Foradeportas 08

PUBLICACIÓN DO OBRADOIRO DE XORNALISMO I.E.S. «CONCEPCIÓN ARENAL»
Ferrol, maio e 2008,
Ferrol, maio de 2008, n.º 20
e r , maio 0 20
Prezo: 0,50 Euros
Prezo: 0,50 Euros
rz rs
1
2 3

4
5

6

7

8 10
9

1.- Monte Aloia; 2.- Tui; 3 Monte Aloia; 4. Sta. Tegra; 5.- Catedral de Tui; 6.- Desembocadura do Miño
1.- Monte Aloia; 2 Tui; 3.- Monte Aloia; 4 - S
Aloia
i 4.-
7.- Sta. Tegra; 8.- Sta. Tegra; 9.- Monte Anoia; 10.- Tui

Despedindo a…

Ildefonso García Outeiral Ramiro Fernández Merlán Saturnino Queipo Burón

Deixámonos ver

Integrantes da revista
Fóra de portas.

Nº 20 - Maio 2008

OBRADOIRO DE XORNALISMO
I.E.S. «CONCEPCIÓN ARENAL»
Falar do tempo
Integrantes da revista
Fóra de portas.
CURSO 2007/08
Non deixa de ser unha obviedade dicir que, un ano máis,
COLABORADORES
DIRECCIÓN, COORDINA-
CIÓN E REDACCIÓN Miriam González López
Fóra de Portas chega tan puntual como o mes de maio, para
(1º B ESO)
Ana I. Dopico Corral
presentarnos en papel o traballo deste grupo afeccionado que é a
Andrés Toimil Bellón
Delia Vázquez Vázquez
(1º B ESO)
nosa Redacción.
ALUMNADO María Falcón Fernández
(4º B ESO)
Na amálgama desa encrucillada de opinións/informacións/
2º B ESO
Elena Rodríguez García
David Dopico Saavedra
comentarios/brincadeiras, non podía faltar unha ollada sobre
(4º C ESO)
(2º B ESO)
Marta Cortizas Vázquez
Marta González Díaz
aquel Informe Pisa que (parecía) ía remexer e facer correr as augas
(2º A Bach.)
Fátima Mariño Fernández
Iago Fernández Pérez
estancadas da Educación (con maiúsculas) e que, finalmente,
Alejandro Prieto Martín
(2º A Bach.)
Paula Pereira Fernández
pasou como un remuíño. Non podía faltar a preocupación polo
Lucía Pérez García
Marta Varela Espiñeira
(2º B Bach.)
medio ambiente, pola saúde; dentro dela, loxicamente, o que máis
Carolina Salceda García
2º C ESO
(2º B Bach.)
Sara Díaz Suárez
lle importa á xuventude: os riscos de pasarse co alcohol, o sexo
Carla Díaz Rodríguez
Iván Rodríguez Vigo
seguro, claro! A preocupación pola normalización, é dicir, por
(2º C Bach.)
2º B Bach. Pilar Perales Pérez
converter nun feito, normal por deber ser común e frecuente, o
Rocío Alonso Ramudo (2º D Bach.)
Mª del Mar Llago de Cal Alba Rodrígez Piñeiro
uso do galego en ámbitos da vida dos que foi expulsado pola forza
Uxía Oña Lourido (2º D Bach.)
(nalgunhas fases da nosa historia) ou polo abandono inducido, algo
2º C Bach. Manuel Rei Romeu
que é menos visible pero máis eficaz (ata hai quen pensa que é
Silvia Alonso Tizón Mª Carmen Rodríguez Tizón
Yanhua Chen Lin Mª Carmen Santiago Lago
froito da liberdade individual!). A “movida” na lembranza de quen
Marta Miranda Saavedra Luís Corral Cal

EDITORIAL
Sara Prado Prieto
xa somos medio “carrozas”. A revelación do fundamento científico
Pilar Martínez Caneiro
Cristina Rodríguez Alonso JoséAntonio Ponte Far
de fenómenos que nos parecen familiares e domésticos. A crítica
Tamara Romero Pato Elvira Roiz Mesías
Sara Susán Velo Pura Brea Amigo
á falta de rigor e ao descoido que tantas veces exhibimos no noso
Profesores do Comité Am-
2º D Bach.
razoamento e expresión. O interese que esperta o deporte, ou sería
biental
Elia Mª Abeledo Ríos
mellor dicir a admiración por deportistas de alta competición…?
Dulce Mª Miraz López FOTOGRAFÍA
Mª Carmen Rodríguez Tizón
2º E Bach.
Quizais alguén estará pensando que isto de falar de nós,
Ana I. Dopico Corral
Tamara Leal Lorenzo
sobre todo dos espazos e das actividades que nos fan máis doce
AGRADECEMENTOS
2º F Bach. Persoal de conserxaría
a vida: a crónica viaxeira, que nos leva desde o Tui de Álvarez
Cristina Barro Prieto Persoal de secretaría
Bárbara Canto Díaz
Blázquez á Celanova currosiana, o recuncho literario, o humor,
Alba Mª García Golpe
Lucía Medín Casal
o reencontro (para moitos descubrimento) da arte vangardista e
Alba Rodríguez Grueiro
popular de Luís Seoane, a música…, forma parte da rutina; algo
Noemí Saavedra Gómez

