1. booosting NIEUWSBRIEF #91
booosting AANKONDIGING 24 01 08
NOVEMBER 2007 JAARGANG 18
INHOUD
NIEUW
AANKONDIGING
AANKONDIGING NIEUWJAARSBORREL OP DONDERGAG 24
01 NIEUWJAARS
JANUARI 2008 VAN 16:00 TOT 18:00 OP EEN BORREL 24 01 08
02 RABO BANK
VERRASSENDE LOCATIE. 07 12 07
JAARSBORRELD
V E R S L A G
03 JAPAN REIS
05 TBSKLINIEK
06 LOOOP
N I E U W S
ONDERDAG24JA
07
GEVELTOTAAL
2008
08
ANTWOORDKAART
09
RENOVATIE-
NUARI2008 16:
PRIJS 2007
10
DAYLIGHT
AWARD 2008
11
MARCO HENSSEN
12
DEB
0018:00UURLO
13
OVATA
14
WWW.MATERIA.NL
15
PARTICIPANTEN
20008
16
CATIE=VERRAS
AGENDA
COLOFON
BESTUUR
SING........ 01
<
2. booosting AANKONDIGING 07 12 07 kunnen leidingen binnen de vloerconstructie lopen, zowel tussen de liggers
AANKONDIGING PROJECTBEZOEK HOOFDKANTOOR RABOBANK als door de sparingen in de liggers. Door middel van verwarmingsslangen,
WESTLAND OP VRIJDAG 7 DECEMBER 29007 VAN 14.00 die zowel in de onder- en bovenvloer zijn opgenomen zijn de diverse ruimten
TOT 18.00 UUR IN DE LIER individueel snel te verwarmen en te koelen. De vorm en afwerking van het
gebouw draagt bij aan een prettig klimaat in het gebouw. Zo zijn er brede
ENERGIEZUINIG zonneluifels aan de zuidzijde en diep terugliggende ramen aan de west- en
oostzijde. Het dak is deels open voor daglichttoetreding. De openingen in
BOUWEN het dak zijn in omvang beperkt gehouden om de temperatuur inpandig
aangenaam te houden. De zon- en lichtwering wordt verzorgd met beweeg-
bare lamellen, opgenomen in het glas, en de ramen zijn individueel te
openen. Middelen, zoals warmte en koude opslag diep in de bodem,
driedubbel zelfreinigend glas, zonnecellen op het dak en isolatie zorgen voor
een milieu-index van 214 en een EPC die 34% lager ligt dan de bouwbesluit-
BIJ eis. Het nieuwe hoofdkantoor kan dus landelijk gezien worden als een
energetisch zeer zuinig gebouw.
RABOBANK WESTLAND p
H et nieuwe hoofdkantoor van Rabobank Westland wordt een hoogwaardig,
rogramma
14:00 Ontvangst Hoofdkantoor Rabobank Westland, De Lier
energie- en milieuvriendelijk gebouw. Vanwege het coöperatieve karakter van 14:30 Welkomstwoord door Bennie Potjes, projectleider Bouwen met Staal
de bank is gekozen voor een ovale vorm, met in het hart van het gebouw een 14:35 Uitgangspunten door Wim Steijn,
groen aangekleed atrium dat fungeert als ontmoetingsplek. Het atrium wordt directeur Vastgoed Rabobank Westland
omgeven door werkplekken, die direct achter de gevels zijn gelegen. De 14:45 Architectonisch ontwerp door Eduard Böhtlingk,
kantoren hebben zowel uitzicht naar buiten als naar binnen, op het atrium. architect-directeur Böhtlingk Architectenbureau
Het gebouw is opgebouwd uit een beklede staalconstructie, van drie 15:25 Duurzaam en energiezuinig bouwen door Paul van Bergen,
bouwlagen en rust op een kelderbak met daarin parkeerplaatsen voor de adviseur DGMR
medewerkers. De bak ligt half verdiept. Hierdoor ligt het kantoor op een fraai 15:45 Duurzame, energievriendelijke installatietoepassingen
vormgegeven, landschappelijk basement. door Dick van der Kooij, projectleider Techniplan
16:00 Rondleiding
Een belangrijk uitgangspunt bij het project was duurzaamheid en energie- 17:00 Discussietijd
zuinigheid. In een zeer vroeg stadium zijn installatietechnische- en bouw- 17:20 Borrel tot plm 18:00
fysica-adviseurs bij het project betrokken waardoor de installatietechniek LET OP ! Dit bezoek wordt georganiseerd i.s.m.
onderdeel uitmaakt van het ontwerp en niet te prominent in het kantoor Bouwen met Staal. Inschrijven kan dit keer alléén via
aanwezig is. Alle leidingen zijn weggewerkt in Infra+ vloeren. Deze systeem-
02
Bouwen met Staal, www.bouwenmetstaal.nl of via
vloer bestaat uit een dunne betonnen onderplaat met deels ingestorte stalen fax 079 353 1278
liggers, waarvan de lijven zijn voorzien van sparingen. Door deze opbouw U bent van harte welkom!
>
<
3. booosting VERSLAG worden begeleid door een groter aantal ‘verkeersregelaars’ met lichtgevende
stokken, die de verkeersstromen om de werkzaamheden heen leiden. Bij
VERSLAG VAN DE STUDIEREIS VAN PRAKTIJKVERENIGING
sterke regenval zijn er personen aanwezig die met trekkers het water in de
BOUT NAAR JAPAN
goot trekken. In parken staan vrouwen te wachten om bladeren op te ruimen
die van de bomen dreigen te vallen. In de grote steden is geen zwerfafval te
bekennen, terwijl er toch bijna nergens prullenbakken te vinden zijn.
