tong hop ly thuyet mon hoa 8 - 9

TÀI LIỆU GIẢNG DẠY – HÓA 8 - 9 – HOÀNG THÁI VIỆT 2013 - 2014

Chuyªn ®Ò båi dìng ho¸ häc
häc sinh líp 8-9
n¨m häc 2013/2014

Chøc n¨ng c¬ b¶n :
- HÖ thèng hãa kiÕn thøc, gióp häc sinh nhí
nhanh, nhí s©u.
- So s¸nh, tæng hîp, kh¸i qu¸t ho¸ çc kh¸i
niÖm.
- §a ra díi d¹ng çc c«ng thøc, s¬ ®å dÔ hiÓu,
kÝch thÝch tÝnh tß mß, tù t×m hiÓu cña häc
sinh.
- Toµn bé çc d¹ng bµi tËp theo ch¬ng tr×nh
cña Bé Gio¸ dôc - §µo t¹o

1


PH©n lo¹i
HCVC
Oxit (AxOy)

Oxit axit: CO2, SO2, SO3, NO2, N2O5,
SiO2, P2O5
Oxit baz¬: Li2O, Na2O, K2O, CaO,
BaO, CuO,Fe2O3
Oxit trung tÝnh: CO, NO…

Hîp chÊt v« c¬

Oxit lìng tÝnh: ZnO, Al2O3, Cr2O3
Axit (HnB)

Axit
HBr,
Axit
H3PO4

kh«ng cã oxi (Hidraxit): HCl,
H2S, HF
cã oxi (Oxaxit): HNO3, H2SO4,
….

Baz¬- M(OH)n

Baz¬
tan
(KiÒm):
NaOH,
KOH,
Ca(OH)2, Ba(OH)2
Baz¬ kh«ng tan: Mg(OH)2, Cu(OH)2,
Fe(OH)3 …

Muèi (MxBy)

Muèi axit: NaHSO4, NaHCO3, Ca(HCO3)2
…
Muèi trung hoµ: NaCl, KNO3, CaCO3 …

Ngoµi ra cã thÓ chia axit thµnh axit m¹nh vµ axit yÕu
HNO3
H2SO4
HCl

H3PO4
H2SO3

CH3COOH

Axit m¹nh Axit trung b×nh

H2CO3
H2S

Axit yÕu

Axit rÊt

yÕu

2


§Þnh
nghÜa

CTHH

Tªn
gäi

TCHH

oxit
axit
Lµ hîp chÊt cña oxi Lµ hîp chÊt mµ ph©n
víi 1 nguyªn tè tö gåm 1 hay nhiÒu
kh¸c
nguyªn tö H liªn
kÕt víi gèc axit

baz¬
Lµ hîp chÊt mµ
ph©n
tö
gåm
1
nguyªn
tö
kim
lo¹i liªn kÕt víi
1 hay nhiÒu nhãm
OH
Gäi nguyªn tè trong Gäi gèc axit lµ B Gäi kim lo¹i lµ M
oxit lµ A ho¸ trÞ cã ho¸ trÞ n.
cã ho¸ trÞ n
n. CTHH lµ:
CTHH lµ: HnB
CTHH lµ: M(OH)n
- A2On nÕu n lÎ
- AOn/2 nÕu n ch½n
Tªn oxit = Tªn
- Axit kh«ng cã Tªn baz¬ = Tªn
nguyªn tè + oxit
oxi: Axit + tªn phi kim lo¹i +
Lu ý: KÌm theo ho¸ kim + hidric
hidroxit
trÞ cña kim lo¹i
- Axit cã Ýt oxi: Lu ý: KÌm theo
khi kim lo¹i cã
Axit + tªn phi kim ho¸ trÞ cña kim
nhiÒu ho¸ trÞ.
+ ¬ (r¬)
lo¹i khi kim lo¹i
Khi phi kim cã
- Axit cã nhiÒu cã nhiÒu ho¸ trÞ.
nhiÒu ho¸ trÞ th×
oxi: Axit + tªn phi
kÌm tiÕp ®Çu ng÷.
kim + ic (ric)
1. T¸c dông víi níc 1. Lµm quú tÝm → 1. T¸c dông víi
- Oxit axit t¸c ®á hång
axit → muèi vµ ndông víi níc t¹o 2. T¸c dông víi íc
thµnh dd Axit
Baz¬ → Muèi vµ níc 2. dd KiÒm lµm
- Oxit baz¬ t¸c 3. T¸c dông víi ®æi mµu chÊt chØ
dông víi níc t¹o
oxit baz¬ → muèi thÞ
thµnh dd Baz¬
- Lµm quú tÝm →
vµ níc
2. Oxax + dd Baz¬

muèi
Lµ hîp chÊt mµ
ph©n tö gåm kim
lo¹i liªn kÕt víi
gèc axit.
Gäi kim lo¹i lµ M,
gèc axit lµ B
CTHH lµ: MxBy
Tªn muèi = tªn kim
lo¹i + tªn gèc
axit
Lu ý: KÌm theo ho¸
trÞ cña kim lo¹i
khi kim lo¹i cã
nhiÒu ho¸ trÞ.
1. T¸c dông víi
axit → muèi míi +
axit míi
2. dd muèi + dd
KiÒm → muèi míi +
baz¬ míi
3. dd muèi + Kim
3

t¹o thµnh
níc
3. Oxbz +
t¹o thµnh
níc
4. Oxax +
thµnh muèi

Lu ý

muèi

vµ 4. T¸c dông víi kim
lo¹i → muèi vµ
dd Axit Hidro
muèi vµ 5. T¸c dông víi
muèi → muèi míi vµ
Oxbz t¹o axit míi

xanh
Lµm
dd
phenolphtalein
kh«ng mµu → hång
3. dd KiÒm t¸c
dông víi oxax →
muèi vµ níc
4. dd KiÒm + dd
muèi → Muèi +
Baz¬
5. Baz¬ kh«ng tan
bÞ nhiÖt ph©n →
oxit + níc
- Oxit lìng tÝnh cã - HNO3, H2SO4 ®Æc cã - Baz¬ lìng tÝnh
thÓ t¸c dông víi c¶ c¸c tÝnh chÊt riªng cã thÓ t¸c dông
dd axit vµ dd kiÒm
víi c¶ dd axit vµ
dd kiÒm

lo¹i → Muèi míi +
kim lo¹i míi
4. dd muèi + dd
muèi → 2 muèi míi
5. Mét sè muèi bÞ
nhiÖt ph©n

- Muèi axit cã thÓ
ph¶n øng nh 1 axit

4


TÝnh chÊt ho¸ häc cña çc hîp chÊt v« c¬

+ Baz¬

Oxit baz¬

+ Níc

Axit

Muèi

+ Oxit Baz¬

+ dd Muèi

+ Níc

axit

+ KL

KiÒm

Muèi + h2

Muèi +
baz¬

oxit
+ h2O

Baz¬
KiÒm
k.tan

+ Oxax

Muèi + baz¬

t0

+ dd Muèi

+ axit

Muèi + h2O

Muèi + kim
lo¹i

+ dd
baz¬
+ axit

+ kim lo¹i

+ dd muèi

Muèi + muèi
Tchh cña baz¬

Muèi + Axit

Tchh cña Axit

Muèi + axit

Quú tÝm → xanh
Phenolphalein k.mµu → hång

Tchh cña oxit

Muèi

Oxit
axit

Muèi + H2O

+ dd
Axit

Muèi
+ níc

Quú tÝm → ®á

+ dd
Baz¬

t0

Çc
s¶n phÈm
kh¸c nhau

Tchh cña muèi

Lu ý:
Thêng chØ gÆp 5 oxit baz¬ tan ®îc trong níc lµ Li2O,
Na2O, K2O, CaO, BaO. §©y còng lµ çc oxit baz¬ cã thÓ t¸c
dông víi oxit axit.
§èi víi baz¬, cã çc tÝnh chÊt chung cho c¶ 2 lo¹i
5
nhng cã nh÷ng tÝnh chÊt chØ cña KiÒm hoÆc baz¬ kh«ng tan
Mét sè lo¹i hîp chÊt cã çc tÝnh chÊt ho¸ häc riªng,
trong nµy kh«ng ®Ò cËp tíi, cã thÓ xem phÇn ®äc thªm hoÆc çc


6

Mèi quan hÖ gi÷a çc lo¹i hîp chÊt v« c¬
Kim lo¹i
+ Oxi

Phi kim

+ H2, CO

+ Oxi

Oxit baz¬

+ dd KiÒm
+ Oxbz

+ Axit
+ Oxax
+ H2O

t0

Muèi + h2O
+ dd KiÒm

+ Axit
+ Oxax
+ dd Muèi

Baz¬
KiÒm
k.tan

+ Axit
+ Baz¬
+ Kim
lo¹i + Oxbz
+ dd Muèi

Oxit axit

+ H2O

Ph©n
huû

Axit
M¹nh
yÕu

Çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹ thêng gÆp
ph¬ng
thêng
4Al + 3O2 → 2Al2O3
Lu ý:
t
CuO + H2  Cu + H2O
→
- Mét sè oxit kim lo¹i nh
t
Fe2O3 + 3CO  2Fe + 3CO2
Al2O3, MgO, BaO, CaO,
→
Na2O, K2O … kh«ng bÞ H2,
S + O2 → SO2
CO khö.
CaO + H2O → Ca(OH)2
- Çc oxit kim lo¹i khi ë
t
Cu(OH)2  CuO + H2O
→
tr¹ng th¸i ho¸ trÞ cao
CaO + 2HCl → CaCl2 + H2O
lµ oxit axit nh: CrO3,
CaO + CO2 → CaCO3
Mn2O7,…
Na2CO3 + Ca(OH)2 → CaCO3↓ + 2NaOH - Çc ph¶n øng ho¸ häc x¶y
ra ph¶i tu©n theo çc
NaOH + HCl → NaCl + H2O
®iÒu kiÖn cña tõng ph¶n
2NaOH + CO2 → Na2CO3 + H2O
øng.
BaCl2 + Na2SO4 → BaSO4↓ + 2NaCl
- Khi oxit axit t¸c dông
SO3 + H2O → H2SO4
víi dd KiÒm th× tuú theo
P2O5 + 3H2O → 2H3PO4
tØ lÖ sè mol sÏ t¹o ra
P2O5 + 6NaOH → 2Na3PO4 + 3H2O
muèi axit hay muèi trung
hoµ.
N2O5 + Na2O → 2NaNO3
VD:
7
NaOH + CO2 → NaHCO3
2NaOH + CO2 → Na2CO3 + H2O
- Khi t¸c dông víi H2SO4
0

0

0

BaCl2 + H2SO4 → BaSO4↓ + 2HCl
2HCl + Fe → FeCl2 + H2
2HCl + Ba(OH)2 → BaCl2 + 2H2O
6HCl + Fe2O3 → 2FeCl3 + 3H2O
2HCl + CaCO3 → CaCl2 + 2H2O
®iÒu chÕ c¸c hîp chÊt v« c¬
1

Kim lo¹i + oxi
Phi kim + oxi

NhiÖt ph©n muèi

5

2

NhiÖt ph©n baz¬
kh«ng tan

oxit
3

Hîp chÊt + oxi

6

Phi kim + hidro
Oxit axit + níc

4

t
1.3Fe + 2O2  Fe3O4
→
t
2.4P + 5O2  2P2O5
→
t
3.CH4 + O2  CO2 +
→
2H2O
t
4.CaCO3  CaO + CO2
→
t
5.Cu(OH)2  CuO +
→
H2O
askt
6.Cl2 + H2 → 2HCl
7.SO3 + H2O → H2SO4
8.BaCl2 + H2SO4 →
BaSO4↓ + 2HCl
9.Ca(OH)2 + Na2CO3 →
CaCO3↓ + 2NaOH
10.
CaO + H2O →
0

0

0

7

Axit

0

8

Axit m¹nh + muèi

0

9

KiÒm + dd muèi
Oxit baz¬ + níc 10

Baz¬
11

®iÖn ph©n dd muèi
(cã mµng ng¨n)

Axit + baz¬

`

12

Muèi

19

Kim lo¹i + phi
kim

Oxit baz¬ + dd
axit

13

20

Kim lo¹i + dd
axit

Oxit axit + dd
kiÒm

14

21

Kim lo¹i + dd
muèi

8

Oxit axit
+ oxit baz¬

15

Dd muèi + dd muèi 16
Dd muèi + dd kiÒm 17
Muèi + dd axit

18

12.
Ba(OH)2 + H2SO4 → BaSO4↓ +
2H2O
13.
CuO + 2HCl → CuCl2 + H2O
14.
SO2 + 2NaOH →Na2SO3 + H2O
15.
CaO + CO2 → CaCO3
16.
BaCl2 + Na2SO4 → BaSO4↓ +
2NaCl
17.
CuSO4 + 2NaOH → Cu(OH)2 +
Na2SO4
18.
CaCO3 + 2HCl → CaCl2 +
CO2↑ + H2O

9

TÝnh chÊt ho¸ häc cña kim lo¹i
oxit

t
1.3Fe + 2O2 
→
Fe3O4
t
2.2Fe + 3Cl2 
→
2FeCl3
3.Fe + 2HCl → FeCl2
+ H2↑
4.Fe + CuSO4 → FeSO4
+ Cu↓
0

Muèi + H2
+ O2

0

+ Axit

Kim
lo¹i
+ Phi
kim

+ DD Muèi

Muèi

Muèi + kl
D·y ho¹t ®éng ho¸ häc cña kim lo¹i.
K, Na, Mg, Al, Zn, Fe, Pb, (H), Cu, Ag, Au
(Khi Nµo May Aã Z¸p S¾t Ph¶i Hái Cóc B¹c Vµng)

ý nghÜa:
K Ba Ca Na

Mg Al

Z
n

F
e

N
i

+ O2:
nhiÖt ®é thêng
Khã ph¶n øng
K Ba Ca Na

Mg Al

Mg Al

P
b

H

C
u

Ag Hg Au P
t

ë nhiÖt ®é cao
Z
n

F
e

T¸c dông víi níc
®é thêng
K Ba Ca Na

S
n

N
i

S
n

P
b

H

C
u

Ag Hg Au P
t

Kh«ng t¸c dông víi níc ë nhiÖt
Z
n

F
e

N
i

S
n

P
b

H

C
u

Ag Hg Au P
t

T¸c dông víi c¸c axit th«ng thêng gi¶i phãng Hidro Kh«ng
t¸c dông.
K Ba Ca Na

Mg Al

Z
n

F
e

N
i

S
n

P
b

H

C
u

Ag Hg Au P
t

10

khái muèi
K Ba Ca Na

Kim lo¹i ®øng tríc ®Èy kim lo¹i ®øng sau ra
Mg Al

H2, CO kh«ng khö ®îc oxit
nhiÖt ®é cao

Z
n

F
e

N
i

S
n

P
b

H

C
u

Ag Hg Au P
t

khö ®îc oxit çc kim lo¹i nµy ë

Chó ý:
- Çc kim lo¹i ®øng tríc Mg ph¶n øng víi níc ë nhiÖt ®é
thêng t¹o thµnh dd KiÒm vµ gi¶i phãng khÝ Hidro.
- Trõ Au vµ Pt, çc kim lo¹i kh¸c ®Òu cã thÓ t¸c dông víi
HNO3 vµ H2SO4 ®Æc nhng kh«ng gi¶i phãng Hidro.
So s¸nh tÝnh chÊt ho¸ häc cña nh«m vµ s¾t
* Gièng:
- §Òu cã çc tÝnh chÊt chung cña kim lo¹i.
- §Òu kh«ng t¸c dông víi HNO3 vµ H2SO4 ®Æc nguéi
* Kh¸c:
TÝnh chÊt
Al (NTK = 27)
Fe (NTK = 56)
TÝnh chÊt - Kim lo¹i mµu tr¾ng, - Kim lo¹i mµu tr¾ng
vËt lý
cã ¸nh kim, nhÑ, dÉn x¸m, cã ¸nh kim, dÉn
®iÖn nhiÖt tèt.
®iÖn
nhiÖt
kÐm
h¬n
Nh«m.
0
0
- t nc = 660 C
- t0nc = 15390C
- Lµ kim lo¹i nhÑ, dÔ - Lµ kim lo¹i nÆng, dÎo
d¸t máng, dÎo.
nªn dÔ rÌn.
t
t
T¸c dông 2Al + 3Cl2  2AlCl3
2Fe + 3Cl2  2FeCl3
→
→
víi
t
t
2Al + 3S  Al2S3
Fe + S  FeS
→
→
phi kim
T¸c dông 2Al + 6HCl → 2AlCl3 + Fe + 2HCl → FeCl2 + H2
víi
3H2
axit
T¸c dông 2Al + 3FeSO4 → Al2(SO4)3 Fe + 2AgNO3 → Fe(NO3)2 +
víi
+ 3Fe
2Ag
dd muèi
T¸c dông 2Al + 2NaOH + H2O
Kh«ng ph¶n øng
víi
→
0

0

0

0

11

dd KiÒm
Hîp chÊt

2NaAlO2 + 3H2
- Al2O3 cã tÝnh lìng - FeO, Fe2O3 vµ Fe3O4 ®Òu
tÝnh
lµ c¸c oxit baz¬
Al2O3 + 6HCl → 2AlCl3 +
- Fe(OH)2 mµu tr¾ng
3H2O
xanh
Al2O3+ 2NaOH→2NaAlO2 +
- Fe(OH)3 mµu n©u ®á
H2O
- Al(OH)3 kÕt tña d¹ng
keo, lµ hîp chÊt lìng
tÝnh

KÕt luËn

- Nh«m lµ kim lo¹i lìng
tÝnh, cã thÓ t¸c dông
víi c¶ dd Axit vµ dd
KiÒm. Trong c¸c ph¶n
øng ho¸ häc, Nh«m thÓ
hiÖn ho¸ trÞ III

- S¾t thÓ hiÖn 2 ho¸
trÞ: II, III
+ T¸c dông víi axit
th«ng thêng, víi phi
kim yÕu, víi dd muèi:
II
+ T¸c dông víi H2SO4 ®Æc
nãng, dd HNO3, víi phi
kim m¹nh: III

Gang vµ thÐp
§/N

S¶n xuÊt

Gang
- Gang lµ hîp kim cña
S¾t víi Cacbon vµ 1 sè
nguyªn tè kh¸c nh Mn,
Si, Sn (%C=2÷5%)
t
C + O2  CO2
→
t
CO2 + C  2CO
→
t
3CO + Fe2O3  2Fe +
→
3CO2
t
4CO + Fe3O4  3Fe +
→
4CO2
t
CaO + SiO2  CaSiO3
→
Cøng, gißn
0

0

0

0

ThÐp
- ThÐp lµ hîp kim cña
S¾t víi Cacbon vµ 1 sè
nguyªn tè kh¸c (%C<2%)
t
2Fe + O2  2FeO
→
t
FeO + C  Fe + CO
→
t
FeO + Mn  Fe + MnO
→
t
2FeO + Si  2Fe +
→
SiO2
0

0

0

0

0

TÝnh

Cøng, ®µn håi

chÊt
tÝnh chÊt ho¸ häc cña phi kim.
s¶n phÈm khÝ

Oxit
axit
+ O2

Phi
Kim

+ Hidro

HCl + HClO

NaCl +
NaClO 12
Níc Giaven


+ H2O

HCl
+ Hidro
+ Kim
lo¹i

+ NaOH

Clo

+ KOH, t0

+ Kim lo¹i

Muèi clorua

Oxit kim lo¹i hoÆc muèi
Kim c¬ng: Lµ chÊt
r¾n trong suèt,
cøng, kh«ng dÉn
®iÖn.
Lµm ®å trang søc,
mòi khoan, dao c¾t
kÝnh.

