Contenu connexe
Similaire à Handout chapter2 bookbooming
Similaire à Handout chapter2 bookbooming (20)
Handout chapter2 bookbooming
- 1. Slide Chapter 2-VDC-FTU
Ch−¬ng ii:
c¸c lý thuyÕt vÒ lîi Ých cña ngo¹i th−¬ng I. Nh÷ng lîi Ých cña ngo¹i th−¬ng
1. Lîi Ých do ngo¹i th−¬ng mang l¹i: Slide 3
4 vÊn ®Ò chÝnh:
1. Nh÷ng lîi Ých c¬ b¶n cña ngo¹i th−¬ng? Nguån gèc C1: Ngo¹i th−¬ng më réng kh¶ n¨ng tiªu dïng cña mét
nh÷ng lîi Ých ®ã? n−íc (nh− mét ph−¬ng thøc SX gi¸n tiÕp).
2. Nh÷ng lý thuyÕt bµn vÒ lîi Ých cña ngo¹i th−¬ng.(9)
C2: Ngo¹i th−¬ng gióp thay ®æi c¬ cÊu SX theo h−íng
3. Ngo¹i th−¬ng trong mét nÒn KT më quy m« nhá
khai th¸c lîi thÕ cña ®Êt n−íc. Slide 4
4. §éng lùc khiÕn c¸c DN tham gia vµo ngo¹i th−¬ng?
1 2
2. Nguån gèc dÉn ®Õn lîi Ých cña ngo¹i th−¬ng:
Nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy gióp ta tr¶ lêi c©u hái:
C¸c n−íc tham gia vμo PCL§ quèc tÕ ntn? Dùa trªn
nh÷ng ®iÒu kiÖn nμo?
nãi c¸ch kh¸c:
- §iÒu g× quyÕt ®Þnh chñng lo¹i hμng ho¸ mμ mét n−íc
Ghana Hàn Quốc XK hay NK?
- 1970: GNP/người = 250$ - 1970: GNP/người = 260$
- 1998: chỉ đạt 390$/người - 1998: đạt 8.600$/người
Nền kinh tế đứng thứ 96 trên thế Nền kinh tế đứng thứ 12 trên thế
giới. giới, thành viên OECD, là NIC
- Tốc độ tăng trưởng KT bình - Tốc độ tăng trưởng KT bình
quân trong giai đoạn 1968-1998: quân trong giai đoạn 1968-1998:
<1,5%/năm >8%/năm Back2
3 4
1
- 2. Slide Chapter 2-VDC-FTU
2 nguån gèc c¬ b¶n dÉn tíi lîi Ých cña Ngo¹i th−¬ng: Theo khÝa c¹nh TMQT th×:
Nguån lùc ngô ý nãi tíi mét ®Çu vμo nμo ®ã cho qu¸
Nguån gèc 1: tr×nh SX trong n−íc mμ kh«ng thÓ chuyÓn dÞch ®−îc
Sù kh¸c nhau gi÷a c¸c n−íc trªn thÕ giíi vÒ c¸c nguån gi÷a c¸c quèc gia.
lùc khiÕn cho mét n−íc cã thÓ cã lîi thÕ vÒ SX mét
sè hμng ho¸ vμ bÊt lîi vÒ SX mét sè hμng ho¸ kh¸c Nguån lùc ®−îc chia thµnh 3 nhãm nh− sau:
so víi n−íc kh¸c.Slide 6 • Nguån lùc tù nhiªn: khÝ hËu, ®Êt ®ai, tμi nguyªn
kho¸ng s¶n....
Nguån gèc 2: • Nguån nh©n lùc: tøc nãi ®Õn con ng−êi, lùc l−îng lao
Do sù gi¶m chi phÝ SX - lμ kÕt qu¶ cña SX lín céng víi ®éng.
chuyªn m«n ho¸ SX vμ th«ng qua øng dông KHCN. • C¬ së h¹ tÇng: ®−êng giao th«ng, vËn t¶i, b−u chÝnh
Slide 7 viÔn th«ng, s©n bay, bÕn c¶ng, kho b·i, c¸c c«ng
tr×nh vμ c¸c ph−¬ng tiÖn c«ng céng kh¸c… Back5
5 6
• Giảm chi phÝ b¾t nguån tõ sù kh¸c nhau vÒ N¨ng II. C¸c lý thuyÕt vÒ lîi Ých cña NT
suÊt lao ®éng gi÷a c¸c quèc gia dÉn ®Õn chi phÝ
SX kh¸c nhau kÐo theo ho¹t ®éng trao ®æi diÔn ra
Khi ®Ò cËp tíi ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng, nãi chung c¸c lý
do cã sù chªnh lÖch vÒ lîi Ých.
thuyÕt ®Òu quan t©m tíi gi¶i quyÕt 3 vÊn ®Ò:
• Chuyªn m«n ho¸ SX cµng cao vµ cµng s©u sÏ dÉn tíi
viÖc ph¸t minh vµ øng dông nhiÒu h¬n c¸c thµnh tùu • Quèc gia nªn XK, NK nh÷ng mÆt hµng nµo?