Graffiti op muren en afzettingen is onvindbaar. Kleine criminaliteit lijkt haast
niet voor te komen. Je tas ergens onbeheerd achterlaten is geen probleem
en je portemonnee en telefoon op tafel laten liggen wanneer je in de trein
ligt te slapen is normaal.
TOKYO > KANAZAWA > SHIRAKAWA-GO > FURUKAWA >
.
. KYOTO > NAOSHIMA + AWAJISHIMA > OSAKA
In Tokyo hebben we de mogelijkheid gehad het bureau van de architect
Kengo Kuma te bezoeken, waarbij hij ons persoonlijk een korte rondleiding
JAPAN INTO DETAIL door zijn organisatie heeft gegeven. Het bureau van Kengo Kuma is
gevestigd in een klein gebouw waar in elk klein hoekje wel een minutieuze
werkplek is gecreëerd. De verdiepingen in het gebouw zijn ontsloten door
een buitentrap, zodat je bij slecht weer de regen moet trotseren om van
JULI JL. HEEFT PRAKTIJKVERENIGING BOUT (BUILDING TECHNOLOGY, TU verdieping te wisselen. Iets wat overigens niet ongebruikelijk is in Japan.
DELFT) EEN STUDIEREIS NAAR JAPAN ONDERNOMEN MET ALS HOOFDDOEL Twee dagen van ons verblijf in Tokyo hebben we besteed aan een workshop
EEN BEELD TE VORMEN VAN DE JAPANSE BOUWCULTUUR. VAN DE met Japanse architectuurstudenten. In kleine groepen hebben we een buiten-
OPGEDANE ERVARINGEN EN INDRUKKEN VOLGT HIER EEN KORTE IMPRESSIE. wijk van Tokyo bezocht, waarna we verschillende ontwerpen voor de wijk
hebben gemaakt. Ondanks de taal- en cultuurbarrière, hebben we op deze
WERKEN ALS CULTUURGOED wijze veelvuldig met ze kunnen praten, waardoor we ons een beter beeld
Japan blijkt onmogelijk in enkele zinnen weer te geven. Simpelweg lopen en hebben kunnen vormen van de vaak zo gesloten Japanners.
rondkijken naar het Japanse straatleven en zien hoe het aan je voorbij trekt Na Tokyo zijn we verder gereisd richting Kanazawa. In Kanazawa hebben we
is een ervaring op zich. Japanners hebben het wachten in rijen geperfectio- het 21st Century Museum of Contemporary Art bezocht. Dit is een volledig
neerd; vooral in het openbaar vervoer is dit zeer duidelijk zichtbaar. Op de wit, typisch SANAA gebouw, wat wordt gekenmerkt door een spectaculair
perrons staat overal duidelijk aangegeven waar de deuren van de trein zich gebruik van (dag)licht en een onconventionele routing
zullen bevinden, zodat er een mooi patroon van rijen geordende Japanners door het gebouw. Vervolgens zijn we doorgereisd naar
op het perron zichtbaar wordt. Werken zou je in Japan als cultuurgoed het traditionele boerendorp Shirakawa-go. Het verblijf in
03
kunnen beschouwen. Het aantal onbeduidende baantjes dat met grote ijver Shirakawa-go samen met het verblijf in Takayama en
en plichtbesef wordt uitgevoerd is gigantisch. Letterlijk dag en nacht zijn er Kyoto heeft ons een inzicht gegeven in de traditionele
bouwvakkers bezig met werkzaamheden aan de openbare weg, die altijd bouwwijze van Japan.
>
>
4. In dit kader hebben we in Furukawa het Hida Craftsman Museum bezocht,
waar we een rondleiding hebben gekregen van een meester-timmerman.
Vanuit Kyoto hebben we een bezoek gebracht aan een prefab-huizenfabriek
van Daiwa-house in Nara. Daiwa-house is de grootste producent van prefab-
huizen in Japan. Het grootste deel van de onderdelen voor de huizen wordt
met de hand gefabriceerd in grote fabriekshallen.
De laatste dagen van de Japanreis hebben we de eilanden Naoshima en
Awajishima bezocht, waar een groot aantal projecten van Tadao Ando zijn
gerealiseerd. Op Naoshima hebben we het Naoshima Contemporary Art
museum en het Chichu Art Museum bezocht. Voornamelijk deze laatste was
zeer interessant, door de integratie van de kunstwerken en het gebouw. Door
het spectaculaire gebruik van daglicht waren gebouwdelen soms niet te
onderscheiden van kunstwerken in het gebouw. Op Awajishima zagen we
ook de Water Temple en Awaji Yumebutai.
Tot slot hebben we in Osaka onder andere het Umeda Sky Building van
Hiroshi Hara, het LVMH Paradise building van Kengo Kuma en het
bouwbedrijf en architectenbureau Takenaka bezocht. Een megabedrijf dat
n SHIRAKAWA-GO n AWAJISHIMA WATER TEMPEL
een groot aantal van de bouwprojecten in Japan voor zijn rekening neemt.
! 21
ST
CENTURY MUSEUM OF CONTEMPORARY ART
INTO DETAIL
Opvallend aan Japanse architectuur is de liefde voor details. Veel van de
bezochte projecten tijdens de reis zijn qua hoofdvorm eenvoudig, maar
spectaculair door de ruimtelijkheid en de detaillering. De grenzen van het
maakbare worden opgezocht en gerealiseerd met minimale toleranties. Deze
perfectie is zowel in de moderne als in de traditionele architectuur terug te
vinden. De Japanreis was gewoonweg een onvergetelijke ervaring en heeft
ons in korte tijd de mogelijkheid gegeven inzicht te krijgen in de Japanse
architectuur en de Japanse samenleving.
?
