1. ШУТИС-ийн 50 жил,Монголд Эдийн засаг, менежментийн мэргэжилтэн
бэлтгэж эхэлсний 50 жилийн ойд зориулсан Эдийн засаг,
менежментийн мэргэжлийн оюутны дунд зарласан
"Бизнесийн
хөгжил-Менежмент" сэдэвт "Эрдмийн шувуу" цомын төлөөх оюутны
эрдэм шинжилгээний YII бага хуралд илгээх эрдэм шинжилгээний
илтгэл
Сэдэв: “100%-ийн байгалийн гаралтай эм”
Гүйцэтгэгч оюутнууд:
1. Эрүүл Мэндийн Шинжлэх Ухааны Их Сургуулийн Био Анагаахын
Сургуулийн Эрүүл Мэндийн МэдээллийнТехнологийн ангийн 401
хэсгийн оюутан
О.Оюунбаяр
2. Улаанбаатар дээд сургуулийн Англи хэлний багшийн ангийн 3р
курсын оюутан Энхтайваны Нандинцэцэг
3. МУБИС-ийн
Англи-Орос
хэлний
багшийн
ангийн
3р
курсын
оюутан Батболдын Сэрчмаа
Сэдвийн агуулга:
Аливаа
улс
үндэстний
менежмент юм.
зохион
байгуулж
бизнесийн
хөгжил
нь
эх
үндэс
нь
зөв
Байгаа нөөц бололцоогоо менежмент сайтайгаар
ашиглавал
улсын
эдийн
засаг
бизнес
хөгжих
болно. Иймээс эзийн засаг бизнесийг хөгжүүлж болох 100%-ийн
байгалийн гаралтай эм болон эмчилгээний бүтээгдэхүүний талаарх
санааг дэвшүүлж байна.
Түлхүүр үг:

2. -
Оршил
Өнөөгийн байдал
Хандлага
Дүгнэлт
Оршил:
Найдвартай эрүүл бүтээгдэхүүн хэрэглэхийг хүн бүр хүсдэг.
Цэвэр
орчинд
ургасан
цэвэр
ургамалаар
эрүүл
бүтээгдэхүүний
үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх нь монгол улс дэлхийд гарч чадах нэг
арга зам гэж үзэж байна.
Мөн монголд жилийн 10 дугаар сараас 4 дүгээр сар хүртэл нэмэх
5 хэмээс доош температуртай байдаг ба энэ хугацаанд ургамал өсч
үржих боломжгүй байдаг. Ургамал ургахад таатай орчин бүрддэг
таван
сарын
хугацаанд
ургамал
цэцэглэж
удмаа
үлдээх
гэж
тэмцдэг. Ингэхдээ бас хур тунадас багатай, эх газрын эрс тэс
хуурай орчныг тэсч гарах шаардлагатай. Тиймээс монголын ургамал
давжааран
таагүй
жижгэрч
нөхцлийг
шимээ
ажрахгүй
дотогш
нь
байхаар
хурааж
цаг
зохилдсон.
уурын
аливаа
Үүнийг
дагаад
монгол газрын ургамал анхилам хурц үнэртэй, шим сайтай тул
эмийн
ургамал
судлалын
чиглэлээр
дэлхий
дахины
анхаарлыг
сүүлийн үед ихээхэн татах болсон.
Дээрх санааг хэрэгжүүлснээс дараах давуу талуудтай:
•
Эмийн ургамал түүдэг газрыг хамгаалалтанд авсанаар байгаль
орчиноо давхар хамгаалалтанд авч байгаа хэрэг болно.
•
Ажлын байрыг нэмэгдүүлэх
•
Үндэсний
уламжлалт
эм
сэргээн, хадгалан үлдэнэ.
боловсруулах
техник
технологио

3. •
Эрүүл бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж хэрэглэснээр хүн амын эрүүл
мэндийн байдал сайжирна.
•
Бизнес, эдийн засаг хөгжинө.
Өнөөгийн байдал:
Улсын хэмжээнд нийт 800 гаруй нэр төрлийн 1.25 сая тонн эмийн
ургамал бий.
Эх орны үйлдвэрүүд ургамал, амьтны гаралтай өвчнийг бага дээр
нь
зогсоох,
биеийн
дархлааг
сайжруулах
бараа
бүтээгдэхүүн
гаргаж эхэлж байгаа. Жишээ нь "Монос"-ын "Энхжин", "Мөнхжин"
цайнууд байна.
Ургамлын үйлчлэл бодисыг цэврээр нь ялгаж авах
ажилд монголын үйлдвэрүүд орж эхэлсэн.
Улсын Клиникийн Нэгдсэн Нэгдүгээр эмнэлэгийн урд талд 20-иод
төрлийн эмийн ургамалыг хувь хүн борлуулдаг.

