c a Apple, d n d n tôi th y mình h ng thú v i vi c thu th p thông tin v
ñ tài này, ñó cũng là lúc tôi quy t ñ nh vi t m t cu n sách d a trên ýtư ng như v y. Khi
cu n ti u s v Albert Einstein c a tôi ra ñ i, ông ñã ñ n bu i ra m t cu n sách Pato
Alto và kéo tôi ra m t ch ñ ñ ngh , m t l n n a kh ng ñ nh r ng ông s là m t ch ñ
ñáng giá.
S kiên trì c a Jobs khi n tôi b i r i. Tôi bi t ông là ngư i khá kín ti ngv các v nñ
riêng tư và tôi cũng không có lý do gì ñ tin r ng ông y ñã t ng ñ c b t kỳ m t cu n
sách nào c a tôi. “Có th m t ngày nào ñó,” tôi nói thêm. Tuy nhiên, năm 2009, Laurene
Powell, v c a Jobs ñã th ng th n nói v i tôi: “N u ông ñ nh vi t m t cu n sách v
Steve, ông nên làm ngay bây gi ñi”, ông v a tr i qua l n x tr th hai. Tôi ñã thú nh n
v i bà r ng l n ñ u tiên khi Jobs nói v i tôi, tôi không h bi t ông b b nh. “H u như
chưa ai bi t ñi u này”, bà y nói. “ông y ch cho tôi bi t tin ñó trư c khi chu n b lên
bàn ph u thu t ung thư, và cho ñ n gi ông y v n gi bí m t,” bà gi i thích.
7. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 7
Ngay sau ñó tôi ñã quy t ñ nh vi t cu n sách này. Jobs làm tôi ng c nhiên b ng cách s n
sàng ch p nh n không ki m soát quá trình vi t và th m chí khôngñ c trư c khi sách xu t
b n. “Nó là cu n sách c a anh”,
Jobs nói, “Tôi s không ñ c nó ñâu”. Nhưng sau l n ngã b nh th hai, ông dư ng như có
suy nghĩ s h p tác vi t cu n sách, ñi u này tôi ñã không ñư c bi t, vì lúc ñó căn b nh
ungthư c a ông ñã b t ñ u di căn. Jobs không b t máy c a tôi và t m th i tôi gác d án
ñó qua m t bên.
Sau ñó, ñ t nhiên ông g i cho tôi vào ñêm khuya g n giáp giao th a năm 2009. Ông ñang
nhà t i Palo Alto cùng v i em gái mình, nhà văn Mona Simpson. V và ba con c a
ôngñã có m t chuy n ñi trư t tuy t ng n ngày, nhưng Jobs không th ñi cùng vì s c kh e
không cho phép. Tuy nhiên, tâm tr ng c a ông l i r t t , và chúng tôi ñã nói chuy n hơn
m t gi ñ ng h . ông b t ñ u b ng vi c nh l i chuy n ông ñã mu n xây d ng m t b
ñ m t n s s d ng năm 12 tu i, lúc ñó ông ñã tìm ñư c s ñi n tho i c a Bill Hewlett,
ngư i sáng l p HP trong cu n danh b ñi n tho i và ñã g i cho Bill ñ trao ñ i. Jobs nói
r ng, 12 năm qua k t khi ông tr l i Apple, là quãng th i gian làm vi c hi u qu nh t
c a ông trong vi c sáng t o ra các dòng s n ph m m i. Nhưng m c tiêu quan tr ng hơn,
ông ti p t c, ñó là th c hi n ñư c ñi u mà Hewlett và c ng s c a ông ta David Packard
ñã làm ñư c - t o ra m t công ty ñ y p s sáng t o mang tính ñ t phá ñ n m c nó t n t i
lâu hơn b n thân ngư i sáng l p ra nó.
“Tôi luôn nghĩ tính tình mình lúc nào cũng như m t ñ a tr , nhưng tôi yêu công ngh
ñi n t ”, Jobs nói. “Tôi ñã h c ñư c bài h c t m t trong nh ng th n tư ng c a tôi,
Edwin Land c a Polaroid, ông y nói v t m quan tr ng c a nh ng con ngư i ñang v
trí giao thoa gi a tính nhân văn và khoa h c, và tôi ñã quy t ñ nh ñó là nh ng gì mà mình
c n ph i theo ñu i". Jobs nói c như th ôngñang g i ým t ch ñ cho cu n sách v
ti us c a mình v y (ít nh t trong trư ngh p này, ch ñ ñó hóa ra l i r t có giá tr ). S
sáng t o t n t i khi nh n th c v tính nhân văn và khoa h c k t tinh trong m t cá tính
m nh m là ch ñ tôi quan tâm nh t trong các cu n ti u s v Benjamin Franklin và
Albert Einstein, và tôi tin ñó là chìa khóa ñ m c a nh ng n n kinh t mang tính ñ t phá
trong th k XXI.
Tôi h i Jobs t i sao ông l i mu n tôi là ngư i vi t ti u s c a ông.“Tôi nghĩ anh bi t cách
làm cho ngư i khác mu n m l i,” Jobs tr l i. ðó là m t câu tr l i n m ngoài s c
tư ng tư ng c a tôi. Tôi bi t mình s ph i ph ng v n r t nhi u ngư i ñã t ng b ông sa
th i, l i d ng, b rơi, ho cb làm cho t cñiên lên, và tôi s r ng ôngs ch ng tho i mái gì
v i nh ngñi u màh chias v i tôi. Và qu th c Jobs ñã n i ñiên khi nghe ñư c nh ng
ph n hòi t nh ng ngư i tôi ñã ph ng v n. Nhưng sau ñó hai tháng, ông l i b t ñ u
khuy n khích m i ngư i nói chuy n v i tôi, k c nh ng ñ i th và ngư i b n gái cũ. ông
cũng không c m c n b t c ñi u gì. “Tôi ñã làm quá nhi u th không ñáng t hào, như là
vi c ñã làm cho b n gái mang thai khi tôi 23 tu i và cái cách mà tôi gi i quy t v n ñ
ñó.” ông nói. “Nhưng tôi không có gì ñáng x u h ñ ph i gi u gi m c ”. Ôngñã không
ki m soát b t c ñi u gì tôi vi t ra, ho c th m chí không ñòi h i ñư c ñ c trư c b n th o,
ông ch quan tâm khi nhà xu t b n mu n làm bìa cho cu n sách. Khi Jobs nhìn th y b c
hình bìa ñ u tiên ñã ñư c ch nh s a, ông y không thích l m và yêu c u thi t k l i. Tôi
th y bu n cư i nhưng cũng tho i mái, vì v y tôi s n sàng ch p thu n.
Tôi k t thúc hơn b n mươi cu c ph ng v n và nói chuy n v i Jobs. M t vài trong s ñó
là các cu c g p chính th c trong phòng khách nhà ông Palo Alto, m t s khácñư c th c
hi n trong nh ng bu i ñi d o, trong khi lái xe ho c qua ñi n tho i. Trong hai năm ti p
8. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 8
xúc qua các cu c g p g , Jobs tr nên thân m t và chia s nhi u hơn, m c dù có nh ng
l n tôi ch ng ki n ñi u mà các c u ñ ng nghi p c a ông Apple g i là “tri t lý bóp méo
th c t ” c a ông. ðôi khi là nh ng ph n ký c vô tình b khuy t mà ai cũng có th m c
ph i. Có lúc, ông y tr l i là chính mình th c t i. ð ki m ch ng và ch n l c nh ng
chuy n v ông, tôi ñã ph ng v n hơn m t trăm ngư i b n, h hàng, ñ i th c nh tranh, k
thù và ñ ng nghi p c a Jobs.
V c a Jobs cũng không ñòi h i b t c s ki m soát hay gi i h n thông tin nào, bà cũng
không yêu c u ñư c xem trư c b n th o. Th c t , bà còn ng h tôi mô t m t cách chân
th c v nh ng h n ch cũng như ñi m m nh c a ông. Bà là m t trong nh ng ngư i ph
n thông minh và chân thành nh t mà tôi t ng g p. “Có nh ng ph n cu c ñ i và nhân
cách c a ông y c c kỳ r i r m, ñó là s th t” bà nói v i tôi ngayt ñ u. “Ông không c n
thanh minh cho ông y. Jobs r t hay thay ñ i, nhưng cu c ñ i ông y là c m t câu
chuy n ñáng nh , và tôi mu n th y nó ñư c mô t m t cách chân th c”.
Tôi dành cho b n ñ c vi c ñánh giá xem li u tôi có thành công v i nhi m v này hay
không. Tôi ch c r ng có nh ng di n viên trongv k ch này s th ym t s s ki n khác
v i th c t và nghĩ r ng tôi ñã b k t trong tri t lý bóp méo s th t c a Jobs. ði u này
t ng x y ra khi tôi vi t cu n sách v Henry Kissinger. Nhìn chung mà nói thì k ho ch
nàyñư c chu n b khá k , tôi nh n th y m i ngư i ñ u có c m xúc tích c c và tiêu c c v
Jobs mà hi u ng Rashomon (c m ng) là m t minh ch ng ñi n hình. Tuy nhiên tôi ñã
c g ng h t s c ñ cân b ng nh ng tư li u mang tính xung ñ t và minh b ch v i nh ng
ngu n tư li u tôi ñã s d ng.
ðây là cu n sách vi t v m t cu c ñ i ñ y r y nh ng thăng tr m, v cá tính l p d ñ c
ñáo c am t doanh nhân có ñ u óc sáng t o v i khát khao vươn t i s hoàn m , v cu c
cách m ng hóa d d i sáu ngành công nghi p: máy tính cá nhân, ñi n nh ho t h a, âm
nh c, ñi n tho i, máy tính b ng và xu t b n ñi n t . B n ñ c có th s thêm vào m t
ngành công nghi p th b y, ñó là h th ng các c a hàng bán l mà Jobs không thay ñ i
nhi u nhưng cũng ñáng ñ nói ñ n. Ngoài ra, ông ñã m ra m t con ñư ng d n ñ n m t
th trư ng m i cho các n i dung s d a vào các ng d ng hơn là ch d a vào các website.
Cùng lúc ñó, Jobs không ch s n xu t nh ng s n ph m mang tính ñ i m i mà khi Jobs
quay tr l i, m t công ty ñang v n hành thu n l i v i DNA c a Jobs, ñang d n ñư c hoàn
thi n v i nh ng nhà thi t k sáng t o và các k sư siêu vi t, nh ng ngư i có th ti p t c
hoàn thi n s m nh c a ông. Tháng 8 năm 2011, th i ñi m khi ông t ch c CEO, doanh
nghi p mà ông ñã thành l p trong ga-ra ô tô c a cha mình ñã tr thành t p ñoàn có giá tr
nh t th gi i.
Tôi hyv ngñây làm t cu n sách v s ñ i m i. Vào th i ñi m khi nư c M ñang tìm cách
ñ duy trì l i th c nh tranh sáng t o c a mình, và khi th gi i ñang c g ng xây d ng
n n kinh t sáng t o c a k nguyên s , Jobs n i lên như m t bi u tư ng t i cao c a s c
sáng t o, trí tư ng tư ng, và s ñ i m i trư ng tòn. ông hi u r ng cách t t nh t ñ t o ra
giá tr ñích th c trong th k XXI này là vi c k t n i óc sáng t o v i khoa h c công ngh ,
vì th ông ñã xây d ng m t công ty nơi mà trí tư ng tư ng ñ t phá ñư c k t h p v i
nh ng thành t u ñáng kinh ng c c a k thu t. Jobs và ñ ng nghi p Apple có kh năng
nghĩ khác ñi: H phát tri n không ñơn thu n là nh ng dòng s n ph m tân ti n nh t d a
trên m t s nhóm ñ i tư ng nh mà là toàn b các thi t b và d ch v m i mà chính ngư i
tiêu dùng th m chí v n chưa bi t là mình c n.
Steve không ph i là ông ch hay là m t con ngư i ki u m u, gói ghém g n gàng vì m c
ñích thi ñua. V i tính gàn d , Jobs có th d n ép khi n nh ng ngư i xung quanh n i ñiên
9. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 9
và tuy t v ng. Nhưng cá tính và các s n ph m c a ông ñ u có liên quan ch t ch v i
nhau, ñó cũng là xu hư ng mà ph n m m và ph n c ng c a Apple hư ng ñ n, như là b
ph n c a m t th th ng nh t. Câu chuy n c a ông là nh ng bài h c ñ truy n t i ki n
th c và nh ng l i răn d y v nh ng thay ñ i, vai trò, ñư ng l i lãnh ñ o, và các giá tr .
V k ch Henry V c a Shakespeare, câu chuy n v m t v hoàng t tr tu i t t b ng,
ngư i s tr thành m t v vua tham v ng nhưng nh y c m, nh n tâm nhưng giàu tình
c m, nhi u c m h ng nhưng b ng b t - b t ñ u b ng câu “O for a Muse of fire, that
would ascend / The brightest heaven of invention.” (ôi nàng thơ c a ta, chính nàng s ñ t
lên c m t b u tr i sáng t o). Nhưng v i Steve Jobs, ñ nh cao c as sáng t o b t ñ u
b ng câu chuy n v cha m ñ và cha m nuôi c a ông, và l n lên trên m t thung lũng
nơi ông h c ñư c cách bi n Silicon thành vàng. STEVE JOBS
11. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 11
Ngôi nhà Los Altos v i gara ñ xe - nơi Apple ñư c thành l p
Hình nh Jobs trong cu n K y u c a trư ng trung h c Homestead, năm 1972
12. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 12
M t trong nh ng trò
ngh ch ng m c a Jobs trư ng v i cái tên là "SWAB JOBS"
ChƢơng 1: TH I NIÊN THI U B b rơi và ðư c l a ch n.