Praktijkvereniging BouT
Nico Wevers & Niels van den Heuvel (tevens student bestuurslid Booosting)
T 015 2781292
E bout@bk.tudelft.nl
I www.bout.bk.tudelft.nl
> 04
<
5. booosting VERSLAG
creativiteit waarmee dit bureau met de strenge veiligheidseisen wist om te
VERSLAG VAN HET PROJECTBEZOEK AAN DE NIEUWE TBS-
springen en deze voorzieningen relatief onopvallend en budgetneutraal in
KLINIEK IN ALMERE OP 26 SEPTEMBER 2007
het ontwerp kon verwerken.
Ook aan de gevel, welke samen met Oskomera vroegtijdig werd ontwikkeld
en getest, is duidelijk zorg besteed. De gevel staat figuurlijk bol van de voor-
zieningen: zonwering, uitbraakwering, hemelwaterafvoer, ventilatieluiken,
noodoverlaten, etc. Al deze voorzieningen zijn vroegtijdig onderkend en
geïntegreerd in de elementengevels, welke kant-en-klaar op de bouwplaats
aangeleverd en in rap tempo gemonteerd zijn. Overigens kon men tijdens
de rondleiding waarnemen dat ook elders in dit complex de industriële
bouwwijze gevolgd is. Dat is bouwen zoals Booosting het bedoelt!
LICHT TER Booosting zou Booosting niet zijn als de bezoekers niet even tot nadenken
BESCHIKKING werden gezet. Peter van de Leur, sectormanager brandveiligheid van DGMR,
zoomde in op brandveiligheid van zorggebouwen, vooral als de bewoners
GESTELD
R uim twintig belangstellenden zijn op 26 september naar Almere-Buiten
niet zelfstandig kunnen vluchten. Hij liet de aanwezigen zich realiseren dat
de veiligheid mijlen verder gaat dan de artikelen in het bouwbesluit: van
‘bewoners gebonden risico’s’, tot training en organisatie van het personeel.
gereisd om een bouwplaatsbezoek te brengen aan de Oostvaarderskliniek, Het laatste aspect kan juist weer in de indeling van het gebouw tot uiting
de nieuwste TBS-kliniek in Nederland. Bij aankomst op het parkeerterrein is worden gebracht. Veel tijd voor discussie was er niet, maar gezien de reacties
al meteen duidelijk waarom deze kliniek bijzonder is in zijn soort. op dit onderwerp, heeft het sommigen inderdaad een prikkel gegeven.
Tenminste, voor degenen die bekend zijn met de bouwtraditie van de TBS-
gebouwen: geen onneembare vesting met kilometers prikkeldraad, maar een
modern, strak en transparant gebouw. Eén van de sprekers, projectleider Jack
Wilting van Oskomera, gaf zijn presentatie een treffende titel mee: ‘Licht ter
beschikking gesteld’. De opdrachtgever RGD en de ontwerpers vinden licht
en visueel contact met buiten een essentieel aspect voor het welzijn van de
patiënten. ?
www.studio-m10.nl
Architect-directeur Martien Jansen van Studio M10 heeft uit de doeken www.dgmr.nl
05
gedaan hoe hij sinds 2001 aan dit complex heeft gewerkt en hoe hij een www.oskomera.nl
indrukwekkend dik programma van eisen heeft weten te vertalen naar een
fraai, doch functioneel gebouw. Opvallend van zijn verhaal was de Esther Hebly, bestuurslid Booosting
>
<
6. booosting VERSLAG
De rondleiding waarmee de Looop startte liet een groot deel van het
VERSLAG LOOOP VOESTALPINE POLYNORM VRIJDAG
indrukwekkende productie apparaat zien. De geur van olie, het gestamp van
5 OKTOBER 2007
de persen, het glimmende metaal en de enorme 3D stalen matrijzen deed
AUTOMOTIVE INDUSTRIE GAAT DE BOUW onze ingenieursharten sneller kloppen. Al tijdens de rondleiding werden vol-
VERSTERKEN, doende kansen voor bouwgerelateerde toepassingen bedacht. Geïnspireerd
door dit industriële geweld kon het creatiedeel beginnen.
VERSNELLEN EN Met behulp van een aantal toekomstscenario’s werden in twee groepen
VERANDEREN realistische, door vaP te produceren bouwproducten of -componenten
bedacht. Aldus bouwinnovatie en Materia, die samen de totale opdracht voor
vaP uitvoeren (creating sustainable new business in the building industry)
hebben de scenario’s opgesteld aan de hand van extrapolatie en combinatie
van voor vaP relevante trends en ontwikkelingen.
Bereikte resultaat; een stroom aan interessante productideeën die is terug-
gebracht tot een aantal productmarktcombinaties zoals; geïntegreerde
(gevel)panelenwinkel, plug&play interieurs, verplaatsbare full cells, intelli-
De opdracht voor de Looop voor voestalpine Polynorm (vaP) mag gerust gente geluidsschermen met vangrail, informatiesystemen voor snelwegen,
een droomopgave genoemd worden. De Nederlandse automotivetak van het geluiddempende panelen, fiets ophangsysteem, tegels in alu en staal en
Oostenrijkse staalconcern voestalpine is op zoek naar new business in de stalen binnendeuren.
bouwindustrie en benaderde Booosting om daar met een aantal
specialisten over mee te denken. Het bleek niet moeilijk om 12 Booosting De opdrachtgever kijkt terug op een geslaagde Looop. De ideeën worden
aangeslotenen te vinden die deze opgave met veel enthousiasme aangingen. door het projectteam beoordeeld en uiteindelijk zullen enkele daarvan
meegenomen worden naar de volgende fase, het uitwerken tot concrete en
De new business oplossingen moeten aansluiten bij de interne sterktes vaP: haalbare new business concepts.