Than ch×: Lµ chÊt
r¾n, mÒm, cã kh¶
n¨ng dÉn ®iÖn
Lµm ®iÖn cùc, chÊt
b«i tr¬n, ruét bót
ch×.

KCl +
KClO3

Cacbon v« ®Þnh
h×nh: Lµ chÊt r¾n,
xèp, kh«ng cã kh¶
n¨ng dÉn ®iÖn, cã
Ýnh hÊp phô.
Lµm nhiªn liÖu,
chÕ t¹o mÆt n¹

Ba d¹ng thï h×nh cña
Cacbon

Kim lo¹i + CO2

+ Oxit KL

cacbon

CO2

+ O2

C¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc ®¸ng nhí

dpdd
→
6. NaCl + 2H2O  2NaOH +
mnx
1.2Fe + 3Cl2 → 2FeCl3
Cl2 + H2
t
2.Fe + S  FeS
t
→
6.C + 2CuO  2Cu + CO2
→
3.H2O + Cl2 → HCl + HClO
t
7.3CO + Fe2O3  2Fe +
→
4.2NaOH + Cl2 → NaCl + NaClO
3CO2
+ H2O
8.NaOH + CO2 → NaHCO3
t
5.4HCl + MnO2  MnCl2 + Cl2 + 9. 2NaOH + CO → Na CO +
→
2
3
Ph©n lo¹i hîp chÊt h÷u c¬ 2
0

0

0

0

Hîp chÊt h÷u c¬
Hidro cacbon
Hidrocab
on no
Ankan
CTTQ
CnH2n+2
VD: CH4
(Metan)

Hidrocacb Hidrocacb Hidrocacb
on kh«ng on kh«ng on th¬m
no
no
Aren
Anken
Ankin
CTTQ
CTTQ:
CTTQ:
CnH2n-6
CnH2n
CnH2n-2
VD: C6H6
VD: C2H4
VD: C2H4 (Benzen)

DÉn xuÊt cña RH
DÉn
xuÊt
chøa
Halogen
VD:
C2H5Cl
C6H5Br

DÉn
xuÊt
chøa
Oxi
VD:
C2H5OH

CH3COOH

DÉn
xuÊt
chøa
Nit¬
VD: 13
Protein

Hîp
chÊt
CTPT.
PTK
C«ng
thøc
cÊu
t¹o

Metan

Etilen

Axetilen

Benzen

CH4 = 16

C2H4 = 28

C2H2 = 26

C6H6 = 78

H
H

C

H
C

H

H
H

Liªn kÕt ®¬n

Tr¹ng
th¸i

H

H

C

C

H

C
H

Liªn kÕt ®«i gåm 1
liªn kÕt bÒn vµ 1
liªn kÕt kÐm bÒn
KhÝ

Liªn kÕt ba gåm 1
liªn kÕt bÒn vµ 2
liªn kÕt kÐm bÒn

TÝnh
chÊt
vËt lý

Kh«ng mµu, kh«ng mïi, Ýt tan trong níc, nhÑ h¬n kh«ng khÝ.

TÝnh
chÊt
ho¸
häc
Gièng
nhau
- Kh¸c
nhau

Cã ph¶n øng ch¸y sinh ra CO2 vµ H2O
CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O
C2H4 + 3O2 → 2CO2 + 2H2O

ChØ tham gia ph¶n
øng thÕ
anhsang
CH4 + Cl2 →
CH3Cl + HCl

3lk ®«i vµ 3lk ®¬n
xen kÏ trong vßng
6 c¹nh ®Òu
Láng
Kh«ng mµu, kh«ng
tan trong níc, nhÑ
h¬n níc, hoµ tan
nhiÒu chÊt, ®éc

2C2H2 + 5O2 → 4CO2 + 2H2O
2C6H6 + 15O2 → 12CO2 + 6H2O

Cã ph¶n øng céng
Cã ph¶n øng céng
C2H4 + Br2 → C2H4Br2
C2H2
+
Br2
→
0
Ni ,t , P
C2H4 + H2 
→ C2H6 C2H2Br2
C2H2
+
Br2
→
C2H4 + H2O → C2H5OH
C2H2Br4

Võa cã ph¶n øng
thÕ vµ ph¶n øng
céng (khã)
Fe ,t 0
C6H6 + Br2 
→
C6H5Br + HBr
14


øng
dông

Lµm nhiªn liÖu, Lµm nguyªn liÖu ®iÒu
nguyªn liÖu trong chÕ nhùa PE, rîu
®êi sèng vµ trong Etylic, Axit Axetic,
c«ng nghiÖp
kÝch thÝch qu¶ chÝn.

§iÒu
chÕ

Cã
trong
thiªn nhiªn,
®ång
hµnh,
bïn ao.

NhËn
biÕt

Kh«g lµm mÊt mµu Lµm mÊt
dd Br2
dÞch Brom
Lµm mÊt mµu Clo
ngoµi as
rîu Etylic
CTPT: C2H6O

khÝ Sp chÕ ho¸ dÇu má,
khÝ sinh ra khi qu¶ chÝn
khÝ C2H5OH
H 2 SO4 d ,t 0

→
C2 H4 + H 2 O
mµu

h

CTCT:
TÝnh chÊt
vËt lý
TÝnh chÊt

CH3 – CH2 – OH

S¶n phÈm chng nhùa
than ®¸.

Ko lµm mÊt mµu dd
Brom
Ko tan trong níc

Axit Axetic
h

C«ng thøc

dung

Lµm
nhiªn
liÖu
hµn
x×,
th¾p
s¸ng, lµ nguyªn
liÖu
s¶n
xuÊt
PVC, cao su.
Cho ®Êt ®Ìn + níc, sp chÕ ho¸
dÇu má
CaC2 + H2O →
C2H2 + Ca(OH)2
Lµm mÊt mµu dung
dÞch Brom nhiÒu
h¬n Etilen

asMT
C6H6 + Cl2 
→
C6H6Cl6
Lµm dung m«i, diÒu
chÕ thuèc nhuém,
dîc
phÈm,
thuèc
BVTV.

h

c

c

h

h

CTPT: C2H4O2
CTCT: CH3 – CH2 – COOH
o

h

h
h

c

c

h

o

o
h

Lµ chÊt láng, kh«ng mµu, dÔ tan vµ tan nhiÒu trong níc.
S«i ë 78,3 C, nhÑ h¬n níc, hoµ tan
S«i ë 1180C, cã vÞ chua (dd Ace 2-5%
®îc nhiÒu chÊt nh Iot, Benzen…
lµm giÊm ¨n)
- Ph¶n øng víi Na:
0

15

2C2H5OH + 2Na → 2C2H5ONa + H2
2CH3COOH +
2Na → 2CH3COONa + H2
- Rîu Etylic t¸c dông víi axit axetic t¹o thµnh este Etyl Axetat
H
CH3COOH + C2H5OH  SO  → CH3COOC2H5 + H2O

- Ch¸y víi ngän löa mµu xanh,
- Mang ®ñ tÝnh chÊt cña axit: Lµm ®á
to¶ nhiÒu nhiÖt
quú tÝm, t¸c dông víi kim lo¹i tríc
H, víi baz¬, oxit baz¬, dd muèi
C2H6O + 3O2 → 2CO2 + 3H2O
- BÞ OXH trong kk cã men xóc t¸c 2CH3COOH + Mg → (CH3COO)2Mg + H2
mengiam
C2H5OH + O2   CH3COOH + H2O
CH3COOH + NaOH → CH3COONa + H2O
→
Dïng lµm nhiªn liÖu, dung m«i pha
Dïng ®Ó pha giÊm ¨n, s¶n xuÊt chÊt
s¬n, chÕ rîu bia, dîc phÈm, ®iÒu
dÎo, thuèc nhuém, dîc phÈm, t¬.
chÕ axit axetic vµ cao su.
B»ng ph¬ng ph¸p lªn men tinh bét
- Lªn men dd rîu nh¹t
mengiam
hoÆc ®êng
C2H5OH + O2   CH3COOH + H2O
→
Men
- Trong PTN:
→
C6H12O6  2C2H5OH + 2CO2
30−32 C
2CH3COONa + H2SO4 → 2CH3COOH + Na2SO4
HoÆc cho Etilen hîp níc
ddaxit
C2H4 + H2O  C2H5OH
→
2

ho¸ häc.

øng dông

§iÒu chÕ

4 đ , nóng

0

16

glucoz¬

C«ng
thøc
ph©n
tö
Tr¹ng
th¸i
TÝnh
chÊt
vËt lý
TÝnh
chÊt
ho¸
häc
quan
träng

øng
dông

§iÒu
chÕ
NhËn

saccaroz¬

tinh bét vµ xenluloz¬
C6H12O6
C12H22O11
(C6H10O5)n
Tinh bét: n ≈
1200 – 6000
Xenluloz¬: n ≈ 10000
– 14000
ChÊt kÕt tinh, kh«ng ChÊt kÕt tinh, kh«ng Lµ chÊt r¾n tr¾ng. Tinh bét
mµu, vÞ ngät, dÔ tan mµu, vÞ ngät s¾c, dÔ tan ®îc trong níc nãng → hå
trong níc
tan
trong
níc,
tan tinh bét. Xenluloz¬ kh«ng tan
nhiÒu trong níc nãng
trong níc kÓ c¶ ®un nãng
Ph¶n øng tr¸ng g¬ng
Thuû ph©n khi ®un nãng
trong dd axit lo·ng
C6H12O6 + Ag2O →
ddaxit ,t o
C6H12O7 + 2Ag C12H22O11 + H2O 
→
C6H12O6 + C6H12O6
glucoz¬
fructoz¬

Thuû ph©n khi ®un nãng trong
dd axit lo·ng
ddaxit ,t o
(C6H10O5)n
+
nH2O

→
nC6H12O6

Hå tinh bét lµm dd Iot chuyÓn
mµu xanh
Thøc ¨n, dîc phÈm
Thøc ¨n, lµm b¸nh kÑo … Tinh bét lµ thøc ¨n cho ngêi
Pha chÕ dîc phÈm
vµ ®éng vËt, lµ nguyªn liÖu
®Ó s¶n xuÊt ®êng Glucoz¬, rîu
Etylic. Xenluloz¬ dïng ®Ó s¶n
xuÊt giÊy, v¶i, ®å gç vµ vËt
liÖu x©y dùng.
Cã
trong
qu¶
chÝn Cã trong mÝa, cñ c¶i ®- Tinh bét cã nhiÒu trong cñ,
(nho), h¹t n¶y mÇm; êng
qu¶, h¹t. Xenluloz¬ cã trong
®iÒu chÕ tõ tinh bét.
vá ®ay, gai, sîi b«ng, gç
Ph¶n øng tr¸ng g¬ng
Cã ph¶n øng tr¸ng g¬ng NhËn ra tinh bét b»ng dd Iot:
17

biÕt

khi ®un nãng trong dd cã mµu xanh ®Æc trng
axit

18

TÀI LIỆU GIẢNG DẠY – HÓA 8 - 9 – HOÀNG THÁI VIỆT 2013 2014
Chuyªn ®Ò 1:
Nguyªn tö- Nguyªn tè ho¸ häc
I. KiÕn thøc c¬ b¶n
1/ NT lµ h¹t v« cïng nhá ,trung hoµ vÒ ®iÖn vµ tõ ®ã
t¹o mäi chÊt .NT gåm h¹t nh©n mang ®iÖn tÝch + vµ vá
t¹o bëi electron (e) mang ®iÖn tÝch 2/ H¹t nh©n t¹o bëi pr«ton (p) mang ®iÖn tÝch (+) vµ
n¬tron (n) ko mang ®iªn .Nh÷ng NT cïng lo¹i cã cïng
sè p trong h¹t nh©n .Khèi lîng HN =khèi lîng NT
3/BiÕt trong NT sè p = sè e .E lu«n chuyÓn ®éng vµ
s¾p xÕp thµnh tõng líp.Nhê e mµ NT cã kh¶ n¨ng liªn
kÕt ®îcvíi nhau
1/ Nguyªn tè ho¸ häc lµ nh÷ng nguyªn tö cïng lo¹i,cã
cïng sè p trong h¹t nh©n .
Vëy : sè P lµ sè ®Æc trng cho mét nguyªn tè ho¸ häc .
4/ Çch biÓu diÔn nguyªn tè:Mçi nguyªn tè ®îc biÔu
diÔn b»ng mét hay hai ch÷ çi ,ch÷ çi ®Çu ®îc viÕt
d¹ng hoa ,ch÷ çi hai nÕu cã viÕt thêng ..Mçi kÝ hiÖu
cßn chØ mét nguyªn tö cña nguyªn tè ®ã.
Vd:KÝ hiÖu Na biÓu diÔn {nguyªn tè natri ,mét nguyªn
tö natri }
5/Mét ®¬n vÞ cacbon ( ®vC) = 1/12khèi lg cña mét
nguªn tö C
mC=19,9206.10-27kg
1®vC =19,9206.10-27kg/12 = 1,66005.10-27kg.
6/Nguyªn tö khèi lµ khèi lîng cña1 nguyªn tö tÝnh
b»ng ®¬n vÞ C .
II. Bµi TËp
Bµi 1: Tæng sè h¹t p ,e ,n trong nguyªn tö lµ 28
,trong ®ã sè h¹t ko mang ®iÖn chiÕm xÊp xØ 35% .TÝnh
sè h¹t mçi loaÞ .VÏ s¬ ®å cÊu t¹o nguyªn tö .
Bµi 2 :nguyªn tö s¾t gåm 26 p,30 n ,26 e ,
a) TÝnh khèi lîng e cã trong 1 kg s¾t '
b) TÝnh khèi lîng s¾t chøa 1kg e .
Bµi 3:Nguyªn tö oxi cã 8 p trong h¹t nh©n.Cho biÕt
thµnh phÇn h¹t nh©n cña 3 nguyªn tö X,Y ,Z theo
b¶ng sau:
Nguyªn tö
H¹t nh©n
X
8p , 8 n
Y
8p ,9n
Z
8p , 10 n
19


Nh÷ng nguyªn tö nµy thuéc cïng mét nguyªn tè nµo ? v×
sao ?
Bµi 4: a)Nguyªn tö X nÆng gÊp hai lÇn nguyªn tö oxi .
b)nguyªn tö Y nhÑ h¬n nguyªn tö magie 0,5 lÇn .
c) nguyªn tö Z nÆng h¬n nguyªn tö natri lµ 17 ®vc .
H·y tÝnh nguyªn tö khèi cña X,Y ,Z .tªn nguyªn tè ,kÝ
hiÖu ho¸ häc cña nguyªn tè®ã ?
Bµi 5 : Mét hîp chÊt cã PTK b»ng 62 .Trong ph©n tö oxi
chiÕm 25,8% theo khèi lîng , cßn l¹i lµ nguªn tè natri
.H·y cho biÕt sè nguyªn tö cña mçi nguûªn tè cã trong
ph©n tö hîp chÊt .
Bµi 6
Nguyªn tö X cã tæng c¸c h¹t lµ 52 trong ®ã sè h¹t mang
®iÖn nhiÒu h¬n sè h¹t kh«ng mang ®iÖn lµ 16 bh¹t.
a)H·y x¸c ®Þnh sè p, sè n vµ sè e trong nguyªn tö X.
b) VÏ s¬ ®å nguyªn tö X.
c) H·y viÕt tªn, kÝ hiÖu ho¸ häc vµ nguyªn tö khèi cña
nguyªn tè X.
Bµi 7.
Nguyªn tö M cã sè n nhiÒu h¬n sè p lµ 1 vµ sè h¹t mang
®iÖn nhiªu h¬n sè h¹t kh«ng mang ®iÖn lµ 10.H·y x¸c ®Þnh
M lµ nguyªn tè nµo?
Bµi 8.Trong ph¶n øng ho¸ häc cho biÕt:
a) H¹t vi m« nµo ®îc b¶o toµn, h¹t nµo cã thÓ bÞ chia
nhá ra?
b) Nguyªn tö cã bÞ chia nhá kh«ng?
c)V× sao cã sù biÕn ®æi ph©n tö nµy thµnh ph©n tö
kh¸c? V× sao cã sù biÕn ®æi chÊt nµy thµnh chÊt kh¸c
trong ph¶n øng hãa häc?
Chuyªn ®Ò 2
ChÊt vµ sù biÕn ®æi chÊt
A/KiÕn thøc cÇn nhí
1/.HiÖn tîng vËt lÝ lµ sù biÐn ®æi h×nh d¹ng hay
tr¹ng th¸i cña chÊt.
2/.HiÖn tîng ho¸ häc: lµ sù biÕn ®æi chÊt nµy
thµnh chÊt kh¸c.
20

3/ §¬n chÊt: lµ nh÷ng chÊt ®îc t¹o nªn tõ mét nguyªn
tè ho¸ häc tõ mét nguyªn tè hh cã thÓ t¹o nhiÒu ®¬n chÊt
kh¸c nhau
4/Hîp chÊt : lµ nh÷ng chÊt ®îc t¹o nªn tõ
hai nguyªn tè ho¸ häc trë lªn.
5/Ph©n tö:lµ h¹t gåm 1sè nguyªn tö liªn kÕt
víi nhau vµ thÓ hiÖn ®Çy ®ñ tÝnh chÊt ho¸ häc cña
chÊt .
6/Ph©n tö khèi :- Lµ khèi lîng cña nguyªn tö
tÝnh b»ng ®¬n vÞ cacbon
- PTK b»ng tæng çc nguyªn
tö khèi cã trong ph©n tö.
7/Tr¹ng th¸i cña chÊt:Tuú ®iÒu kiÖn mét chÊt cã
thÓ tån t¹i ¬trangj th¸i láng ,r¾n h¬i
B/ Bµi tËp
Bµi 1:Khi ®un nãng , ®êng bÞ ph©n huû biÕn ®æi thµnh
than vµ níc.Nh vËy, ph©n tö ®uêng do nguyªn tè nµo
t¹o nªn ?§êng lµ ®¬n chÊt hay hîp chÊt .
Bµi 2:a) Khi ®¸nh diªm cã löa b¾t ch¸y, hiÖn tîng ®ã lµ
hiÖn tîng g×?
b) Trong çc hiÖn tîng sau ®©y, hiÖn tîng nµo lµ
hiÖn tîng hãa häc: trøng
bÞ thèi; mùc hßa tan vµo
níc; tÈy mµu v¶i xanh thµnh tr¾ng.
Bµi 3:Em h·y cho biÕt nh÷ng ph¬ng ph¸p vËt lý th«ng dông
dïng ®Ó t¸ch çc chÊt ra khái mét hçn hîp. Em h·y cho
biÕt hçn hîp gåm nh÷ng chÊt nµo th× ¸p dông ®îc çc ph¬ng
ph¸p ®ã. Cho vÝ dô minh häa.
Bµi 4:Ph©n tö cña mét chÊt A gåm hai nguyªn tö, nguyªn tè
X liªn kÕt víi mét nguyªn tö oxi vµ nÆng h¬n ph©n tö
hi®ro 31 lÇn.
a) A lµ ®¬n chÊt hay hîp chÊt
b) TÝnh ph©n tö khèi cña A
c) TÝnh nguyªn tö khèi cña X. Cho biÕt tªn vµ ký hiÖu
cña nguyªn tè.
CHuyªn ®Ò 3
HiÖu SuÊt ph¶n øng (H%)
A. Lý thuyÕt
21