ðƢ c nh n làm con nuôi
Khi Paul Jobs gi i ngũ kh i ñơn v C nh sát bi n sau chi n tranh th gi i th II, ông ñã
có
m t cu c cá cư c v i nh ng ngư i b n th yth c a mình. H d ng chân San Francisco,
nơi mà
chi c thuy n c a h b b l i và Paul cá r ng ông s tìm ñư c v trong vòng hai tu n, ông
là m t
ngư i th máy có thân hình l c lư ng, cao ch ng 1,8m, xăm tr ñ y mình và hao hao
gi ng James
Dane. Nhưng v ngoài h p d n y không ph i là lý do khi n ông có th h n hò ñư c v i
Clara
Hagopian, cô con gái hóm h nh c a m t ngư i Armenia nh p cư. Th t tình c , Paul và
nh ng
ngư i b n có m t chi c ô tô, không gi ng v i nhóm b n mà Clara v n có ý ñ nh ñi cùng
t i ñó.
Mư i ngày sau, tháng 3/1946, Paul ñính hôn v i Clara và nh n ñư c kho n ti n th ng
cư c. Cu c
hôn nhân này hóa ra l i có m t k t thúc h nh phúc và dư ng như không gì có th chia c t
ñư c h
tr cái ch t, ch x y ra hơn 40 năm sau ñó.
Paul Reinhold Jobs l n lên trong m t nông tr i bò s a Germantown,Wiscousin. M c dù
ngư i cha nghi n rư u và ñôi khi ñánh ñ p ông, Paul l i ñ i l p hoàn toàn v i tính cách
nh nhàng
và ñi m ñ m n sau v b ngoài tư ng ch ng gai góc ñó. Sau khi b h c trung h c, ông
ñi lang
thang qua vùng Trung Tây (Midwest) và xin vào làm th máy cho ñ n khi gia nh p L c
lư ng
C nh sát bi n năm 19 tu i, m c dù không bi t bơi. Ôngñư cb trí làm vi c cho sư ñoàn
13. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 13
USS M.C
Meigs và dành ph n l n th i gian quân ngũ c a ông là v n chuy n quân ñ n Ý dư i l nh
Tư ng
Patton, ông ñã ñư c khen t ng nh tài năng và kinh nghi m có ñư c t công vi c c a m t
ngư i
th máy và lính c u h a nhưng ñôi lúc ông cũng rơi vào m t s r c r i nh khi n ông
không bao
gi có th thăng c p ngoài m t anh lính th y quèn.
Clara ñư c sinh ra New Jersey, nơi cha m bà ñã d ng chân sau cu c ch y tr n ngư i
Th Nhĩ Kỳ Armenia. Sau ñó, h chuy n ñ n khu trung tâm San Francisco khi bà còn
là m t
ñ a tr . Clara có m t bí m t nhưng hi m khi bà nh c ñ n là bà t ng k t hôn nhưng ngư i
ch ngñã
hi sinh trong chi n tranh. Vì v y, khi bà g p Paul Jobs, bà hoàn toàn có quy n ñ b t ñ u
m t cu c
s ng m i.
Gi ng như nhi u ngư i ñã s ng qua th i kỳ chi n tranh, h ñã tr i qua quá nhi u bu n
vui,
m t mát trong cu c s ng ñ khi nó ñi qua, mong mu n c a h ch ñơn gi n là ñ nh cư,
xâyd ng gia
ñình và s ng m t cu c s ng ít bi n ñ ng. Paul và Clara h u như không có ti n, vì v y, h
chuy n
ñ n Wisconsin s ng v i gia ñình bên n i trong vài năm, sau ñó chuy n ñ n Indiana, nơi
Paul ñư c
nh n vào làm m t th máy công ty Qu c t Harvester. Paul có ni m ñam mê mày mò
s a ch a,
l p ghép nh ng chi c xe ô tô cũ. Ông ñã ki m ñư c ti n nh vào vi c mua, ph c ch
nh ng chi c ô tô trong th i gian r nh r i và bán l i chúng. Chính vì v y, cu i cùng, ông
quy t ñ nh t b công vi c là m t th máy ñ dành toàn th i gian cho công vi c kinh
doanh nh ng chi c xe cũ. Tuy nhiên, Clara l i thích s ng San Francisco nên bàñã thuy t
ph c chòng mình quay tr l i ñây vào năm 1952. H mua m t căn h nhìn ra Thái Bình
Dương qu n Sunset, n m phía Nam c a Công viên Golden Gate. T i ñây, Paul làm
cho m t công ty tài chính v i tư cách là nhân viên ký k t h p ñ ng thu mua xe hóa giá
(repo) c a nh ng ngư i không ñ kh năng tr n vay. Ông ñ ng th i cũng v n ti p t c
công vi c thu mua, tái ch và bán l i nh ng chi c xe cũ như th i gian trư c nên cu c
s ng c a h cũng khá ñ y ñ .
Tuy nhiên, cu c s ng c a h v n chưa ñư c v n toàn. H mu n có con, nhưng không
may m n, Clara ñã t ng có mang, nhưng b ch a ngoài d con, vì th bà không th sinh
n ñư c n a, ñi u này ngăn c n ư c mu n có con c a hai v chòng. Vì th vào năm
1995, sau chín năm k t hôn, h quy t ñ nh xin con nuôi.
Cũng gi ng như Paul Jobs, Joanne Schieble sinh ra trong m t gia ñình nông thôn vùng
Wisconsin, g c ð c. Cha bà, Arthur Schieble, ñã di cư ñ n vùng ngo i ô c a Green Bay,
nơi ông và v gây d ng m t trang tr i nuôi ch n cũng như t o ñư c thành công trong
nhi u lĩnh v c kinh doanh khác, bao g m c b t ñ ng s n và quang kh c (kh c b ng ánh
sáng trên b n k m). Arthur r t nghiêm kh c, ñ c bi t là v các m i quan h c a cô con
gái. ông ñã ph n ñ i gay g t m i tình ñ u c a Joanne v i m t ngh sĩ không ph i là m t
14. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 14
ngư i Công Giáo. Chính vì v y, không l y gì làm ng c nhiên khi ông d a s t m t
Joanne, m t sinh viên t t nghi p t i ð i h c Wisconsin khi cô ñem lòng yêu Abdulfattah
"John" Jandali, m t ngư i tr gi ng theo ñ o H i ñ n t Syria. Jandali là con út trong
m t gia ñình Syria danh giá có chín ngư i con. Cha c a ông s h u h th ng nhi u nhà
máy l c d u và vô s các ngành kinh doanh khác, trongñó ph i k ñ ns lư ng l n c
ph n Damascus và Homs, cũng như kh năng gây nh hư ng và ki m soát giá lúa mì
trong khu v c. Sau này, Jandali ti t l m c a ông là m t “ngư i ph n H i giáo truy n
th ng”, m t “m u ngư i n i tr b o th và bi t vâng l i.” Gi ng như gia ñình c a
Schieble, Jandali r t coi tr ng h c v n. M c dù Abdulfattah theoñ o H i, ôngñư c g i
theo h c n i trú m t trư ng dòng vàt t nghi p ñ i h c t i ñ i h c Hoa Kỳ Beirut trư c
khi l y b ng ti n sĩ v khoa h c chính trí t i trư ng ñ i h c Wisconsin.
Mùa hè năm 1954, Joanne ñã cùng Abdulfattah t i Syria. H Homs hai tháng và Joanne
ñã h c ñư c cách n u vài món ăn Syria t gia ñình anh. Khi hai ngư i tr v Wisconsin,
Joanne phát hi n ra mình mang b u. Lúc ñó, m c dù c hai ñ u ñã 23 tu i, nhưng h
quy t ñ nh không k t hôn vì cha c a Joanne lúc ñó ñang h p h i và trư c ñó thì ông ñã ñe
d a s t m t con gái n u cô cư i Abdulfattah. Hơn th n a, vi c n o phá thai cũng
không ph i là m t l a ch n d dàng trong th gi i nh ng ngư i theo Công giáo. Vì v y,
ñ u năm 1955, Joanne t i San Francisco. T i ñây bà ñã g p và ñư c m t v bác sĩ t t
b ng giúp ñ . ông ñã che ch cho ngư i m ñ c thân, ñ ñ và âm th m s p x p vi c cho
nh n con nuôi.
Yêu c u c a Joanne là con c a bà ph i ñư c g i vào m t gia ñình có trình ñ h c v n ñ i
h c. Vì v y, ngư i bác sĩ ñã d ñ nh giao ñ a bé cho m t gia ñình v chòng lu t sư.
Nhưng vào ngày c u bé ra ñ i - ngày 24 tháng 2 năm 1955 - c p v ch ng này l i quy t
ñ nh t ch i vì h mu n nh n m t bé gái. Vì v y, thay vì tr thành con nuôi c a c p v
chòng lu t sư, c u bé l i ñư c m t ngư i th cơ khí b h c t c p 3 nhưng có ni m ñam
mê mãnh li t v i máy móc và v ông, m t k toán viên nh n nuôi, c p v chòng này là
Paul và Clara. H ñ t tên c u bé là Steven Paul Jobs.
Khi Joanne phát hi n ra r ng con trai mình ñã ñư c m t c p v chòng mà th m chí chưa
t t nghi p trung h c nh n nuôi, bà t ch i ký các gi yt liên quan ñ n vi c giao nh n con
nuôi. S b t ñ ng này kéo dài vài tu n, th m chí k c sau khi Steve ñã ñư c ñưa v gia
ñình Jobs. Cu i cùng, Joanne cũng khoan như ng ñ ng ý cho v chòng Jobs nh n nuôi
c u bé v i ñi u ki n b m nuôi ph i cam k t s m tài kho n ti t ki m ñ lo cho Steve
h c ñ i h c sau này.
Cũng còn m t lý do khác khi n Joanne lúc ñ u khăng khăng không ký gi y chuy n nh n
con nuôi ñó là vì cha bà s p ch t và bà d ñ nh s k t hôn v i Jandali ngay sau ñó. Bà hi
v ng r ng sau khi cư i nhau, h s thuy t ph c d n ñư c gia ñình và nh n l i con. Arthur
Schieble qua ñ i vào tháng 8 năm 1955, sau khi vi c nh n con nuôi ñã ñư c hoàn t t.
Ngay kỳ Giáng sinh năm ñó, Joanne và Abdulfattah ñã k t hôn t i Thánh ñư ng Philip -
m t nhà th Công giáo Green Bay. Abdulfattah cũng l y b ng ti n sĩ chính tr qu c t
m t năm sau ñó và h có thêm m t cô con gái ñ t tên là Mona. Sau khi Joanne và Jandali
ly d vào năm 1962, Joanne b t ñ u m t cu c s ng mơ m ng và bà cũng chu du kh p nơi.
Mona Simpson, sau này khi ñã tr thành ti u thuy t gia n i ti ng ñư c nhi u ngư i bi t
ñ n, bà ñã ñưa nguyên m u v cu c s ng c a ngư i m vào trong cu n sách có t a ñ
“Anywhere but Here" (t m d ch là Không ñâu ngoài nơi ñây). Vi c cho Steve làm con
nuôi cũng ñư c gi bí m t và vì th ph i g n 20 năm sau hai anh em m i ñư c g p l i
nhau.
15. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 15
T khi còn r t nh , Steve Jobs ñã bi t mình là con nuôi. "Cha m tôi r t c i m v i tôi v
chuy n ñó” ông nh l i. Steve nh r t rõ, h i 6 - 7 tu i, có l n ông ng i trên bãi c nhà
mình nói chuy n cô b n s ng nhà ñ i di n. “Vi c c u ñư c nh n nuôi có nghĩa là b
m ñ c a c u không c n c u n a ph i không?” cô b n ñó h i Steve. “M t lu ng ñi n
ch y qua ñ u tôi như sét ñánh ngang tai,” Jobs b i h i nh l i. “Tôi nh mình ñã ch yv
nhà, ròi khócn c n . Và cha m nuôi ñã nói, „ði u ñó không ñúng, con ph i hi u ñi u
ñó‟, ông bà ñã nghiêm ngh nhìn th ng vào ñôi m t tôi và nói r ng, “Chính chúng ta ñã
ñ c bi t mu n nh n nuôi con”. “T ng câu, t ng ch ñư c c cha và m nuôi tôi nh c ñi
nh c l i m t cách rành m ch và nh n m nh”.
B b rơi. ðư c l a ch n. ð c bi t. Nh ng khái ni m ñó ñã tr thành m t ph n con ngư i
Jobs và phong cách s ng c a ông. Nh ng ngư i b n thân c a ông cho r ng tu i thơ c a
Jobs v i ý nghĩ mình b cho ñi làm con nuôi ñã ñ l i nh ng t n thương trong ông. “Tôi
nghĩ ni m ñam mê ki m soát hoàn toàn b t k th gì mình làm ra b t ngu n tr c ti p t
tính cách c a ông và vi c ông b b rơi ngayt lúc m i sinh,” ngư i ñ ng nghi p lâu năm,
Del Yocam tâm s . “Jobs mu n ki m soát nh ng gì xung quanh mình, ông y nhìn nh n
m i s n ph m ñư c t o ra như m t b ph n không th thi u c a b n thân”. Greg
Calhoun, m t ngư i b n thân c a Jobs t sau khi t t nghi p ñ i h c l i nhìn nh n ra m t
khía c nh khác ông. “Steve k v i tôi r t nhi u v vi c ông b b rơi và nh ng n i ñau
ông ph i h ng ch u.Nó giúp ông t l p hơn. Steve ch n cho mình m t hư ng ñi khác bi t
và nó là k t qu c a hoàn c nh khác bi t mà ôngñã tr i qua, vư t lên trên h n nh ngñi u
Chúa ban cho b n thân ông t khi sinh ra”.
