رده بندی گیاهی تیره گل میمون Scrophulariaceae

1. 1
‫خدا‬ ‫نام‬ ‫به‬
‫گیاهی‬ ‫بندی‬ ‫رده‬(‫میمون‬ ‫گل‬ ‫تیره‬Scrophulariaceae)
‫کنندگان‬ ‫تهیه‬
‫اکبرزاده‬ ‫سهیل‬s.akbrzd@gmail.com
‫مختاری‬ ‫فرزاد‬farzad.mokhtari71@gmail.com
‫راهنما‬ ‫استاد‬:‫قرخلو‬ ‫دکتر‬ ‫جناب‬
‫گرگان‬ ‫طبیعی‬ ‫منابع‬ ‫و‬ ‫کشاورزی‬ ‫علوم‬ ‫دانشگاه‬ ‫زراعی‬ ‫علوم‬ ‫دانشکده‬
‫بهار‬91

2. ‫میمون‬ ‫گل‬ ‫خانواده‬(Scrophulariaceae)
•‫این‬‫خانواده‬‫شامل‬275‫جنس‬‫و‬‫بیش‬‫از‬5000‫گونه‬‫می‬‫باشد‬.1
•‫نام‬‫این‬‫خانواده‬‫از‬‫نام‬‫جنس‬Scrophularia L.‫گرفته‬‫شده‬‫و‬
‫اغلب‬‫با‬‫نام‬figwort family‫به‬‫معنی‬«‫علف‬‫خنزیر‬»‫شناخته‬
‫می‬‫شود‬.
•‫بعد‬‫از‬‫بررسی‬‫های‬‫فیلوژنتیک‬‫مولکولی‬‫روی‬‫این‬،‫خانواده‬‫تعداد‬
‫زیادی‬‫از‬‫اعضای‬‫آن‬‫به‬‫خانواده‬‫های‬‫جدیدی‬‫در‬‫راسته‬‫نعناییان‬
(Lamiales)،‫مانند‬‫گل‬‫جالیز‬(Orabanchaceae)،‫بارهنگ‬
(Plantaginaceae)،(Phrymaceae)‫و‬(Linderniaceae)
‫منتقل‬‫شد‬.1
2

3. ‫گیاهی‬ ‫بندی‬ ‫طبقه‬ ‫در‬ ‫خانواده‬ ‫جایگاه‬
3
Order Family Genus ‫فارسی‬ ‫نام‬ ‫توضیحات‬
Lamiales
Scrophulariaceae
Verbascum ‫ماهور‬ ‫گل‬ ‫با‬ ‫خوشه‬ ‫آذین‬ ‫گل‬5‫پرچم‬
Linaria - ‫نامنظم‬ ‫گل‬‫مهمیزدار‬
Antirrhinum ‫میمون‬ ‫گل‬
‫گل‬ ‫جام‬‫پیوسته‬
‫انگشت‬‫نامنظم‬ ‫و‬ ‫مانند‬
Digitalis ‫انگشتانه‬ ‫گل‬ ‫دیژیتارین‬ ‫آلکالوئید‬ ‫دارای‬
Veronica ‫سیزاب‬ -

4. 4
‫کلی‬ ‫خصوصیات‬2Scrophulariaceae
‫کلیات‬
‫رشد‬ ‫دوره‬ ‫طول‬‫ساله‬ ‫چند‬ ‫یا‬ ‫ساله‬ ‫یک‬
‫چوبی‬ ‫یا‬ ‫علفی‬
‫بوته‬‫پارازیت‬ ‫نیمه‬ ‫یا‬ ‫خودکفا‬ ،‫ای‬ ‫درختچه‬ ‫ندرت‬ ‫به‬ ،‫ای‬
‫کلروفیل‬ ‫بدون‬ ‫و‬ ‫پارازیت‬ ‫کامال‬ ‫ندرت‬ ‫به‬(Lathreae)
‫بر‬‫گ‬
‫فیلوتاکسی‬‫متناوب‬‫فراهم‬ ‫یا‬ ‫متقابل‬ ،
‫پهنک‬‫مضرس‬
‫گوشوارک‬‫ندارد‬
‫گل‬
‫کلیات‬
،‫دوجنسی‬‫نامنظم‬‫معموال‬ ‫تمکن‬ ،‫انتهایی‬ ‫خامه‬ ،‫فوقانی‬ ‫تخمدان‬ ،
‫کناری‬ ‫تمکن‬ ‫ندرت‬ ‫به‬ ،‫محوری‬
‫آذین‬ ‫گل‬‫پانیکول‬ ‫یا‬ ‫خوشه‬ ‫یا‬ ‫سنبله‬–‫گرزن‬
‫گل‬ ‫کاسه‬4-5‫یا‬ ‫قسمتی‬2‫لبه‬
‫گل‬ ‫جام‬
‫پیوسته‬‫و‬ ‫نامنظم‬ ‫معموال‬ ،‫گلبرگ‬2‫مهمیزدار‬ ‫قاعده‬ ‫در‬ ‫گاهی‬ ،‫لبه‬
‫همپوش‬ ‫همیشه‬ ‫غنچه‬ ‫در‬ ‫گل‬ ‫جام‬ ‫های‬ ‫لب‬
‫پرچم‬،‫گل‬ ‫جام‬ ‫به‬ ‫چسبیده‬4‫مساوی‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫دو‬ ،‫تایی‬.‫ندرت‬ ‫به‬5‫تایی‬
‫میوه‬‫میوه‬ ‫نوع‬‫کپسول‬(‫گاه‬‫ناشکوفا‬)،‫مختلف‬ ‫های‬ ‫آرایش‬ ‫با‬ ‫زوائد‬ ،‫دار‬ ‫آلبومن‬ ‫دانه‬