Çch 1: Dùa vµo lîng chÊt thiÕu tham gia ph¶n øng
H = Lîng thùc tÕ ®· ph¶n øng .100%
Lîng tæng sè ®· lÊy
- Lîng thùc tÕ ®· ph¶n øng ®îc tÝnh qua ph¬ng tr×nh ph¶n
øng theo lîng s¶n phÈm ®· biÕt.
- Lîng thùc tÕ ®· ph¶n øng < lîng tæng sè ®· lÊy.
Lîng thùc tÕ ®· ph¶n øng , lîng tæng sè ®· lÊy cã cïng
®¬n vÞ.
Çch 2: Dùa vµo 1 trong çc chÊt s¶n phÈm
H = Lîng s¶n phÈm thùc tÕ thu ®îc .100%
Lîng s¶n phÈm thu theo lý thuyÕt
- Lîng s¶n phÈm thu theo lý thuyÕt ®îc tÝnh qua ph¬ng
tr×nh ph¶n øng theo lîng chÊt tham gia ph¶n øng víi gi¶
thiÕt H = 100%
- Lîng s¶n phÈm thùc tÕ thu ®îc thêng cho trong ®Ò bµi.
- Lîng s¶n phÈm thùc tÕ thu ®îc < Lîng s¶n phÈm thu theo
lý thuyÕt
- Lîng s¶n phÈm thùc tÕ thu ®îc vµ Lîng s¶n phÈm thu theo
lý thuyÕt ph¶i cã cïng ®¬n vÞ ®o.
B. Bµi tËp
Bµi 1: Nung 1 kg ®¸ v«i chøa 80% CaCO3 thu ®îc 112 dm3 CO2
(®ktc) .TÝnh hiÖu suÊt ph©n huû CaCO3.
Bµi 2:
a) Khi cho khÝ SO3 hîp níc cho ta dung dÞch H2SO4. TÝnh lîng H2SO4 ®iÒu chÕ ®îc khi cho 40 Kg SO3 hîp níc. BiÕt
HiÖu suÊt ph¶n øng lµ 95%.
b) Ngêi ta dïng quÆng boxit ®Ó s¶n xuÊt nh«m theo s¬ ®å
ph¶n øng sau:
Al2O3 ®iÖn ph©n nãng ch¶y, xóc t¸c
Al + O2
Hµm lîng Al2O3 trong quÆng boxit lµ 40% . §Ó cã ®îc 4 tÊn
nh«m nguyªn chÊt cÇn bao nhiªu tÊn quÆng. BiÕt H cña qu¸
tr×nh s¶n xuÊt lµ 90%
Bµi 3:
Cã thÓ ®iÒuchÕ bao nhiªu kg nh«m tõ 1 tÊn quÆng b«xit cã
chøa 95% nh«m oxit, biÕt hiÖu suÊt ph¶n øng lµ 98%.
PT: Al2O3 ®iÖn ph©n nãng ch¶y, xóc t¸c
Al + O2
Bµi 4
Ngêi ta dïng 490kg than ®Ó ®èt lß ch¹y m¸y. Sau khi lß
nguéi, thÊy cßn 49kg than cha ch¸y.
a) TÝnh hiÖu suÊt cña sù ch¸y trªn.
22

b) TÝnh lîng CaCO3 thu ®îc, khi cho toµn bé khÝ CO2 vµo níc v«i trong d.
Bµi 5:Ngêi ta ®iÒu chÕ v«i sèng (CaO) b»ng c¸ch nung ®¸
v«i (CaCO3). Lîng v«i sèng thu ®îc tõ 1 tÊn ®¸ v«i cã
chøa 10% t¹p chÊt lµ 0,45 tÊn. TÝnh hiÖu suÊt ph¶n øng.
§¸p sè: 89,28%
Bµi 6:Cã thÓ ®iÒu chÕ
bao nhiªu kg nh«m tõ 1tÊn quÆng
boxit cã chøa 95% nh«m oxit, biÕt hiÖu suÊt ph¶n øng lµ
98%.
§¸p sè: 493 kg
Bµi 7:Khi cho khÝ SO3 t¸c dông víi níc cho ta dung dÞch
H2SO4. TÝnh lîng H2SO4 ®iÒu chÕ ®îc khi cho 40 kg SO3 t¸c
dông víi níc. BiÕt hiÖu suÊt ph¶n øng lµ 95%.
§¸p sè: 46,55 kg
Bµi 8.Ngêi ta ®iÒu chÕ v«i sèng (CaO) b»ng c¸ch nung ®¸
v«i CaCO3. Lîng v«i sèng thu ®îc tõ 1 tÊn ®¸ v«i cã chøa
10% t¹p chÊt lµ:
A. O,352 tÊn
B. 0,478 tÊn
C. 0,504 tÊn
D. 0,616 tÊn
H·y gi¶i thÝch sù lùa chän? Gi¶ sö hiÖu suÊt
nung v«i ®¹t 100%.
Chuyªn ®Ò 4
T¹p chÊt vµ lîng dïng d trong ph¶n øng
lîng
I: T¹p chÊt
T¹p chÊt lµ chÊt cã lÉn trong nguyªn liÖu ban ®Çu nhng lµ chÊt kh«ng tham gia ph¶n øng. V× v©þ ph¶i tÝnh ra
lîng nguyªn chÊt tríc khi thùc hiÖn tÝnh to¸n theo ph¬ng
tr×nh ph¶n øng.
Bµi 1: Nung 200g ®¸ v«i cã lÉn t¹p chÊt ®îc v«i sèng CaO
vµ CO2 .TÝnh khèi lîng v«i sèng thu ®îc nÕu H = 80%
Bµi 2
§èt ch¸y 6,5 g lu huúnh kh«ng tinh khiÕt trong khÝ oxi d
®îc 4,48l khÝ SO2 ë ®ktc
a) ViÕt PTHH x¶y ra.
b) TÝnh ®é tinh khiÕt cña mÉu lu huúnh trªn?
Ghi chó: §é tinh khiÕt = 100% - % t¹p chÊt
HoÆc ®é tinh khiÕt = khèi lîng chÊt tinh khiÕt.100%
23

Khèi lîng ko tinh

khiÕt

Bµi 3:
Ngêi
ta
®iÒu
chÕ
v«i
sèng
b»ng
çch
nung
®¸
v«i( CaCO3) .TÝnh lîng v«i sèng thu ®îc tõ 1 tÊn ®¸ v«i
chøa 10% t¹p chÊt.
Bµi 4: ë 1 n«ng trêng ngêi ta dïng muèi ngËm níc
CuSO4.5H2O ®Ó bãn ruéng. Ngêi ta bãn 25kg muèi trªn 1ha
®Êt >Lîng Cu ®îc ®a vµ ®Êt lµ bao nhiªu ( víi lîng ph©n
bãn trªn). BiÕt r»ng muèi ®ã chøa 5% t¹p chÊt.
( §Sè 6,08 kg)
II. Lîng dïng d trong ph¶n øng
Lîng lÊy d 1 chÊt nh»m thùc hÖn ph¶n øng hoµn toµn 1
chÊt kh¸c. Lîng nµy kh«ng ®a vµo ph¶n øng nªn khi tÝnh lîng cÇn dïng ph¶i tÝnh tæng lîng ®ñ cho ph¶n øng + lîng
lÊy d.
ThÝ dô: TÝnh thÓ tÝch dung dÞch HCl 2M cÇn dïng ®Ó hoµ
tan hÕt 10,8g Al, biÕt ®· dïng d 5% so víi lîng ph¶n øng.
Gi¶i: -

n

Al

=

10,8
= 0, 4mol
27

2Al + 6HCl  2AlCl3 + 3H2
0,4mol
1,2mol
- n HCl = 1, 2mol
Vdd HCl (pø) = 1,2/2 = 0,6 lit
V dd HCl(d) = 0,6.5/100 = 0,03 lit
-----> Vdd HCl ®· dïng = Vpø + Vd = 0,6 + 0,03 = 0,63 lit
Bµi 1. Trong phßng thÝ nghiÖm cÇn ®iÒu chÕ 5,6 lÝt khÝ O 2
(®ktc). Hái ph¶i dïng bao
nhiªu gam KClO3?
BiÕt r»ng khÝ oxi thu ®îc sau ph¶n øng bÞ hao
hôt 10%)
Chuyªn ®Ò 5
LËp c«ng thøc ho¸ häc
A: LÝ thuyÕt
D¹ng 1: BiÕt tØ lÖ khèi lîng çc nguyªn tè trong hîp
chÊt.
Çch gi¶i: - §Æt c«ng thøc tæng qu¸t: AxBy
- Ta cã tØ lÖ khèi lîng çc nguyªn tè: MA.x :
MB..y
= mA : mB
24

- T×m ®îc tØ lÖ :x : y= mA
çc sè nguyªn d¬ng

:

mB

= tØ lÖ
MA

MB
VD: T×m c«ng thøc ho¸ häc cña hîp chÊt khi ph©n tÝch ®îc
kÕt qu¶ sau: mH/mO = 1/8
Gi¶i: - §Æy c«ng thøc hîp chÊt lµ: HxOy
- Ta cã tØ lÖ: x/16y = 1/8----> x/y = 2/1
VËy c«ng thøc hîp chÊt lµ H2O
D¹ng 2: NÕu ®Ò bµi cho biÕt ph©n tö khèi cña hîp chÊt lµ

MA B
x

y

Çch gi¶i: Gièng trªn thªm bíc: MA.x + MB..y = MAxBy
D¹ng 3: BiÕt thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ khèi lîng çc
nguyªn tè vµ Ph©n tö khèi( M )

M

.x

A

%A

=

M

.y

B

%B

=

M

AX BY

100

- Gi¶i ra ®îc x,y
Bµi 1: hîp chÊt X cã ph©n tö khèi b»ng 62 ®vC. Trong ph©n
tö cña hîp chÊt nguyªn tè oxi chiÕm 25,8% theo khèi lîng,
cßn l¹i lµ nguyªn tè Na. Sè nguyªn tö cña nguyªn tè O vµ
Na trong ph©n tö hîp chÊt lµ bao nhiªu ?
D¹ng 4: BiÕt thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ khèi lîng çc nguyªn
tè mµ ®Ò bµi kh«ng cho ph©n tö khèi.
- Ta cã tØ lÖ khèi lîng çc nguyªn tè: MA.x = %A
MB..y
%B
- T×m ®îc tØ lÖ :x vµ y lµ çc sè nguyªn d¬ng
Bµi 2: hai nguyªn tö X kÕt hîp víi 1 nguyªn tö oxi t¹o ra
ph©n tö oxit . Trong ph©n tö, nguyªn tè oxi chiÕm 25,8%
vÒ khèi lîng .T×m nguyªn tè X (§s: Na)
B/Bµi TËp:
Bµi 1: H·y x¸c ®Þnh c«ng thøc çc hîp chÊt sau:
a)
Hîp chÊt A biÕt : thµnh phÇn % vÒ khèi lîng çc
nguyªn tè lµ: 40%Cu. 20%S vµ 40% O, trong ph©n tö hîp
chÊt cã 1 nguyªn tö S.
b) Hîp chÊt B (hîp chÊt khÝ ) biÕt tØ lÖ vÒ khèi lîng çc
nguyªn tè t¹o thµnh: mC : mH = 6:1, mét lÝt khÝ B (®ktc)
nÆng 1,25g.

25

c) Hîp chÊt C, biÕt tØ lÖ vÒ khèi lîng çc nguyªn tè lµ :
mCa : mN : mO = 10:7:24 vµ 0,2 mol hîp chÊt C nÆng 32,8
gam.
d) Hîp chÊt D biÕt: 0,2 mol hîp chÊt D cã chøa 9,2g Na,
2,4g C vµ 9,6g O
Bµi 2:Nung 2,45 gam mét chÊt hãa häc A thÊy tho¸t ra 672
ml khÝ O2 (®ktc). PhÇn r¾n cßn l¹i chøa 52,35% kali vµ
47,65% clo (vÒ khèi lîng).
T×m c«ng thøc hãa häc cña A.
Bai 3:T×m c«ng thøc ho¸ häc cña çc hîp chÊt sau.
a) Mét chÊt láng dÔ bay h¬i ,thµnh ph©n tö cã 23,8% C .
5,9%H ,70,3%Cl vµ cã PTK b»ng 50,5
b ) Mét hîp chÊt rÊn mµu tr¾ng ,thµnh ph©n tö cã 4o% C .
6,7%H .53,3% O vµ cã PTK b»ng 180
Bµi 4:Muèi ¨n gåm 2 nguyªn tè ho¸ häc lµ Na vµ Cl Trong
®ã Na chiÕm39,3% theo khèi lîng .H·y t×m c«ng thøc ho¸
häc cña muèi ¨n ,biÕt ph©n tö khèi cña nã gÊp 29,25 lÇn
PT Khu má s¾t ë Tr¹i Cau (Th¸i Nguyªn) cã mét lo¹i quÆng
s¾t. Khi ph©n tÝch mÉu quÆng nµy ngêi ta nhËn thÊy cã 2,8
gam s¾t. Trong mÉu quÆng trªn, khèi lîng Fe2O3 øng víi hµm
lîng s¾t nãi trªn lµ:
A. 6 gam
B. 8 gam
C. 4 gam
D. 3 gam
§¸p sè: C
Bµi 5.X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña Cu xOy, biÕt tØ lÖ
khèi lîng gi÷a ®ång vµ oxi trong oxit lµ 4 : 1. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ ®ång vµ ®ång sunfat tõ Cu xOy
(çc hãa chÊt kh¸c tù chän).
Bµi 6:Trong phßng thÝ nghiÖm cã çc kim lo¹i kÏm vµ
magiª, çc dung dÞch axit sunfuric lo·ng H 2SO4 vµ axit
clohi®ric HCl. Muèn ®iÒu chÕ ®îc 1,12 lÝt khÝ hi®ro
(®ktc) ph¶i dïng kim lo¹i nµo, axit nµo ®Ó chØ cÇn mét lîng nhá nhÊt.
A.
Mg
vµ
H2SO4
B. Mg vµ HCl
26

C.

Zn

vµ

H2SO4

D.

Zn vµ HCl
§¸p sè:
B
Bµi 8: a)T×m c«ng thøc cña oxit s¾t trong ®ã cã Fe chiÕm
70% khèi lîng.
b) Khö hoµn toµn 2,4 gam hçn hîp CuO vµ Fe xOy cïng sè mol
nh nhau b»ng hi®ro ®îc 1,76 gam kim lo¹i. Hoµ tan kim
lo¹i ®ã b»ng dung dÞch HCl d thÊy tho¸t ra 0,488 lÝt H2
(®ktc). X¸c ®Þnh c«ng thøc cña oxit s¾t.
§¸p sè: a) Fe2O3
b) Fe2O3..
Chuyªn ®Ò 6
TÝnh theo ph¬ng tr×nh ho¸ häc
ph¬ng

A.LÝ thuyÕt
1.D¹ng 1:TÝnh khèi lîng (hoÆc thÓ tÝch khÝ, ®ktc) cña
chÊt nµy khi ®· biÕt (hoÆc thÓ tÝch) cña 1 chÊt kh¸c
trong ph¬ng tr×nh ph¶n øng.
2. D¹ng 2: Cho biÕt khèi lîng cña 2 chÊt tham gia, t×m
khèi lîng chÊt t¹o thµnh.
3. D¹ng 3: TÝnh theo nhiÒu ph¶n øng
B. Bµi tËp
Bµi 1:Cho 8,4 gam s¾t t¸c dông víi mét lîng dung dÞch HCl
võa ®ñ. DÉn toµn bé lîng khÝ sinh ra qua 16 gam ®ång (II)
oxit nãng.
a) TÝnh thÓ tÝch khÝ hi®ro sinh ra (®ktc)
b) TÝnh khèi lîng kim lo¹i ®ång thu ®îc sau ph¶n øng.
Bµi 2:Khi ®èt, than ch¸y theo s¬ ®å sau:
Cacbon
+ oxi
 → khÝ cacbon
®ioxit
a) ViÕt vµ c©n b»ng ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

27

b) Cho biÕt khèi lîng cacbon t¸c dông b»ng 9 kg, khèi lîng oxi t¸c dông b»ng 24 kg. H·y tÝnh khèi lîng khÝ
cacbon ®ioxit t¹o thµnh.
c) NÕu khèi lîng cacbon t¸c dông b»ng 6 kg, khèi lîng khÝ
cacbonic thu ®îc b»ng 22 kg, h·y tÝnh khèi lîng oxi ®·
ph¶n øng.
§¸p sè: b) 33 kg
c) 16 kg
Bµi 3:Cho 5,1 gam hçn hîp Al vµ Mg vµo dung dÞch H 2SO4
lo·ng, d thu ®îc 5,6 lÝt khÝ H2 (®ktc). TÝnh khèi lîng
mçi kim lo¹i ban ®Çu. BiÕt ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn.
Ba× 4:Cho 2,8 gam s¾t t¸c dông víi
14,6 gam dung dÞch
axit clohi®ric HCl nguyªn chÊt.
a) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.
b) ChÊt nµo cßn d sau ph¶n øng vµ d bao nhiªu gam?
c) TÝnh thÓ tÝch khÝ H2 thu ®îc (®ktc)?
d) NÕu muèn cho ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn th× ph¶i dïng
thªm chÊt kia mét lîng lµ bao nhiªu?
§¸p sè: b) 8, 4 gam;
c) 3,36 lÝt;
d) 8, 4 gam s¾t.
Bµi 5:Cho hçn hîp CuO vµ Fe2O3 t¸c dông víi H2 ë nhiÖt ®é
thÝch hîp. Hái nÕu thu ®îc 26,4 gam hçn hîp ®ång vµ s¾t,
trong ®ã khèi lîng ®ång gÊp 1,2 lÇn khèi lîng s¾t th× cÇn
tÊt c¶ bao nhiªu lÝt khÝ hi®ro.
§¸p sè: 12,23 lÝt.
Bµi 6:Cho mét hçn hîp chøa 4,6 gam natri vµ 3,9 gam kali
t¸c dông víi níc.
a) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.
b) TÝnh thÓ tÝch khÝ hi®ro thu ®îc (®ktc)
c) Dung dÞch sau ph¶n øng lµm qu× tÝm biÕn ®æi mµu nh thÕ
nµo?
§¸p sè: b) 3,36 lÝt;
c) mµu xanh
28