KH- KT vµo SX. • Sè l−îng XK, NK lµ bao nhiªu?
• XK vµ NK víi ai?
Nguån gèc 2 gi¶i thÝch nh÷ng TH nh−:
- T¹i sao NhËt B¶n l¹i XK «t«, hμng ®iÖn tö gia dông,
m¸y c«ng cô….
- Thuþ SÜ th× XK ®ång hå, ho¸ chÊt, ®å trang søc….
7 8
2
- 3. Slide Chapter 2-VDC-FTU
II. C¸c lý thuyÕt vÒ lîi Ých cña NT - ñng hé viÖc Nhµ n−íc can thiÖp trùc tiÕp vµo ho¹t
®éng NT:
1. ThuyÕt träng th−¬ng (Mercantilism) Nh»m tèi ®a ho¸ XK vµ h¹n chÕ NK ë møc tèi thiÓu
- Ra ®êi ë n−íc Anh vµo kho¶ng gi÷a TK16 – lý thuyÕt Thùc hiÖn trî cÊp cho XK: gi¶m thuÕ, th−ëng tiÒn….
KT ®Çu tiªn ®−îc ph©n tÝch trªn c¬ së KH. H¹n chÕ NK b»ng ®¸nh thuÕ cao, b»ng h¹n ng¹ch.
Néi dung chñ yÕu: ¦u ®iÓm:
- Coi tiÒn (vµng vµ b¹c) lµ néi dung chÝnh cña cña c¶i, • Khi SX trong n−íc v−ît qu¸ møc cÇu th× nªn khuyÕn
cña sù giµu cã cña mét quèc gia. khÝch XK vµ h¹n chÕ NK.
Gia t¨ng vµng b¹c th«ng qua NT trong ®ã XK ph¶i lín • Khi C¸n c©n thanh to¸n víi n−íc ngoµi th©m hôt th×
h¬n NK – thÆng d− TM tÝch luü nhiÒu tiÒn h¬n. cÇn −u tiªn ®¹t ®−îc thÆng d− trong ngo¹i th−¬ng ®Ó
KhuyÕn khÝch XK hµng ho¸ thµnh phÈm cã gi¸ trÞ cao, bï ®¾p.
sè l−îng lín (hç trî cho XK) • Sù gia t¨ng l−îng vµng b¹c (gia t¨ng møc cung tiÒn tÖ)
H¹n chÕ NK b»ng thuÕ quan, h¹n ng¹ch, chØ NK ®Çu trong nÒn KT sÏ cã t¸c dông kÝch thÝch ho¹t ®éng SX
vµo cho SX trong n−íc. trong n−íc.
T¨ng c−êng sö dông ph−¬ng tiÖn vËn t¶i n−íc m×nh. 9 10
Nh−îc ®iÓm cña ThuyÕt träng th−¬ng: ThuyÕt träng th−¬ng míi – Neomercantilism
• M« t¶ nh÷ng n−íc ¸p dông chÝnh s¸ch nh»m ®¹t
• Coi vµng b¹c lµ h×nh thøc cña c¶i duy nhÊt; ®−îc thÆng d− trong c¸n c©n thanh to¸n hoÆc ®¹t
môc tiªu KT-CT-XH nµo ®ã.
• Nh×n nhËn TMQT nh− mét “trß ch¬i” cã tæng lîi Ých
b»ng 0 (zero-sum game).
• Ch−a gi¶i thÝch ®−îc c¬ cÊu hµng ho¸ trong TMQT Ph©n biÖt kh¸i niÖm thÆng d− trong ThuyÕt träng
®−îc x¸c ®Þnh nh− thÕ nµo; th−¬ng cæ ®iÓn víi ChÝnh s¸ch NT ngµy nay:
• Ch−a thÊy ®−îc tÝnh hiÖu qu¶ vµ lîi Ých tõ qu¸ tr×nh VÒ h×nh thøc th× môc ®Ých ®¹t thÆng d− TM ë hai thêi kú
CMH SX vµ trao ®æi; lµ gièng nhau nh−ng vÒ b¶n chÊt lµ kh¸c nhau.