5. ‫خانواده‬ ‫مهم‬ ‫های‬ ‫جنس‬2
Alonsoa Ruiz & Pav Antirrhinum L.
Buddleja L. Diascia Link & Otto
DigitalisL. Diocirea Chinnock.
Leucophyllum Humb. & Bonpl. Limosella L.
Linaria Mill. Myoporum Sol. ex G.Forst.
Nemesia Vent. Phygelius E.Mey. ex Benth.
Scrophularia L. Selago L.
Sutera Roth syn. Verbascum L.
Veronica L. Zaluzianskya F.W.Schmidt
5

6. ‫جنس‬Scrophularia3
•‫ساقه‬‫های‬‫مربعی‬‫شکل‬
•‫برگ‬‫های‬‫متقابل‬‫و‬‫یا‬‫برگ‬‫های‬‫پایینی‬‫عمدتا‬‫متقابل‬
•‫گل‬‫هایی‬‫خوشه‬‫مانند‬‫با‬‫دو‬‫لبه‬‫که‬‫به‬‫سمت‬‫ساقه‬‫خود‬‫برگشته‬
•‫جام‬‫گل‬‫اسپیرال‬
•‫لوله‬‫جام‬‫گل‬‫متورم‬‫با‬‫پهنک‬‫کوچک‬‫دندانه‬‫ای‬
•‫پرچم‬‫ها‬‫عمدتا‬‫درون‬‫جام‬‫گل‬‫و‬‫بدون‬‫کرک‬
6

7. ‫جنس‬Scrophularia3
•‫دارای‬‫حدود‬200‫گونه‬‫علفی‬‫گلدار‬‫که‬‫با‬‫نام‬‫مستعار‬figwort
‫شناخته‬‫می‬‫شوند‬.
•‫پراکندگی‬‫گونه‬‫های‬‫این‬‫جنس‬‫اکثرا‬‫در‬‫نیمکره‬‫شمالی‬‫بوده‬‫و‬
‫تمرکز‬‫آن‬‫در‬‫قاره‬‫آسیا‬‫بیشتر‬‫از‬‫سایر‬‫نقاط‬‫است‬.
•‫برخی‬‫از‬‫گونه‬‫های‬‫آن‬‫مانند‬S. ningpoensis‫از‬2000‫سال‬
‫پیش‬‫در‬‫درمان‬‫های‬‫سنتی‬‫چینی‬‫و‬‫تعدادی‬‫نیز‬‫در‬‫داروهای‬
‫شیمیایی‬‫امروزی‬‫کاربرد‬‫دارد‬.
7

8. ‫جنس‬Scrophularia3
•‫نام‬‫این‬‫جنس‬‫از‬‫عبارت‬scrophula‫که‬‫نوعی‬‫تورم‬‫غدد‬‫لنفاوی‬
‫گردن‬‫بر‬‫اثر‬‫بیماری‬‫سل‬،‫است‬‫گرفته‬‫شده‬.‫چرا‬‫که‬‫گونه‬‫هایی‬
‫از‬‫این‬‫جنس‬‫در‬‫درمان‬‫این‬‫بیماری‬‫کاربرد‬‫داشته‬‫است‬.
•‫همچنین‬‫گونه‬‫هایی‬‫از‬‫آن‬‫منبعی‬‫برای‬‫استخراج‬‫داروهایی‬‫با‬
‫خواص‬‫ضد‬‫درد‬‫قوی‬‫بوده‬‫و‬‫برای‬‫درمان‬‫آرتروز‬‫کاربرد‬‫دارد‬.
•‫گونه‬‫هایی‬‫از‬‫گیاهان‬‫انگلی‬‫نیز‬‫در‬‫این‬‫جنس‬‫وجود‬‫دارند‬.
8

9. 9
Scrophularia lanceolata

10. 10
Scrophularia californica

11. ‫گونه‬Scrophularia nodosa4
•‫حدود‬ ‫ارتفاع‬ ‫با‬ ‫علفی‬ ‫ای‬ ‫گونه‬150‫سانتیمتر‬
•‫رونده‬ ‫زیرزمینی‬ ‫ساقه‬ ‫دارای‬
•‫ساکولنت‬ ‫و‬ ‫آبدار‬ ‫بصورت‬ ‫ساقه‬
•‫مرکب‬ ‫گرزن‬ ‫بصورت‬ ‫ها‬ ‫گل‬
•‫کپسول‬ ‫نوع‬ ‫از‬ ‫میوه‬
11
Split Aloe

12. ‫گونه‬Scrophularia nodosa4
•‫فراوانی‬‫این‬‫گونه‬‫بیشتر‬‫در‬‫مناطق‬‫گرم‬‫و‬‫مرطوب‬‫قاره‬‫آسیا‬‫می‬
‫باشد‬.
•‫اندام‬‫های‬‫هوایی‬‫این‬‫گونه‬‫دارای‬‫خواص‬‫درمانی‬‫و‬‫دارویی‬‫می‬
‫باشند‬‫که‬‫شامل‬‫موارد‬‫زیر‬‫است‬:
‫محرک‬‫قلب‬‫و‬‫افزایش‬‫دهنده‬‫شدت‬‫جریان‬‫خون‬
‫ضد‬‫التهاب‬
‫محرک‬‫ادرار‬
‫ملین‬
12