Bµi 7:Cã mét hçn hîp gåm 60% Fe2O3 vµ 40% CuO. Ngêi ta
dïng H2 (d) ®Ó khö 20 gam hçn hîp ®ã.
a) TÝnh khèi lîng s¾t vµ khèi lîng ®ång thu ®îc sau
ph¶n øng.
b) TÝnh sè mol H2 ®· tham gia ph¶n øng.
Bµi 8: Trong phßng thÝ nghiÖm cã çc kim lo¹i kÏm vµ
magiª, çc dung dÞch axit sunfuric lo·ng H 2SO4 vµ axit
clohi®ric HCl. Muèn ®iÒu chÕ ®îc 1,12 lÝt khÝ hi®ro
(®ktc) ph¶i dïng kim lo¹i nµo, axit nµo ®Ó chØ cÇn mét lîng nhá nhÊt.
A.
Mg
vµ
H2SO4
B. Mg vµ HCl
C.
Zn
vµ
H2SO4
D. Zn vµ HCl
Bµi 9:Cho 60,5 gam hçn hîp gåm hai kim lo¹i kÏm Zn vµ s¾t
Fe t¸c dông víi dung dÞch axit clohi®ric. Thµnh phÇn phÇn
tr¨m vÒ khèi lîng cña s¾t chiÕm 46,289% khèi lîng hçn
hîp.TÝnh
a) Khèi lîng mçi chÊt trong hçn hîp.
b) ThÓ tÝch khÝ H2 (®ktc) sinh ra khi cho hçn hîp 2 kim
lo¹i trªn t¸c dông víi dung dÞch axit clohi®ric.
c) Khèi lîng çc muèi t¹o thµnh.
§¸p sè: a) 28 gam Fe vµ 32,5 gam kÏm
b) 22,4 lÝt
c) m FeCl = 63,5gam
2

vµ m ZnCl = 68 gam
2

Chuyªn ®Ò 7 :
Oxi- hi®ro vµ hîp chÊt v« c¬

Bµi 1:
Cã 4 b×nh ®ùng riªng çc khÝ sau: kh«ng khÝ, khÝ oxi,
khÝ hi®ro, khÝ
cacbonic. B»ng çch nµo ®Ó nhËn biÕt
çc chÊt khÝ trong mçi b×nh. Gi¶i thÝch vµ viÕt çc
ph¬ng tr×nh ph¶n øng (nÕu cã).
29

Bµi 2:ViÕt ph¬ng tr×nh hãa häc biÓu diÔn sù ch¸y trong
oxi cña çc ®¬n chÊt: cacbon, photpho, hi®ro, nh«m,
magiª, lu huúnh . H·y gäi tªn çc s¶n phÈm.
Bµi 3: ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng lÇn lît x¶y ra theo
s¬ ®å:
C  (1)→ CO2  (2)→ CaCO3  (3)→ CaO  (4)→ Ca(OH)2
§Ó s¶n xuÊt v«i trong lß v«i ngêi ta thêng s¾p xÕp mét
líp than, mét líp ®¸ v«i, sau ®ã ®èt lß. Cã nh÷ng ph¶n
øng hãa häc nµo x¶y ra trong lß v«i? Ph¶n øng nµo lµ
ph¶n øng to¶ nhiÖt; ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng thu nhiÖt;
ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng ph©n huû; ph¶n øng nµo lµ ph¶n
øng hãa hîp?
Bµi 4: Tõ çc hãa chÊt: Zn, níc, kh«ng khÝ vµ lu huúnh
h·y ®iÒu chÕ 3 oxit, 2 axit vµ 2 muèi. ViÕt çc ph¬ng
tr×nh ph¶n øng.
Bµi 5.Cã 4 lä mÊt nh·n ®ùng bèn chÊt bét mµu tr¾ng gåm:
Na2O, MgO, CaO, P2O5.Dïng thuèc thö nµo ®Ó nhËn biÕt çc
chÊt trªn?
A.dïng níc vµ dung dÞch axit H2SO4
B.dïng dung dÞch axit H2SO4 vµ phenolphthalein
C.dïng níc vµ giÊy qu× tÝm.
D.kh«ng cã chÊt nµo khö ®îc
Bµi 6. §Ó ®iÒu chÕ khÝ oxi, ngêi ta nung KClO3 . Sau mét
thêi gian nung ta thu
®îc 168,2 gam chÊt r¾n vµ 53,76 lÝt khÝ
O2(®ktc).
a) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra khi nung
KClO3.
b) TÝnh khèi lîng KClO3 ban ®Çu ®· ®em nung.
c)
TÝnh % khèi lîng mol KClO3 ®· bÞ nhiÖt
ph©n.
§¸p sè: b) 245 gam.
c)
80%
30

Bµi 7. Cã 3 lä ®ùng çc hãa chÊt r¾n, mµu tr¾ng riªng
biÖt nhng kh«ng cã nh·n :
Na2O, MgO, P2O5. H·y dïng çc ph¬ng ph¸p hãa häc
®Ó nhËn biÕt 3 chÊt ë
trªn. ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.
Bµi 8. LÊy cïng mét lîng KClO3 vµ KMnO4 ®Ó ®iÒu chÕ khÝ
O2. ChÊt nµo cho
nhiÒu khÝ oxi h¬n?
a)
ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ gi¶i thÝch.
b) NÕu ®iÒu chÕ cïng mét thÓ tÝch khÝ oxi th× dïng chÊt
nµo kinh tÕ h¬n? BiÕt r»ng gi¸ cña KMnO 4 lµ 30.000®/kg vµ
KClO3 lµ 96.000®/kg.
§¸p sè: 11.760® (KClO3) vµ 14.220 ®
(KMnO4)
Bµi 9.H·y lËp çc ph¬ng tr×nh hãa häc theo s¬ ®å ph¶n øng
sau:
a)
S¾t (III) oxit + nh«m
 → nh«m oxit + s¾t
b)
Nh«m oxit
+ cacbon  →
nh«m cacbua
+ khÝ
cacbon oxit
c)
Hi®ro sunfua + oxi
+ níc
 → khÝ sunfur¬
d)
§ång (II) hi®roxit
®ång (II) oxit +
 →
níc
e)
Natri oxit + cacbon ®ioxit  → Natri cacbonat.
Trong çc ph¶n øng trªn, ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng
oxi hãa – khö? X¸c ®Þnh chÊt oxi hãa, chÊt khö, sù oxi
hãa, sù khö.
Bµi 10. Cã 4 chÊt r¾n ë d¹ng bét lµ Al, Cu, Fe 2O3 vµ CuO.
NÕu chØ dïng thuèc thö lµ dung dÞch axit HCl cã thÓ nhËn
biÕt ®îc 4 chÊt trªn ®îc kh«ng? M« t¶ hiÖn tîng vµ viÕt
ph¬ng tr×nh ph¶n øng (nÕu cã).
Bµi 11.

31

a) Cã 3 lä ®ùng riªng rÏ çc chÊt bét mµu tr¾ng: Na2O,
MgO, P2O5. H·y nªu ph¬ng ph¸p hãa häc ®Ó nhËn biÕt 3 chÊt
®ã. ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.
b) Cã 3 èng nghiÖm ®ùng riªng rÏ 3 chÊt láng trong suèt,
kh«ng mµu lµ 3 dung dÞch NaCl, HCl, Na 2CO3. Kh«ng dïng
thªm mét chÊt nµo kh¸c (kÓ c¶ qu× tÝm), lµm thÕ nµo ®Ó
nhËn biÕt ra tõng chÊt.
Bµi 12. Cho 2,8 gam s¾t t¸c dông víi 14,6 gam dung dÞch
axit clohi®ric HCl nguyªn chÊt.
a) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.
b) ChÊt nµo cßn d sau ph¶n øng vµ d bao nhiªu gam?
c) TÝnh thÓ tÝch khÝ H2 thu ®îc (®ktc)?
d) NÕu muèn cho ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn th× ph¶i dïng
thªm chÊt kia mét lîng lµ bao nhiªu?
§¸p sè: b) 8, 4 gam;
c) 3,36 lÝt;
d) 8,
4 gam s¾t.
Bµi 13.Hoµn thµnh ph¬ng tr×nh hãa häc cña nh÷ng ph¶n øng
gi÷a çc chÊt sau:
a)
Al
+
O2  →
.....
b)
H2
+ Fe3O4  → .... + ...
c)
P
+
O2
.....
 →
d)
KClO3
....
+
.....
 →
e)
S
+
O2
.....
 →
f)
PbO
+ H2  → .... + ....
Bµi 14. Trong phßng thÝ nghiÖm cã çc kim lo¹i kÏm vµ
magiª, çc dung dÞch axit
sunfuric lo·ng H2SO4 vµ axit clohi®ric HCl.
Muèn ®iÒu chÕ ®îc 1,12 lÝt khÝ hi®ro (®ktc) ph¶i
dïng kim lo¹i nµo, axit nµo
®Ó chØ cÇn mét lîng nhá nhÊt.
A.
Mg
vµ
H2SO4
B. Mg vµ HCl
32

C.
D.

Zn

vµ

H2SO4

Zn vµ HCl
§¸p sè:
B

Bµi 15. a ) H·y nªu ph¬ng ph¸p nhËn biÕt çc khÝ: cacbon
®ioxit, oxi,nit¬ vµ hi®ro
b) Tr×nh bµy ph¬ng ph¸p hãa häc t¸ch riªng tõng khÝ
oxi vµ khÝ cacbonic ra
khái hçn hîp. ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.
Theo em ®Ó thu ®îc khÝ CO2
cã thÓ cho CaCO3 t¸c dông víi dung dÞch axit
HCl ®îc kh«ng? NÕu kh«ng
th× t¹i sao?
Bµi 16.a) Tõ nh÷ng hãa chÊt cho s½n: KMnO4, Fe, dung dÞch
CuSO4, dung dÞch H2SO4 lo·ng, h·y viÕt çc ph¬ng tr×nh hãa
häc ®Ó ®iÒu chÕ çc chÊt theo s¬ ®å chuyÓn hãa sau:
Cu
CuO  → Cu
 →
a)
Khi ®iÖn ph©n níc thu ®îc 2 thÓ tÝch khÝ H2 vµ 1
thÓ tÝch khÝ O2(cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é, ¸p suÊt). Tõ
kÕt qu¶ nµy em h·y chøng minh c«ng thøc hãa häc cña níc.
Bµi 17.Cho çc chÊt nh«m., s¾t, oxi, ®ång sunfat, níc,
axit clohi®ric. H·y ®iÒu chÕ ®ång (II) oxit, nh«m clorua
( b»ng hai ph¬ng ph¸p) vµ s¾t (II) clorua. ViÕt çc ph¬ng
tr×nh ph¶n øng.
Bµi 18.
Cã 6 lä mÊt nh·n ®ùng çc dung dÞch
çc chÊt
sau:
HCl; H2SO4; BaCl2; NaCl; NaOH; Ba(OH)2
H·y chän mét thuèc thö ®Ó nhËn biÕt çc dung dÞch trªn,
A.qu× tÝm
B.dung dÞch phenolphthalein
C.dung dÞch AgNO3
D.tÊt c¶ ®Òu sai
33

chuyªn ®Ò 8
dung dÞch

Lu ý khi lµm bµi tËp:
1. Sù chuyÓn ®æi gi÷a nång ®é phÇn tr¨m vµ nång ®é mol
• C«ng thøc chuyÓn tõ nång ®é % sang nång ®é CM.
d lµ khèi lîng riªng cña dung dÞch g/ml
c%.d
CM =

M .1000

M lµ ph©n tö khèi cña chÊt tan

• ChuyÓn

C% =

tõ nång ®é mol (M) sang nång ®é %.

M × C M .1000
d

2. ChuyÓn ®æi gi÷a khèi lîng dung dÞch vµ thÓ tÝch dung
dÞch.
• ThÓ tÝch cña chÊt r¾n vµ chÊt láng:

V =

m
D

Trong ®ã d lµ khèi lîng riªng: d(g/cm3) cã m (g)
vµ V (cm3) hay ml.
d(kg/dm3) cã m (kg) vµ V (dm3) hay
lit.
3. Pha trén dung dÞch
a) Ph¬ng ph¸p ®êng chÐo
Khi pha trén 2 dung dÞch cã cïng lo¹i nång ®é
( CM hay C%), cïng lo¹i
chÊt tan th× cã thÓ dïng ph¬ng ph¸p ®êng chÐo.

34

• Trén m1 gam dung dÞch cã nång ®é C1% víi m2 gam dung
dÞch cã nång ®é C2% th× thu ®îc dung dÞch míi cã nång
®é C%.
m1
gam dung dÞch
C1
C2

C

-

C
C −C
m1
= 2
m2
C1 − C

⇒

m2
C1 -

gam

dung

dÞch

C2

C 

• Trén V1 ml dung dÞch cã nång ®é C1 mol víi V2 ml dung
dÞch cã nång ®é C2 mol th× thu ®îc dung dÞch míi cã
nång ®é C mol vµ gi¶ sö cã thÓ tÝch V1+V2 ml:
V1
ml
dung
dÞch
C1
C2

-

C
C

C −C
V1
= 2
V2
C1 − C

⇒

V2
C1 -

ml

dung

dÞch

C2

C 

• S¬ ®å ®êng chÐo cßn cã thÓ ¸p dông trong viÖc tÝnh
khèi lîng riªng D
V1
lÝt
dung
dÞch
D1
D2

-

D
D

V

⇒ V1

D2 − D

=

D1 − D

2

V2 lÝt dung dÞch D2
D1 -

D 
(Víi gi¶ thiÕt

V

= V1

+ V2 )
35

b) Dïng ph¬ng tr×nh pha trén:
m 1 C1 +
m2).C
Trong ®ã: m1 vµ m2 lµ sè gam dung
vµ dung dÞch thø hai.
C1 vµ C2 lµ nång ®é %
nhÊt vµ dung dÞch thø hai.
C lµ nång ®é dung dÞch
sau khi pha trén
⇒

m1 (C1 -C)
C1

Tõ ph¬ng tr×nh trªn ta rót ra:

>

C

m2C2

= (m1 +

dÞch thø nhÊt
dung dÞch thø
míi t¹o thµnh

= m2 ( C -C2)
> C2

m1 C − C2
=
m2 C1 − C

Khi pha trén dung dÞch, cÇn chó ý:
• Cã x¶y ra ph¶n øng gi÷a çc chÊt tan hoÆc gi÷a chÊt
tan víi dung m«i? NÕu cã cÇn ph©n biÖt chÊt ®em hßa
tan víi chÊt tan.
VÝ dô: Cho Na2O hay SO3 hßa tan vµo níc, ta cã çc
ph¬ng tr×nh sau:
Na2O
+ H2O
2NaOH
 →
SO3
+ H2O  → H2SO4
• Khi chÊt tan ph¶n øng víi dung m«i, ph¶i tÝnh nång ®é
cña s¶n phÈm chø kh«ng ph¶i tÝnh nång ®é cña chÊt tan
®ã.
VÝ dô: CÇn thªm bao nhiªu gam SO3 vµo 100 gam dung
dÞch H2SO4 10%
®Ó ®îc dung dÞch H2SO4 20%.
Híng dÉn çch gi¶i: Gäi sè x lµ sè mol SO3
cho thªm vµo
Ph¬ng tr×nh: SO3
+ H2O  → H2SO4
x mol
x mol

36

mH 2 SO4 t¹o thµnh lµ 98x;

mSO3

cho thªm vµo

lµ 80x
C% dung dÞch míi:
Gi¶i ra ta cã

x=

10 + 98 x
20
=
80 x + 100 100
50
mol
410

⇒

mSO3

thªm vµo

9,756 gam
Còng cã thÓ gi¶i theo ph¬ng tr×nh pha trén nh
®· nªu ë trªn.
4. TÝnh nång ®é çc chÊt trong trêng hîp çc chÊt tan cã
ph¶n øng víi nhau.
a) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng hãa häc x¶y ra ®Ó biÕt
chÊt t¹o thµnh sau ph¶n
øng.
b) TÝnh sè mol (hoÆc khèi lîng) cña çc chÊt sau ph¶n
øng.
c) TÝnh khèi lîng hoÆc thÓ tÝch dung dÞch sau ph¶n øng.
Çch tÝnh khèi lîng sau ph¶n øng:
• NÕu chÊt t¹o thµnh kh«ng cã chÊt bay h¬i hoÆc kÕt tña
m dd sau ph¶n øng
= ∑mçc chÊt tham gia
NÕu chÊt t¹o thµnh cã chÊt bay h¬i hay kÕt tña
m dd sau ph¶n øng
=
∑mçc chÊt tham
- m

khÝ

m
m

gia

kÕt

dd sau ph¶n øng

=

∑mçc

chÊt tham gia

-

tña

hoÆc:
m dd sau ph¶n øng
=
∑mçc chÊt tham gia
- m
kÕt tña - mkhÝ
Chó ý: Trêng hîp cã 2 chÊt tham gia ph¶n øng ®Òu cho
biÕt sè mol (hoÆc khèi
lîng) cña 2 chÊt, th× lu ý cã thÓ cã mét
chÊt d. Khi ®ã tÝnh sè mol

37

(hoÆc khèi lîng) chÊt t¹o thµnh ph¶i
tÝnh theo lîng chÊt kh«ng d.
d) NÕu ®Çu bµi yªu cÇu tÝnh nång ®é phÇn tr¨m c¸c
chÊt sau ph¶n øng, nªn tÝnh
khèi lîng chÊt trong ph¶n øng theo sè mol, sau ®ã
tõ sè mol qui ra khèi
lîng ®Ó tÝnh nång ®é phÇn tr¨m.
5. Sù chuyÓn tõ ®é tan sang nång ®é phÇn tr¨m vµ ngîc l¹i
• ChuyÓn tõ ®é tan sang nång ®é phÇn tr¨m: Dùa vµo ®Þnh
nghÜa ®é tan, tõ ®ã tÝnh khèi lîng dung dÞch suy ra
sè gam chÊt tan trong 100 gam dung dÞch.
• ChuyÓn tõ nång ®é phÇn tr¨m sang ®é tan: Tõ ®Þnh
nghÜa nång ®é phÇn tr¨m, suy ra khèi lîng níc, khèi
lîng chÊt tan, tõ ®ã tÝnh 100 gam níc chøa bao nhiªu
gam chÊt tan.
BiÓu thøc liªn hÖ gi÷a ®é tan (S) vµ nång ®é
phÇn tr¨m cña chÊt tan trong dung dÞch b·o hßa:
C% =

S
× 100%
100 + S

6. Bµi to¸n vÒ khèi lîng chÊt kÕt tinh
Khèi lîng chÊt kÕt tinh chØ tÝnh khi chÊt tan ®·
vît qu¸ ®é b·o hßa cña dung dÞch
1.Khi gÆp d¹ng bµi to¸n lµm bay h¬i c gam níc tõ dung
dÞch cã nång ®é a% ®îc dung dÞch míi cã nång ®é b%. H·y
x¸c ®Þnh khèi lîng cña dung dÞch ban ®Çu ( biÕt b% > a
%).
GÆp d¹ng bµi to¸n nµy ta nªn gi¶i nh sau:
- Gi¶ sö khèi lîng cña dung dÞch ban ®Çu lµ m
gam.
38

- LËp ®îc ph¬ng tr×nh khèi lîng chÊt tan tríc vµ
sau ph¶n øng theo m, c,
a, b.
+ Tríc ph¶n øng:
+ Sau ph¶n øng:

a ×m
100

b( m − c )
100

- Do chØ cã níc bay h¬i cßn khèi lîng chÊt tan
kh«ng thay ®æi
Ta cã ph¬ng tr×nh:
Khèi lîng chÊt tan:
Tõ ph¬ng tr×nh trªn ta cã:

a × m b( m − c )
=
100
100
m=

bc
b −a

(gam)