> Internationaal georiënteerd In de tussentijd staat het nieuwe voestalpine Polynorm open voor al uw
> Zeer uitgebreide en kwalitatief hoogwaardige engineering, tooling, vragen en creatieve projectideeën op het gebied van vervormde metaalplaat.
productie en assemblage afdelingen
> Seriematig vervormen van dunne metaalplaat Atto Harsta,
tot complexe 3D gevormde producten directeur Aldus Bouwinnovatie,
> Met de modernste assemblage technieken en in combinatie bestuurslid Booosting
06
met andere materialen zijn geïntegreerd producten te maken T 030 238 0304
> Uitgerust voor grote productmaten (pers en handling) E atto@aldus.nl
> Zeer hoge visuele en technische productkwaliteit
>
<
7. booosting NIEUWS
VAKBEURS GEVELTOTAAL 2008
WOENSDAG 23 T/M VRIJDAG 25 JANUARI 2008 AHOY’ ROTTERDAM
VAN 23 TOT EN MET 25 JANUARI 2008 VINDT IN AHOY’ ROTTERDAM VOOR DE Andere programma-onderdelen dit jaar zijn onder andere:
DERDE MAAL DE VAKBEURS GEVELTOTAAL PLAATS. DE BEURS BIEDT > 1e Licht & Architectuur Congres over synergie tussen GEVELtotaal en Licht
BEZOEKERS EEN TOTAALOVERZICHT VAN DE ONTWIKKELINGEN EN TRENDS IN & Architectuur
DE GEVELBOUW; VAN NIEUW PRODUCT TOT BIJZONDERE OPLOSSING. > Uitreiking Daylight Award zie ook pag 10 van deze nieuwsbrief
> Expositie vernieuwende Dak- & Gevelarchitectuur
Sinds de oprichting van dit vakevenement is Booosting bij de opzet > Expositie Paviljoen Experimenteel beton
betrokken. Bestuurslid André Roelofsen (directeur Designers ’N Associates > Expositie Beroemde Buitenkanten Famous Façades
| DNA, Amsterdam) is gestart in de rol van trait d’union tussen de bij ons
aangeslotenen faculteiten van de Technische Universiteiten in Delft en GEVELtotaal ARCHITECTUURPRIJS 2008
Eindhoven en het bij de beurs betrokken bedrijfsleven. Booosting heeft zich ‘DE GEVEL LEEFT!’
daarmee als onafhankelijk en brancheoverstijgend platform ingezet om het De focus ligt op de integrale architectonische kwaliteit van de gevel in com-
onderwerp gevel in een, voor de deelnemende exposanten en bezoekers, binatie met de belevingswaarde (esthetica), de toepassing van relevante
breder kader te plaatsen. Een beurs is meer dan de verkoop van producten. technieken, de constructie en materiaalkeuze.
Uiteraard vormt productinnovatie de leidraad van de samenwerking tussen
Booosting en GEVELtotaal. Met het thema ‘De Gevel leeft!’ voor de Architectuurprijs wil de jury bena-
drukken dat de gevel steeds vaker multifunctioneel wordt ingezet en dat
Als lid van de Adviesraad van deze beurs heeft Roelofsen ook het initiatief klimaattechnologie bij de ontwikkeling van systemen en
ondersteund voor de opzet van drie prijsvragen. Dit zijn de: producten voor de gevel een steeds grotere rol krijgt.
07
> GEVELtotaal architectuurprijs Deze prijsvraag staat open voor projecten uit 2006 en
> GEVELtotaal innovatieprijs 2007. De inzendingen worden beoordeeld op het
> GEVELtotaal studentenprijs concept, de context, de methode en de prestatie.
>
>
8. a n t w o o r d kaart POSTZEGEL
GEVELtotaal INNOVATIEPRIJS 2008
‘SYNERGIE IN VORMGEVING’
Deze 2e prijsvraag staat open voor bouwproducten die in de periode 2006-
3000 AJ Rotterdam
2008 op de Nederlandse markt zijn of worden gebracht.
Ook bij de GEVELtotaal Innovatieprijs 2008 ligt de focus op de integrale
postbus 386
architectonische kwaliteit van de gevel in combinatie met de belevings-
Booosting
waarde (esthetica), de toepassing van relevante technieken, de constructie
en de materiaalkeuze.
Met het thema ‘Synergie in vormgeving’ wil de jury benadrukken dat gevel-
producten steeds vaker het resultaat zijn van een integraal ontwerpproces,
waarbij ontwerper en producent intensief samenwerken.
Is geïnteresseerd in een lidmaatschap bij Booosting en ontvangt hierover
Komt op donderdag 24 januari 2008 naar de Nieuwjaarsborrel van 16:00
personen.
Beoordeling van de producten zal plaatsvinden op grond van de volgende
Komt op vrijdag 7 december 2007 naar de Rabobank in De Lier over criteria: het concept, de methode en de prestatie.
Voor de genoemde Architectuurprijs en de Innovatieprijs heeft Booosting
mede de vakjury samengesteld:
Duurzaam energiegebruik van 14:00 tot 18.00 uur met
> Nico Hendriks, BDA Geveladvies
> Berend Groeneveld, Interdam Projects
> Ester Hebly, Oskomera Gevelbouw & bestuurslid Booosting
> Karel Vollers, TUD/Bouwkunde (vakgroep bouwtechnologie) &
bestuurslid Booosting
WOONPLAATS
> Chris de Weijer, DP6 Architectuurstudio, winnaar GEVELtotaal
personen.
Architectuurprijs 2006
Zie pagina 02 van deze nieuwsbrief
Zie pagina 02 van deze nieuwsbrief
Tijdens een relatiediner op 23 januari 2008 worden de winnaars van
bovengenoemde prijzen en ook de Studentenprijs bekend gemaakt.