13. 13
Scrophularia nodosa

14. 14
Scrophularia nodosa

15. ‫جنس‬Verbascum5
•‫جنسی‬‫دارای‬250‫گونه‬‫گلدار‬‫که‬‫عمدتا‬‫با‬‫نام‬mullein‫و‬‫یا‬
velvet‫شناخته‬‫می‬‫شود‬.
•‫در‬‫مناطق‬‫گرم‬‫و‬‫مرطوب‬‫آسیا‬‫و‬‫اروپا‬‫و‬‫بصورت‬‫متمرکز‬‫در‬‫مناطق‬
‫ساحلی‬‫مدیترانه‬‫حضور‬‫چشمگیر‬‫دارد‬.
•‫عمدتا‬‫در‬‫سال‬‫اول‬‫رشد‬‫گیاهان‬‫این‬،‫جنس‬‫در‬‫ناحیه‬‫طوقه‬‫برگ‬
‫های‬‫پهن‬‫رشد‬‫می‬‫کند‬.‫در‬‫سال‬،‫دوم‬‫یک‬‫ساقه‬‫رونده‬‫با‬‫ارتفاع‬‫بیش‬
‫از‬50‫سانتیمتر‬‫از‬‫میان‬‫آن‬‫رشد‬‫کرده‬‫که‬‫حامل‬‫برگ‬‫های‬‫کوچک‬‫و‬
‫تعداد‬‫زیادی‬‫گل‬‫می‬‫باشد‬.
15

16. ‫جنس‬Verbascum5
•‫برگ‬‫ها‬‫غالبا‬‫همگی‬‫متقابل‬
•‫جام‬‫گل‬‫اسپیرال‬
•‫لوله‬‫جام‬‫گل‬‫کوتاه‬‫با‬‫پهنک‬‫بزرگ‬‫دندانه‬‫ای‬‫و‬‫منظم‬
•‫پرچم‬‫ها‬‫عمدتا‬‫بلند‬‫و‬‫بیرون‬‫زده‬‫از‬‫جام‬‫گل‬‫و‬‫اغلب‬‫کرک‬‫دار‬
•‫گلبرگ‬‫ها‬‫غالبا‬‫زرد‬‫رنگ‬‫و‬‫میوه‬‫کپسول‬
•‫کالتیوارهای‬‫هیبریدی‬‫از‬‫این‬‫جنس‬‫وجود‬‫دارد‬‫که‬‫شناسه‬‫های‬‫تاکزونومیک‬‫بسیار‬
‫نزدیکی‬‫به‬‫جنس‬Scrophularia‫دارد‬‫و‬‫رنگ‬‫گلبرگ‬‫های‬‫آن‬‫متنوع‬‫است‬.
16

17. ‫گونه‬Verbascum blattaria6
•‫بعلت‬‫کرک‬‫دار‬‫بودن‬‫میله‬‫های‬‫پرچم‬‫گل‬‫های‬‫این‬‫گونه‬‫که‬
‫شباهت‬‫زیادی‬‫به‬‫شاخک‬‫های‬‫بید‬،‫دارد‬‫با‬‫نام‬moth mullein
‫نیز‬‫نامیده‬‫می‬‫شود‬.
•‫گونه‬‫ای‬‫دو‬‫ساله‬‫و‬‫مقیم‬‫مناطق‬‫مرطوب‬‫امریکا‬‫و‬‫کانادا‬‫می‬
‫باشد‬.
•‫به‬‫طور‬‫وسیعی‬‫در‬‫آسیا‬‫و‬‫اروپا‬‫پراکنده‬‫شده‬‫و‬‫از‬‫سوی‬‫انجمن‬
‫علف‬‫های‬‫هرز‬‫ایاالت‬،‫متحده‬‫بعنوان‬‫یک‬‫گونه‬‫علف‬‫هرز‬‫مضر‬‫و‬
‫مهاجم‬‫معرفی‬‫شده‬‫است‬.
17

18. ‫گونه‬Verbascum blattaria
•‫این‬‫گونه‬‫در‬‫سال‬‫دوم‬‫رشد‬‫خود‬‫به‬‫طور‬‫مداوم‬‫گل‬‫و‬‫میوه‬‫تولید‬‫می‬‫کند‬
‫تا‬‫جایی‬‫که‬‫در‬‫این‬،‫سال‬‫حدود‬1000‫میوه‬‫کپسولی‬‫مملو‬‫از‬‫بذرهای‬‫ریز‬
‫تولید‬‫و‬‫در‬‫اطراف‬‫منتشر‬‫می‬‫کند‬.6
•‫تحقیقی‬‫از‬‫سال‬1879‫در‬‫دانشگاه‬‫کشاورزی‬‫میشیگان‬‫بر‬‫روی‬‫بذر‬21
‫گونه‬‫گیاهی‬‫از‬‫جمله‬‫گونه‬V. blattaria‫آغاز‬‫شد‬.‫بذرها‬‫در‬20‫تکرار‬‫و‬
‫در‬‫شرایط‬‫خشک‬‫در‬‫میان‬‫شن‬‫نگهداری‬‫شدند‬‫تا‬‫در‬‫سال‬2000‫یکی‬‫از‬
‫نمونه‬‫ها‬‫باز‬‫شده‬‫و‬‫بذرهای‬‫آن‬‫کاشته‬‫شد‬.‫از‬‫میان‬‫بذر‬‫گونه‬‫های‬‫مورد‬
،‫بررسی‬‫بذر‬‫این‬‫گونه‬‫با‬‫قدرت‬‫جوانه‬‫زنی‬60%‫پس‬‫از‬120‫سال‬
‫بیشترین‬‫درصد‬‫جوانه‬‫زنی‬‫بعد‬‫از‬‫طوالنی‬‫ترین‬‫دوره‬‫خواب‬‫ثبت‬‫شده‬‫در‬
‫درون‬‫خاک‬‫را‬‫داشت‬.7
18