• Ch−a thÊy r»ng c¸c kÕt luËn cña hä chØ ®óng trong
mét ph¹m vi hÑp chø kh«ng ph¶i víi tÊt c¶ c¸c quèc
gia.
11 12
3
- 4. Slide Chapter 2-VDC-FTU
2. ThuyÕt Lîi thÕ tuyÖt ®èi Lîi thÕ tuyÖt ®èi ®−îc hiÓu ntn?
(Absolute Advantage): • Cïng mét §V nguån lùc, cïng SX mét lo¹i s¶n phÈm,
n−íc nμo SX ra sè l−îng nhiÒu h¬n th× n−íc ®ã cã
LTT§ vÒ s¶n phÈm ®ã.
- T¸c gi¶: Adam Smith (1723-1790) nãi c¸ch kh¸c
- T¸c phÈm: The Wealth of Nations • N−íc nμo cã chi phÝ SX thÊp h¬n khi SX cïng mét
(1776) l−îng s¶n phÈm nh− nhau th× cã LTT§ vÒ s¶n phÈm
- ¤ng cho r»ng: sù giμu cã, phån ®ã.
thÞnh cña mét quèc gia phô VD:
thuéc vμo sè hμng ho¸ vμ dÞch
§Ó SX ra 1®¬n vÞ g¹o:
vô mμ quèc gia ®ã s½n cã ë trong
n−íc. - Hµn Quèc tèn 10 ®v lao ®éng/nguån lùc
- Ghana tèn 20 ®v lao ®éng/nguån lùc
Hµn Quèc cã LTT§ vÒ SX g¹o so víi Ghana
13 14
M« h×nh minh ho¹ lý thuyÕt LTT§:
Néi dung ThuyÕt LTT§: Nh÷ng gi¶ thiÕt kÌm theo m« h×nh:
Theo A.Smith: • ThÕ giíi chØ gåm 2 n−íc (Ghana vμ Hμn Quèc), SX ra 2
mÆt hμng (Cocoa vμ G¹o);
- NÕu mçi n−íc tËp trung vµo SX mÆt hµng mµ m×nh
cã LTT§, vµ XK mÆt hµng nµy sang n−íc kia ®Ó ®æi • Chi phÝ vËn t¶i b»ng 0;
lÊy mÆt hµng mµ m×nh bÞ bÊt lîi tuyÖt ®èi, th× s¶n • Lao ®éng lμ yÕu tè SX duy nhÊt vμ ®−îc di chuyÓn tù
l−îng c¶ hai mÆt hµng sÏ t¨ng lªn, vµ hai quèc gia do gi÷a c¸c ngμnh SX trong n−íc nh−ng kh«ng di
®Òu trë nªn sung tóc h¬n. chuyÓn ®−îc gi÷a c¸c quèc gia;
• C¹nh tranh hoμn h¶o tån t¹i trªn tÊt c¶ c¸c thÞ tr−êng.
- TM tù do cã lîi cho tÊt c¶ c¸c quèc gia, CP kh«ng
nªn can thiÖp vµo c¸c ho¹t ®éng TMQT.
- Gi¶ thiÕt cho mçi n−íc cã s½n 120 §VL§, vµ sè lao ®éng
®ã ®−îc chia ®Òu cho mçi ngµnh SX (60/60).
15 16
4
- 5. Slide Chapter 2-VDC-FTU
• Gi¶ sö l−îng L§ cÇn thiÕt ë mçi n−íc ®Ó SX mçi §V TH2: Khi cã chuyªn m«n ho¸ vµ trao ®æi (cã TM):
Cocoa vµ G¹o ®−îc cho ë b¶ng sau:
Cocoa G¹o
Cocoa G¹o
Ghana 60 0
Ghana 2 6
Hµn Quèc 0 40
Hµn Quèc 5 3
Tæng SP 60 40
L−îng t¨ng 18 10
TH1: Trong ®iÒu kiÖn tù cÊp tù tóc (kh«ng cã TM):
NÕu Ghana ®æi 15 §VCocoa lÊy 15 §VG¹o cña Hµn Quèc
Cocoa G¹o th× l−îng tiªu dïng ë mçi n−íc vÒ tõng mÆt hµng lµ:
Ghana 30 10
Cocoa G¹o
Hµn Quèc 12 20
Ghana 45 (+15) 15 (+5)
Tæng SP 42 30
Hµn Quèc 15 (+3) 25 (+5)
17 18
Th«ng qua chuyªn m«n ho¸ SX, c¸c quèc gia ®¹t ®−îc Hai h×nh thøc cña LTT§:
hiÖu qu¶ LTT§ do 3 nguyªn nh©n sau:
- Lîi thÕ tù nhiªn (Natural Advantage)
• Do chuyªn s©u vÒ mét lÜnh vùc nªn L§ sÏ trë nªn
thµnh th¹o vµ lµnh nghÒ h¬n gi¶m thiÓu sai sãt - Lîi thÕ thu ®−îc tõ nç lùc (Accquired Advantage)
gi¶m chi phÝ.