Sau này, khi Steve t m tu i cha ñ lúc b rơi ông, Jobs cũng ñã t ch i trách nhi m c a
m t ngư i cha v i con ru t mình. (Cu i cùng, sau này ông cũng nh n l i con). Chrissann
Brennan, m c a ñ a tr nói r ng chính vi c b b rơi t khi còn bé khi n Jobs như “m t
chi c c c d v ” và ñó cũng là nguyên nhân gi i thích nh ng hành ñ ng c a ông. “ông y
b b rơi r i l i b rơi chính con ru t mình” bà nói. Andy Hertzfeld, ngư i ñã làm vi c
v i Jobs t i Apple vào ñ u nh ng năm 1980, là m t trong s ít nh ng ngư i v n gi ñư c
m i quan h g n gũi v i c Brennan và Jobs, ông nh n ñ nh “Câu h i l n nh t v Steve là
t i sao ñôi lúc ông y không th ki m soát b n thân kh i vi c cư x tàn nh n và nguy
hi m v i m t s ngư i”, ông này nói. “T t c ñ u ch quy v lý do Steve b b rơi t khi
sinh ra và ph i tr i qua cu c s ng khác bi t c a ñ a tr b t h nh”. Nhưng nh n ñ nh này
c a Andy ñã b Steve bác b . “Có m t s nh n ñ nh cho r ng b i vì tôi b b rơi, nên tôi
ñã làm vi c r t chăm ch và c làm th t t t ñ khi n b m ñ mu n nh n l i tôi. Cũng có
m t vài nh n ñ nh vô nghĩa khác. T t c ñ u th t n c cư i!”, ông nh n m nh. “Vi c bi t
mình b b rơi và ñư c nh n nuôi th c t ñã giúp tôi t l p hơn, nhưng chưa bao gi tôi
c m th y mình b b rơi. Ngư c l i, chính cha m nuôi tôi khi n tôi th y mình ñ c bi t”.
Jobs s n sàng n i ñóa v i b t c ai g i Paul và Clara Jobs là b m “nuôi” hay ng ý h
không ph i là b m “th t” c a ông. Jobs nh n m nh r ng “H là b m c a tôi 1000%”.
Còn khi nói v b m ñ c a mình, Jobs l i l nh lùng: “H ch là nh ng ngư i cung c p
tinh trùng và tr ng. Ch ng có gì cay nghi t c , ñó là cách ñ nhìn nh n s vi c, ñơn gi n
là ngân hàng tinh trùng và tr ng, không gì khác”.
Thung lũng Silicon
T bé, Paul và Clara Jobs ñã nuôi dư ng c u con trai c a h , có th nói, gi ng như khuôn
m u nuôi d y vào cu i nh ng năm 1950.
Khi Steve hai tu i, h ti p t c nh n nuôi m t bé gái tên là Patty. Ba năm sau, h chuy n
v s ng t i m t căn h ngo i ô. Công ty tài chính CIT mà Paul ñang làm vi c v i v trí
16. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 16
nhân viên ký k t h p ñ ng mua l i (repo) ñã luân chuy n ông t i tr s t i Palo Alto,
nhưng nh ng chi phí sinh ho t ñó n m ngoài kh năng c a gia ñình ông, vì th ông
ch n làm vi c t i m t chi nhánh c a công ty ñ t t i Mountain View, m t th tr n mi n
Nam, v i sinh ho t phí ít ñ t ñ hơn. T i ñây, Paul c g ng truy n tình yêu cơ khí và s a
ch a ô tô c a mình cho c u con trai. Ông ch vào m t khu ñ bàn làm vi c trong nhà ñ
xe và nói v i Steve: “Steve, t gi , ñây s là bàn làm vi c c a con”. Jobs v n nh ông
hoàn toàn b n tư ng b i s lành ngh và khéo léo c a cha mình khi làm vi c. “Tôi nghĩ
th m m c a b tôi r t t t b i vì ông y bi t cách ch t o nên m i th . N u chúng tôi c n
m t cái thùng máy, ông s làm nó. Khi d ng hàng rào, ông cũngñưa tôi m t cái búa ñ
cùng làm”.
Năm mươi năm sau, hàng rào này v n bao quanh sân sau và hai bên hông nhà Jobs
Mountain View, ông ñã vu t ve khung rào và t hào k cho tôi v bài h c ngư i cha ñáng
kính ñã d y mà ông mãi kh c ghi. Cha ông ñã nói r ng, cho dù là d ng hàng rào hay làm
thùng máy, ñ u c n ph i chú ý c m t sau ngay c khi nó s b che khu t,ñó chính là
nguyên t c quan tr ng khi làm vi c, “ông y thích làm m i th m t cách hoàn h o. ông
y quan tâm ñ n c nh ng ph n mà thông thư ng m i ngư i không ñ ý”.
Cha ông ti p t c tân trang ñ bán l i nh ng chi c xe ô tô ñã qua s d ng, và trang trí
nhàñ xe v i nh ng b c tranh yêu thích c a mình, ông ch ra t ng chi ti t thi t k cho
con trai mình t ñư ng nét, l thông hơi, m crom hay vi c c t gi m s gh . Sau khi ñi
làm v , ông thư ng thayb qu n áo v i thô c a ngư i th cơ khí và vào nhà ñ xe,
thư ng thì Steve s ñi cùng ông. “Tôi nghĩ r ng lúc ñó mình có th giúp Steve phát tri n
m t chút kh năng v cơ khí ch t o nhưng th m chí th ng bé ch ng có thích thú gì v i
nh ng vi c khi n nó b n tay. Nó th t s ch ng bao gi quan tâm ñ n m y vi c liên quan
ñ n cơ khí”. Paul sau này nh l i.
“Tôi không thích thú v i vi c s a ch a ô tô,” Jobs th a nh n. “Nhưng tôi thích ñi vào
gara và nói chuy n cùng v i cha tôi”. Ngay c khi l n hơn, cho dù bi t ñư c r ng mình
ch là con nuôi nhưng Steve không xa cách mà l i càng g n gũi v i cha hơn. M t ngày,
lúc Steve kho ng tám tu i, ông tìm th ym t b c hình ch p cha khi còn t i ngũ trong l c
lư ng C nh sát bi n, “ông yñang trong phòng máy, tr n, trông gi ng h t James
Dean. ðó là m t trong nh ng gi y phút thú v nh t c a m t ñ a tr . ôi, cha m tôi th t s
ñã t ng r t tr và quy n rũ”.
Nh nh ng chi c ô tô, cha c a Steve ñã cho ông nh ng tr i nghi m ñ u tiên v ñi n t .
"Cha tôi không hi u sâu v ñi n t , nhưng ông ñã “ch m trán” nhi u trư ng h p trong
khi gi i quy t nh ng v n ñ liên quan ñ n ô tô và nh ng th ông ñã s a ch a. Ông ch
cho tôi nh ng nguyên lý cơ ñi n t , và tôi vô cùng thích thú v ñi u ñó”.Th m chí, m i
th còn thú v hơn khi ôngñư c cùng cha mình thu lư m linh ki n l p ghép. “C cu i
tu n, chúng tôi ñ u s p x p m t chuy n ñi thu lư m ph th i v t li u. Chúng tôi tìm ki m
nh ng máy phát ñi n, b ch hòa khí và ñ các lo i linh ki n c n thi t.” Steve v n nh
nh ng l n ông ñ ng ch cha mình thương lư ng mua hàng, “ông y là ngư i
thươnglư ng giá c tuy t v i b i vì ông y còn rõ v giá tr c anh ng linh ki n ñó hơn c
nh ng ngư i bán chúng”. Chính vi c nàyñã giúp Paul và Clara có ñư c kho n ti n ti t
ki m dùng trang tr i chi phí h c ñ i h c cho Steve như ñã h a khi nh n nuôi ông. “Chi
phí h cñ i h c c a tôi ñư c tích gópt vi c cha tôi ñư c tr 50 ñô-la cho m t con xe Ford
Falcon ho c s a ch a m t vài chi c xe không ho t ñ ng trong vòng vài tu n r i bán v i
m c 250 ñô-la mà không báo cáo v i S thu v (IRS).
Ngôi nhà c a gia ñình Jobs và nh ng ngư i khác trong vùng ñư c xây d ng b i Joseph
17. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 17
Eichler, m t nhà phát tri n b t ñ ng s n, công ty c a ông này ñã xây d ng hơn mư i m t
nghìn ngôi nhà trên kh p các vùng c a California trong nh ng năm 1950 ñ n 1974. Ch u
nh hư ng b i tư tư ng thi t k nh ng ngôi nhà ñơn gi n, hi n ñ i phù h p v i ngư i M
- “m i ngư i”- c a Frank Lloyd, Eichler ñã xây d ng nên nh ng ngôi nhà v i chi phí
th p v i ki n trúc tư ng kính cao t sàn ñ n tr n nhà, h th ng d m h , sàn bê tông và có
nhi u c a kính trư t. Trong m t l n chúng tôi ñi d o quanh khu nhà Jobs , ôngñã nh n
xét “Eichlerñã làm ñư c m t vi c phi thư ng. Nh ng ngôi nhà c a ông y t o ra ñ u
thông minh, r và t t.
H mang ñ n cho nh ng ngư i thu nh p th p nh ng thi t k ñơn gi n và tinh t . Thi t k
ngôi nhà c a h có nh ng ñi m nh n nh tuy t v i như h th ng lò sư i b c x nhi t
trên sàn. B n có th tr i t m th m sàn lên và khi chúng tôi còn bé, chúng tôi tho i mái
n m trư n m áp trên chi c „giư ng sàn‟ ñó”.
Jobs nói r ng ông ñánh giá cao nh ng thi t k nhà trang nhã và thân thi n c a Eichler.
Chính ñi u ñó ñã nuôi dư ng trong ông ni m ñam mê sáng t o nh ng s n ph m có thi t
k tinh t ñáp ng ñư c h u h t th hi u c a ngư i tiêu dùng. “Tôi yêu nh ng thi t k ñó
- v a nói ông v a ch tay v phía nh ng ngôi nhà - ông y ñã mang l i nh ng tác ph m
thi t k tinh x o, ch c năng ñơn gi n nhưng l i ti t ki m chi phí. ðây chính là t m nhìn
c t lõi trong chi n lư c phát tri n c a Apple. ðó cũng là nh ng gì chúng tôi c g ng t o
ra v i máy tính Mac và sau ñó là iPod”. S ng ñ i di n nhà Jobs có m t ngư i ñàn ông r t
thành công tronglĩnh v c kinh doanh b t ñ ng s n. “ông y không xu t chúng nhưng ông
y ñang ki m ñư c r t nhi u ti n,” Jobs nh l i. “Vì th cha tôi nghĩ, „cha cũng có th
làm ñư c‟. Tôi nh , ông ñã làm vi c c t l c. Ông tham gia các l p h c vào bu i t i,
vư t qua kỳ ki m tra c p ch ng ch và lao vào th trư ng b t ñ ng s n. Nhưng sau ñó, th
trư ng l i ch m ñáy”. K t qu là, gia ñình Steve g p khó khăn l n v tài chính trong
vòng m t năm ho c hơn khi ông ñang h c ti u h c. M ông làm k toán viên cho Varian
Associates, m t công ty s n xu t thi t b khoa h c và h ph i vay th ch p l n th hai.
M t ngày, giáo viên d y l p b n c a Steve h i ông “ði u gì v th gi i này khi n em
không hi u”. Steve ñã ñáp r ng “Em không hi u t i sao trong phút ch c cha em l i khánh
ki t ñ n v y”. Steve ñã r t t hào v ngư i cha c a mình vì chưa bao gi ph i dùng
nh ng chiêu th c hèn h hay bóng b y ch ñ phát tri n công vi c kinh doanh c a mình.
“Ngư i ta ph i n nh n t m i ngư i ñ h bán b t ñ ng s n, nhưng cha tôi không gi i
trong vi c này. ðây không ph i là con ngư i ông và tôi ngư ng m ông vì ñi u ñó”. Paul
Jobs l i tr v v i công vi c c a m t th cơ khí sau ñó.
Cha c a Steve Jobs là m t ngư i ñi m ñ m và khiêm như ng. ðây là ñ c tính mà sau
này Steve ca ng i nhi u hơn là h c t p. Ngoài ra, ông cũng là m t ngư i cương quy t.
Jobs ñã miêu t cha mình như sau:
“G n nhà tôi có m t anh chàng k sư làm vi c Westinghouse. Anh ta còn ñ c thân,
thu c lo i ngư i l p d và có m t cô b n gái. Vì b m tôi ñ u ñi làm nên thi tho ng cô
y v n trông nom tôi. Sau khi tan h c, tôi ñ n nhà cô và ñó kho ng vài gi . Vài l n tôi
th y anh chàng k sư say rư u và ñánh cô y. M t bu i t i, cô y ch yñ n nhà tôi, tinh
th n ho ng lo n và r i anh ta cũng ñ n v i b d ng say khư t. Cha tôi bình tĩnh b o anh
ta: “Cô y ñang nhà tôi nhưng anh s không vào ñó”. Anh ta ñ ng ngay ñó. Chúng tôi
thích nghĩ ñó là nh ng ñi u bình thư ng trong nh ng năm 1950 nhưng anh chàng này l i
là m t trong nh ng ngư i k sư có cu c s ng quá l n x n.