19. ‫گونه‬Verbascum blattaria6
•‫اگرچه‬‫این‬‫گونه‬‫بعنوان‬‫یک‬‫گونه‬‫مهاجم‬‫شناخته‬‫می‬‫شود‬‫اما‬
‫مطالعات‬‫دیگری‬‫نشان‬‫می‬‫دهد‬‫که‬‫پس‬‫از‬‫قرار‬‫دادن‬‫الرو‬‫گونه‬‫ای‬
‫حشره‬‫خطرناک‬‫و‬‫بیماری‬‫زا‬‫با‬‫نام‬‫علمی‬aegyptiAedes‫بر‬
‫روی‬‫برگ‬‫های‬‫این‬،‫گیاه‬53%‫از‬‫الروها‬‫پس‬‫از‬‫خوردن‬‫برگ‬‫های‬
‫آن‬‫مردند‬.
•‫این‬‫گیاه‬‫از‬‫گذشته‬‫بعنوان‬‫دافع‬‫سوسک‬‫شناخته‬‫می‬‫شد‬‫و‬
‫نامگذاری‬‫این‬‫گونه‬‫از‬‫ریشه‬‫ی‬‫کلمه‬‫التین‬«blatta»‫به‬‫معنی‬
،‫سوسک‬‫تاکید‬‫کننده‬‫این‬‫خاصیت‬‫است‬.
19

20. 20
Verbascum blattaria

21. 21
Verbascum blattaria
Aedes aegypti

22. ‫گونه‬thapsusVerbascum8
•‫گونه‬‫ای‬‫علفی‬‫و‬‫کرکدار‬‫با‬‫برگ‬‫های‬‫متصل‬‫به‬‫طوقه‬‫و‬‫طول‬
‫تقریبا‬50‫سانتیمتر‬
•‫نام‬‫فارسی‬‫این‬‫گونه‬«‫گل‬‫ماهور‬»‫و‬‫یا‬«‫خرگوشک‬»‫می‬‫باشد‬.
•‫بر‬‫اساس‬‫برخی‬‫گفته‬‫ها‬‫هنگامی‬‫که‬‫آواز‬‫دستگاه‬‫ماهور‬‫در‬‫کنار‬
‫این‬‫گل‬‫خوانده‬‫یا‬‫نواخته‬،‫شود‬‫گل‬‫پژمرده‬‫می‬‫شود‬.
•‫در‬‫طب‬‫سنتی‬‫از‬‫محلول‬‫این‬‫گیاه‬‫برای‬‫تقویت‬‫رشد‬‫مو‬‫و‬
‫مشکالت‬‫تنفسی‬‫و‬‫همچنین‬‫در‬‫ساخت‬‫رنگ‬‫استفاده‬‫می‬‫شود‬.
•‫این‬‫گیاه‬‫جاذب‬‫و‬‫میزبان‬‫انواع‬‫حشرات‬‫بوده‬‫که‬‫از‬‫این‬‫طریق‬‫می‬
‫تواند‬‫منجر‬‫به‬‫آسیب‬‫رسیدن‬‫به‬‫گیاهان‬‫مجاور‬‫شود‬.
22

23. ‫گونه‬thapsusVerbascum8
•‫از‬‫لحاظ‬‫فیزیولوژی‬‫بسیار‬‫شبیه‬‫به‬‫گونه‬V. blattaria‫می‬،‫باشد‬
‫اما‬‫در‬‫سال‬‫اول‬،‫رشد‬‫بعلت‬‫قدرت‬‫رقابت‬‫کم‬‫نسبت‬‫به‬‫گیاهان‬
‫دیگر‬‫گاهی‬‫قابل‬‫کنترل‬‫است‬‫و‬‫یا‬‫از‬‫طریق‬‫کالتیوارهای‬‫جدید‬
‫ارائه‬‫شده‬‫کنترل‬‫می‬‫شود‬.‫اما‬‫همچنان‬‫در‬‫بسیاری‬‫از‬‫کشورهای‬
‫نیم‬‫کره‬‫شمالی‬‫از‬‫جمله‬،‫ایران‬‫بعنوان‬‫یک‬‫گونه‬‫علف‬‫هرز‬‫مضر‬
‫شناخته‬‫می‬‫شود‬.
•‫بعلت‬‫سطحی‬‫بودن‬‫ریشه‬‫های‬‫این‬،‫گونه‬‫به‬‫راحتی‬‫با‬‫ابزارهای‬
‫مکانیکی‬‫یا‬‫حتی‬‫با‬‫دست‬‫از‬‫زمین‬‫خارج‬‫می‬‫شود‬.‫اما‬‫بذر‬‫این‬
‫گونه‬‫یکی‬‫از‬‫فراوان‬‫ترین‬‫و‬‫ماندگارترین‬‫بذرهای‬‫موجود‬‫در‬‫بانک‬
‫بذر‬‫خاک‬‫می‬‫باشد‬‫چرا‬‫که‬‫یک‬‫گیاه‬‫کامل‬‫آن‬‫می‬‫تواند‬‫بیش‬‫از‬
240000‫بذر‬‫ایجاد‬‫کند‬.
23