4. Хандлага:
Уламжлалт анагаахын судалгааг:
1. Уламжлалт анагаах ухаанд хэрэглэдэг ургамал, амьтан, эрдсийн
гаралт эмт бодисын эм судлалын судалгаа
2. Уламжлалт анагаах ухаанд хэрэглэдэг эмийн бодисын фитохи
стандартчлал, төхнологийн судалгаа
3. Уламжлалт анагаах ухааны эмчилгээ, оношлогооны аргын
судалгаа,
4. Уламжлалт анагаах ухаанд хэрэглэдэг нэн ховордсон ургамлыг
тарималжуулах, амьтныг нутагшуулах, нөөцийг арвижуулах,
үржүүлэх судалгаа
5. Уламжлалт анагаах ухааны түүх, сурвалж бичгийн судалгаа
6. Уламжлалт анагаах ухааны онол, гүн ухааны үндэслэлийн
судалгаа,
Уламжлалт
анагаах
ухааны
мэдээлэл
зүйн
судалгаа
гэж
хувааж
болох бөгөөд тэдгээр нь сүүлийн 50-иад жилийн туршид баяжуулсан
хэлбэрээр хөгжиж ирсэн байх юм.

5. 2004-2006
онд
Монгол
Болгарын
Шинжлэх
ухааны
орны
алкалоидот
академийн
ургамлын
Фитохимийн
судалгааг
төвтэй
Органик
хнмийн хүрээлэнгийн эрдэмтэдтэй хамтран “Монгол орны алкалоидот
зарим
ургамлын
сэдэвтэй
фитохимийн
төсөл
ба
хэрэгжүүлж
биологийн
Монгол
идэвхийн
орны
эмийн
судалгаа”
Thalictrum
simplex, Thermopsis dahurica, Hyoscyamus niger, Physochlaina
physaloides,
Astragalus
mongolicus,
Astragalus
variabilis,
Sophora flavescens, Sophora alopecuroides, Papaver nudicaule ба
Berberis sibirica ургамлуудын алкалоидын судалгааг гүйцэтгэж 32
алкалоидыг цэврээр ялгаж таньж тодорхойлсон ба 63 алкалоидыг
Хромато-масс
спектрийн
аргаар
таньж
тодорхойлсон.
шинэ
4
алкалоидыг нээн бүтэц байгууламжийг тогтоосон ба 11 алкалоидыг
тухайн зуйл ургамлаас анх удаа , 1 алкалоидыг тухайн төрөлд анх
удаа
илрүүлж
мөн
антиоксидант,
эсийн
хоргүйжүүлэх,
хавдрын
эсрэг дархлал сэргээх идэвхийн судалгааг явуулж гадаад дотоодын
мэргэжлийн
сэтгүүлүүдэд
нийтлүүлсэн
хугацаанд
ба
1
илтгэл
15
бакалавр,
эрдэм
15
шинжилгээний
тавьж
5
хэлэлцүүлсэн.
магистр,
1
өгүүллүүд
Тайлангийн
докторын
(Ph.D)
зэрэг амжилттай хамгаалагдаад байна.
Дүгнэлт:
Гадаад, дотоод зах зээлийн хэрэгцээ шаардлагын өсөлт , эх орны
экологийн цэвэр бүтээгдэхүүний
үйлдвэрлэл үйлчилгээний хөгжил
нь маркетинг бизнесийн хөгжлийн талаар цогц стратеги бодлогыг
хэрэгжүүлэх
чиглэлийн
хөгжлийг
шаардлагыг
сургалт
дэлхийн
зүй
ёсоор
судалгааны
төвүүд
жишигт
ойртуулах
нөхцөлдүүлж
нь
чухал
маркетинг
хүчин
байна. Мөн биотехнологийг хөгжүүлэх шаардлагатай.
Ашигласан материалууд:
www.mas.ac.mn
байна. Энэ
бизнесийн
зүйлүүд
болж

6. www.num.edu.mn
www.mongoliatrade.mn
www.mongolfarmer.mn
www.pressinst.org.mn
www.tsagtur.news.mn
www.pressinst.org.mn
www.siteresources.worldbank.org
www.gateway.mn

7. www.num.edu.mn
www.mongoliatrade.mn
www.mongolfarmer.mn
www.pressinst.org.mn
www.tsagtur.news.mn
www.pressinst.org.mn
www.siteresources.worldbank.org
www.gateway.mn