ði u làm cho khu v c gia ñình Steve Jobs s ng khác bi t so v i hàng nghìn nh ng H t
không m t bóng cây xanh trên kh p ñ t nư c M này ñó là ngay c nh ng k ch ng làm
18. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 18
nên trò tr ng gì cũng có khuynh hư ng làm k sư. Jobs nh l i “Khi chúng tôi m i
chuy n ñ n ñây, kh p nơi b t ngàn nh ngvư n mơ và m n. Nhưngnh ng kho n ñ u tư
quân s ñư c rót xu ng kéo theo s phát tri n bùng n c a nh ng thung lũng xanh này”,
ông n m rõ l ch s t ng giai ño n c a thung lũng và mong mu n phát tri n nó b ng chính
s c l c c a mình. Edwin Land c a Polaroid t ng k cho ông r ng ông ta ñã t ng ñư c
Eisenhower nh l p ñ t camera cho máy bay do thám U-2 ñ quan sát th ct s c m nh
th t s c a Liên bang Xô vi t.ðo ntư li u ñãñư cñóng gói v a g i tr l i trung tâm
nghiên c u Ames c a NASA Sunnyvale, cách ch Jobs sinh s ng không xa l m. Ông
cũng nói thêm r ng, “Trình ñi u khi n máy tính ñ u tiên mà tôi t ng ñư c nhìn th y là
khi cha tôi ñưa tôi ñ n Trung tâm Ames. Và ngay l p t c, tôi ñã thích nó”.
Nhi u nhà th u qu c phòng khác m c lên g n ñó trong nh ng năm 1950. Khu nghiên c u
tên l a Lockheed và Sư ñoàn Không gian, nơi ch t o tên l a ñ n ñ o t tàu ng m, ñư c
thành l p vào năm 1956 bên c nh Trung tâm NASA. Tính ñ n th i ñi m 4 năm sau khi
Jobs chuy n ñ n s ng ñây, trung tâm này ñã có t i 20.000 công nhân viên. Cách ñó m t
vài trăm thư c, Westinghouse xây d ng các cơ s s n xu t ng và máy bi n áp ñi n cho
h th ng tên l a. Job nh l i: "Ngư i ta xây d ng t t c các công ty quân s t i tân nh t
ñây. Chính nh ng công ngh m i t i tân nh t ñi kèm v i s bí n ñã làm cho cu c s ng
vùng ñ t này tr nên thú v ”. Cùngv i s tr i d y c a các ngành công nghi p qu c
phòng, m t n n kinh t phát tri n d a trên công ngh cao ñã th c s bùng n . Ngu n g c
c a s bùng n này ph i k ñ n vi c David Packard vàv ông chuy n ñ n s ng Palo
Alto năm 1938. Ngôi nhà c av chòng ông có m t nhà kho và ñây chính là nơi ngư i b n
c a ông, Bill Hewlett, ñã ch n ñ t p trung nghiên c u, sáng t o, tách bi t h n v i th
gi i bên ngoài. Nhà ñ xe, v n là m t ph n ph h u ích và mang tính ñ c trưng c a vùng
thunglũng này, cũng lànơi h s d ngñ làm xư ng ch t o s n ph m ñ u tiên: b dao
ñ ng âm thanh. Cho ñ n nh ng năm 1950,
Hewlett - Packard ñư cñánh giá làm t công ty s n xu t thi t b ñi n t tăng trư ngv i t c
ñ chóng m t.
May m n thay, g n ñó có ch ñ ñáp ng nhu c u “bành trư ng” c a nh ng công
ty“phát tri n vư t quá ph m vi m t nhà ñ xe” như Hewlett - Packard. Trong s chuy n
d ch mang tính ch t quy t ñ nh ñ bi n khu v c này tr thành cái nôi c a cu c cách m ng
công ngh , ch nhi m khoa k thu t c a ñ i h c standford, Frederick Terman ñã cho
xâyd ng m t khu công nghi p v i di n tích kho ng 283 hecta (700 arce) ngay trong
khuôn viên c a trư ng, dành cho nh ng công ty tư nhân có kh năng thương m i hóa các
ýtư ng c a sinh viên trong trư ng. Và ngư i chuy n ñ n ñ u tiên chính là t p ñoàn
Varian Associates, nơi Clara Jobs ñang làm vi c. Jobs ñã nói r ng “Terman ñã có m t
ýtư ng tuy t v i. Chính ýtư ng nàyñóng vai trò tiên phong t o ñà cho ngành công ngh
t i vùng này phát tri n m t cách mãnh m ”. Lúc Jobs lên mư i thì HP ñã có 9.000 công
nhân viên và là m t công tyl n m nh (blue chip) trên th trư ng, nơi mà t t c các k sư
mưu c u s n ñ nh tài chính ñ u mong mu n ñư c làm vi c.
Tuy nhiên, chúng ta ñ u bi t, m u ch t quan tr ng nh t d n ñ n s phát tri n c a vùng
thung lũng này là chính là ch t bán d n. Năm 1956, m t trong nh ng nhà phát minh ra
bóng bán d n phòng thí nghi m Bell, New Jersy tên là William Shockley ñã chuy n t i
Moutain View và b t ñ u xâyd ng công ty s n xu t bóng bán d n s d ng Silicon thay vì
nguyên t germani ñ t ñ v n thư ng s d ng truy n th ng. Tuy nhiên, Shockley ngày
càng chán n n và b rơi d án bóng bán d n Silicon, khi n cho tám k sư c a ông, ñáng
chú ý nh t là Robert Noyce và Gordon Moore ph i tách ra kh i nhóm ñ thành l p m t
19. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 19
công ty s n xu t ch t bán d n khác tên là Farchild Semiconductor. Công ty này phát tri n
l n m nh v i mư i hai ngàn công nhânnhưng sau ñóñã tan rã năm 1968, khi Noyce th t
b i trong cu c chi n tr thành CEO. Noyce l icùng Gordon Moore l p m t công ty khác
l y tên là Integrated Electronics Corporation và h ñã ngay l p t c g i t t là Intel. Thành
viên th ba c a h là Andrew Grove, ngư i sau này ñã góp công ñưa công ty l n m nh
nh s chuy n ñ i t lĩnh v c then ch t là s n xu t chip b nh sang b vi x lý. Ch
trong vòng vài năm, ñã có hơn năm mươi công ty s n xu t thi t b bán d n m c lên khu
thunglũng này. S tăng trư ng theo c p s nhân c a ngành công nghi p này có liên h
m t thi t v i hi n tư ng khoa h c n i ti ng ñư c phát hi n b i Moore, m t nhân v t mà
năm 1965 ñã ñưa ra bi u ñò t c ñ c a m ch tích h p d a trên s lư ng bóng bán d n có
th g n trên m t con chip. Moore ñã ch ra r ng s lư ng bóng bán d n s tăng g p ñôi
theo chu kỳ hai năm và qu ñ o phát tri n này ñư c cho là v n ti p t c di n ra. K t lu n
nàyñư c kh ng ñ nh l i m t l n n a vào năm 1971 khi Intel có th ñ t tr n m t b ñi u
khi n trung tâm vào m t con chip, ñư c g i là b vi x lý, Intel 4004. ð nh lu t Moore
v n còn giá tr ñ n t n ngày nay và d ñoán tin c y v ho t ñ ng c a b vi m ch nh
hư ng ñ n giá c ñã cho phép c hai th h doanh nhân, bao g m c Steve Jobs và Bill
Gates thi t k ñư c bi u ñ giá c cho các th h s n ph m c a mình.
Ngành công nghi p s n xu t chip th t s ñã mang l i m t cu c chơi m i cho vùng ñ t
này k t khi Don Hoefler, ngư i ph trách chuyên m c c a t Electronic News, m t t
báo v thương m i phát hành ñ nh kỳ hàng tu n, ñã cho ñăngm t lo t các phóngs có t a
ñ “Thunglũng Silicon M ” vào tháng 1 năm 1971. Vùng thung lũng Santa Clara cách ñó
40 d m, tr i dài t phía Nam San Francisco qua Palo Alto ñ n San Joe, có trung tâm
thương m i El Camino Real, con ñư ng huy t m ch t ng n i li n 21 nhà th ñ c trưng
California gi ñã bùng n thành ñ i l trung chuy n gi a các công ty l n, nh có t ng s
v n ñ u tư chi m 1/3 t ng v n ñ u tư toàn M m i năm. Jobs ñãt ng nói r ng: “Luôn
phát tri n không ng ng,l ch s c anơi nàyñã truy n c m h ng sáng t o cho tôi r t nhi u.
Và ñó là lý do khi n tôi luôn mu n là m t ph n c a nó”. Gi ngnhư h u h t nh ng ñ a tr
khác, ni m ñam mê c a Jobs ñư c nuôi l n và nh hư ng b i nh ng ngư i thân s ng
cùng t t m bé. “H u h t các các ông b ñây ñ u làm nh ng công vi c ñòi h i s khéo
léo như quang ñi n {photovoltaics), c quy và radar. Tôi l n lên cùng v i chúng và luôn
tò mò h i m i ngư i v t t c nh ng th tôi mu n bi t”. Jobs nh l i. M t trong nh ng
ngư i hàng xóm có nh hư ng nh t ñ n Jobs là Larry Lang, s ng cách nhà Jobs b y nhà.
Jobs k r ng “Larry là m t k sư HP ki u m u: m t ngư i ñi u khi n radio lành ngh ,
m t k sư am hi u ñi n t „l i l c‟. Ông ythư ng cho tôi r t nhi u th ñ mày mò”.
Khi ñi cùng tôi ñ n nhà cũ c a Lang, Jobs ñã ch vào con ñư ng d n vào ngôi nhà và nói
“ông y l y m t chi c micro cacbon, m t bình c quy và m t chi c loa ñ t xu ng chính
con ñư ng này. ông y ñã b o tôi nói vào chi c micro và âm thanh ñư c khu ch ñ i ra
b ng loa”. ði u ñó hoàn toàn trái ngư c v i nh ng ñi u cha c a Jobs ñã d y ông r ng
m t chi c micro thì luôn luôn c n m t chi c âm ly ñi n t . “Vì v y tôi phi th ng v nhà
và nói v i cha tôi r ng ông ñã nh m”.
“Không, ch c ch n là nó c n m t b âm li (b khu ch ñ i âm thanh) ñ ho t ñ ng”, Paul
kh ng ñ nh m t l n n a v i c u con trai, nhưng Steve v n khăng kh ng b o v ý ki n c a
mình khi n cha c u vô cùng t c gi n “Nó không th ho t ñ ng n u không có m t chi c
âm li. ði u con th y ch là vi c s d ng m t th thu t nào ñó”.
“Tôi v n ti p t c khăng khăng r ng cha ñã sai và nói ông ph i ch ng ki n t n m t m i
bi t ñư c. Cu i cùng, ông ñành như ng b và ñi theo tôi ñ xem nó. Và ông nói r ng
20. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 20
„Cha s r i kh i ñây ngay l p t c!‟”
Jobs háo h c k cho tôi nghe chuy n trên m t cách s ng ñ ng vì ñây là l n ñ u tiên trong
ñ i ông nh n ra r ng cha mình không ph i cái gì cũng bi t. M t phát hi n khi n Jobs ch t
lúng túng nh n ra: ông thông minh hơn cha m mình, ông ñã t ng r t ngư ng m năng
l c và s hi u bi t c a cha mình. “Cha không ñư c ñi h c nhưng tôi luôn nghĩ r ng cha
r t thông minh, ông khôngñ c nhi u nhưng ông l i có th làm ñư c nhi u th . Cha h u
như có th làm ñư c t t c m i th liên quan ñ n cơ khr.Và chính s vi c v chi c micro
các bon b t ñ u nhen nhóm suy nghĩ ngư c l i trong Jobs r ng ông thông minh và nhanh
nh y hơn ngư i cha c a mình. “ðó là m t kho nh kh c khi n tôi ng t th . Khi c m th y
mình th m chí còn thông minh hơn c cha m , tôi c m th y th t ñáng x u h vì suy nghĩ
này. Tôi không bao gi quên ñư c giây phút ñó”. Sau này, Jobs có nói v i nh ng ngư i
b n là phát hi n này cùng v i s th t r ng ông ch là con nuôi ñã khi n ông ngày càng
tách bi t kh i gia ñình và th gi i xung quanh.
M t t ng nh n th c m i cũng ñ n v i Jobs không lâu sau ñó. Jobs không ch phát hi n ra
r ng ông thông minh hơn cha m mình mà ông còn phát hi n ra là h cũng bi t ñi u ñó.
Paul và Clara Jobs là ông b và bà m tuy t v i, h t m c yêu thương con. H s n sàng
thayñ i cu c s ng c a mình, ñi u ch nh nó sao cho phù h p nh t v i Steve, c u con trai
r t thông minh nh ng cũng không kém ph n ngang ng nh. H luôn c g ng theo dõi m i
ñư ng ñi nư c bư c c a Steve. Và Steve cũng nhanh chóng hi u ra r ng: “C cha và m
tôi ñ u luôn ng h tôi. H c m th y trách nhi m c a h càng cao hơn khi h th y tôi
ngày càng ñ c bi t.