24. ‫گونه‬thapsusVerbascum8
•‫حیوانات‬‫علف‬‫خوار‬‫بعلت‬‫دارا‬‫بودن‬‫کرک‬‫های‬‫محرک‬‫بر‬‫روی‬‫این‬
،‫گیاه‬‫به‬‫ندرت‬‫از‬‫آن‬‫تغذیه‬‫می‬‫کنند‬.
•‫کرک‬‫های‬‫پوشیده‬‫شده‬‫در‬‫تمام‬‫اندام‬‫های‬‫هوایی‬‫این‬‫گونه‬‫موجب‬
‫مقاومت‬‫باالی‬‫این‬‫گیاه‬‫به‬‫علف‬‫کش‬‫های‬‫مایع‬‫شده‬‫است‬.
•‫کنترل‬‫از‬‫طریق‬‫سوزاندن‬‫زمین‬‫زراعی‬‫نیز‬‫تقریبا‬‫بی‬‫تاثیر‬‫است‬
‫زیرا‬‫آتش‬‫موجب‬‫فعال‬‫شدن‬‫بذر‬‫این‬‫گونه‬‫شده‬‫و‬‫در‬‫مشاهدات‬‫به‬
‫عمل‬‫آمده‬‫پس‬‫از‬‫سوختن‬‫جنگل‬‫های‬،‫امریکا‬‫این‬‫گیاه‬‫جزء‬‫اولین‬
‫گونه‬‫های‬‫سبز‬‫شده‬‫بوده‬‫و‬‫بعلت‬‫دارا‬‫بودن‬‫برگ‬‫های‬‫پهن‬‫و‬‫رشد‬
‫شدیدا‬‫متراکم‬‫در‬‫این‬،‫موارد‬‫امکان‬‫رشد‬‫را‬‫از‬‫گیاهان‬‫دیگر‬‫گرفته‬
‫است‬.
24

25. 25
Verbascum thapsus

26. 26
Verbascum thapsus

27. 27
Verbascum thapsus

28. ‫جنس‬Digitalis9
•‫دارای‬20‫گونه‬‫عمدتا‬‫علفی‬‫و‬‫دو‬‫ساله‬‫با‬‫نام‬‫مستعار‬foxglove‫به‬
‫معنی‬‫انگشتانه‬‫می‬‫باشد‬‫که‬‫مصارف‬‫تزئینی‬‫دارند‬.
•‫کاسه‬‫گل‬‫در‬‫این‬‫جنس‬‫غالبا‬‫دارای‬5‫لوب‬‫تقریبا‬‫مساوی‬‫و‬‫تا‬
‫قاعده‬،‫بریده‬‫برگ‬‫ها‬‫متناوب‬‫و‬‫کامل‬‫و‬‫دارای‬‫جام‬‫گل‬‫زرد‬‫رنگ‬
‫است‬.
•‫تعدادی‬‫از‬‫اعضای‬‫این‬‫جنس‬‫مانند‬D. obscura‫به‬‫علت‬‫دارا‬
‫بودن‬‫ترکیباتی‬‫مانند‬digitoxin،digitalin‫و‬gitoxin‫در‬‫تمام‬‫اندام‬
‫های‬‫گیاهی‬،‫خود‬‫سمی‬‫می‬‫باشند‬‫و‬‫مصرف‬‫آنها‬‫موجب‬‫ایست‬
‫قلبی‬‫می‬‫شود‬.‫به‬‫دلیل‬‫شباهت‬‫ظاهری‬‫گل‬‫های‬‫این‬‫جنس‬‫به‬
،‫زنگوله‬‫گاهی‬‫به‬‫نام‬«‫زنگوله‬‫های‬‫مرگ‬»‫معروف‬‫است‬.
28

29. ‫گونه‬Digitalis purpurea10
•‫گونه‬‫ای‬‫علفی‬‫و‬‫دو‬‫ساله‬‫دارای‬‫برگ‬‫های‬‫ساده‬‫به‬‫طول‬10‫تا‬
35‫سانتیمتر‬‫و‬‫پوشیده‬‫از‬‫رگه‬‫ها‬‫و‬‫غده‬‫های‬‫کرکدار‬‫مشکی‬‫و‬
‫خاکستری‬‫روی‬‫سطح‬‫برگ‬‫است‬.
•‫چینش‬‫برگ‬‫ها‬‫به‬‫دور‬‫ساقه‬‫به‬‫صورت‬‫اسپیرال‬‫می‬‫باشد‬.
•‫نام‬‫انگشتانه‬‫به‬‫این‬‫گونه‬‫اشاره‬‫دارد‬‫که‬‫عالوه‬‫بر‬‫خاصیت‬‫علف‬
‫هرز‬‫بودن‬‫در‬،‫مزارع‬‫سمی‬‫بودن‬،‫برگ‬‫گل‬‫و‬‫دانه‬‫ها‬‫برای‬‫انسان‬
‫و‬‫دام؛‬‫مصرف‬‫زینتی‬‫داشته‬‫و‬‫از‬‫ترکیبات‬‫این‬‫گیاه‬‫برای‬‫ساخت‬
‫داروهای‬‫قلب‬‫استفاده‬‫می‬‫شود‬.
29