• Do lµm mét c«ng viÖc l©u dµi nªn ng−êi L§ sÏ n¶y
sinh nh÷ng s¸ng kiÕn, ph−¬ng ph¸p n©ng cao hiÖu KÕt luËn:
qu¶ cña qu¸ tr×nh SX. - Theo A.Smith, n−íc nµo cã LTT§ th× sÏ cã lîi khi
• TiÕt kiÖm ®−îc thêi gian do ng−êi L§ kh«ng ph¶i tham gia vµo ho¹t ®éng TMQT.
chuyÓn tõ viÖc SX sp nµy sang sp kh¸c. - Tù do ho¸ TM còng lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó mang l¹i
lîi Ých cho c¸c quèc gia.
19 20
5
- 6. Slide Chapter 2-VDC-FTU
M« h×nh vÒ LTSS:
3. Lý thuyÕt Lîi thÕ so s¸nh
(Comparative Advantage): C«ca G¹o
- T¸c gi¶ David Ricardo (1772-1833) Ghana 2 5
- T¸c phÈm: “Principles of Political
Hµn Quèc 12 6
Economy” (1817)
- LTSS xuÊt ph¸t tõ hiÖu qu¶ SX
t−¬ng ®èi: Mét n−íc kh«ng cã - Hµn Quèc bÊt lîi T§ vÒ c¶ 2 mÆt hµng, nh−ng cã LTSS
LTT§ ë c¶ 2 mÆt hμng nh−ng vÉn vÒ mÆt hµng G¹o v×: mÆt hµng nµy chØ bÊt lîi kÐm 1,2
cã LTSS ë mÆt hμng nμo cã møc lÇn (= 6/5) so víi mÆt hµng C«ca (kÐm 6 lÇn = 12/2)
bÊt lîi nhá h¬n vμ vÉn thu ®−îc lîi - T−¬ng tù, Ghana cã LTSS vÒ mÆt hµng C«ca LTSS cã
Ých khi tham gia vμo TMQT. tÝnh t−¬ng ®èi.
- C¸c gi¶ thiÕt kh¸c cña m« h×nh ®−îc gi÷ nguyªn.
21 22
LËp luËn gièng tr−êng hîp LTT§ Chøng minh LTSS
Quy luËt LTSS: còng mang l¹i lîi Ých khi tham gia TMQT.
Khi mçi quèc gia thùc hiÖn chuyªn m«n ho¸ SX mÆt
hμng mμ quèc gia ®ã cã LTSS th× tæng s¶n l−îng tÊt N−íc C«ca G¹o
c¶ c¸c mÆt hμng cña toμn thÕ giíi sÏ t¨ng lªn, vμ tÊt
c¶ c¸c quèc gia sÏ trë nªn sung tóc h¬n. Chi phÝ L§ Ghana 2 5
Hµn Quèc 12 6
Chøng minh b»ng m« h×nh:
TH tù cung tù cÊp Ghana 30 12
Hµn Quèc 5 10
Tæng 35 22
Cã CMH + trao ®æi Ghana 35 (70) 10 (50)
Hµn Quèc 0 20
Tæng 35 30 (+8)
23 24
6
- 7. Slide Chapter 2-VDC-FTU
Chi phÝ c¬ héi vµ LTSS:
Chøng minh quy luËt LTSS b»ng Chi phÝ c¬
héi:
C«ca G¹o
- N¨m 1936, Lý thuyÕt vÒ LTSS ®−îc nhµ KT
Ghana 0,4g 2,5c
häc ng−êi Mü G.Haberler gi¶i thÝch dùa trªn
c¬ së Chi phÝ c¬ héi cã søc thuyÕt phôc Hµn Quèc 2g 0,5c
h¬n.