H tìm ñ m i cách ñ mang l i cho tôi nh ng th tôi c n và c g ng cho tôi ñi h c t i
nh ng ngôi trư ngt t. H s n sàngñáp ng t t c nh ng gì tôi c n”. Jobs tr i lòngv i tôi
nh ng gì ông y th c s nghĩ.
Chính vì v y, Steve l n lên song song v i c m giác c a m t ñ a tr b b rơi và c m giác
ông là m t ngư i ñ c bi t. ð i v i ông, ñi u ñó ñóng m t vai trò quan tr ng trong vi c
hình thành nên tính cách c a Jobs.
TrƢ ng h c
Trư c khi b t ñ u ñi h c c p 1, Jobs ñã ñư c m d y ñ c. Tuy nhiên, chính ñi u này ñã
khi n Jobs g p m t s r c r i khi ñ n trư ng. Jobs nói r ng “Tôi c m th y nhàm chán,
không th y có th gì m i ñ h c trong m t vài năm ñ u, vì v y tôi ñã l p ñ yth i gian ñi
h c b ng vi c gây ra r c r i”. ði u ñó ch ng t r ng tính cách c a Jobs là do b n ch t và
c do nuôi dư ng, ông không d dàng ch p nh n s áp ñ t và ki m soát, “ trư ng, tôi
g p ph i nh ng quy t c khác h n v i lúc nhà và tôi không thích ñi u ñó. Và các th y cô
th t s ñã suýt ki m soát ñư c tôi. H g n như s p gây ñư c s tò mò tôi”.
Trư ng c a Jobs, trư ng ti u h c Monta Loma là m t ngôi trư ng ñ t trong nh ng tòa
nhà l p x p c a nh ng năm 1950, cách nhà ông b n dãy ph . ông gi i quy t s nhàm
chán lúc ñi h c b ng cách luôn nghĩ ra các trò ñùa tinh quái. Jobs k : “Tôi có m t ngư i
b n thân tên là Rick Ferrentino và chúng tôi cùng nhau t o ra vô vàn ki u r c r i. Gi ng
như, có l n, chúng tôi dán nh ng áp phích (poster) nh kh p nơi v i n i dung “Hãy mang
thú cưng c a b n t i trư ng”. Hãy tư ng tư ng, th t là ñiên r khi kh p trư ng toàn là
chó, mèo ñu i b t nhau còn các th y cô ph i canh chúng”. M t l n khác, h l i thuy t
ph c nh ngñ a tr khác ti t l cho h mã s khóa xeñ p và như Jobs k l i “Chúng tôi
l n ra ngoài trong gi h c, thay ñ i toàn b mã s c a nh ng chi c khóa khi n cho ñ n
t n khuya không ai có th l yñư c xeñ ñi v ”. Khi Jobs h cl p ba thì nh ng trò ngh ch
ng m c a ông nguy hi m d n. “M t l n, tôi ñ ch t n dư i gh c a cô giáo, cô
21. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 21
Thurman và khi n cô s ñ n thót tim”.
Không có gì ng c nhiên khi ông b nhà trư ng tr v gia ñình hai ho c ba l n trư c khi
h c xong l p ba. Tuy nhiên, sau ñó, cha ông b t ñ u ñ i x v i ông như m t ngư i ñ c
bi t. Và v i s ñi m ñ m và cương quy t v n có, cha ông ñã nói v i nhà trư ng r ng ông
y cũng mu n nhà trư ng cư x như v y: “Hãy nhìn nh n v n ñ , ñó không ph i là l i
c a c u bé. N u nhà trư ng không th t o ñư c h ng thú h c hành cho c u bé thì ñó là
l i c a Quýv ”. Cha m Jobs chưa bao gi ph t ông vì nh ng trò ngh ch hayt i l i ông
gây ra trư ng và cha ông cũng nói thêm v i giáo viên c a Steve r ng: “Cha tôi là m t
ngư i nghi n rư u và luôn mang theo mình m t chi c th t lưng da, nhưng tôi kh ng ñ nh
r ng mình chưa t ng m t l n b ñánh ñòn. ðó là l i c a nhà trư ng khi b t b n tr h c
thu c t t c nh ng ñi u ng ng n thay vì t o c m h ng ñ khuy n khích chúng thích thú
v i vi c h c”. Tính cách c a Jobs ñã b t ñ u bi u hi n s pha tr n gi a s nh y c m và
vô c m, t ng h p và tách bi t, nh ng ñ c tính t o nên Jobs trong su t ph n ñ i còn l i.
Khi Jobs vào h c l p b n, nhà trư ng quy t ñ nh, t t nh t là tách Jobs và Ferrentino ra
h c hai l p riêng bi t. Cô giáo l p b n c a Jobs là m t ph n c ng c i có tên là
Imogene Hill, hay ñư c bi t ñ n v i bi t danh là “Teddy”. Bà ñã ñư c Jobs ưu ái g i là
“m t trong nh ng v thánh c a cu c ñ i tôi”. Sau m t vài tu n quan sát Jobs, bà rút ra
r ng, cách t t nh t ñ ki m soát Jobs là “h i l ” ông. “M t hôm, sau khi tan h c, cô giáo
ñưa cho tôi m t quy n bài t p toán và nói „Cô mu n em mang nó v nhà và làm‟. Tôi
ch t nghĩ Tr i, cô có bình thư ng không?‟ thì cô l y ra nh ng chi c k o mút kh ng lò
mà lúc ñó tôi tư ng tư ng to như c th gi i này và nói „Khi nào em gi i xong nh ng bài
t p toán trong quy n sách này và h u h t k t qu ñ u ñúng, cô s thư ng cho em chi c
k o mút này và 5 ñô la‟. Ngay l p t c tôi ñã làm xong và g i l i chúng cho cô ch trong
hai ngày”. Sau vài tháng, Jobs th m chí không còn ñòi ñư c “h i l ” m i làm bài t p.
Ông nói “ði u mong mu n c a tôi lúc ñó ñơn gi n là ñư c h c và tôi năn n cô giáo giao
bài t p cho tôi”. ð thư ng cho s n l c c a Steve, cô giáo ñã t ng ông m t b ñ ngh
dùng ñ mài dũa th u kính và làm máy nh. Jobs th a nh n r ng “Tôi h c ñư c t cô y
nhi u hơn b t kỳ giáo viên nào khác. N u không nh cô, tôi tin ch c r ng tôi s v n mãi
hư h ng, th m chí có th b ñi tù”. M t l n n a, ñi u ñó càng kh ng ñ nh thêm ý nghĩ
r ng: Jobs là m t ngư i ñ c bi t, “ l p tôi, cô ch quan tâm ñ n m t mình tôi. Cô th y s
khác bi t trong tôi”, Job tâm s .
Imogene Hill không ch nhìn ra Jobs s thông minh. Nhi u năm sau, bà có khoe v i
m i ngư i m t b c hình ch p c l p Jobs trong ngày Hawaii. Jobs ñã tham d mà không
m c chi c áo sơ mi ki u Hawaii như ñư c d n dò. Tuy nhiên, trong b c hình, Jobs v n
xu t hi n trong trang ph c Hawaii ñ ng hàng ñ u và là tâm ñi m b c hình. Hóa ra
th ng bé ñã ñ i ñư c m t chi c áo c a m t ñ a khác ch b ng vài l i thuy t ph c”.
G n cu i l p b n, bà Hill ñã cho Jobs làm bài ki m tra và theo Jobs thì “Tôi ñã ñ t ñi m
m c c a m t h c sinh năm th hai trung h c”. Nh ñó, không ch Jobs và cha m ông,
mà nhà trư ng cũng ph i th a nh n r ng ông có m t trí thông minh khác bi t. Nhà trư ng
ñã quy t ñ nh, m t quy t ñ nh ñáng chú ý, là cho Jobs vư t hai c p và h c th ng lên l p
b y. Quy t ñ nh ñó ñư c cho là cách d dàng nh t khi n ông c m th y mình ñư c th
thách và h ng thú h c t p. Nhưng cha m c a Jobs mu n th n tr ng hơn và quy t ñ nh
ch cho ông vư t m t c p.
Nhưng s chuy n d ch này không êm ñ p như mong ñ i. Jobs c m th y ông là m t ñ a
tr cô ñơn, khó khăn trong giao ti p xã h i, ñ c bi t là l c lõng gi a nh ng ñ a tr l n
hơn mình m t tu i. T i t hơn là vào l p sáu, có nghĩa là Jobs ph i chuy n ñ n h c m t
22. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 22
ngôi trư ng khác tên là Crittenden Middle. Tuy trư ng ch cách trư ng ti u h c Monta
Loma tám dãy nhà nhưng nó l i thu c v m t th gi i hoàn toàn khác, bi t l p v i xung
quanh v i nh ng nhóm thi u s hung t n. Chính nhà báo c a t Silicon Valley, Michael
s. Malone, cũng ph i th a nh n r ng “B o lo n, ñánh nhau là vi c x y ra hàng ngày, ñ u
ñ n như cơm b a khu v c này. B n tr thư ng xuyên mang dao ñ n trư ng như m t
bi u hi n c a m t ñ i trư ng phu haym t ñ ng mày râu ñích th c”. Cùng kho ngth i
gian Jobs chuy n ñ n h c ñây, m t nhóm h c sinh v ab b tù vì t i hi p dâm. M t
chi c xe buýt c a trư ng khác trong khu v c cũngb phá h y sau khi ñ i tuy n c a trư ng
này ñánh b i ñ i c a trư ng Crittenden trong m t tr n ñ u v t.
Jobs thư ng xuyên b b n b t n t và ñ n kho ng gi a năm l p b y, ông chuy n t i cha
m mình m t t i h u thư: “Tôi ñ ngh h ph i chuy n tôi ñ n h c m t ngôi trưcỳng
khác”. Xét v tài chính, ñâyqu th t là m t quy t ñ nh khó khăn khi cha m c a Jobs ch
ki m ñư cñ s ti n ñ trang tr i nh ng nhu c u thi t y u nh t c a gia ñình. Nhưng theo
ñúng lý do và quan ñi m mà Steve ñưa ra thì không nghi ng gì, h cu i cùng cũng tìm
cách ñáp ng nguy n v ng c a c u con trai. Jobs k r ng “Khi cha m tôi t ch i cho tôi
chuy n trư ng, tôi ñã nói v i h r ng, tôi s b h c n u v n ti p t c ph i theo h c
trư ng Crittenden này. Vì v y, h tìm ki m ngôi trư ng t t nh t cùng v i vi c vét t ng
xu có ñư c ñ mua m t ngôi nhà tr giá 21.000 ñô-la m t qu n khác t t hơn”.
Giañình Jobs chuy n v ch m i cách nhà cũ ch kho ng ba d m v phía nam, g n khu
vư n mơ lâu năm Los Atlos, nơi sau này ñư c chuy n thành h th ng nhà máy s n xu t
khuôn làm bánh cookies. Ngôi nhà c a h , 2066 Crist Drive có m t t ng v i ba phòng
ng và quan tr ng nh t là li n k m t nhà ñ xe v i c a cu n quay m t ra ñư ng. T i
ñây, Paul Jobs ñã ti p t c công vi c s a ch a và hàn xì nh ng chi c ô tô cũ, còn con trai
ông thì say mê v i nh ng thi t b ñi n t .
Vi c chuy n nhà ñ n ñây còn có m t l i th vư t qua s mong ñ i ñó là s t n t i c a
trư ng Cupertino - Sunnyvale, m t trong nh ng ngôi trư ng t t nh t và an toàn nh t
thung lũng Silicon này. Khi chúng tôi di d o trư c ngôi nhà cũ c a ông, Jobs ch cho
tôi r ng “Khi tôi m i chuy n t i ñây, kh p nơi v n còn nh ng vư n cây ăn trái. Ngư i
ñàn ông s ng t i ñây ñã d y tôi cách bón phân và chăm sóc m t vư n cây b ng phân h u
cơ t t nh t. Nh ng s n ph m qua bàn tay c a ông y ñ u tr nên hoàn h o. Chưa bao gi
trong ñ i tôi l i ñư c thư ng th c nh ng th c ph m tươi ngon ñ n th . ðó cũng là lúc tôi
b t ñ u coi tr ng ngu n th c v t, rau và hoa qu , có ngu n g c nuôi tr ng h u cơ.”
M c dù cha m Jobs không ph i là ngư i quá cu ng tín nhưng h mu n ông ñư c d y d
v l nghi tôn giáo; vì v y h ñưa ông ñ n nhà th Lutheran vào h u h t các ngày ch
nh t hàng tu n cho t i khi Jobs mư i ba tu i. Vào kho ng tháng 7 năm 1968, t p chí Life
Magazine ñã cho ñăng t i hình bìa gây s c v hai ñ a tr b ñói khát vùng Biafra. Jobs
ñã mang t p chí ñ n trư ng dòng vào ngày Ch nh t ñó và ban ñ u, ông ch t v n trư c v
m c sư: “N u con giúp ñ ai ñó, li u Chúa có bi t ngư i con s giúp ñ trư c c khi con
giúp h không?
V m c sư tr l i: “Có ch , Chúa bi t t t c m i th ”
Sau ñó, Jobs l y ra bìa cu n t p chí Life Magazine và h i ti p “V y thì, Chúa có bi t v
hoàn c nh c a nh ng ñ a tr này và chuy n gì s x y ra ti p theo v i chúng không?”