30. 30
Digitalis purpurea

31. 31
Digitalis purpurea

32. ‫گونه‬Digitalis lanata11
•‫گیاهی‬‫علفی‬‫و‬‫دو‬‫ساله‬‫که‬‫در‬‫تمام‬‫طول‬‫سال‬‫پوشیده‬‫از‬‫برگ‬
‫های‬‫سمی‬‫و‬‫خطرناک‬‫برای‬‫انسان‬‫و‬‫حیوانات‬‫علفخوار‬‫می‬‫باشد‬.
•‫این‬‫گیاه‬‫تقریبا‬‫در‬‫تمامی‬‫مناطق‬‫گرم‬‫و‬‫مرطوب‬‫زمین‬‫از‬‫جمله‬
‫ایران‬‫پراکنده‬‫بوده‬‫و‬‫علی‬‫رغم‬‫داشتن‬‫گل‬‫های‬،‫زیبا‬‫علف‬‫هرز‬
‫خطرناکی‬‫به‬‫شمار‬‫می‬‫رود‬.
•‫این‬‫گونه‬‫تقریبا‬‫در‬‫تمام‬‫تراکم‬‫های‬‫خاک‬‫از‬‫جمله‬،‫رسی‬،‫شنی‬
‫سیلتی‬‫و‬‫لومی‬‫توانایی‬‫رشد‬‫دارد‬.
•‫مانند‬‫چند‬‫عضو‬‫دیگر‬‫جنس‬،‫خود‬‫از‬‫این‬‫گونه‬‫نیز‬‫برای‬‫ساخت‬
‫داروهای‬‫محرک‬‫قلب‬‫استفاده‬‫می‬‫شود‬.
32

33. 33
Global Distribution of Digitalis lanata

34. 34Digitalis lanata

35. 35
Digitalis lanata

36. ‫جنس‬Veronica11
•‫جنسی‬‫شامل‬500‫گونه‬‫معموال‬‫علفی‬‫و‬‫عمدتا‬‫دو‬‫ساله‬‫است‬.
•‫برگ‬‫ها‬‫عمدتا‬‫در‬‫ناحیه‬‫نزدیک‬‫به‬،‫ریشه‬‫متقابل‬‫و‬‫در‬‫طول‬
‫ساقه‬‫متناوب‬‫می‬‫شوند‬.
•‫طیف‬‫رنگ‬‫گل‬‫های‬‫این‬‫جنس‬‫معموال‬‫سفید‬‫و‬‫آبی‬‫و‬‫یا‬‫ترکیبی‬
‫از‬‫این‬‫دو‬‫می‬‫باشد‬.
•‫جام‬‫گل‬‫تقریبا‬‫دایره‬،‫ای‬‫با‬‫لوله‬‫ای‬‫کوتاه‬‫و‬‫دو‬‫پرچم‬‫بارور‬‫می‬
‫باشد‬.
•‫گونه‬‫هایی‬‫از‬‫آن‬‫دارای‬‫ریشه‬‫های‬‫جانبی‬‫لیفی‬‫بوده‬‫که‬‫با‬‫رشد‬
‫متراکم‬،‫خود‬‫موجب‬‫مرگ‬‫گیاهان‬‫مجاورشان‬‫می‬‫شود‬.
36

37. ‫جنس‬Veronica11
•‫در‬‫ایران‬54‫گونه‬‫از‬‫این‬‫جنس‬‫ثبت‬‫شده‬‫و‬‫با‬‫نام‬«‫سیزاب‬»
‫شناخته‬‫می‬‫شود‬.
•‫تعدادی‬‫از‬‫گونه‬‫های‬‫این‬‫جنس‬‫مانند‬V. scutellata‫و‬
gentianoides‫که‬‫در‬‫فلور‬‫ایران‬‫و‬‫ترکیه‬‫به‬‫وفور‬‫یافت‬‫می‬
،‫شوند‬‫دارای‬‫ریشه‬‫های‬‫ریزوم‬‫بوده‬‫و‬‫صرف‬‫نظر‬‫از‬‫خاصیت‬‫علف‬
‫هرز‬،‫بودن‬‫جنبه‬‫تزئینی‬‫نیز‬‫یافته‬‫اند‬.
•‫ب‬‫عضی‬‫از‬‫گونه‬‫های‬‫آن‬‫مانند‬V. Persica،V. Arvensis،
V. Chamaedrys‫و‬V. Hederifolia‫از‬‫لحاظ‬‫ظاهری‬
‫کامال‬‫شبیه‬‫به‬‫هم‬‫بوده‬‫و‬‫در‬‫نگاه‬‫اول‬‫اعضای‬‫یک‬‫گونه‬‫اند‬.
37

38. 38
A comparison photo of three of the common weed species

39. ‫گونه‬Veronica persica11
•‫نام‬‫سیزاب‬‫در‬‫ایران‬‫به‬‫این‬‫گونه‬‫اطالق‬‫شده‬‫و‬‫با‬‫نام‬‫های‬
‫دیگری‬‫چون‬«‫چشم‬‫پرنده‬»‫در‬‫نواحی‬‫دیگر‬‫حضور‬‫این‬‫گونه‬
‫مانند‬‫اروپا‬‫و‬‫امریکا‬‫شناخته‬‫می‬‫شود‬.
•‫دارای‬‫ساقه‬‫ضعیفی‬‫می‬‫باشد‬‫که‬‫بعلت‬‫داشتن‬‫برگ‬‫های‬
،‫متراکم‬‫موجب‬‫خمیدگی‬‫این‬‫گیاه‬‫می‬‫شود‬.
•‫در‬‫ساقه‬‫های‬،‫کوتاه‬‫برگ‬‫های‬‫کرکدار‬‫آن‬‫چینش‬‫مزدوج‬‫و‬‫در‬
‫ساقه‬‫های‬‫بلندتر‬‫چینش‬‫متناوب‬‫دارند‬.
•‫گل‬‫های‬zygomorph،‫به‬‫رنگ‬‫آبی‬‫آسمانی‬‫می‬‫باشد‬‫که‬‫رگه‬
‫هایی‬‫به‬‫رنگ‬‫آبی‬‫پررنگ‬‫از‬‫مرکز‬‫سفیدرنگ‬‫گلبرگ‬‫به‬‫سمت‬
‫خارج‬‫آن‬‫امتداد‬‫می‬‫یابد‬.
39