De winnaars van beide prijzen ontvangen elk een cheque ter waarde van
tot 18:00 uur met
graag informatie.
€ 5000,-. Deze prijs wordt mogelijk gemaakt door de
Nederlandse Bouw Documentatie (NBD) en organisator
van deze beurs: VNU Exhibitions Europe.
POSTCODE
TELEFOON
BEDRIJF
08
E-MAIL
ADRES
?
NAAM
I www.geveltotaal.com
<
<
9. booosting NIEUWS
IN DE PRIJZEN
EUROPESE > Ook ons land is in de prijzen gevallen met project ‘Nautilus’ van Archipel
Ontwerpers in Scheveningen. De jury was onder de indruk van de toe-
RENOVATIEPRIJS voeging van deze flexibele appartementen aan een bestaand, gerenoveerd
bedrijfspand. De combinatie van staal, glas en aluminium geeft de
ALUMINIUM 2007 architectuur en optimistisch en moderne uitstraling.
De European Alumuminium Association heeft dit jaar de Europese
Renovatieprijs Aluminium 2007 georganiseerd. De prijzen zijn uitgereikt op
7 november j.l. op de grote bouwjaarbeurs Batimat in Parijs.
Hieraan voorafgaand is een zevental regionale competities uitgeschreven
waarvan één voor de Benelux. Op 19 september jl. zijn de winnaars van deze
regionale beoordeling (Benelux Renovatie Award) bekend gemaakt in het
Aluminium Centrum in Houten. De prijzen werden uitgereikt door Elco
Brinkman, voorzitter van Bouwend Nederland.
EUROPESE RENOVATIEPRIJS ALUMINIUM 2007 > Er was nog een aantal andere opvallende prijswinnaars zoals een gereno-
De Europese eindronde is interessant omdat de jury veel vergelijkings- veerde woning van de architecten Pascal en Bouillon in Fleury-Les Aubrais.
materiaal had uit diverse landen. De jury, waarvan ik de voorzitter mocht In Londen is een renovatie van een publiek gebouw in de prijzen
spelen, kon een achttal prijzen toekennen. De verschillende regionale jury’s gevallen. Opvallend bij dit project is de gevel bestaande uit deels
hadden een totaal van 47 projecten genomineerd voor de laatste ronde. gekleurde aluminium louvres. Deze louvres zorgen voor een levendige
In de volgende categorieën kon een prijs worden gewonnen: uitstraling door
> privé woningen hun wisselende
> appartementsgebouwen stand.
> commerciële gebouwen
> maar ook in openbare bouwwerken
> en historische bouwwerken
Twee bijzondere prijzen konden worden bestemd voor aluminium-
producten die speciaal in de renovatie konden worden toegepast.
Door de internationale jury werden o.a. de volgende beoordelingscriteria
09
gehanteerd: belangwekkende toepassing van het materiaal. Aandacht voor
life cycle problemen, energie efficiency, sociaal-economische impact en de
toegevoegde waarde aan de oorspronkelijke gebouwen.
>
>
10. > Het nieuwe terras van een café in Vocklabruck booosting NIEUWS
in Oostenrijk van de architecten Gartner en
Neururer is een uitbreiding die kon worden
gerealiseerd door het lage gewicht van alumi-
DAYLIGHT AWARD 2008
nium. Zowel de constructie als de panelen zijn in De Daylight Award 2008 heeft als doel toetreding van daglicht in gebouwen
aluminium uitgevoerd. te stimuleren en is een initiatief van de Stichting Living Daylights en Reed
> Opvallend was ook de bekleding van betonnen Business. Architecten, opdrachtgevers, bouwfysici, projectontwikkelaars en
kolommen op het BMW gebouw in München. adviesbureaus kunnen tot en met 26 november 2007 projecten aandragen.
De oppervlakte van deze kolommen diende te
worden beschermd. Hiervoor zijn grote gepre- CRITERIA
fabriceerde aluminium elementen gebruikt die n ! BMW > het project valt binnen de sector
naderhand ook kunnen worden geopend om burger- en utiliteitsbouw;
inspectie aan het beton te kunnen verrichten. > oplevering vond plaats tussen 1 januari
> Tenslotte meld ik nog de renovatie van het 2005 en 30 juni 2007;
beroemde Pirelligebouw in Milaan. Een aantal > het project staat in Nederland;
jaren geleden is het gebouw nogal ernstig > het project is onder architectuur
beschadigd door een vliegtuig. Het herstel is gerealiseerd;
zeer zorgvuldig uitgevoerd om het oorspronke- > optimum tussen daglichttoetreding,
lijke uiterlijk te handhaven terwijl toch de tech- kunstlichttoepassing, uitzicht,
nische kwaliteit van de gevel is verbeterd. warmtebelasting en architectuur;
> voorbeeldfunctie van het project.
TOT SLOT De jury nomineert maximaal vijf inzendingen,
Tijdens de bestudering van de ingezonden en de waaruit één winnaar wordt gekozen.
genomineerde projecten bleek dat ook voor ! PIRELLI
renovaties en reconstructies het aluminium uit- JURYVOORZITTER Rijksbouwmeester Mels Crouwel
stekend geschikt is. De architectuur is misschien PRIJSUITREIKING 23 t/m 25 januari 2008
minder spectaculair in deze categorieën. Maar de vakbeurs Licht & Architectuur, Ahoy’ Rotterdam
zorgvuldigheid en de creativiteit waarmee er door PRIJS Daylight Award 2008 en € 2.500,-
ontwerpers en producenten is gewerkt, was op- AANMELDEN t/m 26 november 2007
vallend.
Zie ook pagina 07 van deze nieuwsbrief.
?
?