B. C©u hái vµ Bµi tËp
1.Hoµ tan 25,5 gam NaCl vµo 80 gam níc ë 200C ®îc dung
dÞch A. Hái dung dÞch A ®· b·o hßa hay cha? BiÕt ®é
tan cña NaCl ë 200C lµ 38 gam.
2.Khi lµm l¹nh 600 gam dung dÞch b·o hßa NaCl tõ 900C
xuèng 100C th× cã bao nhiªu gam muèi NaCl t¸ch ra.
BiÕt r»ng ®é tan cña NaCl ë 900C lµ 50 gam vµ ë 100C
lµ 35 gam.
3.Mét dung dÞch cã chøa 26,5 gam NaCl trong 75 gam H2O ë
200C. H·y x¸c ®Þnh lîng dung dÞch NaCl nãi trªn lµ b·o
hßa hay cha b·o hßa? BiÕt r»ng ®é tan cña NaCl trong
níc ë 200C lµ 36 gam.
4.Hßa tan 7,18 gam muèi NaCl vµo 20 gam níc ë 200C th×
®îc dung dÞch b·o hßa. §é tan cña NaCl ë nhiÖt ®é ®ã
lµ :
A. 35 gam
B.35,9 gam
C. 53,85
gam
D. 71,8 gam
H·y chän ph¬ng ¸n ®óng.
a) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra vµ tÝnh nång ®é
mol/l cña dung dÞch A.
39

b) TÝnh thÓ tÝch dung dÞch H2SO4 20% (d =1,14 g/ml)
cÇn ®Ó trung hßa dung
dÞch A.
c) TÝnh nång ®é mol/l cña dung dÞch thu ®îc sau khi
trung hßa.
5. a) Hßa tan 4 gam NaCl trong 80 gam H2O. TÝnh nång ®é
phÇn tr¨m cña dung dÞch.
b) ChuyÓn sang nång ®é phÇn tr¨m dung dÞch NaOH 2M cã
khèi lîng
riªng d = 1,08 g/ml.
c) CÇn bao nhiªu gam NaOH ®Ó pha chÕ ®îc 3 lÝt dung dÞch
NaOH 10%. BiÕt khèi lîng riªng cña dung dÞch lµ 1,115
g/ml.
6.Dung dÞch H2SO4 cã nång ®é 0,2 M (dung dÞch A). Dung
dÞch H2SO4 cã nång ®é 0,5M (dung dÞch B).
a) NÕu trén A vµ B theo tû lÖ thÓ tÝch VA: VB = 2 :
3 ®îc dung dÞch C. H·y x¸c ®Þnh nång ®é mol cña dung
dÞch C.
b) Ph¶i trén A vµ B theo tû lÖ nµo vÒ thÓ tÝch ®Ó ®îc
dung dÞch H2SO4 cã nång ®é 0,3 M.
7. §ång sunfat tan vµo trong níc t¹o thµnh dung dÞch cã
mµu xanh l¬, mµu xanh cµng ®Ëm nÕu nång ®é dung dÞch
cµng cao. Cã 4 dung dÞch ®îc pha chÕ nh sau (thÓ tÝch
dung dÞch ®îc coi lµ b»ng thÓ tÝch níc).
A.dung dÞch 1: 100 ml H2O vµ 2,4 gam CuSO4
B.
dung dÞch 2: 300 ml
H2O vµ 6,4 gam CuSO4
C.
dung dÞch 3: 200 ml H2O vµ 3,2 gam CuSO4
D.
dung dÞch 4: 400 ml H2O
vµ 8,0 gam CuSO4
Hái dung dÞch nµo cã mµu xanh ®Ëm nhÊt?
A. dung dÞch 1
B. Dung dÞch 2
40

C. Dung dÞch 3
D. Dung dÞch 4
8. Hoµ tan 5,72 gam Na2CO3.10 H2O (S«®a tinh thÓ) vµo
44,28 ml níc. Nång ®é phÇn tr¨m cña dung dÞch thu ®îc
lµ:
A. 4,24 %
B. 5,24 %
C. 6,5 %
D. 5%
H·y gi¶i thÝch sù lùa chän.
9.Hßa tan 25 gam CaCl2.6H2O trong 300ml H2O. Dung dÞch cã
D lµ 1,08 g/ml
a) Nång ®é phÇn tr¨m cña dung dÞch CaCl2 lµ:
A. 4%
B. 3,8%
C.
3,9 %
D. TÊt c¶ ®Òu sai
b) Nång ®é mol cña dung dÞch CaCl2 lµ:
A. 0,37M
B. 0,38M
C. 0,39M
D. 0,45M
H·y chän ®¸p sè ®óng.
10. a) Ph¶i lÊy bao nhiªu ml dung dÞch H2SO4 96%(D =1,84
g/ml) ®Ó trong ®ã cã 2,45 gam H2SO4?
11. b) Oxi hãa hoµn toµn 5,6 lÝt khÝ SO2 (®ktc) vµo trong
57,2 ml dung dÞch H2SO4 60% (D =1,5 g/ml). TÝnh nång ®é
% cña dung dÞch axit thu ®îc
12. TÝnh khèi lîng muèi natri clorua cã thÓ tan trong 830
gam níc ë 250C. BiÕt r»ng ë nhiÖt ®é nµy ®é tan cña
NaCl lµ 36,2 gam.
§¸p sè: 300,46 gam
13. X¸c ®Þnh ®é tan cña muèi Na2CO3 trong níc ë 180C.
BiÕt r»ng ë nhiÖt ®é
nµy 53 gam Na2CO3 hßa tan trong 250 gam níc th× ®îc dung dÞch b·o hßa.
§¸p sè: 21,2 gam
41


20. Hßa tan m gam SO3 vµo 500 ml dung dÞch H2SO4 24,5% (D
= 1,2 g/ml) thu ®îc dung dÞch H2SO4 49%. TÝnh m?
§¸p sè: m = 200 gam
21. Lµm bay h¬i 300 gam níc ra khái 700 gam dung dÞch
muèi 12% nhËn thÊy cã 5 gam muèi t¸ch ra khái dung
dÞch b·o hßa. H·y x¸c ®Þnh nång ®é phÇn tr¨m cña dung
dÞch muèi b·o hßa trong ®iÒu kiÖn thÝ nghiÖm trªn.
§¸p sè: 20%
22. a) §é tan cña muèi ¨n NaCl ë 200C lµ 36 gam. X¸c ®Þnh
nång ®é phÇn tr¨m
cña dung dÞch b·o hßa ë nhiÖt ®é trªn.
b) Dung dÞch b·o hßa muèi NaNO3 ë 100C lµ 44,44%.
TÝnh ®é tan cña NaNO3.
§¸p sè:
a) 26,47%
b) 80
gam
23. Trén 50 ml dung dÞch HNO3 nång ®é x mol/l víi 150 ml
dung dÞch Ba(OH)2 0,2 mol/l thu ®îc dung dÞch A. Cho
mÈu qu× tÝm vµo dung dÞch A thÊy qu× tÝm chuyÓn mµu
xanh. Them tõ tõ 100 ml dung dÞch HCl 0,1mol/l vµo
dung dÞch A th× thÊy qu× tÝm trë l¹i mµu tÝm. TÝnh
nång ®é x mol/l.
§¸p sè: x = 1 mol/l
24. Hßa tan 155 gam natri oxit vµo 145 gam níc ®Ó t¹o
thµnh dung dÞch cã tÝnh kiÒm.
- ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.
- TÝnh nång ®é % dung dÞch thu ®îc.
§¸p sè: 66,67%
42

25. Hßa tan 25 gam chÊt X vµo 100 gam níc, dung dÞch cã
khèi lîng riªng lµ 1,143 g/ml. Nång ®é phÇn tr¨m vµ thÓ
tÝch dung dÞch lÇn lît lµ:
A. 30% vµ 100 ml
B.
25% vµ 80 ml
C. 35% vµ 90 ml
D. 20% vµ 109,4 ml
H·y chän ®¸p sè ®óng?
§¸p sè: D ®óng
26. Hßa tan hoµn toµn 6,66 gam tinh thÓ Al2(SO4)3. xH2O vµo
níc thµnh dung dÞch
A. LÊy 1/10 dung dÞch A cho t¸c dông víi dung dÞch
BaCl2 d th× thu ®îc 0,699 gam kÕt tña. H·y x¸c ®Þnh c«ng
thøc cña tinh thÓ muèi sunfat nh«m ngËm níc ë trªn.
§¸p sè: Al2(SO4)3.18H2O
27.

Cã 250 gam dung dÞch NaOH 6% (dung dÞch A).
a) CÇn ph¶i trén thªm vµo dung dÞch A bao nhiªu gam
dung dÞch NaOH 10% ®Ó ®îc dung dÞch NaOH 8%?
b) CÇn hßa tan bao nhiªu gam NaOH vµo dung dÞch A ®Ó
cã dung dÞch NaOH 8%?
c) Lµm bay h¬i níc dung dÞch A, ngêi ta còng thu ®îc
dung dÞch NaOH 8%. TÝnh khèi lîng níc bay h¬i?
§¸p sè: a) 250 gam
b) 10,87 gam
c)
62,5 gam
28. a) CÇn lÊy bao nhiªu ml dung dÞch cã nång ®é 36 %
( D=1,16 g/ ml) ®Ó pha 5 lÝt dung dÞch axit HCl cã nång
®é 0,5 mol/l?
b) Cho bét nh«m d vµo 200 ml dung dÞch axit HCl 1
mol/l ta thu ®îc khÝ H2 bay ra.
43

- ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ tÝnh thÓ tÝch
khÝ H2 tho¸t ra ë ®ktc.
- DÉn toµn bé khÝ hi®ro tho¸t ra ë trªn cho ®i
qua èng ®ùng bét ®ång oxit d nung nãng th× thu ®îc 5,67
gam ®ång. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ tÝnh hiÖu suÊt cña
ph¶n øng nµy?
§¸p sè: a) 213 ml
b) 2,24 lÝt
hiÖu suÊt : 90%.
31. Trén lÉn 50 gam dung dÞch NaOH 10% víi 450 gam dung
dÞch NaOH 25 %.
a) TÝnh nång ®é sau khi trén.
b) TÝnh thÓ tÝch dung dÞch sau khi trén biÕt tû
khèi dung dÞch nµy lµ 1,05.
§¸p sè: a) 23,5 %
b) 0,4762 lÝt
32. Trén 150 gam dung dÞch NaOH 10% vµo 460 gam dung dÞch
NaOH x% ®Ó t¹o thµnh dung dÞch 6%. x cã gi¸ trÞ lµ:
A. 4,7
B. 4,65
C. 4,71
D. 6
H·y chän ®¸p sè ®óng?
§¸p sè: A ®óng.
33. a) CÇn thªm bao nhiªu gam níc vµo 500 gam dung dÞch
NaCl 12% ®Ó cã dung
dÞch 8%.
b) Ph¶i pha thªm níc vµo dung dÞch H2SO4 50% ®Ó thu
®îc mét dung dÞch H2SO4 20%. TÝnh tû lÖ vÒ khèi lîng níc
vµ lîng dung dÞch axit ph¶i dïng?
c) CÇn lÊy bao nhiªu gam tinh thÓ CuSO4. 5 H2O vµ bao
nhiªu gam dung dÞch CuSO4 4% ®Ó ®iÒu chÕ 500 gam dung
dÞch CuSO4 8%?
§¸p sè:
a) 250 g
b)

3
2

44

c) 466,67 gam
44. BiÕt ®é tan cña muèi KCl ë 200C lµ 34 gam. Mét dung
dÞch KCl nãng cã chøa 50 gam KCl trong 130 gam níc ®îc
lµm l¹nh vÒ nhiÖt ®é 200C.H·y cho biÕt:
a) Cã bao nhiªu gam KCl tan trong dung dÞch
b) cã bao nhiªu gam KCl t¸ch ra khái dung dÞch.
§¸p sè: a) 44,2 gam
b) 5,8 gam
47.a) Lµm bay h¬i75 ml níc tõ dung dÞch H2SO4 cã nång ®é
20% ®îc dung dÞc míi cã nång ®é 25%.H·y x¸c ®Þnh khèi
lîng cña dung dÞch ban ®Çu. BiÕt khèi lîng riªng cña níc
D = 1 g/ml.
b) X¸c ®Þnh khèi lîng NaCl kÕt tinh trë l¹i khi lµm
l¹nh 548 gam dung dÞch muèi ¨n b·o hßa ë 500C xuèng 00C.
BiÕt ®é tan cña NaCl ë 500C lµ 37 gam vµ ë 00C lµ 35 gam.
§¸p sè: a) 375 gam
b) 8 gam
48. Hoµ tan NaOH r¾n vµo níc ®Ó t¹o thµnh hai dung dÞch
A vµ dung dÞch B víi nång ®é phÇn tr¨m cña dung dÞch A
gÊp 3 lÇn nång ®é phÇn tr¨m cña dung dÞch B. NÕu ®em pha
trén hai dung dÞch A vµ dung dÞch B theo tû lÖ khèi lîng
mA: mB = 5 : 2 th× thu ®îc dung dÞch C cã nång ®é phÇn
tr¨m
lµ
20%.
Nång
®é phÇn tr¨m cña hai dung dÞch A vµ dung dÞch B lÇn lît
lµ:
A. 24,7% vµ 8,24%
B. 24% vµ 8%
C. 27% vµ 9 %
D. 30% vµ 10%
H·y chän ph¬ng ¸n ®óng.
§¸p sè: A ®óng.
49. a)Hßa tan 24,4 gam BaCl2. xH2O vµo 175,6 gam H2O thu
®îc dung dÞch 10,4%. TÝnh x.
45

b) C« c¹n tõ tõ 200 ml dung dÞch CuSO 4 0,2M thu ®îc 10
gam tinh thÓ CuSO4. yH2O. TÝnh y.

46


47

Kim lo¹i

1

Phi kim

2
Oxit
baz¬
13

4

3

Oxit
axit

5

15

6
Baz¬

7

Axit
14

8
12

9
Muèi

10

Muèi

N-íc

48


11

→ ChØ mèi quan hÖ t¹o thµnh
nÐt
ChØ mèi quan hÖ t¬ng t¸c

Mèi quan hÖ gi÷a c¸c chÊt v« c¬
Oxit
baz¬

+ dd
axit

Muèi

+ dd
kiÒm

Baz¬ kh«ng
tan

o

t
 Oxit
→

baz¬

+ O2

Kim lo¹i

+ O2

Muèi
Phi kim

+ O2

Oxit
baz¬
Muèi
Oxit
axit
+ H2

+ H2O

Baz¬ tan
Muèi

+ H2O

Axit cã
oxi
Axit kh«ng cã
oxit

49

Bµi ca ho¸ trÞ
Kali(K) iot (I) hi®ro(H)
Natri(Na)víi b¹c(Ag) clo(Cl) mét loµi.
Lµ ho¸ trÞ 1 em ¬i.
Nhí ghi cho kÜ kÎo thêi ph©n v©n.
Magie(Mg) víi kÏm (Zn) thuû ng©n (Hg).
Oxi (O) ®ång(Cu) ®Êy còng gÇn bari(Ba).
Cuèi cïng thªm chó canxi(Ca).
Ho¸ trÞ 2 ®ã cã g× khã kh¨n.
B¸c nh«m (Al) ho¸ trÞ 3 lÇn.
Ghi s©u trong d¹ khi cÇn nhí ngay.
Cacbon (C) silic (Si) nµy ®©y .
Ho¸ trÞ lµ 4 ch¼ng ngµy nµo quªn.
S¾t (Fe) kia ta thÊy quen tªn.
2,3 lªn xuèng thËt phiÒn l¾m th«i.
Nit¬(N) r¾c rèi nhÊt ®êi.
1,2,3,4 lóc thêi lµ 5
Lu huúnh (S) l¾m lóc ch¬i kh¨m.
Khi 2 lªn 6 lóc n»m thø 4.
Photpho (P) th× cø kh kh.
Nãi ®Õn ho¸ trÞ th× õ r»ng 5.

Gèc axit
= CO3
= SO4
- Cl
= SO3

Mét sè gèc axit vµ tªn gäi
Tªn gäi
Gèc axit
Cacbonat
-H SO4
Sunfat
- H SO3
Clorua
-HS
Sunfit
-H2PO4

= S

Sunfua

≡ PO4
- CH3COO
- HCO3

Photphat
Axetat
Hi®ro
cacbonat

=H PO4
- NO3
= SiO3

Tªn gäi
Hi®ro sunfat
Hi®ro sunfit
Hi®ro sunfua
®ihi®ro
photphat
Hi®r«
photphat
Nitrat
Silicat

50


51

LÝ thuyÕt c¬ b¶n vÒ thuèc thö

(¸p dông ®Ó ph©n biÖt vµ nhËn biÕt çc
chÊt)
St Thuèc thö
t
1 Quú tÝm

Dïng ®Ó nhËn

2

- Axit
- Baz¬ tan
Phenolphtal Baz¬ tan
ein
(kh«ng mµu)

3

Níc(H2O)

4

dung dÞch
KiÒm

5

dung dÞch
axit

HiÖn tîng

- HCl,
H2SO4
- HNO3,
H2SO4 ®, n
- HCl
- H2SO4

Quú tÝm ho¸ ®á
Quú tÝm ho¸ xanh
Ho¸ mµu hång

- Çc kim lo¹i
→ H2 ↑(cã khÝ
m¹nh(Na, Ca, K, Ba) kh«ng mµu, bät khÝ
bay lªn)
Riªng Ca cßn t¹o
- Çcoxit cña kim
dd ®ôc Ca(OH)2
lo¹i m¹nh(Na2O,
→ Tan t¹o dd lµm
CaO, K2O, BaO)
quú tÝm ho¸ ®á.
Riªng CaO cßn t¹o
- P2O5
dd ®ôc Ca(OH)2
- Çc muèi Na, K, - - Tan t¹o dd lµm
NO3
®á quú
- Tan
- Kim lo¹i Al, Zn Tan + H2 bay lªn
- Muèi Cu
Cã kÕt tña xanh
lamCu(OH)2
- Muèi = CO3, = SO3 Tan + cã bät khÝ
CO2, SO2 bay lªn
- Kim lo¹i ®øng tr- Tan + H2 bay lªn
íc H trong d·y ho¹t ( sñi bät khÝ)
®éng cña KL
- Tan hÇu hÕt KL kÓ Tan vµ cã khÝ
c¶ Cu, Ag,
NO2,SO2 bay ra
Au( riªng Cu cßn
t¹o muèi ®ång mµu
xanh)
→Cl2 bay ra
- MnO2( khi ®un
→AgCl kÕt tña mµu
nãng)
tr¾ng s÷a
AgNO3
→ dd mµu xanh
CuO
- Ba, BaO, Ba(OH) , →BaSO4 kÕt tña
2

muèi Ba
6

Dung dÞch
muèi
BaCl2,
Ba(NO3)2,
Ba(CH3COO)2
AgNO3
Pb(NO3)2

tr¾ng

Hîp chÊt cã gèc =
SO4

→BaSO4 ↓ tr¾ng

Hîp chÊt cã gèc Cl
Hîp chÊt cã gèc =S

→ AgCl ↓ tr¾ng
s÷a
→PbS ↓ ®en

NhËn biÕt mét sè lo¹i chÊt
STT ChÊt
cÇn
nhËn
biÕt
1
C¸c
kim
lo¹i
Na, K(
kim
lo¹i
kiÒm
ho¸
trÞ 1)
Ba(ho¸
trÞ 2)
Ca(ho¸
trÞ 2)
Al, Zn
Ph©n
biÖt
Al vµ
Zn
C¸c
kim
lo¹i
tõ Mg
→Pb
Kim
lo¹i
Cu

Thuèc thö

HiÖn tîng

+H2O

→ tan + dd trong cã khÝ H2
bay lªn

§èt ch¸y quan
s¸t mµu ngän
löa
+H2O
+H2O
§èt ch¸y quan
s¸t mµu ngän
löa

+ dd NaOH
+HNO3 ®Æc
nguéi
+ ddHCl
+ HNO3 ®Æc
+ AgNO3

→ mµu vµng(Na)
→ mµu tÝm (K)