- Chi phÝ c¬ héi (opportunity cost) cña mét mÆt - Chi phÝ c¬ héi cña C«ca ë Ghana rÎ h¬n so
hμng A d−íi d¹ng mÆt hμng B lμ sè l−îng víi ë Hµn Quèc nªn Ghana cã LTSS vÒ C«ca.
mÆt hμng B cÇn ®−îc c¾t gi¶m ®Ó SX thªm 01 T−¬ng tù, Hµn Quèc sÏ cã LTSS vÒ G¹o.
®¬n vÞ mÆt hμng A. - NÕu thùc hiÖn chuyªn m«n ho¸ vµ sau ®ã
- ChuyÓn b¶ng chi phÝ L§ thµnh b¶ng chi phÝ trao ®æi víi nhau theo tû lÖ:
c¬ héi (gi¸ c¶ t−¬ng quan) cña C«ca vµ G¹o: 1 G¹o = 1 C«ca
25 26
- NÕu Ghana chuyÓn 5 L§ tõ SX G¹o sang SX C«ca th× NhËn xÐt:
sÏ cã thªm 2,5 C«ca.
- Sù kh¸c biÖt gi÷a Chi phÝ c¬ héi lµ c¬ së ®Ó
- Trao ®æi 2,5 C«ca ®ã víi Hµn Quèc theo tû lÖ 1:1 th× sÏ
thu vÒ 2,5 G¹o. Lîi 1,5 G¹o so víi tr−êng hîp tù
x¸c ®Þnh LTSS cña tõng n−íc: Nước cã Chi
cung tù cÊp. phÝ c¬ héi cña mÆt hµng nào thÊp h¬n th× sÏ
- T−¬ng tù, Hµn Quèc muèn cã 2,5 C«ca ®¸ng lÏ cÇn bá cã LTSS vÒ mÆt hµng đã.
ra 30 L§. Nhê TMQT ®∙ chØ mÊt 15 L§ chuyÓn tõ SX - Trong m« h×nh cña D.Ricardo: Chi phÝ c¬ héi
C«ca sang SX G¹o Lîi 15 L§. cña tõng mÆt hµng ë mçi n−íc ®−îc gi¶ ®Þnh
lµ kh«ng ®æi.
- Tæng qu¸t: ®Ó TM gi÷a 2 n−íc diÔn ra th× tû lÖ trao ®æi - TÝnh −u viÖt: kh«ng cÇn ph¶i ®−a ra bÊt kú
QT ph¶i n»m trong giíi h¹n 2 tû lÖ trao ®æi néi ®Þa:
gi¶ ®Þnh g× vÒ L§.
0,4c ≤ 1g ≤ 2g hoÆc
0,5g ≤ 1c ≤ 2,5g
27 28
7
- 8. Slide Chapter 2-VDC-FTU
Tr−êng hîp Lîi thÕ “c©n b»ng”: KÕt luËn:
1- Nh÷ng lîi Ých do chuyªn m«n ho¸ vµ ngo¹i th−¬ng
C«ca G¹o
mang l¹i phô thuéc vµo LTSS chø kh«ng ph¶i LTT§.
Ghana 2 5
2- LTT§ nÕu thiÕu LTSS th× kh«ng cã lîi Ých TM. LTSS
Hµn Quèc 12 30 lμ ®iÒu kiÖn cÇn vμ ®ñ ®Ó dÉn ®Õn lîi Ých trong TMQT.
- Ghana cã LTT§ vÒ c¶ 2 mÆt hµng nh−ng NSL§ ®Òu gÊp 3- ý nghÜa trong TMQT:
6 lÇn NSL§ cña Hµn Quèc kh«ng thÓ x¸c ®Þnh n−íc
nµo cã LTSS vÒ mÆt hµng nµo. - Mçi n−íc nªn chuyªn m«n ho¸ vµo nh÷ng ngµnh
m×nh cã LTSS.
- Trªn thùc tÕ, TH nµy rÊt Ýt khi x¶y ra.
- XK nh÷ng hµng ho¸ cã chi phÝ c¬ héi thÊp (trong mèi
liªn hÖ víi n−íc NK)
29 - NK nh÷ng hµng ho¸ cã chi phÝ c¬ héi cao 30
§¸nh gi¸ 2 lý thuyÕt cæ ®iÓn vÒ TMQT: 4. Lý thuyÕt mèi t−¬ng quan cña cÇu:
- C¬ b¶n gi¶i thÝch ®−îc nguån gèc cña lîi Ých do - T¸c gi¶ John Stuart Mill (1806-1873)
TMQT mang l¹i. - Cßn gäi lµ lý thuyÕt vÒ Gi¸ trÞ quèc tÕ
- NhÊn m¹nh vai trß cña Tù do ho¸ TM, Nhµ n−íc hay tû lÖ trao ®æi gi÷a c¸c s¶n phÈm.