10
I www.aluminium-award.eu
Jan Brouwer, voorzitter Stichting Living Daylights, William Vonk
Europese Renovatieprijs Aluminium 2007 E info@livingdaylights.nl
<
I www.bouwwereld.nl
<
11. booosting NIEUWS
INNOVATIE IS NIET ZALIGMAKEND
MARCO HENSSEN ARCHITECTEN UIT ROTTERDAM, SINDS DIT JAAR AAN- Marco Henssen Architecten heeft ruime ervaring in renovatie- en trans-
GESLOTEN BIJ BOOOSTING, REALISEERT VOOR JAN LINDERS SUPERMARKTEN formatieprojecten en past graag moderne technieken toe. Bij renovatie stuit
EEN NIEUWE SUPERMARKT IN ARNHEM. EEN BERICHT OVER UITVOERINGS- men echter regelmatig op onverwachte situaties, innovatie en renovatie hoeft
LEED VAN EEN ARCHITECT BIJ DE INTEGRATIE VAN MODERNE TECHNIEKEN IN dan niet altijd een gelukkige combinatie te zijn, dat illustreert ook het
EEN BESTAAND GEBOUWCOMPLEX. navolgende leerzame proces.
In eerste instantie is in het ontwerp uitgegaan van een nieuwe vloer (staal
In het kader van de herstructurering van de wijk Malburgen in Arnhem wordt en prefab beton) op de bestaande vloer. Hierdoor hoefde niet gesloopt te
het nu wegkwijnende winkelcomplex aan de Hoefbladlaan gerevitaliseerd. De worden, waardoor er snel met de bouw begonnen kon worden. ABT bouw-
bestaande winkels, onder een flatgebouw van drie lagen hoog uit de technisch adviesbureau uit Velp, onderzocht onderzocht de bestaande
wederopbouwperiode, worden met een nieuwe uitbreiding verbouwd tot één betonnen vloer op de gewenste belasting van 7.0kN/m2. Deze belasting
grote supermarkt. De gehele gevel van de nieuwe supermarkt wordt in glas bleek de bestaande vloer niet te kunnen opnemen,
uitgevoerd. Op specifieke plaatsen worden heldere - en op andere plaatsen waardoor deze optie kwam te vervallen.
translucente glasstroken toegepast. De transparantie moet de aantrekkings-
11
kracht van het pleintje versterken en zo levendigheid in de buurt terug- Echter, de bestaande heipalen bleken de extra belasting
brengen. ’s Avonds wordt de winkel op een bijzondere manier aangelicht wel te kunnen dragen. Besloten werd om de gehele
door een uitgekiende verlichting waardoor de supermarkt lichtobject wordt. begane grondvloer te slopen, zij het gefaseerd vanwege
>
>
12. stabiliteit. Na de sloop van een deel van de vloer op de begane grond zou booosting NIEUWS
de nieuwe vloer worden aangebracht. Omdat in de kruipruimte allerlei
leidingen van de boven gelegen woningen lagen, is toen gekozen voor een
vrijdragende vloer, zodat de kruipruimte bereikbaar bleef. Deze holle
kanaalplaat vloeren zouden worden gedragen door stalen balken die ter
plaatse van de kolommen, opgelegd zouden worden. BIJEENKOMST
Tijdens de uitvoering bleek dat de bestaande kruipruimte gering was en dat
een deel van de leidingen vervangen moest worden. Ook speelde een
KANSEN 2007 DE BOUW
29 NOVEMBER
IN
praktisch punt, de kanaalplaten konden vanwege de beperkte werkhoogte
alleen met een lichte machine worden geplaatst. Uiteindelijk is besloten om
de kruipruimte op te vullen met het puin van de te slopen betonvloer. Het
restant van het uitvullen gebeurde met zand dat vrijkwam van de uitbreiding.
De leidingen werden geplaatst in dit zandpakket. Het geheel werd afgedekt Op donderdag 29 november a.s. vindt in het Designbusiness Centrum DEB
met een isolatieplaat met daarop een in het werk gestorte betonvloer. Bij in de Caballero Fabriek te Den Haag de bijeenkomst ‘Kansen in de Bouw’
de grotere overspanningen zijn stalen buispalen geheid om de belasting op plaats. DEB is een initiatief van één van de oprichters van Booosting, Hans
het bestaande deel te verlichten. Kamphuis, dat als doel heeft clusters van bedrijven uit verschillende
sectoren te vormen teneinde nieuwe producten te ontwikkelen.
Het grote voordeel van de uiteindelijk gekozen methode is dat het puin en
het vrijgekomen zand niet van het bouwterrein hoefden te worden afgevoerd, In dat kader worden maandelijkse themabijeenkomsten georganiseerd,
wat ook nog kostenbesparend was. Uiteindelijk bleek de traditionele wijze ditmaal met als thema: Bouwproducten. Het programma, dat om 14.00 uur
van beton storten, door middel van lange slangen die gemakkelijk onder de begint, wordt ondersteund door Booosting en de Kunststoffenfederatie NRK,
bestaande bebouwing konden komen, het snelste, het goedkoopste, het best die hun verschillende aanpak zullen presenteren.
uitvoerbaar en de meest duurzame oplossing te zijn. Tijdens de bijeenkomst in DEB worden de aanwezigen, vooral product-
Oplevering eind 2007. ontwikkelaars en industriëlen, uitgenodigd om aan één of meerdere pro-
? jecten deel te nemen. Onder leiding van moderator René Hartman worden
Marco Henssen Architecten bv de aanwezigen in clusters gegroepeerd en wordt er gebrainstormd over
Marco Henssen nieuwe ontwikkelingen en/of bijdragen aan lopende projecten.
T 010 280 9284
E info@marcohenssen.nl DATUM donderdag 29 november 2007
I www.marcohenssen.nl TIJD 14:00 - 17:30
PLAATS Designbusiness Centrum DEB
ADRES Saturnusstraat 60, 2516 AH Den Haag
12
ABT bv, Piet Fluit
T 026 368 3111 KOSTEN Booostingleden en NRK leden € 50,- p.p.