→ tan + dd trong cã khÝ H2
bay lªn
→tan +dd ®ôc + H2↑
→ mµu lôc (Ba)
→mµu ®á(Ca)
→ tan vµ cã khÝ H2↑
→Al kh«ng ph¶n øng cßn Zn
cã ph¶n øng vµ cã khÝ bay
lªn
→ tan vµ cã H2↑( riªng Pb
cã ↓ PbCl2 tr¾ng)
→ tan + dd mµu xanh cã khÝ
bay lªn
→ tan cã Ag tr¾ng b¸m vµo

2

3

Mét sè
phi
kim
S
( mµu
vµng)
P( mµu
®á)
C (mµu
®en)
Mét sè
chÊt
khÝ
O2
CO2
CO
SO2
SO3
Cl2
H2
Oxit ë
thÓ
r¾n
Na2O,
BaO,
K2O
CaO
P2O5
CuO

4

C¸c
dung
dÞch
muèi
a)
NhËn
gèc
axit

®èt ch¸y
®èt ch¸y
®èt ch¸y

→ t¹o SO2 mïi h¾c
→ t¹o P2O5 tan trong H2O lµm
lµm quú tÝm ho¸ ®á
→ CO2lµm ®ôc dd níc v«i
trong

+ tµn ®ãm ®á
+ níc v«i
trong
+ §èt trong
kh«ng khÝ
+ níc v«i
trong
+ dd BaCl2
+ dd KI vµ hå
tinh bét
AgNO3
®èt ch¸y

→ bïng ch¸y
→VÈn ®ôc CaCO3
→ CO2

+H2O

→ dd trong suèt lµm quú tÝm
ho¸ xanh

→VÈn ®ôc CaSO3
→BaSO4 ↓ tr¾ng
→ cã mµu xanh xuÊt hiÖn
AgCl ↓ tr¾ng s÷a
→ giät H2O

+H2O
Na2CO3
→ tan + dd ®ôc
+H2O
KÕt tña CaCO3
+ dd HCl
→ dd lµm quú tÝm ho¸ ®á
( H2SO4 lo·ng)
→ dd mµu xanh

+ AgNO3
+dd BaCl2,
Ba(NO3)2,

→AgCl↓ tr¾ng s÷a
→BaSO4 ↓ tr¾ng
→ SO2 mïi h¾c

=
=
=
≡

Cl
SO4
SO3
CO3
PO4

Ba(OH)2
+ dd HCl,
H2SO4, HNO3
+ dd HCl,
H2SO4, HNO3
+ AgNO3

b) Kim
lo¹i
trong
muèi
Kim
lo¹i
kiÒm

®èt ch¸y vµ
quan s¸t mµu
ngän löa
+ dd NaOH
+ dd NaOH

→ CO2 lµm ®ôc dd Ca(OH)2
→ Ag3PO4↓ vµng

→ mµu vµng muèiNa
→ mµu tÝm muèi K
→ Mg(OH)2↓ tr¾ng
→ Fe(OH)2 ↓ tr¾ng ®Ó l©u
trong kh«ng khÝ t¹o Fe(OH)3
↓ n©u ®á
→Fe(OH)3 ↓ n©u ®á
→ Al(OH)3 ↓ tr¾ng khi d
NaOH sÏ tan dÇn
→ Cu(OH)2 ↓ xanh
→ CaCO3 ↓ tr¾ng

Mg(II)
Fe(II)

+ dd NaOH
+ dd NaOH
(®Õn d)

Fe(III
)
Al(III
)

+ dd NaOH
+ dd Na2CO3
+ H2SO4

→ PbSO4↓ tr¾ng

Cu(II)
Ca(II)

Hîp chÊt cã gèc

→BaSO4 ↓ tr¾ng

SO4

Pb(II)
Ba(II)

B¶ng tÝnh chÊt chung
cña c¸c chÊt v« c¬
C¸c
chÊt

Kim
lo¹i
M

Kim
lo¹i

Phi kim

Phi kim Oxit
X
baz¬
M2On
Muèi


Oxit


Muèi


Oxit


Oxit
axit
X2On

Baz¬
M(OH)n

Axit
HnA

Muèi
MxAy

Muèi +
H2↑

Muèi
(míi
)+
KL
(m)

Oxit
baz¬
Oxit
axit
Baz¬

Muèi
Muèi

Muèi +
H2O
Muèi +
H2O

Muèi +
H2O

Axit

Muèi +
H2↑

Muèi

Muèi
(míi)+
KL (m)

Muèi
+ H2O

Muèi +
H2O

Muèi +
H2O

Muèi
(míi)+
Baz¬
(m)

Muèi
(míi)+
Axit
(m)

Muèi
(míi
)+
Baz¬
(m)
Muèi
(míi
)+
Axit
(m)
2
muèi
míi

NhËn biÕt c¸c chÊt h÷u c¬
Stt ChÊt cÇn nhËn
biÕt
CH4

Thuèc thö

HiÖn tîng

KhÝ Cl2

KhÝ clo mÊt mµu,
khi cã giÊy quú
tÝm tÈm ít →®á
MÊt mµu vµng
MÊt mµu vµng
Sñi bät khÝ kh«ng
mµu
Quú tÝm →®á, ®¸
v«i tan vµ cã bät
khÝ
Cã b¹c s¸ng b¸m
vµo thµnh èng
nghiÖm
Hå tinh bét cã
xuÊt hiÖn mµu
xanh

C2H4
C2H2
Rîu etylic

Níc brom
Níc brom
Na

Axit axetic

Quú tÝm, CaCO3

Glucoz¬

AgNO3 trong
ddNH3

Tinh bét

Iot

§iÒu chÕ hîp chÊt v« c¬
1. Điều chế oxit
Kim loại + oxi
Phi kim + oxi
Oxi + hợp chất

Nhiệt phân muối
Oxit
Nhiệt phân bazơ
không tan

2.Điều chế axit
Phi kim + Hiđro
Axit

Oxit axit + nước
Axit mạnh + muối
( Không bay hơi )

(khan)

3.Điều chế bazơ
Kiềm + dd muối
Bazơ

Oxit bazơ + nước

Kim loại + nước

Điện phân dd
muối
4. Điều chế muối
Axit + bazơ
Kim loại + phi kim

Axit + oxit bazơ
Oxit axit + dd bazơ
Oxit axit + oxit bazơ

Muối

Kim loại + axit

Dd muối + dd muối
Dd bazơ + dd muối

Kim loại + dd muối

Dd muối + dd axit

TÝnh chÊt hãa häc
c¸c hîp chÊt v« c¬ - KL - PK

I - Oxit
1- Oxit axit
o
Oxit axit + dd baz¬ → Muèi
+ H2O

IV- Muèi
Dd muèi + Kim lo¹i → Muèi(míi)
+ KL (míi)
Muèi + dd axit → Muèi (míi) +

o
Oxit axit +H2O → dd axit
o
Oxit axit + mét sè oxit
baz¬ → Muèi
2- oxit baz¬
o
Mét sè oxit baz¬ + H2O →
dd baz¬
o
oxit baz¬ + dd axit →
Muèi + H2O
o
Mét sè oxit baz¬ + Oxit
axit → Muèi
II - Axit
- Dd axit lµm quú tÝm ®æi mµu
®á
- Dd axit + baz¬ → Muèi +H2O
Ph¶n øng trao ®æi: lµ ph¶n øng
hãa häc gi÷a axit vµ baz¬
- Dd axit + oxit baz¬ → Muèi +
H2O
- Dd axit + KL( ®øng tríc H
trong d·y H§HH KL) → Muèi + H2
- Dd axit + Muèi → Axit (míi) +
Muèi (míi)
II - Baz¬
1- Baz¬ tan
- Dd baz¬ lµm ®æi mµu chØ
thÞ
Lµm quú tÝm hãa xanh
Lµm phenolphtalein kh«ng mµu hãa
hång
- dd baz¬ + Oxit axit → Muèi
+ H2O
- dd baz¬ + axit → Muèi + H2O
- dd baz¬ + dd muèi →
Baz¬( míi) + muèi (míi)
2- baz¬ kh«ng tan
- baz¬ + dd axit → Muèi + H2O
t0
- Baz¬  oxit baz¬ +H2O
→

Axit (míi)
Dd muèi + dd baz¬ → muèi
( míi) + Baz¬ (míi)
Dd muèi + Dd muèi → 2 muèi
(míi)
Muèi axit + dd baz¬ → Muèi +
H2O
Mét sè muèi bÞ nhiÖt ph©n
Ph¶n øng trao ®æi(p gi÷a axit
vµ baz¬, axit vµ muèi, baz¬ vµ
muèi, muèi vµ muèi) x¶y ra khi
s¶n phÈm cã chÊt kh«ng tan,
chÊt dÔ ph©n hñy,chÊt Ýt tan
h¬n so víi chÊt ban ®Çu
V - Kim lo¹i
KL( ®øng tríc H trong d·y H§HH
KL) + dd axit → Muèi + H2
KL + phi kim → Muèi( oxit KL)
KL + dd muèi → KL (míi) + muèi
(míi)
D·y ho¹t ®éng hãa häc cña KL
K,Ba,Ca, Na, Mg, Al, Zn,Fe, Ni,
Sn, Pb, H, Cu, Hg, Ag, Pt, Au
ý nghÜa d·y ho¹t ®éng hãa häc
cña KL
Theo chiÒu tõ tr¸i sang ph¶i
Møc ®é ho¹t ®éng cña KL gi¶m
dÇn
Kim lo¹i ®øng tríc Mg t¸c dông
víi níc →dd baz¬ + H2
KL ®øng tríc H t¸c dông víi dd
axit ( HCl, H2SO4 lo·ng) t¹o ra
muèi vµ H2
Tõ Mg trë ®i KL ®øng tríc ®Èy
KL ®ng sau ra khái dd muèi

TÝnh chÊt hãa häc cña oxi:
ChÊt + O2→ Oxit
VD: Tác dụng với kim loại:
Oxi oxi hoá hầu hết các kim loại (trừ Au và Pt) để tạo thành oxit
3Fe + 2O2→Fe3O4
Đối với phi kim (trừ halogen) oxi tác dụng trực tiếp khi đốt nóng (riêng P trắng tác
dụng với O2 ở to thường)
4P + 5O2→2P2O5 :
S + O2 →SO2

TÝnh chÊt hãa häc cña hi®ro
- T¸c dông víi oxi:
2H2 + O2 →2H2O

- Khö mét sè oxit kim lo¹i( ®øng sau Zn trong d·y ho¹t
®éng hãa häc cña KL):
H2 + oxit kim lo¹i → KL + H2O

MOÄT SOÁ COÂNG THÖÙC GIUÙP GIAÛI
BAØI TAÄP HOÙA HOÏC TRUNG HOÏC CÔ
SÔÛ

Coâng thöùc
n= m : M
n = V : 22,4
n = CM . V
Tính
soá
mol

A
N

n=

Kí
hieäu
n
m
M
n
V
n
CM
V
n
A
N

Ñôn vò tính

Soá mol chaát
Khoái löôïng chaát
Khoái löôïng mol chaát
Soá mol chaát khí ôû ñkc
Theå tích chaát khí ôû ñkc
Soá mol chaát
Noàng ñoä mol
Theå tích dung dòch
Soá mol (nguyeân töû hoaëc phaân
töû)
Soá nguyeân töû hoaëc phaân töû
Soá Avogañro
Soá mol chaát khí
Aùp suaát

mol
gam
gam
mol
lit
mol
mol / lit
lit
mol
ntöû hoaëc ptöû
6.10-23

V
R
T
m
n
M
mct mdd
mdm

Theå tích chaát khí
Haèng soá
Nhieät ñoä
Khoái löôïng chaát
Soá mol chaát
Khoái löôïng chaát tan
Khoái löôïng dung dòch
Khoái löôïng dung moâi

mol
atm ( hoaëcmmHg)
1 atm = 760mmHg
lit ( hoaëc ml )
0,082 ( hoaëc 62400 )
273 +toC
gam
mol
gam
gam
gam
gam

mct
C%
mdd

Noàng ñoä phaàn traêm

gam
%
gam

mct
mdm
S
mdd
mct
C%

Ñoä tan

gam
gam
gam
gam
gam
%

mdd= mct+ mdm

mdd
mct
mdm


gam
gam
gam

mdd = V.D

mdd
V
D
mdd
mct
C%

Khoái löôïng rieâng cuûa dung dòch

gam
ml
gam/ml
gam
gam
%

C%
CM
M
D
CM
n
V
CM

Noàng ñoä mol/lit
Khoái löôïng rieâng cuûa dung dòch
Soá mol chaát tan

%
Mol /lit ( hoaëc M )
gam
gam/ml
mol
lit

P.V
n=
R.T

m =n. M
mct = mdd - mdm
Khoái
löôïng
chaát
tan

c%.mdd
mct =
100
mct =

Khoái
löôïng
dung
dòch

mdd =

S .mdm
100
mct 100
c%

C% =

Noàng
ñoä
dung
dòch

mct .100
mdd

c% =

CM .M
10.D

CM= n : V
C %.10.D

n
P

Chuù thích

  


PhÇn II. Bµi tËp
DAÏNG 1: CAÂU HOÛI ÑIEÀU CHEÁ
A. SÔ ÑOÀ PHAÛN ÖÙNG
Caâu 1: Vieát phöông trình phaûn öùng hoaøn thaønh sô ñoà sau:
→
→
→
→
1)
Ca  CaO  Ca(OH)2  CaCO3 
→
→
Ca(HCO3)2  CaCl2  CaCO3
2)
FeCl2
FeSO4
Fe(NO3)2
Fe(OH)2
Fe
Fe2O3
FeCl3
Fe2(SO4)3
Fe(NO3)3
Fe(OH)3
* Phöông trình khoù:
- Chuyeån muoái clorua → muoái sunfat: caàn duøng Ag2SO4 ñeå taïo
keát tuûa AgCl.
- Chuyeån muoái saét (II) → muoái saét (III): duøng chaát oxi hoaù (O2,
KMnO4,…)
Ví duï: 10FeSO4 + 2KMnO4 + 8H2SO4 → 5Fe2(SO4)3 + K2SO4 +
2MnSO4 + 8H2O
4Fe(NO3)2 + O2 + 4HNO3 → 4Fe(NO3)3 + 2H2O
- Chuyeån muoái Fe(III) → Fe(II): duøng chaát khöû laø kim loaïi (Fe,
Cu,...)
Ví duï: Fe2(SO4)3 + Fe → 3FeSO4
2Fe(NO3)3 + Cu → 2Fe(NO3)2 + Cu(NO3)2
SO3 
→
H2SO4
3)
FeS2  SO2
→
SO2
NaHSO3  Na2SO3
→
NaH2PO4

4)

→
→
P  P2O5  H3PO4

Na2HPO4
Na3PO4

- 2K3PO4 + H3PO4 → 3K3HPO4
- K2HPO4 + H3PO4 → 2KH2PO4
ZnO  Na2ZnO2
→
5)

Zn  Zn(NO3)2  ZnCO3
→
→
CO2

KHCO3


→


→

CaCO3
- ZnO + 2NaOH → Na2ZnO2 + H2O
- KHCO3 + Ca(OH)2 → CaCO3 + KOH + H2O
o

+ X ,t
→
A 
o

6)

+ Y ,t
→
A 

7)

→
A 
CaCl2 → Ca → Ca(OH)2 → CaCO3 €

+B
+E
→
→
Fe  D  G

+ Z ,t o

↓

8)

Ca(HCO3)2

↓↑

Clorua voâi Ca(NO3)2
KMnO4 → Cl2 → nöôùc Javen → Cl2
↓

(1)

9)

Al

(8)

→
NaClO3 (2) O2
(3)
 Al2(SO4)3
→
Al2O3
(12)
(11)
(9)

(10)

(4)

Al(OH)3

(5)
(7)

(6)

NaAlO


→ Al(NO3)3
AlCl3
Al2O3
Caâu 2: Haõy tìm 2 chaát voâ cô thoaû maõn chaát R trong sô ñoà sau:
A
B
C
R
R
R
R
X
Y
Z

Caâu 3: Xaùc ñònh caùc chaát theo sô ñoà bieán hoaù sau:
A1
A2
A3
A4
A
A
A
A
B1
B2
B3
B4

A

Caâu 4: Hoaøn thaønh caùc phaûn öùng sau:
+E
 F
→
X + A (1)
(5)
+G
+E
 H  F
→
→
X + B(2)
(6)
(7)
(3)
Fe
+I
+L
 K  H + BaSO4 ↓
→
→
X + C (4)
(8)
(9)
+M
+G
→ X → H
X+D
(10)
(11)
B.