kh«ng can thiÖp qu¸ s©u vµo ho¹t ®éng ngo¹i - D.Ricardo chØ ®Ò cËp ®Õn Cung do
th−¬ng. vËy, J.S.Mill ®∙ bæ sung viÖc nghiªn
- Míi chØ nhÊn m¹nh ®Õn yÕu tè cung. cøu xem CÇu quyÕt ®Þnh ntn ®Õn tû lÖ
- TM gi÷a c¸c n−íc trªn c¬ së hµng ®æi hµng. trao ®æi trong TMQT.
- Nh×n nhËn L§ lµ yÕu tè SX duy nhÊt vµ ®ång nhÊt - J.S.Mill dùa trªn n¨ng suÊt t−¬ng ®èi
trong tÊt c¶ c¸c ngµnh SX(*). cña nh©n c«ng chø kh«ng ph¶i phÝ
tæn cña nh©n c«ng nh− lý thuyÕt cña
D. Ricardo.
31 32
8
- 9. Slide Chapter 2-VDC-FTU
Lý thuyÕt vÒ mèi t−¬ng quan cña cÇu: 5. Lý thuyÕt Tû lÖ yÕu tè SX (Factor Proportion):
• Theo J.S.Mill, tû lÖ mËu dÞch thùc sù sÏ phô thuéc - T¸c gi¶: 2 nhµ KT häc ng−êi Thuþ §iÓn
vμo c−êng ®é, còng nh− ®é co d·n cña CÇu NK cña Eli Heckscher (1879 - 1952) vµ
mçi n−íc, nghÜa lμ phô thuéc vμo sè cÇu t−¬ng quan.
Bertil Ohlin (1899 – 1979)
®Çu vµo ®Çu ra Gäi lµ lý thuyÕt H – O
Nh©n c«ng Quèc gia R−îu Vai
(sè ngµy) (Thïng) (KiÖn) - §Õn n¨m 1930, lý thuyÕt nµy ®−îc nhµ KT häc ng−êi
Mü Paul Samuelson ph¸t triÓn cô thÓ h¬n nªn cßn
300 Bå ®µo Nha 100 75
®−îc gäi lµ lý thuyÕt H – O – S.
300 Anh 50 60
KÕt luËn ®−îc J.S.Mill rót ra:
Giíi h¹n cña tû lÖ trao ®æi QT chÝnh lμ tû lÖ trao ®æi
trong néi ®Þa
33 34
Lý thuyÕt H – O x©y dùng dùa trªn 2 kh¸i niÖm c¬ b¶n: Néi dung cña Lý thuyÕt H-O: (§Þnh lý H-O)
+ møc ®é dåi dμo (s½n cã) cña c¸c yÕu tè SX ë c¸c • Mét n−íc sÏ XK nh÷ng mÆt hμng mμ viÖc SX ®ßi hái
quèc gia kh¸c nhau; vµ sö dông nhiÒu t−¬ng ®èi yÕu tè SX dåi dμo, rÎ cña
+ hμm l−îng (møc ®é sö dông) c¸c yÕu tè SX ®Ó lµm ra n−íc ®ã vμ NK nh÷ng mÆt hμng mμ viÖc SX ®ßi hái
c¸c mÆt hµng kh¸c nhau. sö dông nhiÒu t−¬ng ®èi yÕu tè SX khan hiÕm vμ ®¾t
ë n−íc ®ã.
LËp luËn cña lý thuyÕt H – O: YÕu tè cμng dåi dμo th× gi¸ (chi phÝ) cμng rÎ vμ ng−îc
• Trong tiÕn tr×nh SX ng−êi ta ph¶i phèi hîp nhiÒu yÕu l¹i
tè ®Çu vµo (®Êt ®ai, nh©n c«ng vμ t− b¶n) theo nhiÒu
tû lÖ kh¸c nhau. Lý thuyÕt H-O ®∙ ®i vµo gi¶i thÝch b¶n chÊt cña LTSS
• ChÝnh møc ®é s½n cã cña c¸c yÕu tè SX vµ hμm chø kh«ng chØ dõng ë nªu lªn LTSS lµ nh− thÕ nµo.
l−îng sö dông c¸c yÕu tè ®Ó lµm ra c¸c mÆt hµng
kh¸c nhau míi lµ nh÷ng nh©n tè quan träng quy ®Þnh
TMQT.