I www.abt-consult.nl (normaal € 100,-)
< AANMELDEN info@deb-denhaag.nl
<
13. booosting NIEUWS
Omdat het bedrijf Ovata, een kwekerij in vetplanten in Bleiswijk, een geheel
nieuwe kas liet bouwen en er behoefte was aan een nieuw imago kreeg PLANTMOTIEF
architect Hans Kalkhoven de opdracht na te denken over een nieuw gevel-
front. De oppervlakte van de nieuwbouw omvat ca 1,5 ha kas van ca 8 meter IN BETON
hoog. Een relatief klein deel van de kas (ca 80 meter lang) is zichtbaar vanaf
de weg; de Hoefweg in Bleiswijk.
Kalkhoven: ‘Ik heb voorgesteld om een betonnen wand vóór de glazen kas
te plaatsen, enigszins gebogen als ontvangend gebaar en zo hoog dat het
bovenste deel van de fraaie glazen constructie zichtbaar blijft. Een zeer
contrasterend element ten opzichte van de fragiel ogende kas.
Ik zag op een bepaald moment de mogelijkheden om fotoprints om te zetten
in een betonreliëf. De methode van Vectogramm bleek goed toepasbaar om
op een neutrale, doch nadrukkelijke wijze een beeldmerk toe te voegen aan
de gevel.
Het principe van deze techniek is gebruik te maken van een foto en deze om
te zetten in een reliëf van verticale groeven. Deze groeven versmallen of
verbreden afhankelijk van de donker/licht verhouding van de foto.
Het aanleveren van een foto van voldoende kwaliteit dient als basis van de
eerste stap in het proces. Op basis van deze foto maakt Vectogramm daarna
door middel van een zaagprocedé een digitale vertaling van de foto in
verticale groeven. Deze worden in een MDF-plaat uitgefreesd en benut als
grondplaat voor een kunststof mal die door Reckli wordt gemaakt. Deze mal
wordt vervolgens ingezet als bekistingmateriaal en is door een willekeurige
betonleverancier te gebruiken.’
HET RESULTAAT IS VERBLUFFEND
De foto van het plantenmotief is omgezet in een print van 4 meter hoog en
ca 1.9 meter breed. De betonnen elementen van de 80 meter lange wand zijn ?
geheel voorzien van deze fotoprint. De print in het beton, in dit geval een Hans Kalkhoven, Architect
13
detailopname van het plantje ‘Ovata’, is ook op enige afstand herkenbaar en (tot voor kort onze contactpersoon bij Atelier Pro,
is meteen de grootste toepassing van het Vectogramm principe dat in vanaf 1 december 2007 bij Studio Leon Thier)
Nederland in beton is uitgevoerd. I www.ovata.nl
>
<
14. booosting NIEUWS
WWW.MATERIA.NL
doorontwikkeling van
database naar knowledgebase
Per oktober 2007 lanceert Materia haar nieuwe website. De corporate site
www.materia.nl en de materialen zoekmachine www.materialexplorer.com
gaan samen op in de knowledgebase www.materia.nl. Materia geeft met de
knowledgebase architecten, interieurontwerpers en designers toegang tot
nog uitgebreidere, materiaal gerelateerde informatie.
Dit betekent:
> informatie over de eigenschappen van materialen
> artikelen over o.a. trends, innovaties, processen, technieken, ecologische
ontwikkelingen en smart materials
> actuele informatie over de nieuwste boeken, magazines en artikelen op het
gebied van materialen, technieken, architectuur en design
> een agenda met de data en locaties van alle relevante bijeenkomsten, ?
lezingen, workshops en beurzen voor de creatieve professional Materia,
> nieuwsberichten, interessante weetjes met betrekking tot materialen, Maud van Woerden
technieken, architectuur en design T 0547 855599
E info@materia.nl
Dit alles om hét wereldwijde platform op materialengebied te creëren. I www.materia.nl
Maar de knowlegdebase www.materia.nl is er niet alleen voor de creatieve
professional. Ook de producent, die ten slotte de opgave heeft continue
nieuwe materialen te ontwikkelen, wordt er bediend. Met een persoonlijke
inlogcode krijgt de producent toegang tot statistische informatie over het
wereldwijde zoekgedrag van 37.000 creatieve professionals. In de filosofie van
14
Materia is kennis van de trends, ontwikkelingen en behoeftes in de markt
noodzakelijk voor het maximaliseren van het innovatievermogen. En
daarmee het toekomstige succes van producenten.
>
<
15. booosting PARTICIPANTEN
NIEUWEPARTICIPANT
Architectenburo Henny Boesten - van Vliet
ADVIES- EN CONSTRUCTIEBUREAUS > A+ Bureau voor
Bouwproduktontwikkeling > ABT adviseurs in bouwtechniek > Aldus
bouwinnovatie > Arcadis > BDA Groep > Boomsma Innovations > Corsmit
Buro voor architectuur en interieur bna Raadgevend Ingenieursbureau > dgmr raadgevende ingenieurs > DHV Bouw
Contactpersoo: Henny van Vliet, architect/directeur en Industrie > Ecofys > Façade Consulting & Engineering > GeNie Consult en
Partners > IBS Consultants > Interdam Projects > MetzConsult > RGD,
Nieuwkoopseweg 24 directie Advies en Architecten > Schoonderbeek & Partners Advies >
2641 PB Pijnacker Ingenieursbureau Zonneveld > Els Zijlstra <
T 015 3610927
F 015 3610928 PRODUCTIE- EN BOUWBEDRIJVEN > Alcoa Architectuursystemen >
Bayards Aluminium Constructies > BIK Bouwprodukten > BRS Staalwerken >
E hel.boesten@wxs.nl Corus Colors > Doorwin > Eaton Holec Laagspanning > Holonite > Hunter
I www.architectuureninterieur.nl Douglas > Limelight > Mat Afbouw > MBI > De Meeuw Oirschot > Octatube
Space Structures > Oskomera > Plastica Plaat > Platinox Special Products >
Polyblock > Poly Products > Rockwool > SAB-Profiel > SAPA RC System >
Trespa International > Ubbink Nederland > Wagenbouw Accommodaties >
ZNS Van Dam Geveltechniek > Zoontjens <
Architectenburo Henny Boesten - van Vliet is een klein, enthousiast buro ARCHITECTENBUREAUS > AA Architecten > Archipel Ontwerpers >
met een veeljarige expertise en met zeer uiteenlopende projecten. Van Architectenburo Agterberg > AREA architecten > Het Architecten Consort >
kleinschalige architectuur tot grootschalige interieurs. Arconiko Architecten > Atelier PRO > Van der Breggen Bouw i.d.