ÑIEÀN CHAÁT VAØ HOAØN THAØNH PHÖÔNG TRÌNH
PHAÛN ÖÙNG

Caâu 1: Boå tuùc caùc phaûn öùng sau:
t
FeS2 + O2  A ↑ + B
→
→ C↓ + D
A + H2 S
C + E→ F
o

t
J  B + D
→
t
B + L  E + D
→
F + HCl → G + H2S
o

o

↑

G + NaOH → H ↓ + I
H + O2 + D → J ↓
Caâu 2: Xaùc ñònh chaát vaø hoaøn thaønh caùc phöông trình phaûn öùng:
FeS + A → B (khí) + C
B + CuSO4 → D ↓ (ñen) + E
B + F → G ↓ vaøng + H
C + J (khí) → L
L + KI → C + M + N
Caâu 3: Choïn caùc chaát thích hôïp ñeå hoaøn chænh caùc PTPÖ sau:
t
a) X1 + X2  Cl2 + MnCl2 + KCl + H2O
→
b) X3 + X4 + X5 → HCl + H2SO4
c) A1 + A2 (dö) → SO2 + H2O
d) Ca(X)2 + Ca(Y)2 → Ca3(PO4)2 + H2O
e) D1 + D2 + D3 → Cl2 + MnSO4 + K2SO4 + Na2SO4 + H2O
f) KHCO3 + Ca(OH)2 dö → G1 + G2 + G3
g) Al2O3 + KHSO4 → L1 + L2 + L3
o

Caâu 4: Xaùc ñònh coâng thöùc öùng vôùi caùc chöõ caùi sau. Hoaøn thaønh
PTPÖ:
a) X1 + X2 → BaCO3 + CaCO3 + H2O
b) X3 + X4 → Ca(OH)2 + H2
c) X5 + X6 + H2O → Fe(OH)3 + CO2 + NaCl

C. ÑIEÀU CHEÁ MOÄT CHAÁT TÖØ NHIEÀU CHAÁT
1. Ñieàu cheá oxit.
Phi kim + oxi
Nhieät phaân axit (axit maát
nöôùc)
Kim loaïi + oxi
OXIT
Nhieät phaân muoái
Oxi + hôïp chaát
Nhieät phaân bazô khoâng tan
Kim loaïi maïnh + oxit kim
loaïi yeáu
t
Ví duï: 2N2 + 5O2 → 2N2O5
;
H2CO3  CO2 +
→
H2O
t
t
3Fe + 2O2  Fe3O4
;
CaCO3  CaO +
→
→
CO2
t
t
4FeS2 + 11O2  2Fe2O3 + 8SO2 ;
Cu(OH)2  CuO +
→
→
H2O
t
2Al + Fe2O3 
→
Al2O3 + 2Fe
2. Ñieàu cheá axit.
Oxit axit + H2O
Phi kim + Hiñro
AXIT
Muoái + axit maïnh
aùù
s
Ví duï: P2O5 + 3H2O → 2H3PO4
;
H2 + Cl2  2HCl
→
→ Na2SO4 + 2HCl
2NaCl + H2SO4
3. Ñieàu cheá bazô.
Kim loaïi + H2O
Kieàm + dd muoái
BAZÔ
Oxit bazô + H2O
Ñieän phaân dd muoái (coù
maøng ngaên)
Ví duï: 2K + 2H2O → 2KOH + H2 ;
Ca(OH)2 + K2CO3 → CaCO3
+ 2KOH
Na2O + H2O → 2NaOH
;
2KCl
+
2H2O
ñieä phaâ
n
n
 2KOH + H2 + Cl2
→
coù ng ngaê
maø
n
4. Ñieàu cheá hiñroxit löôõng tính.
Muoái cuûa nguyeân toá löôõng tính + NH 4OH (hoaêc kieàm vöøa ñuû) →
Hiñroxit löôõng tính + Muoái môùi
Ví duï: AlCl3 + NH4OH → 3NH4Cl + Al(OH)3 ↓
ZnSO4 + 2NaOH (vöøa ñuû) → Zn(OH)2 ↓ + Na2SO4
o

o

o

o

o

o

5. Ñieàu cheá muoái.
a) Töø ñôn chaát
Kim loaïi + Axit
Kim loaïi + Phi kim
bazô
Kim loaïi + DD muoái

MUOÁI

b) Töø hôïp chaát
Axit + Bzô
Axit + Oxit bazô
Oxit axit + Oxit bazô
Muoái axit + Oxit
Muoái axit + Bazô
Axit + DD muoái
Kieàm + DD muoái
DD muoái + DD muoái

* Baøi taäp:
Caâu 1: Vieát caùc phöông trình phaûn öùng ñieàu cheá tröïc tieáp FeCl 2 töø Fe,
töø FeSO4, töø FeCl3.
Caâu 2: Vieát phöôùng trình phaûn öùng bieåu dieãn söï ñieàu cheá tröïc tieáp
FeSO4 töø Fe baèng caùc caùch khaùc
nhau.
Caâu 3: Vieát caùc phöông trình ñieàu cheá tröïc tieáp:
a)
Cu → CuCl2 baèng 3 caùch.
b)
CuCl2 → Cu baèng 2 caùch.
c)
Fe → FeCl3 baèng 2 caùch.
Caâu 4: Chæ töø quaëng pirit FeS2, O2 vaø H2O, coù chaát xuùc taùc thích hôïp.
Haõy vieát phöông trình phaûn öùng
ñieàu cheá muoái saét (III) sunfat.
Caâu 5: Chæ töø Cu, NaCl vaø H2O, haõy neâu caùch ñieàu cheá ñeå thu ñöôïc
Cu(OH)2. Vieát caùc PTHH xaûy ra.
Caâu 6: Töø caùc chaát KCl, MnO2, CaCl2, H2SO4 ñaëc. Haõy vieát PTPÖ ñieàu
cheá: Cl2, hiñroclorua.
Caâu 7: Töø caùc chaát NaCl, KI, H 2O. Haõy vieát PTPÖ ñieàu cheá: Cl 2, nöôùc
Javen, dung dòch KOH, I2, KClO3.
Caâu 8: Töø caùc chaát NaCl, Fe, H2O, H2SO4 ñaëc. Haõy vieát PTPÖ ñieàu cheá:
FeCl2, FeCl3, nöôùc clo.
Caâu 9: Töø Na, H2O, CO2, N2 ñieàu cheá xoña vaø ñaïm 2 laù. Vieát phöông trình
phaûn öùng.
Caâu 10: Phaân ñaïm 2 laù coù coâng thöùc NH4NO3, phaân ñaïm ureâ coù coâng
thöùc (NH2)2CO. Vieát caùc phöông trình ñieàu cheá 2 loaïi phaân ñaïm treân töø
khoâng khí, nöôùc vaø ñaù voâi.
Caâu 11: Hoãn hôïp goàm CuO, Fe2O3. Chæ duøng Al vaø HCl haõy neâu 2 caùch
ñieàu cheá Cu nguyeân chaát.
Caâu 12: Töø quaëng pyrit saét, nöôùc bieån, khoâng khí, haõy vieát caùc phöông
trình ñieàu cheá caùc chaát: FeSO4, FeCl3, FeCl2, Fe(OH)3, Na2SO4, NaHSO4.

--------------------------------------------

Daïng 2: NHAÄN BIEÁT VAØ TAÙCH CAÙC CHAÁT
VOÂ CÔ
A. NHAÄN BIEÁT CAÙC CHAÁT
I. Nhaän bieát caùc chaát trong dung dòch.
Hoaù chaát

Thuoác
thöû

- Axit
Bazô Quyø tím
kieàm
Goác nitrat
Cu
Goác sunfat BaCl2
Goác sunfit
Goác
cacbonat

- BaCl2
- Axit
Axit,
BaCl2,
AgNO3

Hieän töôïng

Phöông trình minh hoaï

- Quyø tím hoaù ñoû
- Quyø tím hoaù xanh
Taïo khí khoâng maøu,
ñeå ngoaøi khoâng khí
hoaù naâu
Taïo keát tuûa traéng
khoâng tan trong axit
- Taïo keát tuûa traéng
khoâng tan trong axit.
- Taïo khí khoâng maøu.
Taïo khí khoâng maøu,
taïo keát tuûa traéng.

8HNO3 + 3Cu
2NO + O2

→ 3Cu(NO3)2 + 2NO

→

+ 4H2O
(khoâng maøu)
2NO2 (maøu naâu)

→ BaSO4 ↓ + 2HCl
Na2SO4 + BaCl2 → BaSO4 ↓ + 2NaCl
Na2SO3 + BaCl2 → BaSO3 ↓ + 2NaCl
Na2SO3 + HCl → BaCl2 + SO2 ↑ + H2O
H2SO4 + BaCl2

CaCO3 +2HCl → CaCl2 + CO2

↑ + H2O

→ BaCO3 ↓ + 2NaCl
Na2CO3 + 2AgNO3 → Ag2CO3 ↓ + 2NaNO3
maøu Na3PO4 + 3AgNO3 → Ag3PO4 ↓ + 3NaNO3
Na2CO3 + BaCl2

Goác
AgNO3
photphat
Goác clorua AgNO3,
Pb(NO3)2
Muoái
Axit,
sunfua
Pb(NO3)2

Taïo keát tuûa
vaøng

Muoái saét NaOH
(II)

xanh, sau ñoù bò hoaù
naâu ngoaøi khoâng khí.
Taïo keát tuûa maøu naâu
ñoû

FeCl2 + 2NaOH

Taïo keát tuûa xanh lam

Cu(NO3)2 +2NaOH

Muoái saét
(III)
Muoái
magie
Muoái
ñoàng

Taïo khí muøi tröùng ung.
Taïo keát tuûa ñen.

(maøu vaøng)

→ AgCl ↓ + HNO3
2NaCl + Pb(NO3)2 → PbCl2 ↓ + 2NaNO3
Na2S + 2HCl → 2NaCl + H2S ↑
Na2S + Pb(NO3)2 → PbS ↓ + 2NaNO3
HCl + AgNO3

→ Fe(OH)2 ↓ + 2NaCl
4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O → 4Fe(OH)3 ↓
FeCl3 + 3NaOH
MgCl2 + 2NaOH

→ Fe(OH)3 ↓ + 3NaCl
→ Mg(OH)2 ↓ + 2NaCl
→ Cu(OH)2 ↓ + 2NaNO3

Muoái
nhoâm
Khí SO2

Khí CO2
Khí N2
Khí NH3
Khí CO

Taïo keát tuûa traéng, tan AlCl3 + 3NaOH → Al(OH)3 ↓ + 3NaCl
Al(OH)3 + NaOH (dö) → NaAlO2 + 2H2O
trong NaOH dö
II. Nhaän bieát caùc khí voâ cô.
Laøm ñuïc nöôùc voâi SO2 + Ca(OH)2 → CaSO3 ↓ + H2O
Ca(OH)2,
SO2 + 2H2O + Br2 → H2SO4 + 2HBr
trong.
dd nöôùc
Maát maøu vaøng naâu
brom
cuûa dd nöôùc brom
Laøm ñuïc nöôùc voâi CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 ↓ + H2O
Ca(OH)2
trong
Que dieâm Que dieâm taét
ñoû
Quyø tím Quyø tím aåm hoaù xanh
aåm
t
Chuyeån
CuO
(ñen) CO + CuO  Cu + CO2 ↑
→
CuO (ñen)
(ñen)
(ñoû)
thaønh ñoû.
Quyø - Quyø tím aåm öôùt hoaù
tím aåm ñoû
HCl + AgNO3 → AgCl ↓ + HNO3
öôùt
- AgNO3
- Taïo keát tuûa traéng
H2S + Pb(NO3)2 → PbS ↓ + 2HNO3
Pb(NO3)2 Taïo keát tuûa ñen
Giaáy
Laøm xanh giaáy taåm
taåm hoà hoà tinh boät
tinh boät
Coù khí maøu naâu xuaát 4HNO3 + Cu → Cu(NO3)2 + 2NO2 ↑ + 2H2O
Boät Cu
hieän
o

Khí HCl

Khí H2S
Khí Cl2
Axit HNO3

* Baøi taäp:
@. Nhaän bieát baèng thuoác thöû töï choïn:
Caâu 1: Trình baøy phöông phaùp phaân bieät 5 dung dòch: HCl, NaOH,
Na2SO4, NaCl, NaNO3.
Caâu 2: Phaân bieät 4 chaát loûng: HCl, H2SO4, HNO3, H2O.
Caâu 3: Coù 4 oáng nghieäm, moãi oáng chöùa 1 dung dòch muoái (khoâng
truøng kim loaïi cuõng nhö goác axit) laø: clorua, sunfat, nitrat, cacbonat
cuûa caùc kim loaïi Ba, Mg, K, Pb.
a) Hoûi moãi oáng nghieäm chöùa dung dòch cuûa muoái naøo?
b) Neâu phöông phaùp phaân bieät 4 oáng nghieäm ñoù?.
Caâu 4: Phaân bieät 3 loaïi phaân boùn hoaù hoïc: phaân kali (KCl), ñaïm 2
laù (NH4NO3), vaø supephotphat keùp Ca(H2PO4)2.
Caâu 5: Coù 8 dung dòch chöùa: NaNO 3, Mg(NO3)2, Fe(NO3)2, Cu(NO3)2,
Na2SO4, MgSO4, FeSO4, CuSO4. Haõy neâu caùc thuoác thöû vaø trình baøy
caùc phöông aùn phaân bieät caùc dung dòch noùi treân.
Caâu 6: Coù 4 chaát raén: KNO 3, NaNO3, KCl, NaCl. Haõy neâu caùch
phaân bieät chuùng.

Caâu 7: Baèng phöông phaùp hoaù hoïc haõy nhaän bieát caùc hoãn hôïp
sau: (Fe + Fe2O3), (Fe + FeO), (FeO + Fe2O3).
Caâu 8: Coù 3 loï ñöïng ba hoãn hôïp daïng boät: (Al + Al 2O3), (Fe +
Fe2O3), (FeO + Fe2O3). Duøng phöông phaùp hoaù hoïc ñeå nhaän bieát
chuùng. Vieát caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra.
@. Nhaän bieát chæ baèng thuoác thöû qui ñònh:
Caâu 1: Nhaän bieát caùc dung dòch trong moãi caëp sau ñaây chæ baèng
dung dòch HCl:
a) 4 dung dòch: MgSO4, NaOH, BaCl2, NaCl.
b) 4 chaát raén: NaCl, Na2CO3, BaCO3, BaSO4.
Caâu 2: Nhaän bieát baèng 1 hoaù chaát töï choïn:
a) 4 dung dòch: MgCl2, FeCl2, FeCl3, AlCl3.
b) 4 dung dòch: H2SO4, Na2SO4, Na2CO3, MgSO4.
c) 4 axit: HCl, HNO3, H2SO4, H3PO4.
Caâu 3: Chæ ñöôïc duøng theâm quyø tím vaø caùc oáng nghieäm, haõy
chæ roõ phöông phaùp nhaän ra caùc dung
dòch bò maát nhaõn: NaHSO4, Na2CO3, Na2SO3, BaCl2, Na2S.
Caâu 4: Cho caùc hoaù chaát: Na, MgCl2, FeCl2, FeCl3, AlCl3. Chæ duøng
theâm nöôùc haõy nhaän bieát chuùng.
@. Nhaän bieát khoâng coù thuoác thöû khaùc:
Caâu 1: Coù 4 oáng nghieäm ñöôïc ñaùnh soá (1), (2), (3), (4), moãi oáng
chöùa moät trong 4 dung dòch sau: Na2CO3, MgCl2, HCl, KHCO3. Bieát
raèng:
- Khi ñoå oáng soá (1) vaøo oáng soá (3) thì thaáy keát tuûa.
- Khi ñoå oáng soá (3) vaøo oáng soá (4) thì thaáy coù khí bay leân.
Hoûi dung dòch naøo ñöôïc chöùa trong töøng oáng nghieäm.
Caâu 2: Trong 5 dung dòch kyù hieäu A, B, C, D, E chöùa Na 2CO3, HCl,
BaCl2, H2SO4, NaCl. Bieát:
- Ñoå A vaøo B → coù keát tuûa.
- Ñoå A vaøo C → coù khí bay ra.
- Ñoå B vaøo D → coù keát tuûa.
Xaùc ñònh caùc chaát coù caùc kí hieäu treân vaø giaûi thích.
Caâu 3: Haõy phaân bieät caùc chaát trong moãi caëp dung dòch sau ñaây
maø khoâng duøng thuoác thöû khaùc:
a) NaCl, H2SO4, CuSO4, BaCl2, NaOH.
b) NaOH, FeCl2, HCl, NaCl.
Caâu 4: Coù 6 dung dòch ñöôïc ñaùnh soá ngaãu nhieân töø 1 ñeán 6. moãi
dung dòch chöùa moät chaát goàm: BaCl 2, H2SO4, NaOH, MgCl2, Na2CO3.
laàn löôït thöïc hieän caùc thí nghieäm vaø thu ñöôïc keát quaû nhö sau:
Thí nghieäm 1: Dung dòch 2 cho keát tuûa vôùi caùc dung dòch 3 vaø
4.
Thí nghieäm 2: Dung dòch 6 cho keát tuûa vôùi caùc dung dòch 1 vaø
4.

Thí nghieäm 3: Dung dòch 4 cho khí bay leân khi taùc duïng vôùi caùc
dung dòch 3 vaø 5.
Haõy xaùc ñònh soá cuûa caùc dung dòch.
Caâu 5: Khoâng ñöôïc duøng theâm hoaù chaát naøo khaùc , haõy nhaän
bieát caùc chaát ñöïng trong caùc loï maát nhaõn sau: KOH, HCl, FeCl 3,
Pb(NO3)2, Al(NO3)3, NH4Cl.
Caâu 6: Khoâng ñöôïc duøng theâm hoaù chaát naøo khaùc , haõy nhaän
bieát 5 loï maát nhaõn sau: NaHSO4, Mg(HCO3)2, Ca(HCO3)2, Na2CO3,
KHCO3.
B. TAÙCH CAÙC CHAÁT VOÂ CÔ.
I. Nguyeân taéc:
@ Böôùc 1: Choïn chaát X chæ taùc duïng vôùi A (maø khoâng taùc duïng
vôùi B) ñeå chuyeån A thaønh AX ôû daïng keát tuûa, bay hôi hoaëc hoaø
tan; taùch khoûi B (baèng caùch loïc hoaëc töï taùch).
@ Böôùc 2: Ñieàu cheá laïi chaát A töø AX
* Sô ñoà toång quaùt:
B
A,

B

+X
→
PÖ taùh
c

XY
+Y
→
AX ( ↓, ↑ , tan) 
PÖ taùtaï
i o

A
II. Baøi taäp:
Caâu 1: Taùch rieâng dung dòch töøng chaát sau ra khoûi hoãn hôïp dung
dòch AlCl3, FeCl3, BaCl2.
Caâu 2: Neâu phöông phaùp taùch hoãn hôïp goàm 3 khí: Cl 2, H2 vaø CO2
thaønh caùc chaát nguyeân chaát.
Caâu 3: Neâu phöông phaùp taùch hoãn hôïp ñaù voâi, voâi soáng, silic
ñioxit vaø saét (II) clorua thaønh töøng chaát
nguyeân chaát.
Caâu 4: Trình baøy phöông phaùp hoaù hoïc ñeå laáy töøng oxit töø hoãn
hôïp : SiO2, Al2O3, Fe2O3 vaø CuO.
Caâu 5: Trình baøy phöông phaùp hoaù hoïc ñeå laáy töøng kim loaïi Cu vaø
Fe töø hoãn hôïp caùc oxit SiO2,
Al2O3, CuO vaø FeO.
Caâu 6: Baèng phöông phaùp hoaù hoïc haõy taùch töøng kim loaïi Al, Fe,
Cu ra khoûi hoãn hôïp 3 kim loaïi.
--------------------------------------------------------

Daïng 3:

BAØI TOAÙN VEÀ ÑOÄ
TAN.