“Steve, ta bi t con không hi u nhưng Có, Chúa bi t v vi c này”.
T ñó, Jobs tuyên b r ng ông không mu n làm b t c ñi u gì liên quan ñ n c u nguy n
ngư i danh xưng là Chúa và ông s không bao gi quay tr l i nhà th n a. Tuy nhiên,
Jobs l i dành hàng năm tr i nghiên c u và th c hành nh ng giáo lý c a Thi n Ph t Giáo
23. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 23
và nh ng giáo lý này có nh hư ngl n ñ n ñ i s ng tinh th n c a ông nhi u năm sau ñó.
ông k t lu n r ng, tôn giáo s ñ t ñư c nh hư ng l n nh t t i con ngư i khi nó nh n
m nh t i nh ng tr i nghi m v tâm linh hay ñ i s ng tinh th n c a h thay vì ch ñưa ra
khuyên răn giáo ñi u. “Nh ng tinh túy nh t c a ñ o Cơ ñ c s tr nên xa v i n u nó ch
mù quáng d a trên ñ c tin thay vì nh ng gì ñang di n ra trong cu c s ng, gi ng như vi c
tin tư ng th gi i này có Chúa và hãy nhìn th gi i như Chúa ñang th y nó”. Jobs nói
thêm “Tôi nghĩ m i m t h tư tư ng tôn giáo khác nhau m ra nh ng cánh c a khác nhau
nhưng t t c ñ u d n t i m t ngôi nhà chung. ðôi lúc, tôi nghĩ ngôi nhà chungñó t n t i,
ñôi lúc l i không tin ñi u ñó. ðây chính là ñi u huy n bí tuy t di u nh t”.
Paul Jobs sau ñó chuy n t i làm vi c t i Spectra - Physics, m t công ty s n xu t máy phát
lư ngt ánh sáng (laser) cho các s n ph m thi t b ñi nt và yt g n Santa Clara. Làth
máy, ông t o ra các nguyên m u c a s n ph m d a trên nh ng phác th o c a các k sư và
chính yêu c u v s hoàn h o c a công vi c nàyñã thu hút con trai ông. Jobs nói: “Máy
phát lư ng t ánh sáng-hay laser - yêu c us căn ch nh chính xác g n như tuy t ñ i.
Nh ng thi t b vô cùng tinh vi như thi t b cung c p cho ngành hàng không hay y t bao
gi cũng ñòi h i ñ chính xác cao ñ n t ng chi ti t nh . N u h nói v i cha tôi nh ng yêu
c u, ki u như „nh ng gì chúng tôi c n là các chi ti t kh p nhau ñ n t ng ly ñ h s giãn
n ph i tương ñ ng nhau‟ thì cha tôi ph i tìm ñ m i cách ñ làm ñư c nó”. H u h t các
chi ti t nh ñ u ph i làm t ñ u, ñi u ñó có nghĩa là Paul ph i t tùy ch nh công c phù
h p và lên khuôn. Công vi c này c a cha khi n Jobs r t n tư ng nhưng ông l i hi m khi
ñ n các c a hàng bán máy móc. “S r t thú v n u cha d y tôi cách s d ng máy cán và
máy ti n. Nhưng ti c là tôi không bao gi ñi cùng cha vì tôi h ng thú v i nh ng th liên
quan ñ n ñi n t nhi u hơn”.
M t mùa hè, Pau ñưa Steve ñ n thăm nông tr i chăn nuôi l y s a c a gia ñình ông
Wisconsin. Cu c s ng vùng nông thôn ch ng có gì thú v v i Steve nhưng m t hình nh
ñã ñ l i n tư ng sâu s c v i ông. ông ñư c quan sát c nh m t chú bê m i chào ñ i và
ng c nhiên khi th y con v t bénh n l c trong vài phút là có th t ñ ng d yñi. “ðó
không ph i làñi u mà con v t bé nh ñư c d y mà dư ng như ñó là th ngư i ta v n g i
là “b n năng”. M t ñ a tr khi sinh ra thì không th làm ñư c ñi u ñó. Tôi th y ñi u ñó
ñáng kinh ng c m c dù m i ngư i ch ng ai th y gì khác l ”. Và Steve di nt ñi u ñó
b ng ngôn ng công ngh như sau: “Nó di n ranhưth cơ th và não b c a ñ ng v t ñư c
thi t k và l p trình ñ s n sàng ph i h p làm vi c v i nhau ngay l p t c ch không c n
ph i ñư c d y”.
Lên l p chín, Jobs chuy n ñ n h c t i Homestead High, ngôi trư ng có khuôn viên r ng
l n v i nh ng tòa nhà hai t ng xâyd ng b ng bê tông x than sơn màu h ng v i kho ng
2.000 h c sinh. Jobs k r ng “Nh ng tòa nhà này ñư c m t ki n trúc sư n i ti ng thi t k
khi trong tù. H mu n xâyd ng nh ng toà nhà không th phá h y”. Jobs cũng t o cho
mình s thích ñi b ñ n trư ng, ông thư ng ñi kho ng 15 dãy nhà t i trư ng m i ngày.
Steve có r t ít b n ñ ng trang l a nhưng ông bi t m t vài ngư i nhi u tu i hơn, nh ng
ngư i này ñ u ch u nh hư ng c a h tư tư ng ch ng ñ i xã h i vào cu i nh ng năm
1960. ðó cũngth i mà th gi i c a nh ng “con m t máy tính” và nh ng ngư i theo ch
nghĩa l p d (hippie) có s chòng chéo lên nhau. Jobs nói: “Nh ng ngư i b n c a tôi ñ u
là nh ng ñ a tr r t ñ i thông minh. Tôi thích toán, khoa h c và ñi n t và h cũng v y.
Chúng tôi cùng gia nh p h i LSD (m t lo i ma túy) và nh ng ngư i ch ng ñ i quan ni m
và l i s ng ph bi n c a xã h i hi n th i. Nh ng trò ngh ch ng m c a Jobs sau này ch
y u liên quan ñ n ñi n t . M t l n, ông trang b h th ng loa ñư c k t n i v i nhau kh p
24. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 24
nhà. Nhưng vì loa cũng có th ñư c s d ng như micro thu âm nên ông l p ra m t phòng
ñi u khi n trongt qu n áo c a mình, nơi ông có th nghe ngóng ñư c m i chuy n ñang
di n ra kh p nơi trong nhà mình. M t hôm, ông b t h th ng loa theo dõi lên và l ng
nghe câu chuy n trong phòng cha m , cha ñã b t g p và gi n gi yêu c u ông g b ngay
h th ng “b t h p pháp” này. Jobs ñã dành r t nhi u t i sau ñó sang nhà ñ xe c a Larry
Lang, ngư i k sư s ng cu i ph khu nhà cũ c a ông. Cu i cùng, Lang ñưa cho Jobs
chi c micro b ng carbon ñã t ng làm ông thích thú trư c ñây cùng v i Heathkits, b
d ng c giúp t l p ráp nh ng chi c radio sơ khai nh t v i nh ng c n s ñi n t ñư c hàn
ñ ng sau. “Heathkits có ñ yñ các b ph n v i mã màu khác nhau. Sách hư ng d n cũng
gi i thích chi ti t cách s d ng nó. Nó giúp ngư i dùng hi u nguyên lý và t o ra b t c
th gì. M t khi ñã t o ra ñư c vài chi c radio, ñ ng nghĩa b n có th t o ra ñư c m t
chi c Tivi sau khi xem chúng trên catalogue ngay c khi không th . Tôi là ngư i may
m n vì t khi còn là m t ñ a tr , c cha tôi và Heathkits ñã giúp tôi tin tư ng r ng tôi có
th t o ra m i th ”.
Lang cũng ñưa Jobs t i tham d các bu i g p m t c a Câu l c b nh ng ngư i khám phá
Hewlett-Packard {The Hewlett - Packard Explorers Club), m t nhóm kho ng 15 sinh
viên ho c hơn, t i quán cà phê c a công ty vào m i t i th Ba hàng tu n. “T i ñây, m i
tu n s có m t k sư ñ n t m t trong nh ng phòng nghiên c u c a công ty chia s
nh ng gì anh ta ñang làm. Cha ñã ch tôi ñ n ñó và tôi như l c vào thiên ñư ng. HP là
nhà tiên phong trong vi c cung c p nh ng thi t b ñi- t phát sáng. Vì v y, chúng tôi th o
lu n v nh ng ch c năng và vi c có th làm v i chúng”. Lúc ñó, cha c a Steve ñang làm
vi c cho m t công ty s n xu t thi t b lư ng t ánh sáng (laser) vì th ñó là ch ñ ñ c
bi t h p d n v i ông. M t t i, ông ng i nói chuy n v i m t trong nh ng k sưv công
ngh laser c a HP saubu i th o lu n vàt i thăm phòng thí nghi m quangh c v phép giao
thoa laser. Nhưng n tư ng ñáng nh nh t lúc ñó l i là vi c ch ng ki n công tyñang phát
tri n nh ng chi c máy vi tính. “L n ñ u tiên tôi ñư c nhìn th y chi c máy tính ñ bàn là
t i ñây. Nó ñư c ñ t tên là 9100A, m t chi c máy tính ñư c ca ng i r t nhi u và th t s
cũng là chi c máy vi tính ñ bàn ñ u tiên. Nó l n, ch c ph i hơn 18 kg (40 pao) nhưng tôi
r t h ng thú v i nó”. Nh ngñ a tr tham gia Câu l cb Nh ng ngư i khám phá HP ñ u
ñư c khuy n khích xây d ng nh ng d án riêng c a mình, và Jobs quy t ñ nh t o ra m t
máy ñ m t n s , ño lư ng s lư ng xung di n trên m t giây trongm t tín hi u ñi n t .
ông c n m t s linh ki n mà HP s n xu t, vì v y ông ñã nh c máy và g i ñi n t i CEO
c a HP. “H tr l i r ng h không có s li u c a nh ng con s chưa ñư c yêu c u th ng
kê. Vì v y, tôi ñã tìm s c a Bill Hewlett và g i t i nhà ông y. ông y gi i ñáp nh ng
câu h i c a tôi trong vòng 20 phút, ông y không ch ñưa cho tôi nh ng th tôi c n mà
còn ñ ngh tôi làm vi c công ty, nơi s n xu t nh ng chi c máyñ m t n s ”. Jobs ñã
làm t i ñây vào mùa hè, ngay sau khi k t thúc năm h c ñ u tiên t i Homestead High. Job
k r ng “cha ch tôi ñ n làm vi c vào bu i sáng và ñón tôi vào m i t i.”
Công vi c ch y u c a Jobs là“ñ t nh ng chi ti t c n thi t vào linh ki n” trong dây
chuy n l p ráp. Lúc ñó, nh ng ngư i công nhân trong dây chuy n s n xu t ñ u t ra b t
mãn v i m t ñ a tr khó ưa, ngư i ñã thuy t ph c ñ ñư c vào làm b ng cách g i ñi n
cho CEO. Jobs k : “Tôi nh có l n nói chuy n v i m t trong nh ng ngư i qu n lý r ng
Tôi thích nh ng th này. Tôi thích nh ng th này‟ và h i ông ta r ng ông ta thích làm
cái gì nh t, ông ta ñã tr l i tôi c t l n và gi n gi “Ch t ti t, ch t ti t”. Jobs ñã không
quá khó khăn trong vi c l y lòng nh ng k sư làm vi c t ng trên. “Bánh rán và cà phê
ñư c ph c v vào 10 gi m i sáng. Vì th , tôi ch c n lên trên t ng và t t p nói chuy n
25. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 25
v i h ”, Jobs chia s .
Jobs thích làm vi c. Ngoài vi c công ty, ông còn ñi giao báo (cha ông s ch ông ñi n u
tr i mưa) và trong su t nh ng ngày cu i tu n và k ngh hè c a năm th hai trung h c,
ông làm nhân viên kho bán th i gian c a hàng ñi n t Haltek. Nh ng linh ki n ñi n t
và cơ khí có th tìm ñư c kh p nơi v i ñ tr ng thái m i, ñã quas d ng
haynh ngth ñư c lư m nh t trong kh p các ngõ ngách c a khu “thiên ñư ng ñò ph th i
v t li u”. Jobs nh r ng “t t c nh ng phím b m hayb ñi u khi n ñ u có th th y ñây.
Màu g c c a chúng là màu xanh lá và màu xám nhưng h ñã ph lên b chuy n m ch và
bóng ñèn màu h phách và ñ . B n cũng có th tìm th y ñây nh ngb chuy n m ch cũ,
to ñ n n i khi b n b t chúng, c m giác thú v như b n ñangth i tung c Chicago này”.
qu y trao ñ i v t d ng ñư c d ng b ng g , nơi ch t ñ ynh ng quy n catalogue dày
c p bìa rách nát, m i ngư i có th trao ñ i ñ l ynh ngb chuy n m ch, ñi n tr , t ñi n
và ñôi khi là nh ng con chip ñ i m i nh t. Cha Steve thư ng làm như v y v i nh ng linh
ki n ô tô và luôn thành công vì ông y bi t rõ giá tr c a t ng th hơn t t c nhân viên
bán hàng. Jobs cũng làm tương t như v y. Ki n th c v ñi n t c a ông ñư c tích lũy và
mài dũa nh tình yêu c a ông v i công vi c ñàm phán và tìm ki m l i nhu n, ôngthư ng
ñi ñ n nh ng khu ch tr i như San Jose ñ trao ñ i l y v m t b ng m ch ñi n t ch a
m t vài con chip nh h u d ng ho c m t s linh ki n khác và sau ñó bán l i cho ông ch
Haltek.