>Architectenbureau Boesten- van Vliet > Böhtlingk architectenbureau > Jan
Brouwer > CEPEZED > EGM Architecten > Henket en partners architecten >
Wat Van Vliet wil is nieuwe input; een inspirerende omgeving; op de hoogte Marco Henssen Architecten > INBO > JMDS > MAS architectuur > Mei
zijn van innovatieve producten en projecten; uitwisseling van ervaringen en Architecten en Stedenbouwers > MoveYou > Piode > Jouke Post > Royal
een bijdrage leveren aan discussies. Haskoning Architecten > RPHS architecten > Jan Timmers > Van Mourik
Vermeulen architecten > Verburg Hoogendijk Architecten <
‘Booosting is een platform dat er toe doet. Als geheel kun je iets betekenen INDUSTRIEEL ONTWERPBUREAUS > Designers ‘N Associates | DNA >
voor de industrie, voor de regelgeving en voor de onderlinge samenwerking. Friso Kramer > Jaap Koning > Robin Hood Produkties > Marcel Vroom <
De ontwikkeling van de bouw stagneert te veel, hierdoor is zij vaak een
frustrerende bedrijfstak. Disciplines staan tegenover elkaar, hebben geen BRANCHE-ORGANISATIES > Bouwen met
Staal > Cement&BetonCentrum > Centrum Hout >
respect voor elkaar, bouwen te weinig sámen. VMRG <
De kwaliteit van onze omgeving is er bij gebaat zorgvuldig te bouwen met
oog voor materiaal en detail. Ook dat levert een bijdrage aan ons wel- ONDERWIJS > TU Delft, vakgroep
Bouwtechnologie > TU Eindhoven, faculteit
15
bevinden, aan onze milieuomgeving; dat vraagt inzet van alle partijen en is
niet economisch gericht maar geeft plezier. Ik wil mij graag inzetten om een Bouwkunde < <
verandering, verbetering op dit vlak teweeg te brengen.’
>
<
16. booosting COLOFON booosting AGENDA 2007-2008
GROOTHANDELSGEBOUW UNIT A7.006
BEZOEKADRES: STATIONSPLEIN 45 ROTTERDAM
POSTADRES: POSTBUS 386 3000 AJ ROTTERDAM ACTIVITEITEN
TELEFOON 010 2829 950 TELEFAX 010 2829 813
E-MAIL INFO@BOOOSTING.NL SITE WWW.BOOOSTING.NL 7 december 2007 project bezoek over duurzaam energiegebruik,
hoofdkantoor Rabobank Westland
CONTACTPERSOON (Zie pag 02 van deze nieuwsbrief )
Jolanda Steenhouwer
BEREIKBAAR
<<< 24 januari 2008 nieuwjaarsborrel
(Zie pag 01 van deze nieuwsbrief )
maandag en donderdag 9.00-14.30 uur en dinsdag 9.00 - 17.30 uur
ooo
REDACTIE
Jolanda Steenhouwer in voorbereiding
VORMGEVING
Patricia Brouwer Design Nieuw hotelconcept
DRUK Projectongebonden produktontwikkeling
Drukkerij Matveld Lloyd Part II
MET DANK AAN
Marco Henssen, Hans Kalkhoven, Sonja van Loon, Henny van Vliet,
Maud van Woerden
booosting Op 31 augustus 1988 is Booosting platform voor koplopers in bouwinnovatie opgericht vanuit een gecombineerd initiatief van
industrie, industrieel ontwerpers en architecten. Booosting heeft zich als doel gesteld het proces van vernieuwing en verbetering in
de bouw wezenlijk te versnellen; daarvoor wil zij ideeën en projecten op het gebied van Onderzoek, Ontwerp en Ontwikkeling initiëren
en faciliteren. Door haar structuur en de stimulerende en activerende initiatieven die zij ontplooit heeft Booosting een unieke positie binnen de bouw verworven. Aangeslotenen
wordt de gelegenheid geboden om hun eigen bouwwereld te vergroten door ervaringen te delen, ideeën op te doen en banden aan te gaan met aanpalende disciplines.
voorzitter Harm Boomsma Boomsma Innovations
vice-voorzitter Thijs Verburg Verburg Hoogendijk architecten
BESTUUR
vice-voorzitter Frido van Nieuwamerongen Arconiko Architecten
secretaris Karel Vollers TU Delft, faculteit Bouwkunde
penningmeester André Roelofsen Designers ‘N Associates | DNA
algemeen lid
algemeen lid
studentlid
Atto Harsta
Esther Hebly
Niels van den Heuvel
>
Aldus Bouwinnovatie
Oskomera Gevelbouw
TU Delft, faculteit Bouwkunde 16
<