40. 40
Veronica persica

41. ‫گونه‬officinalisVeronica11
•‫گیاهی‬‫علفی‬‫با‬‫ساقه‬‫ای‬‫کرک‬‫دار‬‫و‬‫ساقه‬‫عمودی‬‫کوتاهی‬‫که‬
‫حامل‬‫گل‬‫آذین‬‫با‬‫گلبرگ‬‫هایی‬‫به‬‫رنگ‬‫بنفش‬‫مالیم‬‫است‬.
•‫دارای‬‫برگ‬‫های‬‫نسبتا‬‫کوچک‬‫با‬‫کرک‬‫های‬‫نرم‬‫می‬‫باشد‬.
•‫سرشار‬‫از‬‫ویتامین‬‫و‬‫تانن‬‫بوده‬‫و‬‫دارای‬‫خواص‬‫درمانی‬‫از‬‫جمله‬
‫بهبود‬،‫سرفه‬‫گوش‬،‫درد‬‫و‬‫ضد‬‫عفونت‬‫دستگاه‬‫گوارش‬‫است‬.
•‫جوشانده‬‫عصاره‬‫برگ‬‫آن‬‫در‬‫قرن‬‫نوزدهم‬‫در‬‫فرانسه‬‫به‬‫جای‬‫چای‬
‫استفاده‬‫می‬‫شد‬.‫از‬‫اینرو‬‫نام‬«‫چای‬‫اروپایی‬»‫به‬‫آن‬‫اطالق‬‫می‬
‫شود‬.
•‫با‬‫تمام‬‫خواص‬‫ذکر‬‫شده‬‫برای‬‫این‬،‫گیاه‬‫می‬‫تواند‬‫مانند‬‫یونجه‬
‫بعنوان‬‫یک‬‫علف‬‫هرز‬‫در‬‫مزارع‬‫عمل‬‫کند‬.
41

42. 42
Veronica officinalis

43. ‫جنس‬Linaria12
•‫جنسی‬‫دارای‬100‫گونه‬‫علفی‬‫دو‬‫ساله‬‫می‬‫باشد‬.
•‫برگ‬‫های‬‫آن‬‫بدون‬‫دمبرگ‬‫با‬‫رگه‬‫های‬‫موازی‬‫یا‬‫یک‬‫رگبرگی‬‫و‬
‫همیشه‬‫کامل‬.‫گل‬‫ها‬‫در‬‫خوشه‬‫های‬‫برگه‬‫دار‬.‫دانه‬‫از‬‫نوع‬‫صفحه‬
‫ای‬‫مدور‬‫یا‬‫بال‬‫دار‬‫یا‬3‫تا‬4‫گوشه‬‫چروکیده‬‫می‬‫باشد‬.
•‫عالوه‬‫بر‬‫مصارف‬‫زینتی‬‫گونه‬‫هایی‬‫از‬‫این‬،‫جنس‬‫تعداد‬‫زیادی‬‫از‬
‫آن‬‫ها‬‫مانند‬L. dalmatica‫جزء‬‫علف‬‫های‬‫هرز‬‫مهاجم‬
‫محسوب‬‫می‬‫شوند‬‫یا‬‫قابلیت‬‫تبدیل‬‫به‬‫علف‬‫هرز‬‫غالب‬‫زمین‬
‫های‬‫زراعی‬‫را‬‫دارند‬.
43

44. 44Linaria genistifolia

45. ‫گونه‬Linaria vulgaris12
•‫گونه‬‫ای‬‫پراکنده‬‫در‬‫مناطق‬‫گرم‬‫و‬‫مرطوب‬‫می‬‫باشد‬‫و‬‫در‬‫ایران‬
‫با‬‫نام‬«‫گل‬‫کتان‬»‫شناخته‬‫می‬‫شود‬.
•‫دارای‬‫گلبرگ‬‫های‬‫زرد‬‫رنگ‬‫قرار‬‫گرفته‬‫روی‬‫هم‬‫می‬‫باشد‬‫که‬
‫لبه‬‫های‬‫زیرین‬‫با‬‫قدرت‬‫به‬‫لبه‬‫های‬‫رویی‬‫گلبرگ‬‫چسبیده‬‫و‬‫از‬
‫اینرو‬‫گرده‬‫افشانی‬‫این‬‫گیاه‬‫تنها‬‫توسط‬‫زنبورها‬‫امکان‬‫پذیر‬‫می‬
‫باشد‬.
•‫در‬‫ساخت‬‫محلول‬‫های‬‫پوستی‬‫و‬‫درمان‬‫های‬‫دستگاه‬‫گوارش‬
‫کاربرد‬‫دارد‬‫و‬‫انواع‬‫چای‬‫و‬‫جوشانده‬‫از‬‫عصاره‬‫برگ‬‫ها‬‫و‬‫گلبرگ‬
‫های‬‫این‬‫گیاه‬‫ساخته‬‫می‬‫شود‬.
45

46. 46
Linaria vulgaris

47. ‫جنس‬Lathraea13
•‫جنسی‬‫دارای‬‫هفت‬‫گونه‬‫گیاه‬‫انگلی‬‫و‬‫بدون‬‫کلروفیل‬‫که‬‫در‬
‫نواحی‬‫اروپا‬‫و‬‫آسیا‬‫پراکنده‬‫است‬.
•‫برگ‬‫های‬‫این‬‫گیاهان‬‫تقلیل‬‫یافته‬‫و‬‫به‬‫فلس‬‫های‬‫گوشتی‬
‫تبدیل‬‫شده‬‫است‬.
•‫گونه‬‫های‬‫آن‬‫پارازیت‬‫ریشه‬‫گیاهان‬‫دیگر‬‫از‬‫جمله‬‫درخت‬،‫فندق‬
،‫راش‬،‫سپیدار‬‫توسکا‬‫و‬‫بید‬‫می‬‫باشند‬.
47