V i s giúp ñ c a cha, Jobs có th mua chi c xe ñ u tiên c a mình khi m i mư i lăm
tu i. ðó là chi c xe Nash Metropolitan hai màu ñư c cha ông trang b thêm ñ ng cơ c a
MG. Jobs th t s không thích nó chút nào nhưng ông không th nói v i cha mình như
v y cũng như b l cơ h i có m t chi c xe c a riêng mình. Jobs nói “Ngày trư c, chi c
Nash Metropolitan có th ñư c coi là chi c xe mà ai cũng mong mu n nhưng th i ñi m
tôi nh n ñư c chi c xe, nó g n như là chi c xe c l nh t trên th gi i. Nhưng dù sao, nó
v n là m t chi c ô tô, có còn hơn không và ñi u ñó th t tuy t v i”. Trong vòng m t năm,
b ng vi c làm ñ ngh , Jobs ñã ti t ki m ñư c kho n ti n ñ ñ ñ i sang chi c xe Fiat
850 hai c a, màu ñ v i ñ ng cơ Abarth. “Cha tôi ñã giúp tôi mua và ki m tra máy. C m
giác c g ng ti t ki m và cu i cùng có th t tr ti n cho m t món ñò th t là tuy t!”.
Cũng mùa hè năm ñó, gi a năm hai và năm cu i c p trư ng trung h c Homestead, Jobs
b t ñ u hút c n sa (marijuana), ông nói “Tôi hút l n ñ u vào mùa hè năm ñó và r i, tôi
b t ñ u s d ngthư ng xuyên hơn”. M t hôm, cha c a Steve tìm th yth ch t gây nghi n
(dope) trong chi c Fiat c a c u con trai, ông h i “Cái gì ñâyh Steve?”. Job tr l i m t
cách t nh bơ, “C n sa cha ”. ðây làm t trongs ít l n trongñ i Steve th y cha mình th t
s n i gi n mà ôngt ngk r ng“ðây là cu c chi n th c s duy nh t x y ra gi a tôi và cha
mình”. Nhưng sau ñó, như m i l n, ông ph i như ng Steve. “Cha mu n tôi h a r ng s
không bao gi ñư c s d ng ch t kích thích n a, nhưng tôi ñã không h a”. Th c t , năm
cu i c p, Jobs s d ng thêm LSD (m t d ng ma túy gây ra o giác) cũng như luôn chìm
ñ m trong tr ng thái mơ màng, m t nh n th c ñi kèm v i ch ng thi u ng . “Tôi b t ñ u
s d ng ch t kích thích nhi u hơn. Th m chí ñôi lúc chúng tôi còn dùng ma túy, thư ng
thì nơi r ng rãi ho c trong ô tô”.
Jobs cũng b t ñ u trư ng thành v nh n th c trong hai năm cu i c p trư ng trung h c.
Ông c m th y mình ñang ñ ng ngã tư ñư ng gi a m t bên là s l a ch n tr thành m t
trong nh ng “con m t” công ngh , ñ m mình trong m vi m ch ñi n t và m t bên là tr
thành con ngư i m u m c, h c t p và sáng t o theo con ñư ng hàn lâm. Jobs k r ng
“Lúc ñó tôi b t ñ u nghe nh c nhi u hơn và ñ c sách v lĩnh v c khác ngoài khoa h c và
26. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 26
công ngh nhi u hơn như Shakespeare hay Plato. Tôi thích King Lear”. Steve ngoài ra
cũng r t yêu thích Moby - Dick và nh ng bài thơ c a Dylan Thomas. Tôi t ng h i ông t i
sao ông l i luôn ví mình v i vua Lear và thuy n trư ng Ahab, hai nhân v t ñư c nh n xét
là ương ng nh và n i lo n nh t trong văn h c, nhưng ông không tr l i v s liên quan
này và tôi cũng thôi không h i n a. ông nói, “Khi tôi h c năm cu i trung h c, có m t l p
ti ng Anh nâng cao. Th y giáo trông r t gi ng Ernest Hemingway. Th y ñã d n m t
nhóm chúng tôi ñi trư t tuy t Yosemite”.
Có m t khóa h c mà Jobs ñã tham gia như m t ph n c a quá trình tìm hi u v thung lũng
Silicon: ñó là khóah cv ñi nt do John McCollum, m t c u lính h i quân gi ng
d y.L ph c tr nên thú v b i chính s tinh t trong cách thuy t trình, và tài kích thích
h ng thú h c h i c a h c viên v i nh ng chiêu th c cu n dây Tesla (m t cu n dây d ng
lò xo - ru t gà) c a ông. Khu nhà kho nh c a John chính là nơi ông “nuông chi u” s
thích c a nh ng h c viên c a mình, ch t ñ y bóng bán d n và nh ng linh ki n khác.
L p h c c a McCollum n m trong m t tòa nhà gi ng như m t xư ng làm vi c n m bên
c nh khuôn viên trư ng, ngayc nh bãi ñ xe. Jobs chăm chú nhìn vào c a s và ch nó
cho tôi “Nó ñ ng kia, và phòng ngay bên c nh là nơi di n ra các l p h c v ô tô trư c
ñây. Chính s s p x p li n k nhau nàyñánh d u s chuy n ñ i c a Jobst nh ngs thích
ñ c trưng c a th h cha mình. “Th y McCollum cho r ng nh ng l p h c v ñi n t là
m t l p h c v ô tô m i”. McCollum là ngư i r t coi tr ng k lu t quân ñ i cũng như tôn
tr ng chính quy n. Nhưng Jobs thì không. Ác c m v i chính quy n áp ñ t là ñi u không
bao gi ông che gi u. Thái ñ c a ông là s k t h p gi a s linh ho t, d o dai ñ n l p d
cùng s n i lo n ñ n h h ng. Có l n, McCollum nói v i tôi r ng “Jobs thư ng xuyên
thu mình vào m t góc làm nh ng vi c riêng c a th ng bé và th c s không mu n làm b t
c th gì v i tôi hay nh ngñ a tr khác trongl p”. Có l vì v y mà John không bao gi
tin tư ng giao cho Jobs chìa khóa ñ n căn nhà kho. M t hôm, Jobs c n m t linh ki n mà
lúc ñó không có s n; vì v y, ông g i ñi n ñ ngh nhà s n xu t, công ty Burroughs
Detroit ñ nh h thu th p và g i t i. ông nói v i h r ng ông ñang thi t k t m t s n
ph m m i và mu n ki m tra b ph n ch a linh ki n ñó.
ðơn ñ t hàng c a Jobs ñã ñư c chuy n t i b ng ñư ng hàng không m t vài ngày sau ñó.
Khi McCollum h i Jobs làm th nào mà ông có ñư c, Jobs ñã miêu t cu c g i ñi n c a
mình v i gi ng ng o m n ñ y thách th c. McCollum ñã nói v i tôi “Tôi ñã r t gi n. ðó
không ph i là cách tôi mu n nh ng h c trò c a mình cư x ”. Và Jobs ñáp l i r ng “Em
th m chí còn không có ti n ñ g i ñi n trong khi h thì ki m ñư c r t nhi u ti n”.
Jobs tham gia l p c a th y McCollum ch m t năm thay vì ba năm như yêu c u c a khóa
h c. Trong m t d án c a mình, ông ñã làm ñư c m t thi t b v i h th ng ñèn quang
ñi n mà có th chuy n m ch khi ti p xúc v i ánh sáng. ðây là m t th mà b t c h c
sinh trung h c nào cũng có th làm ñư c. Nhưng vi c chơi v i nh ng chi c ñàn laser, th
mà ông h c ñư c t ngư i cha c a mình, khi n Jobs c m th y thích thú hơn nhi u. ,
Cùngv i m t vài ngư i b n, Jobs thi t k ánh sáng cho các b a ti c b ng cách t o ra
nh ng tia sáng ñèn laser ñi qua các t m gương g n vào loa c a h th ng dàn âm thanh.
ChƢơng 2: C P ðÔI PHI THƢ NG
Hai ngư i cùng tên “Steve”
27. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 27
nh Jobs
và Wozniak trong ga-ra, năm 1976
Woz
Khi còn h c l p c a th y McCollum, Jobs k t b n v i m t sinh viên t t nghi p ñ i h c
tên là Stephen Wozniak, h c sinh cưng c a th y và cũng là m t huy n tho i c a trư ng vì
tài năng xu t chúng c a c u. Em trai c a Stephen t ng tham gia ñ i bơi l i v i Jobs. Còn
Stephen thì l n hơn Jobs kho ng năm tu i nhưng ki n th c v ñi n t thì vư t xa ông.
Tuy nhiên, xét v c m t tình c m l n giao t xã h i thì Stephen v n là m t c u bé trung
h c say mê công ngh ñ n nhàm chán.
Gi ngnhư Jobs, Wozniak h cñư c r t nhi u th t ngư i cha c a mình. Nhưngnh ngth
h h cñư c l i hoàn toàn khác nhau. Paul Jobs b h ct trungh c và b t ñ u bi t cách
ki m ñư c nh ng kho n ti n kha khá b ng vi c trao ñ i mua bán các b ph n cơ khí khi
làm công vi c c a ngư i th s a ch a ô tô. Còn Francis Wozniak, cha c a Stephen,
thư ng ñư c bi t ñ n v i cái tên Jerry thì l i là sinh viên xu t s c t t nghi p ngành k
thu t c a trư ng K thu t California (Cal Tech) danh ti ng. Khi ñi h c, cha c a Stephen
cũng t ng tham gia ñ i bóng ñá c a trư ng v trí ti nv và sau này tr thành nhà
khoah cv tên l a t i Lockheed, ông coi tr ng ngành khoah c k thu t và coi thư ng
nh ng ngư i làm kinh doanh, marketing và bán hàng. “Tôi nh có l n cha nói v i tôi
r ng nghiên c u khoa h c và ch t o là t ng l p danh giá và quan tr ng nh t trong xã h i.
Chính khoa h c m i có th ñưa xã h i ti n lên m t n c thang m i”. Steve Wozniak k
cho tôi nghe như v y.
M t trong nh ng n tư ng ñ u tiên c a Steve Wozniak v công vi c c a ngư i cha ñó là
l n ñ n ch làm vi c c a cha vào m t ngày cu i tu n và ñư c ông ñưa cho xem nh ng
linh ki n ñi n t . Cha c a Woz nói “Hãy ñ chúng xu ng bàn và chúng ta s cùng khám
phá nó”. Steve Wozniak quan sát m t cách thích thú khi ngư i cha c g ng làm cho màn
hình hi n th nh ng ñư ng sóng như m t minh ch ng r ng m t trong nh ng thi t k vi
m ch c a ông ho t ñ ng t t. “Tôi c m nh n r ng, dù cha có ñang làm gì ñi n a thì nó
cũng r t quan tr ng và r t t t”. Sau ñó, Woz h i cha mình v h th ng ñi n tr và bóng
28. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 28
bán d n xung quanh nhà. Cha ông ñã dùng m t chi c b ng ñen v các sơ ñ gi i thích
cho Steve, “ông gi i thích cho tôi cách th c ho t ñ ng c a ñi n tr b t ñ u t vi c gi i
thích v nguyên lý gi a nguyên t và các electron. Và b i vì tôi ch là m t ñ a tr h c
l p hai nên ông ñã ch n cách v hình minh h a thay cho l i gi i thích b ng nh ng công
th c ph c t p”.
Ngoài ki n th c v k thu t, cha c a Woz còn d y cho ông nhi u ñi u mà sau này
chúngăn sâu vào tính cách tr con và ñôi chút v ng v trong giao ti p xã h i c a ông, ñó
là: Không bao gi ñư c nói d i. “Cha tôi thích s trung th c. S trung th c g n như tuy t
ñ i. ðó là bài h c t t ñ p nh t mà chañã d y cho tôi. Tôi không bao gi nói d i b t kỳ ai,
th m chí cho t i t n bây gi .” (L n duy nh t Woz nói d i là do yêu c u c a m t trò ñùa
vô h i). Ngoài ra, cha c a Woz còn truy n cho ôngtư tư ng mang tính ác c m v i tham
v ng, ñi u khi n Woz ñ i l p v i Jobs. Woz ñã bi u hi n rõ s khác bi t gi a hai ngư i
trong m t s ki n ra m t m t s n ph m c a Apple năm 2010, b n mươi năm k t khi h
g p nhau. Woz phát bi u “Cha tôi ñã t ng nói r ng „Con luôn ñ t mình V trí trung
bình‟. Qu th t, tôi khôngmu n v trí cao như Jobs. Cha tôi là m t k sư thu n túy
vàñó cũng là nh ng gì tôi mong mu n, m c ñ nào ñó, tôi th y mình không t tin ñ có
th tr thành m t lãnh ñ o doanh nghi p, ngư i luôn ph i ch u trách nhi m ñưa ra nh ng
quy t ñ nh kinh doanh cho toàn công ty như Jobs”.