35 36
9
- 10. Slide Chapter 2-VDC-FTU
NhËn xÐt vÒ c¸c thùc tiÔn vµ mét sè gi¶ thiÕt ®i
6. Quan ®iÓm cña Karl Marx vÒ ngo¹i th−¬ng: theo c¸c lý thuyÕt cæ ®iÓn vÒ TMQT:
K.Marx ph©n tÝch vÒ ngo¹i th−¬ng dùa trªn c¬ së quy 1. ViÖc lμm ®Çy ®ñ vμ toμn dông c¸c nguån lùc?
luËt gi¸ trÞ.
2. Môc tiªu cña c¸c quèc gia cã thÓ kh«ng ®−îc giíi
h¹n chØ ë tÝnh hiÖu qu¶.
Lý luËn vÒ ngo¹i th−¬ng cña K.Marx, ®−îc tËp trung ë 3. Chi phÝ vËn chuyÓn lμ b»ng 0 lμ kh«ng hîp lý.
nh÷ng ®iÓm sau ®©y:
4. TÝnh linh ®éng cña tμi nguyªn.
• Thø nhÊt, nguyªn t¾c chi phèi ngo¹i th−¬ng lμ b×nh
5. Ch−a ®Ò cËp tíi DÞch vô
®¼ng cïng cã lîi.
6. Ch−a ®Ò cËp tíi c¸c lîi Ých kh¸c tõ ngo¹i th−¬ng
• Thø hai, sù h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn cña ngo¹i
th−¬ng lμ tÊt yÕu kh¸ch quan cña ph−¬ng thøc SX
TBCN.
37 38
7. Lý thuyÕt Vßng ®êi s¶n phÈm (Product Life-cycle 8. Lý thuyÕt Th−¬ng m¹i míi (New Trade Theory)
Theory) - C¸c t¸c gi¶: Paul Krugman vμ MIT-Mü
- T¸c gi¶: Raymond Vernon (Mü)
- Thêi gian ra ®êi: gi÷a thËp kû 1970
- Thêi gian ra ®êi: gi÷a thËp kû 1960
- Néi dung chÝnh:
- Néi dung chÝnh:
1. Ban ®Çu, SP míi ®−îc ph¸t triÓn vµ s¶n xuÊt t¹i c¸c n−íc ph¸t §Æt vÊn ®Ò xem xÐt l¹i gi¶ thiÕt tr−íc kia cho r»ng lîi Ých
triÓn rÊt cao (Mü) gi¶m dÇn do chuyªn m«n ho¸
2. Sau ®ã SX dÇn ®−îc chuyÓn sang c¸c n−íc ph¸t triÓn cao Trong mét sè ngμnh tån t¹i TH lîi Ých t¨ng dÇn nhê vμo
(§øc, Anh, Ph¸p, NhËt B¶n) ®¸p øng nhu cÇu t¨ng dÇn t¹i ®ã. c¸c yÕu tè sau:
3. Khi thÞ tr−êng b∙o hoµ, SP ®−îc tiªu chuÈn ho¸, gi¸ c¶ trë
thµnh c«ng cô c¹nh tranh chñ yÕu SX di chuyÓn sang c¸c 1. Lîi Ých kinh tÕ nhê quy m« (economies of scale)
n−íc cã chi phÝ lao ®éng thÊp h¬n so víi Mü (VD: Italia, T©y 2. C¸c t¸c ®éng nhê kinh nghiÖm (learning effects)
Ban Nha..) råi XK trë l¹i Mü vµ mét sè n−íc kh¸c.