48. 48
Lathraea squamaria

49. 49
Lathraea rhodopaea
Lathraea clandestina

50. ‫جنس‬Antirrhinum14
•‫دارای‬36‫گونه‬‫علفی‬‫و‬‫عمدتا‬‫با‬‫مصارف‬‫باغبانی‬‫و‬‫تزئینی‬‫می‬
‫باشند‬‫که‬‫در‬‫مناطق‬‫گرم‬‫و‬‫مرطوب‬‫آسیا‬‫و‬‫اروپا‬‫می‬‫رویند‬.
•‫ارتفاعی‬‫در‬‫حدود‬1‫تا‬2‫متر‬‫دارند‬‫که‬‫برگ‬‫های‬‫آن‬‫غالبا‬
‫بصورت‬‫دوار‬‫امتداد‬‫ساقه‬‫را‬‫در‬‫بر‬‫گرفته‬‫است‬.
•‫گل‬‫ها‬‫به‬‫روی‬‫یک‬‫سنبله‬‫بلند‬‫قرار‬‫گرفته‬‫و‬‫دارای‬‫گلبرگ‬‫های‬
‫دو‬‫لوبه‬‫و‬‫در‬‫قاعده‬‫مهمیزدار‬‫و‬‫پرچم‬‫های‬‫چهارتایی‬‫می‬‫باشد‬.
50

51. ‫جنس‬Antirrhinum14
•‫گلبرگ‬‫ها‬‫صورتی‬‫و‬‫ارغوانی‬‫رنگ‬‫و‬‫در‬‫زبانه‬‫ی‬‫به‬‫هم‬،‫پیوسته‬
‫اغلب‬‫زرد‬‫رنگ‬‫می‬‫باشد‬.
•‫بعلت‬‫شکل‬‫ظاهری‬‫گیاهان‬‫این‬،‫جنس‬‫عمدتا‬‫توسط‬‫زنبورها‬
‫گرده‬‫افشانی‬‫می‬‫شود‬‫و‬‫با‬‫ورود‬‫زنبور‬‫به‬‫درون‬،‫گل‬‫گرده‬‫ها‬‫به‬
‫تمامی‬‫بدن‬‫حشره‬‫می‬‫چسبد‬.
•‫در‬‫اغلب‬‫گونه‬‫های‬‫این‬‫جنس‬‫مانند‬A. majus‫با‬‫فشاردادن‬
‫دو‬‫طرف‬‫عرضی‬‫گلبرگ‬‫ها‬‫توسط‬‫دو‬،‫انگشت‬‫دهانه‬‫گل‬‫باز‬‫می‬
،‫شود‬‫از‬‫این‬‫جهت‬‫در‬‫فرهنگ‬‫ایرانی‬‫آن‬‫را‬«‫گل‬‫میمون‬»‫و‬‫در‬
‫فرهنگ‬‫انگلیسی‬‫آن‬‫را‬«‫دهان‬‫اژدها‬»‫می‬‫نامند‬.
51

52. 52
Antirrhinum majus

53. 53
‫دریغ‬ ‫بی‬ ‫های‬ ‫حمایت‬ ‫و‬ ‫راهنمایی‬ ‫از‬ ‫فراوان‬ ‫تشکر‬ ‫با‬:
•‫جناب‬‫دکتر‬‫قرخلو‬

54. 1 Olmstead, R.G.(2003). "Whatever happened to Scrophulariaceae?". Fremontia 30: 13–22. - online here
2 "Genera of Scrophulariaceae tribe Scrophularieae". Germplasm Resources Information Network. United
States Department of Agriculture. Retrieved 2009-03-29
3 Giner RM, Villalba ML, Recio MC, Mñez S, Cerd-Nicols M, Ros J. Anti-inflammatory glycoterpenoids
from Scrophularia auriculata, Eur J Pharmacol
4 PLANTS Profile for Scrophularia nodosa (woodland figwort) | USDA PLANTS
5 Davis, P. H., Edmondson, J. R., Mill, R. R., & Parris, B. S., eds. (1978). Flora of Turkey and the East
Aegean Islands 6: 461
6 United States Department of Agriculture http://plants.usda.gov/java/profile?symbol=VEBL
7 Michigan State University W.J. Beal Botanical Garden
http://www.cpa.msu.edu/beal/plantofweek/plants/verbascum_blattaria_20080714.pdf
8 "Verbascum thapsus". Global Invasive Species Database. IUCN Invasive Species Specialist Group. 8 July
2005. Retrieved 2009-11-06
9 Digitalis at Dictionary.com
10 Lankester, Mrs. (1866). Boswell J.T.. ed. English Botany, Or, Coloured Figures of British Plants (full
text). VI campanulacae to verbanacea. Sowerby J, Smith C, Johnson J.E, Salter J.W. (III ed.). London:
Edward Hardwicke. p. 128
11 Niazi, Sarfaraz. Handbook of Pharmaceutical Manufacturing Formulations: Compressed Solid Products.
Boca Raton: CRC, 2004
12 National Invasive Species Information Center, United States National Agricultural Library. Lists general
information and resources for Dalmatian Toadflax.
13 Chisholm, Hugh. (1911). "Toothwort". Encyclopædia Britannica (11th ed.). Cambridge University Press.
14 The Genus Antirrhinum (Snapdragon): A Flowering Plant Model for Evolution and Development 54