1. INVESTIGACIÓN SOBRE AS CIDADADES ASOLAGADAS. FEITA POLO ALUMNADO DE 5º A DO CEIP DE AGUIÑO. (PROXECTO DE INNOVACIÓN EN NORMALIZACIÓN LINGÜÍSTICA) ILUSTRACIÓNS DE URBANO LUGRIS.

2. AS CIDADES ASOLAGADAS As cidadesasolagadasforonmergulladassexa por motivos climáticos ourelixiosos.Entre os motivos climáticos poideron ser as chuvias continuas, o cambio climático, do sub-boreal (cálido e seco ) ó subatlántico ( frío e húmido ). Os motivos relixiosos son os relacionados coOutro Mundo como castigo polos pecados dos habitantes. Hai varios elementos característicos das cidadesasolagadas galegas con presenza no folclore e noutraslendaseuropeas.Entreestes elementos destacan : OS POZOS que son lugares de tránsito ó Alén, como axentesDoutro Mundo, a través das inundacións que anegan terras. O MAR simboliza as virtudes que posúe a auga como lugar de paso cara ó MáisAlá.Dícese que cando o mar inunda a ribeira os celtas que habitan no océano avanzan coas súas armas botándose contra as ondas coas espadas e lanzas como se combatesen e déixansemergullar para non dar a impresión de que temen a morte. AS CHAIRAS é o país baixo as ondas, o lugar de onde proceden certos seres sobrenaturais. OS RÍOS que son o medio de viaxar entre este mundo e o Máis Alá. ANIMAIS como bois , cabalos , galos , cans. AS EMBARCACIÓNS son outro medio de viaxar e comunicarse coMáis Alá. A MÚSICA xunto con berros ,ruídos e xemidos lastimeros de mulleres. O CARÁCTER PAGÁN e pecador dos habitantes das cidades, pois non teñencaridade e blasfeman.

3. O tempo non existe no Máis Alá. Hai determinadas épocas do ano nas que é factible sentir a presenza das cidadesasolagadas.Estas épocas sitúansepreto dos solsticios de verán (San Xoán)e de inverno (Nadal). Outrasocasións son nas secas de verán, en días de moito sol e nasnoitas con lúa e augaslimpas . Moitas das cidadesasolagadas en Galicia reciben diversos nomes como Lucerna e Valverde. O nome de Valverde é o nomemáis frecuente das cidadesasolagadas. Relaciónasecacor verde do mar que simboliza fertilidade e renovación, e está asociada coa vegetación e a auga, fonte de toda vida orgánica. O verde era unhacor distintiva dos seres do Máis Alá. As cidadesasolagadasrelaciónanse coas peregrinación medievais a Santiago. As tradicións das cidadesasolagadasatópansemoicristiaizadas. Os principais elementos cristiáns son as campás, as capelas e o protagonismo de personaxes con carácter sacro, como os santos ou a Sagrada Familia.

4. VALVERDE, UNHA CIDADE ASOLAGADA Valverde foiunha importante vilacosteira que existiu, haimoito tempo, naparro- quia de Olveira, concello de Ribeira. Era unhavilaprivilexiada, xa que por unha banda o mar concediallespeixe en abundancia e polaoutra as negras terras eran moi ricas en fósforo e nitróxenofavorecendo as sementeiras de legumes e cereais. A industria pesqueira e mailo comercio eran bases sólidas e fortes que afianzaban o carácter competitivo, orgulloso e individualista dos dirixentes da propia vila. Os habitantes da vila tiñan moito afán por adquirir e posuir riquezas. Había disputas serias. Só se buscaba o propio beneficio. A propiedade das terras era o problema esencial. Había envexas entre os veciños. Marcaban os lindes das propiedades de forma ilegal, roubaban as colleitas e inundaban terras. A riqueza e mailacobiza estaban a estragar a saúde da poboción, pero aínda así os seusdirixentes non facían caso. Os conflictos entre veciñosfoi dando lugar a disputas sociais, que fixo necesaria a intervención do alcalde pedáneo. Este era unhapersoaruín porque en lugar de curar ó seu pobo das ansias de poder intentaba agrandar aíndamáis as súas arcas, impoñendo altísimas rendas.

5. Un día chegou á vilaunhamuller, chamada María, cunmeniño no colo e foilledicirao alcalde que navila estaba a piques de ocorrerunha maldición. O alcalde non llefixo caso e botounafóra. A mullerfoiseao monte da Curota para alonxarse da traxedia. Camiño da Curotaatopousecunlabrego que llepreguntou a ondeía, e elarespondeulle que fuxía da fatalidade. Entóncomezouunhaforte tormenta, que levaba terra e area, que se dirixia a Valverde. En poucos minutos a vila de Valverde quedouasolagada e enterrada baixo montes de area e lama. Cando o furacánamainou, o labregoviu que a vila estaba asolagada e que a muller continuaba andando como se nada acontecese e díxolle a María que a mirara e elarespondeulle que non quería ver tal. Quedoualíinmóbilcoseufillo de costas á vila. Hoxe en día chámanlle Santa de Moldes ou a nosa señora de Belén e fanllefesta o segundo domingo de maio. É especialmente venerada polos devotos da Pobra do Caramiñal e Palmeira, nacapeliña do cruceiro de Moldes. Dixe que a vila está soterrada baixo as dunas de Corrubedo. Seguramente aíndahoxepoderiamosatopar algún vestixio. O pobo que está entre a Santa de Moldes e a vila de Valverde chámaseBretal en alusión ás últimas palabras da Virxe (Ver tal). Dícese que en Valverde había mouros que forandesbotados por Carlomagno e os doce Pares de Francia e nunhapeneda do monte haiunha patada do cabalo de Roldán, dada cando iste pideu , despois do sol posto , unha hora de día para derrubarósenemigos.I é dendeentón que , despois do sol posto , haiunha hora de luz.