3. Lîi thÕ cña ng−êi ®Çu tiªn gia nhËp ngµnh (first-
4. Khi søc Ðp chi phÝ tiÕp tôc t¨ng th× SX l¹i chuyÓn sang c¸c
mover advantages)
n−íc ®ang ph¸t triÓn (VD: Th¸i Lan, Malaysia, Singapore…) vµ
XK ®i tÊt c¶ c¸c n−íc. L−u ý: T¸c ®éng can thiÖp cña ChÝnh phñ th«ng qua c¸c
M« h×nh cña TMQT ®èi víi nhiÒu SP, ®Æc biÖt lµ c¸c SP c«ng nghÖ: chÝnh s¸ch
Mü c¸c n−íc ph¸t triÓn kh¸c c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn 39 40
10
- 11. Slide Chapter 2-VDC-FTU
9. Lý thuyÕt vÒ Kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc gia
(National Competitive Advantage)
- T¸c gi¶: Michael Porter-Mü
- Thêi gian ra ®êi: ®Çu thËp kû 1990 1. §iÒu kiÖn vÒ c¸c YÕu tè SX (Factor Endowments)
- Néi dung chÝnh: m« h×nh kim c−¬ng 2. §iÒu kiÖn vÒ CÇu (Demand Conditions)
3. C¸c ngµnh CN hç trî vµ liªn quan (Related &
Firm strategy,
Supporting Industries)
structure, and 4. ChiÕn l−îc, c¬ cÊu vµ møc ®é c¹nh tranh néi bé
rivalry ngµnh (Firm Strategy, Structure & Rivalry)
Factor Demand
2 yÕu tè kh¸c:
endowments conditions - ChÝnh phñ (Government)
- C¬ héi kinh doanh (Chance)
Related and
supporting
industries
41 42
Minh ho¹ lîi Ých cña Ngo¹i th−¬ng b»ng S¬ ®å: Minh ho¹ lîi Ých cña Ngo¹i th−¬ng b»ng S¬ ®å:
G§1: S¶n xuÊt cè ®Þnh: G§2: S¶n xuÊt thay ®æi thùc hiÖn chuyªn m«n ho¸
Y Y
t’
y0 A’
PPF yA’
t t
XK
y1 A yA A
F
XK yF
B
y2 B
O x1 x0 x2 t X O xA’ xA xF t t’ X
43 44
NK NK
11
- 12. Slide Chapter 2-VDC-FTU
III. Ngo¹i th−¬ng trong nÒn kinh tÕ më 2. XK vµ NK ë c¸c nÒn kinh tÕ më quy m« nhá:
quy m« nhá: a. XuÊt khÈu: BiÓu ®å 1
1. Nguyªn t¾c chÊp nhËn gi¸:
P D
S
- Mét nÒn KT më quy m« nhá lu«n ph¶i chÊp nhËn gi¸ D’
E1
trªn thÞ tr−êng thÕ giíi: PW
E2
E0
Pd = PW trong ®ã PW lμ cã tr−íc. PD
- ViÖc xem xÐt ViÖt Nam nh− mét nÒn KT më quy m«
nhá lμ mét sù ®¬n gi¶n ho¸.
XK2
O q3 q1 q0 q2 Q
45 46
XK1
2. XK vµ NK ë c¸c nÒn kinh tÕ më quy m« nhá:
b. NhËp khÈu: BiÓu ®å 2
KÕt luËn chÝnh rót ra ®−îc ë ®©y lµ:
P D’
D S • Trong nÒn KT më quy m« nhá, nÕu mäi yÕu
tè kh¸c c©n b»ng, th× sù thay ®æi vÒ cung vμ
cÇu sÏ dÉn tíi sù thay ®æi vÒ sè l−îng hμng
E0
XK vμ NK h¬n lμ thay ®æi vÒ gi¸ trong n−íc.
PD
E1 E2
PW
NK2
O q1 q0 q2 q3 Q
NK1 47 48
12
- 13. Slide Chapter 2-VDC-FTU
IV. §éng lùc khiÕn c¸c DN tham gia iv. §éng lùc khiÕn c¸c DN tham gia
ngo¹i th−¬ng ngo¹i th−¬ng
1. Nh÷ng lîi Ých do XK mang l¹i: 2. Nh÷ng lîi Ých do NK mang l¹i:
- Khai th¸c hÕt kh¶ n¨ng SX d− thõa trong - DN sÏ cã ®−îc nguån cung cÊp rÎ chi phÝ
n−íc. ®Çu vµo cña SX sÏ gi¶m xuèng.
- Gi¶m chi phÝ SX do tiÕn hµnh XK. - NK còng sÏ gióp cho c¸c DN ph©n t¸n ®−îc
- Thu ®−îc lîi nhuËn lín h¬n. rñi ro trong SX, kinh doanh, gi¶m møc ®é
- Ph©n t¸n rñi ro. phô thuéc vµo 1 nguån cung cÊp.
49 50
C©u hái th¶o luËn Ch−¬ng II:
1. Nguån gèc nμo cña lîi Ých cña ngo¹i th−¬ng hiÖn
nay lμ ®−îc chó träng h¬n? Liªn hÖ víi thùc tiÔn
n−íc ta hiÖn nay?
2. LTSS cã thÓ thay ®æi ®−îc kh«ng?
3. KÕt luËn “mét n−íc cã LTT§ nÕu thiÕu LTSS th×
kh«ng cã lîi trong TMQT” lμ ®óng hay sai? H·y gi¶i
thÝch?
51
13