ð n năm l p b n thì Woz g n như tr thành m t “c u bé c a công ngh ”. Vi c làm quen
s n ph m bóng bán d n v i ông th m chí còn d hơn nhi u so v i vi c ti p xúc và b t
chuy n v i m t b n n . Woz có dáng m p m p, lưng khom gù c a m t ngư i su t ngày
ch bi t khom mình trên nh ng b ng vi m ch, ñ tu i mà Jobs v n ñang còn th c m c
v hi n tư ng chi c micro carbon mà cha c u không th gi i thích th añáng cho c u thì
Woz ñãs d ng bóng bán d n ñ xây d ngh th ng k t n i liên l c bao g m có b khu ch
ñ i âm thanh, rơ le ng t, ñèn và thi t b t o ñ rung âm thanh như chuông n i các căn
phòng c a sáu ñ a tr t sáu ngôi nhà khác nhau trong khu v c. Và ñ tu i Jobs ñang
m i mê v i các tác ph m ch t o t b d ng c Heathkits c a mình thì Woz ñã l p ráp h
th ng máy phát và nh n tín hi u t Hallicrafters, nh ng chi c radio “hoành tráng” nh t
th i ñi m ñó.
Woz dành r t nhi u th i gian nhà ñ ñ c nh ng bài báo v ñi n t c a cha mình và
th c s b mê ho c b i nh ng câu chuy n k v nh ng chi c máy tính ñ i m i nh t như
ENIAC(1)
. B i vì ñ i s lu n lý g n như là ki n th c n m lòng c a Woz nên ông vô cùng
ng c nhiên khi bi t r ng m t chi c máy vi tính ñư c t o ra r t ñơn gi n ch không ph i
quá ph c t p. ð n năm l p tám, Woz ñãt làm ñư cm t chi c máy tính t m t trăm
chi c bóng bán d n, hai trăm ñi- t và hai trăm vi ñi n tr trên mư i b ng vi m ch. Và
chính phát minh nàyñã mang l i gi i nh t trong m t cu c thi khu v c ñư c L c lư ng
Không quân (the Air Force) t ch c. Ông ñã ñánh b i c nh ng ñ i th khác l n tu i hơn
ñang h c l p mư i hai.
Càng ngày, Woz càng c m th y l c lõng hơn vì tu i ñó, các c u b n cùng tu i Woz b t
ñ u bi t h n hò v i b n gái và ti c tùng, nh ng th mà Woz còn th y ph c t p hơn c
vi c thi t k ra các b m ch ñi n t . ông tâm s , “T ch ñư c nhi u ngư i bi t ñ n,
s ng hòa ñ ng, ñi xe ñ p và làm nh ng vi c như h u h t m i ngư i v n làm, t nhiên lúc
ñó, tôi c m giác như b xã h i ñào th i. Dư ng như trong m t quãng th i gian dài, tôi
không nói chuy n v i b t kỳ ai”, ông tìm l i thoát cho mình b ng các trò ngh ch ng m
c atu i thi u niên. Lên l p mư i hai, ông ch t o ra m t chi c máy ñ m nh p ñi n t -
m t ki u máy t o ra ti ng tíc - tíc - tíc dùng ñ ñ m th i gian trong l p h c nh c và nh n
29. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 29
ra nó kêu như th m t qu bom h n gi . Vì v y, c u h c sinh Woz lúc ñó ñã tháo nhãn
vài bình c quy, ghép chúng l i v i nhau và g n vào m t khóa c a trư ng. Chi c máy
ñư c ñ t ch ñ kêu nhanh hơn khi chi c khóa ñư c m ra h t như m t qu bom ñ t ch
ñ h n gi . Ngay sau ñó, ôngñư c g i lên phòng c a ban giám hi u. Ban ñ u, ông nghĩ
có l là vì ông v a m i ñ t gi i nh t toán h c c p trư ng. Tuy nhiên, s th t là ông ph i
g p c nh sát. Th y hi u trư ngñãñư c thông báo ngay sau khi c nh sát phát hi n ra thi t
b ñó và ông nàyñã dũng c m ôm ch t “qu bom” ñó ch y ra sân bóng và g “kíp n ”.
Woz ñã c g ng nhưng không th nh n cư i khi nghe th y ñi u ñó. Cu i cùng, ông b ñưa
ñ n trung tâm giáo dư ng tr v thành niên và ñó m t ñêm. ðó th t s làm t tr i
nghi m khôngth nào quên. T i ñây, ôngñã d ynh ng“ngư i b n ñ ng c nh ng ” c a
mình cách c t dây ñi n d n ñ n nh ng chi c qu t tr n và n i chúng v i các song s t
khi n cho nh ng ai ch m vào s b gi t.
Vi c nh ng ñ a tr khác ñã há h c mi ng vì kinh ng c dư ng như là m t “huy hi u vinh
d ”v i Woz. ông c m th y t hào vì mình làm t k sư ph n c ng, ñ ng nghĩav i vi c
hành ñ ng gây s c cho m i ngư i dư ngnhư di n ranhư cơm b a.M t l n, Woz ñã phát
minh ram t trò chơi “con quay”, và b n ngư i chơi ñ t ngón tay cái c a h vào cùng m t
ñi m. N u ai ñ bóng rơi thì s b ñi n gi t. Và ông ghi nh n r ng “V i nh ng gã làm
ph n c ng thì trò này ch là chuy n nh , nhưng m y gã thi t k ph n m m ñúng là nh ng
„con gà‟”.
Trong su t năm cu i trung h c, Woz cũng ñi làm bán th i gian Sylvania và l n ñ u tiên
trong ñ i ông có cơ h i làm vi c v i máy vi tính. Ông t h c ngôn ng l p trình biên d ch
FORTRAN t m t cu n sách vàñ c quy n gi i thi u v h u h t các h th ng v n hành
ñang có t i th i ñi m ñó, b t ñ u v i thi t b ñi n t PDP-8. Sau ñó ông nghiên c u các
thông s k thu t c a nh ng b vi m ch {microchip) m i nh t lúc ñó và c g ng thi t k
l i nh ng chi c máy vi tính b ng cách s d ng nh ng linh ki n m i hơn. Thách th c
ôngt ñ t ra cho mình là tái t o l i nh ng thi t k trên v i vi c s d ng s linh ki n ít
nh t có th . M i ñêm, ông l i c g ng nâng c p b n v c a mình t t hơn so v i b n ñêm
trư c. Và khi k t thúc năm h c cu i, ông ñã tr thành chuyên gia ñi n t nhưng ông chưa
bao gi k cho nh ng ngư i b n c a mình, ông nói “Th i ñi m ñó, tôi ñã có th thi t k
ñư c nh ng chi c máy vi tính v i s chip b ng m t n a so v i con s mà m t công ty
chuyên nghi p s d ng trong các thi t k c a h . Nhưng t t nhiên, nó m i ch là trên
gi y”. Nói cho cùng, nh ng c u m cô chiêu l a tu i mư i b y y r i cũng d dàng tìm
ñư c ni m vui thú c a chính mình b ng trăm ngàn cách khác nhau.
Vào m t bu i cu i tu n c a kỳ ngh L t ơn năm cu i trung h c, Woz ñã t i thăm ñ i
h c Colorado. Trư ngñóng c a vào d p ngh l nhưng ông v n tìm ñư cm t sinh viên k
thu t và nh ngư i ñó ñưa mình ñi thăm phòng thí nghi m ñây. ông năn n cha cho theo
h c t i ñây m c dù h c phí trái tuy n (ngoài ñ a ph n bangnơi mình sinh s ng) r t cao và
gia ñình ông khôngd kham ñư c. H ñành ph i th a thu n r ng: Ông s ñư c cho theo
h c t i ñây như ông mu n nhưng ch trong m t năm r i sau ñó ph i chuy n v trư ng
công De Anza theo ñúng tuy n. Sau khi chuy n t i Colorado vào kỳ nh p h c mùa thu
năm 1969, Woz l i dành quá nhi u th i gian vào nh ng trò ngh ch ng m vô b (ví như
vi c t o ra hàng lo t t p tin v i n i dung ch i b i Nixon “Fuck Nixon”). ðó là lý do ông
b ñánh trư t hai l n trongth i gian h c t i ñây và ñư c chuy n sang giai ño n qu n ch
và th thách. Không ch d ng l i ñó, ông còn l p ra m t chương trình tính toán dãy s
Fibonacci(^) khi n cho các máy tính c a trư ng g n như b “thiêu cháy” vì th trư ng ñã
b t ông ph i hoàn tr cho nh ng thi t h i gây ra. T t c nh ng “s c ” trên ñã giúp ông
30. www.Beenvn.com
www.Beenvn.com - download sach mien phi 30
gi ñúng th a thu n v i cha m mình và chuy n sang theo h c trư ng De Anza.
Sau m t năm h c khá d th De Anza, Woz dùng th i gian r nh c a mình ñ ki m ti n.
Ông vào làm vi c t i m t công ty s n xu t máy tính cho C c qu n lýphương ti n mô tô
California và m t ñ ng nghi p ñã có m t l i ñ ngh khá thú v , ñó là ông ta s cung c p
m t s con chip không dùng ñ n ñ Woz ch t o ra m t trong s nh ng chi c máy vi tính
mà ông ñã nghiên c u và phác th o trên gi y. Wozniak quy t ñ nh s d ng càng ít chip
càng t t v a như là m t s th thách v i chính mình v a vì ông không mu n l i d ng s
hào phóng c a ngư i b n ñ ng nghi p.
Ph n l n công vi c c a Woz ñư c th c hi n t i nhà ñ xe c a m t ngư i b n g n nhà tên
là Bill Fernandez, ngư i v n ñang h c trung h c t i trư ng Homestead. ð c ng c thêm
quy t tâm, h u ng r t nhi u soda kem Cragmont, t ñ p xe xu ng Sunnyvale Safeway
ñ tr l i chai, nh n l i ti n ñ t c c và mua ti p. Woz nói thêm r ng “ðó cũng là lý do vì
sao chúng tôi g i chúng là nh ng chi c „máy vi tính Soda kem‟, v cơ b n nó là m t
chi c máy tính có kh năng nhân nh ng con s ñư c nh p vào thông qua m t t p các
công t c và hi n th k t qu dư i d ng mã nh phân b ng nh ng bóng ñèn nh .
Khi công vi c hoàn thành, Fernandez nói v i Wozniak r ng ông nên g p m t ngư i ñ ng
môn c a Fernandez trư ng trung h c Homestead. “C u y tên là Steve, cũng thích th c
hi n nh ng trò ngh ch ng m như c u và cũngñam mê ch t onh ng thi t b ñi n t như
c u”. ðó có th ñư c coi là cu c g p g ñ nh m nh trong m t nhà ñ xe thung lũng
Silicon, gi ng như cu c g p g gi a Hewlett và Packards trư c ñó ba mươi hai năm.
Woz k r ng “Jobs và tôi ng i v a hè trư c nhà c a Bill r t lâu ch ñ tán phét, ch y u
là v nh ng trò ngh ch ng m c a hai ñ a và v nh ng thi t k ñi n t mà chúng tôi ñã
sáng t o ra. Chúng tôi có r t nhi u ñi m chung. Thư ng thì, h u như tôi không th gi i
thích cho m i ngư i v nh ng thi t k c a mình nhưng v i Jobs ngư c l i, c u y hi u nó
ngayt c kh c. Và tôi thích c u y. C u y là m t ngư i “kh ng khiu” nhưng r t d o dai
và tràn ñ y năng lư ng”. Còn Jobs thì nh n ñ nh v ngư i b n c a mình như sau: “Woz
là ngư i ñ u tiên trong s nh ng ngư i tôi t ng g p hi u bi t v ñi n t nhi u hơn tôi.
Tôi thích anh y ngay l p t c. Trông tôi già d n hơn tu i m t chút, còn anh y l i tr con
hơn tu i m t chút, vì v y, gi a chúng tôi h u như không có s chênh l ch l n. Woz r t
thông minh nhưng v m t tâm lý tình c m, anh y ch như b ng tu i tôi”.
Bên c nh s thích v máy tính, chúng tôi còn có ñi m chung là ni m ñam mê âm nh c.
“ðó là quãng th i gian tuy t v i cho tình yêu âm nh c, gi ng như b n ñang s ng trong
th i ñ i khi mà Beethoven và Mozart còn s ng. Th t s , m i ngư i thư ng có nh ng so
sánh h i tư ng như v y. ðương nhiên, Woz và tôi cũng chìm ñ m trong ñó”. Jobs nh
l i. C th là Stephen ñã khơi d y trong Jobs v m t th i hoàng kim c a Bob Dylan.
“Chúng tôi ñã tìm ki m ngư i g i b n tin v Bob Dylan Santa Cruz. Dylan ghi âm t t
c nh ng bu i bi u di n c a mình nhưng nh ng ngư i làm vi c cho ông l i thi u c n
tr ng vì th nên r t nhanh chóng, nh ng cu n băng này ñư c sao chép l u và lan tràn
kh p nơi. Và dĩ nhiên là anh chàng vi t b n tin kia có t t c chúng,” Jobs nói.
Vi c săn lùng nh ng cu n băng c a Dylan không lâu ñã tr thành m t phi v c ng tác
c a c hai. “Hai chúng tôi s n sàng rong ru i qua San Joe và Berkely, dò h i v nh ng
b n thu l u chương trình c a Dylan và thu lư m chúng. Chúng tôi mua nh ng quy n
nh c có l i bài hát c a Dylan và l m nh m t i t n ñêm khuya. Ngôn t trong nh ng bài
hát c a Dylan có kh năng tác ñ ng m nh t i suy nghĩ sáng t o c a con ngư i”, Woz nói
v i tôi. Và Jobs ti p l i, “Tôi có hơn m t trăm gi thu âm âm nh c c a Dylan, có c t ng
bu i di n trong các chuy n lưu di n ‟65 và ‟66”(4)
. C hai ngư i h ñ u ch n mua