@ Höôùng giaûi: Döïa vaøo ñònh nghóa vaø döõ kieän baøi toaùn ta coù
coâng thöùc:
m

ct
1. S = m ×100
H O

Trong ñoù: S laø ñoä tan

2

mct laø khoái löôïng chaát tan
S

mct

2. S+100 = m
ddbh

mddbh laø khoái löôïng dung dòch baõo hoaø
mH2O laø khoái löôïng dung moâi

@ Baøi taäp:
Caâu 1: Xaùc ñònh löôïng NaCl keát tinh trôû laïi khi laøm laïnh 548 gam dung
dòch muoái aên baõo hoaø ôû 50oC xuoáng OoC. Bieát ñoä tan cuûa NaCl ôû 50oC
laø 37 gam vaø ôû OoC laø 35 gam.
ÑS: mNaCl ketátinh = 8( g )
Caâu 2: Hoaø tan 450g KNO3 vaøo 500g nöôùc caát ôû 2500C (dung dòch X).
Bieát ñoä tan cuûa KNO3 ôû 200C laø32g. Haõy xaùc ñònh khoái löôïng KNO3
taùch ra khoûi dung dòch khi laøm laïnh dung dòch X ñeán 200C.
ÑS:
mKNO3 tach ra khoiûdd = 290( g )
ù

Caâu 3: Cho 0,2 mol CuO tan heát trong dung dòch H 2SO4 20% ñun noùng (löôïng
vöøa ñuû). Sau ñoù laøm nguoäi dung dòch ñeán 100C. Tính khoái löôïng tinh theå
CuSO4.5H2O ñaõ taùch khoûi dung dòch, bieát raèng ñoä tan cuûa CuSO 4 ôû 100C
laø 17,4g.
ÑS: mCuSO .5H O = 30, 7( g )
4

2

DAÏNG 4:
BAØI TAÄP VEÀ COÂNG THÖÙC
HOAÙ HOÏC
BAØI TAÄP
Caâu 1: Khi hoaø tan 21g moät kim loaïi hoaù trò II trong dung dòch H 2SO4 loaõng
dö, ngöôøi ta thu ñöôïc 8,4 lít hiñro (ñktc) vaø dung dòch A. Khi cho keát tinh
muoái trong dung dòch A thì thu ñöôïc 104,25g tinh theå hiñrat hoaù.
a) Cho bieát teân kim loaïi.

b) Xaùc ñònh CTHH cuûa tinh theå muoái hiñrat hoaù ñoù.
ÑS:

a) Fe ; b)

FeSO4.7H2O
Caâu 2: Cho 4,48g oxit cuûa 1 kim loaïi hoaù trò II taùc duïng vöøa ñuû vôùi 100
ml dung dòch H2SO4 0,8M roài coâ caïn dung dòch thì nhaän ñöôïc 13,76g tinh
theå muoái ngaäm nöôùc. Tìm coâng thöùc muoái ngaäm H2O naøy.
ÑS: CaSO4.2H2O
Caâu 3: Moät hoãn hôïp kim loaïi X goàm 2 kim loaïi Y, Z coù tæ soá khoái
löôïng 1 : 1. Trong 44,8g hoãn hôïp X, soá hieäu mol cuûa Y vaø Z laø 0,05 mol.
Maët khaùc nguyeân töû khoái Y > Z laø 8. Xaùc ñònh kim loaïi Y vaø Z.
ÑS: Y = 64 (Cu) vaø Z = 56 (Fe)
Caâu 4: Hoaø tan hoaøn toaøn 4 gam hoãn hôïp goàm 1 kim loaïi hoaù trò II vaø 1
kim loaïi hoaù trò III caàn duøng heát 170 ml HCl 2M.
a) Coâ caïn dung dòch thu ñöôïc bao nhieâu gam muoái khoâ.
b) Tính VH thoaùt ra ôû ñktc.
c) Neâu bieát kim loaïi hoaù trò III laø Al vaø soá mol baèng 5 laàn soá mol
kim loaïi hoaù trò II thì kim loaïi hoaù trò II laø nguyeân toá naøo?
ÑS: a) mmuoá = 16, 07 gam ; b) VH = 3,808 lít ; c) Kim loaïi hoaù trò II laø Zn
i
Caâu 5: Oxit cao nhaát cuûa moät nguyeân toá coù coâng thöùc R 2Ox phaân töû
khoái cuûa oxit laø 102 ñvC, bieát thaønh phaàn khoái löôïng cuûa oxi laø 47,06%.
Xaùc ñònh R.
ÑS: R laø nhoâm (Al)
Caâu 6: Nguyeân toá X coù theå taïo thaønh vôùi Fe hôïp chaát daïng Fe aXb, phaân
töû naøy goàm 4 nguyeân töû coù khoái löôïng mol laø 162,5 gam. Hoûi nguyeân
toá X laø gì?
ÑS:
X laø clo
(Cl)
Caâu 7: Cho 100 gam hoãn hôïp 2 muoái clorua cuûa cuøng 1 kim loaïi M (coù
hoaù trò II vaø III) taùc duïng heát vôùi NaOH dö. Keát tuûa hiñroxit hoaù trò 2
baèng 19,8 gam coøn khoái löôïng clorua kim loaïi M hoaù trò II baèng 0,5 khoái
löôïng mol cuûa M. Tìm coâng thöùc 2 clorua vaø % hoãn hôïp.
ÑS: Hai muoái laø FeCl2 vaø FeCl3 ; %FeCl2 = 27,94% vaø %FeCl3
= 72,06%
Caâu 8: Hoaø tan 18,4 gam hoãn hôïp 2 kim loaïi hoaù trò II vaø III baèng axit
HCl thu ñöôïc dung dòch A + khí B. Chia ñoâi B.
a) Phaàn B1 ñem ñoát chaùy thu ñöôïc 4,5 gam H2O. Hoûi coâ caïn dd A thu
ñöôïc bao nhieâu gam muoái khan.
b) Phaàn B2 taùc duïng heát clo vaø cho saûn phaåm haáp thuï vaøo 200 ml
dung dòch NaOH 20% (d = 1,2). Tìm C% caùc chaát trong dung dòch taïo
ra.
c) Tìm 2 kim loaïi, neáu bieát tæ soá mol 2 muoái khan = 1 : 1 vaø khoái löôïng
mol cuûa kim loaïi naøy gaáp 2,4 laàn khoái löôïng mol cuûa kim loaïi kia.
2

2

a) mmuoá = 26,95 gam ; b) C% (NaOH) = 10,84% vaø C%
i

ÑS:
(NaCl) = 11,37%

c) Kim loaïi hoaù trò II laø Zn vaø kim loaïi hoaù trò III
laø Al
Caâu 9: Kim loaïi X taïo ra 2 muoái XBr2 vaø XSO4. Neáu soá mol XSO4 gaáp 3
laàn soá mol XBr2 thì löôïng XSO4 baèng 104,85 gam, coøn löôïng XBr 2 chæ
baèng 44,55 gam. Hoûi X laø nguyeân toá naøo?
ÑS: X = 137 laø Ba
Caâu 10: Hoãn hôïp khí goàm NO, NO2 vaø 1 oxit NxOy coù thaønh phaàn 45% VNO
; 15% VNO vaø 40% VN O . Trong hoãn hôïp coù 23,6% löôïng NO coøn trong N xOy
coù 69,6% löôïng oxi. Haõy xaùc ñònh oxit NxOy.
ÑS: Oxit laø N2O4
Caâu 11: Coù 1 oxit saét chöa bieát.
- Hoaø tan m gam oxit caàn 150 ml HCl 3M.
- Khöû toaøn boä m gam oxit baèng CO noùng, dö thu ñöôïc 8,4 gam saét.
Tìm coâng thöùc oxit.
ÑS: Fe2O3
Caâu 12: Khöû 1 löôïng oxit saét chöa bieát baèng H2 noùng dö. Saûn phaåm hôi
taïo ra haáp thuï baèng 100 gam axit H 2SO4 98% thì noàng ñoä axit giaûm ñi
3,405%. Chaát raén thu ñöôïc sau phaûn öùng khöû ñöôïc hoaø tan baèng axit
H2SO4 loaõng thoaùt ra 3,36 lít H2 (ñktc). Tìm coâng thöùc oxit saét bò khöû.
ÑS: Fe3O4
Caâu 13: Hoãn hôïp X goàm 2 kim loaïi A vaø B coù tæ leä khoái löôïng 1 : 1 vaø
khoái löôïng mol nguyeân töû cuûa A naëng hôn B laø 8 gam. Trong 53,6 gam X
coù soá mol A khaùc B laø 0,0375 mol. Hoûi A, B laø nhöõng kim loaïi naøo?
ÑS: B laø Fe vaø A laø Cu
Caâu 14: Ñoát chaùy hoaøn toaøn m gam chaát A caàn duøng heát 5,824 dm3 O2
(ñktc). Saûn phaåm coù CO2 vaø H2O ñöôïc chia ñoâi. Phaàn 1 cho ñi qua P 2O5
thaáy löôïng P2O5 taêng 1,8 gam. Phaàn 2 cho ñi qua CaO thaáy löôïng CaO taêng
5,32 gam. Tìm m vaø coâng thöùc ñôn giaûn A. Tìm coâng thöùc phaân töû A vaø
bieát A ôû theå khí (ñk thöôøng) coù soá C ≤ 4.
ÑS: A laø C4H10
Caâu 15: Hoaø tan 18,4g hoãn hôïp 2 kim loaïi hoaù trò II vaø III baèng axit HCl
thu ñöôïc dung dòch A + khí B. Chia ñoâi B
a) Phaàn B1 ñem ñoát chaùy thu ñöôïc 4,5g H2O. Hoûi coâ caïn dung dòch A
thu ñöôïc bao nhieâu gam muoái khan.
b) Phaàn B2 taùc duïng heát clo vaø cho saûn phaåm haáp thuï vaøo 200 ml
dung dòch NaOH 20% (d = 1,2). Tìm % caùc chaát trong dung dòch taïo ra.
c) Tìm 2 kim loaïi, neáu bieát tæ soá mol 2 muoái khan = 1 : 1 vaø khoái löôïng
mol kim loaïi naøy gaáp 2,4 laàn khoái löôïng mol cuûa kim loaïi kia.
ÑS: a) Löôïng muoái khan =
26,95g
2

x

y

b) %NaOH = 10,84%
vaø %NaCl = 11,73%
c) KL hoaù trò II laø Zn
vaø KL hoaù trò III laø Al
Caâu 16: Hai nguyeân toá X vaø Y ñeàu ôû theå raén trong ñieàu kieän thöôøng
8,4 gam X coù soá mol nhieàu hôn 6,4 gam Y laø 0,15 mol. Bieát khoái löôïng mol
nguyeân töû cuûa X nhoû hôn khoái löôïng mol nguyeân töû cuûa Y laø 8. Haõy
cho bieát teân cuûa X, Y vaø soá mol moãi nguyeân toá noùi treân.
ÑS: - X (Mg), Y (S)
- nS = 0, 2 mol vaø nMg = 0,35 mol
Caâu 17: Nguyeân toá R taïo thaønh hôïp chaát RH 4, trong ñoù hiñro chieám 25%
khoái löôïng vaø nguyeân toá R’ taïo thaønh hôïp chaát R’O 2 trong ñoù oxi chieám
69,57% khoái löôïng.
a) Hoûi R vaø R’ laø caùc nguyeân toá gì?
b) Hoûi 1 lít khí R’O2 naëng hôn 1 lít khí RH4 bao nhieâu laàn (ôû cuøng
ñieàu kieän nhieät ñoä, aùp suaát).
c) Neáu ôû ñktc, V1 lít RH4 naëng baèng V2 lít R’O2 thì tæ leä V1/V2 baèng
bao nhieâu laàn?
ÑS: a) R (C), R’(N) ; b) NO2 naëng hôn CH4 = 2,875 laàn ; c)
V1/V2 = 2,875 laàn
Caâu 18: Hôïp chaát vôùi oxi cuûa nguyeân toá X coù daïng X aOb goàm 7 nguyeân
töû trong phaân töû. Ñoàng thôøi tæ leä khoái löôïng giöõa X vaø oxi laø 1 : 1,29.
Xaùc ñònh X vaø coâng thöùc oxit.
ÑS: X laø P → oxit cuûa X laø P2O5
Caâu 19: Hoaø tan hoaøn toaøn 12,1 gam hoãn hôïp boät goàm CuO vaø moät oxit
cuûa kim loaïi hoaù trò II khaùc caàn 100 ml dung dòch HCl 3M. Bieát tæ leä mol
cuûa 2 oxit laø 1 : 2.
a) Xaùc ñònh coâng thöùc cuûa oxit coøn laïi.
b) Tính % theo khoái löôïng cuûa moãi oxit trong hoãn hôïp ban ñaàu.
ÑS: a) ZnO ; b) %CuO = 33,06% vaø %ZnO = 66,94%
Caâu 20: Cho A gam kim loaïi M coù hoaù trò khoâng ñoåi vaøo 250 ml dung dòch
hoãn hôïp goàm Cu(NO3)2 vaø AgNO3 ñeàu coù noàng ñoä 0,8 mol/l. Sau khi
phaûn öùng xaûy ra hoaøn toaøn ta loïc ñöôïc (a + 27,2) gam chaát raén goàm ba
kim loaïi vaø ñöôïc moät dung dòch chæ chöùa moät muoái tan. Xaùc ñònh M vaø
khoái löôïng muoái taïo ra trong dung dòch.
ÑS:
M laø Mg
vaø Mg(NO3)2 = 44,4g
Caâu 21: Nung 25,28 gam hoãn hôïp FeCO3 vaø FexOy dö tôùi phaûn öùng hoaøn
toaøn, thu ñöôïc khí A vaø 22,4 gam Fe2O3 duy nhaát. Cho khí A haáp thuï hoaøn
toaøn vaøo 400ml dung dòch Ba(OH)2 0,15M thu ñöôïc 7,88g keát tuûa.
a) Vieát caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra.
b) Tìm coâng thöùc phaân töû cuûa FexOy.
ÑS: b) Fe2O3

Caâu 22: Hai thanh kim loaïi gioáng nhau (ñeàu cuøng nguyeân toá R hoaù trò II)
vaø coù cuøng khoái löôïng. Cho thanh thöù nhaát vaøo vaøo dung dòch Cu(NO 3)2
vaø thanh thöù hai vaøo dung dòch Pb(NO3)2. Sau moät thôøi gian, khi soá mol 2
muoái baèng nhau, laáy hai thanh kim loaïi ñoù ra khoûi dung dòch thaáy khoái
löôïng thanh thöù nhaát giaûm ñi 0,2% coøn khoái löôïng thanh thöù hai taêng
28,4%. Xaùc ñònh nguyeân toá R.
ÑS: R (Zn)
Caâu 23: Hoãn hôïp M goàm oxit cuûa moät kim loaïi hoaù trò II vaø moät
cacbonat cuûa kim loaïi ñoù ñöôïc hoaø tan heát baèng axit H2SO4 loaõng vöøa ñuû
taïo ra khí N vaø dung dòch L. Ñem coâ caïn dung dòch L thu ñöôïc moät löôïng
muoái khan baèng 168% khoái löôïng M. Xaùc ñònh kim loaïi hoaù trò II, bieát khí
N baèng 44% khoái löôïng cuûa M.
ÑS: Mg
Caâu 24: Cho Cho 3,06g axit MxOy cuûa kim loaïi M coù hoaù trò khoâng ñoåi
(hoaù trò töø I ñeán III) tan trong HNO3 dö thu ñöôïc 5,22g muoái. Haõy xaùc ñònh
coâng thöùc phaân töû cuûa oxit MxOy.
ÑS: BaO
Caâu 25: Cho 15,25 gam hoãn hôïp moät kim loaïi hoaù trò II coù laãn Fe tan heát
trong axit HCl dö thoaùt ra 4,48 dm 3 H2 (ñktc) vaø thu ñöôïc dung dòch X. Theâm
NaOH dö vaøo X, loïc keát tuûa taùch ra roài nung trong khoâng khí ñeán löôïng
khoâng ñoåi caân naëng 12 gam. Tìm kim loaïi hoaù trò II, bieát noù khoâng taïo
keát tuûa vôùi hiñroxit.
ÑS: Ba
Caâu 26: Cho 2 gam hoãn hôïp Fe vaø kim loaïi hoaù trò II vaøo dung dòch HCl
coù dö thì thu ñöôïc 1,12 lít H2 (ñktc). Maët khaùc, neáu hoaø tan 4,8g kim loaïi
hoaù trò II ñoù caàn chöa ñeán 500 ml dung dòch HCl. Xaùc ñònh kim loaïi hoaù
trò II.
ÑS: Mg
Caâu 27: Khöû hoaøn toaøn 4,06g moät oxit kim loaïi baèng CO ôû nhieät ñoä cao
thaønh kim loaïi. Daãn toaøn boä khí sinh ra vaøo bình ñöïng Ca(OH) 2 dö, thaáy
taïo thaønh 7g keát tuûa. Neáu laáy löôïng kim loaïi sinh ra hoaø tan heát vaøo
dung dòch HCl dö thì thu ñöôïc 1,176 lít khí H2 (ñktc).
a) Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû oxit kim loaïi.
b) Cho 4,06g oxit kim loaïi treân taùc duïng hoaøn toaøn vôùi 500 ml dung
dòch H2SO4 ñaëc, noùng (dö) thu ñöôïc dung dòch X vaø khí SO 2 bay ra.
Haõy xaùc ñònh noàng ñoä mol/l cuûa muoái trong dung dòch X (coi theå
tích dung dòch khoâng thay ñoåi trong quaù trình phaûn öùng)
ÑS:
a) Fe3O4 ; b)
CM Fe2 ( SO4 )3 = 0, 0525M

Caâu 28: Hoaø tan hoaø toaøn m gam kim loaïi M baèng dung dòch HCl dö, thu
ñöôïc V lít H2 (ñktc). Maët khaùc hoaø tan hoaøn toaøn m gam kim loaïi M baèng
dung dòch HNO3 loaõng, thu ñöôïc muoái nitrat cuûa M, H2O vaø cuõng V lít khí
NO duy nhaát (ñktc).
a) So saùnh hoaù trò cuûa M trong muoái clorua vaø trong muoái nitrat.
b) Hoûi M laø kim loaïi naøo? Bieát raèng khoái löôïng muoái nitrat taïo
thaønh gaáp 1,905 laàn khoái löôïng muoái clorua.

x

2

a) y = 3 ; b) Fe
Caâu 29: Hoaø tan hoaøn toaøn 14,2g hoãn hôïp C goàm MgCO 3 vaø muoái
cacbonat cuûa kim loaïi R vaøo dung dòch HCl 7,3% vöøa ñuû, thu ñöôïc dung
dòch D vaø 3,36 lít khí CO2 (ñktc). Noàng ñoä MgCl2 trong dung dòch D baèng
6,028%.
a) Xaùc ñònh kim loaïi R vaø thaønh phaàn % theo khoái löôïng cuûa moãi
chaát trong C.
b) Cho dung dòch NaOH dö vaøo dung dòch D, loïc laáy keát tuûa nung ngoaøi
khoâng khí ñeán khi phaûn öùng hoaøn toaøn. Tính soá gam chaát raén coøn
laïi sau khi nung.
ÑS: a) R (Fe) vaø %MgCO3 = 59,15% , %FeCO3 = 40,85% ; b)
mMgO = 4 g vaø mFe O = 4 g
Caâu 30: Hoaø tan hoaøn toaøn a gam kim loaïi M coù hoaù trò khoâng ñoåi vaøo
b gam dung dòch HCl ñöôïc dung dòch D. Theâm 240 gam dung dòch NaHCO 3 7%
vaøo D thì vöøa ñuû taùc duïng heát vôùi löôïng HCl coøn dö, thu ñöôïc dung dòch
E trong ñoù noàng ñoä phaàn traêm cuûa NaCl vaø muoái clorua km loaïi M töông
öùng laø 2,5% vaø 8,12%. Theâm tieáp löôïng dö dung dòch NaOH vaøo E, sau
ñoù loïc laáy keát tuûa, roài nung ñeán khoái löôïng khoâng ñoåi thì thu ñöôïc 16
gam chaát raén. Vieát caùc phöông trình phaûn öùng.
Xaùc ñònh kim loaïi vaø noàng ñoä phaàn traêm cuûa dung dòch ñaõ duøng.
ÑS: M (Mg) vaø %HCl = 16%
ÑS:

2 3

Daïng 5:
BAØI TOAÙN NOÀNG ÑOÄ DUNG DÒCH
I. Caùc loaïi noàng ñoä:
1. Noàng ñoä phaàn traêm (C%): laø löôïng chaát tan coù trong 100g dung
dòch.
Coâng Thöùc:

C% =

tan (g)

mct
×100%
mdd

mct : Khoái löôïng chaát
mdd : Khoái löôïng dung dòch

(g)
Vôùi:

mdd = V.D

Vaäy:

C% =

V: Theå tích dung dòch (ml)
D: Khoái löôïng rieâng (g/ml)

mct
mct
×100% =
× 100%
mdd
V.D

II. Noàng ñoä mol (CM): Cho bieát soá mol chaát tan coù trong 1 lít dung
dòch.

tong hop ly thuyet mon hoa 8 - 9

tong hop ly thuyet mon hoa 8 - 9

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Tendances

Tendances (8)

Similaire à tong hop ly thuyet mon hoa 8 - 9

Similaire à tong hop ly thuyet mon hoa 8 - 9 (20)

Plus de Hoàng Thái Việt

Plus de Hoàng Thái Việt (20)

tong hop ly thuyet mon hoa 8 - 9