así como falar do tempo para meter baza cando non hai nada que
TIRAXE:
500 Exemplares
dicir. Non hai tal. Ademais, se ben o miramos, que cousa pode ter
REALIZACIÓN:
máis substancia que o tempo? Seguido anda colgado das nosas
Imprenta SAN ESTEBAN® - Perlío - Fene
conversas, desacóugannos as súas reviravoltas, un verán que se
EDITA:
Obradoiro de Xornalismo do Instituto de Ensino Secundario
alongou no outono, un inverno que veu na primavera. Non é de
«Concepción Arenal»
estrañar que a ameaza do cambio climático nos teña un pouco coa
ENDEREZO:
IES «Concepción Arenal», r. Curtis, n.º 1
alma nun fío. Falar do tempo como algo remoto e próximo. Desde
DEPÓSITO LEGAL:
as frescas e vizosas palabras de Antonio Gamoneda, o vello e novo
C-1872-2008
poeta español da Xeración dos 50. Desde as pegadas que nos puido
LIMIAR deixar un pasado celta ao Centenario da estrea do noso himno, da
morte de Curros e da chegada dos seus restos mortais á Coruña
1.- EDITORIAL ................................. 3
para enterrarse en San Amaro. Que actuais as preocupacións
2.- AXENDA 21 ................................ 4
daqueles “provincialistas” do século XIX e dos seus seguidores
3.- OPINIÓN. .................................... 5
do Rexurdimento, denunciando os trinta anos de retraso con
4.- SOCIEDADE ................................ 8
5.- ZONA VERDE. ............................. 11
que chegaba o ferrocarril a Galicia (por exemplo). Que vella e que
6.- CULTURA. ................................... 16
cansa a teima de facernos escoller cara ou cruz, nun bipartidismo
7.- CRÓNICA VIAXEIRA. ................... 21
ensaiado xa na Restauración decimonónica e elevado á máxima
8.- FALANDO DE
NORMALIZACIÓN ........................ 24
potencia na pasada campaña electoral.
9.- DEPORTES. ................................ 27
10.- DIVULGACIÓN CIENTÍFICA. ........ 30 É posible que cando estas liñas sexan lidas, xa fóra da
11.- FILA CERO.................................. 36
situación que as motiva, resulten falsas. É o prezo de falar pegado á
12.- RECUNCHO LITERARIO............... 38
actualidade, caduca a cada intre. Aínda sabendo desta caducidade,
13.- A REALIDADE SUPERA
A FICCIÓN. ................................. 39 imos gardar este final para o recordo agarimoso dun feito lutuoso
14.- BRINCADEIRAS. ......................... 41
que marzo nos deixou en Vilarraso, no concello de Aranga, unha
15.- VIÑETAS. ................................... 42
parte dese noso territorio que só sae nos medios por traxedias como
a desta familia, un pai e os seus dous fillos, mortos no incendio do
Advertencia: Fóra de Portas non comparte ne-

3
cesariamente -aínda que as respeta- as opinións
seu fogar. Que todas as Arangas sexan noticia por estaren cheas de
aparecidas nas páxinas deste número. Por suposto
vida e prosperidade.
tampouco compartimos moitas opinións apareci-
das noutras revistas e xornais.

Nº 20 - Maio 2008

Mil primaveras máis para o noso planeta

ñer as preguntas dos exames a través do
O día 10 de marzo constitúese no
videoproxector ou que non se dean máis
Instituto o Comité Ambiental coa partici-
follas de exame das que sexan necesarias.
pación de profesores, alumnos, compo-
ñentes da dirección do centro, a orienta- Por parte dos profesores e do per-
dora, unha nai, unha persoa do persoal soal de administración comentouse que
de administración e servizos e un asesor aos problemas citados débese engadir o
do CEFORE. malgasto de luz.
O grupo de profesores dinamizado- Analizáronse algunhas das causas
res da Axenda 21 propuxeron cales po- polas que non funciona axeitadamente o
dían ser as funcións do Comité Ambiental sistema de xestión de residuos. Unha de-
e informaron das actividades que se esta- las é que nalgunhas zonas do Instituto nin-
ban levando a cabo dentro da Axenda 21: guén se encarga de baleirar os colectores.
concurso Aula máis sostible, estudo do Con respecto a este tema propuxéronse
consumo de auga no centro e elaboración dúas accións, que son complementarias:
dunha unidade didáctica interdisciplinar formar unha comisión do Comité
Ambiental para falar da recollida
dos colectores co equipo directi-
AXENDA 21

vo e que a orientadora falase cos
titores para que eles, xunto cos
alumnos, se impliquen na recolli-
da dos colectores.
Nunha reunión posterior, na
que se informou da entrevista co
equipo directivo, e ante o feito de
que os colectores de papel non
son baleirados polo persoal de
limpeza, tomouse a decisión de
baleiralos entre todos, mentres
buscamos unha solución ao pro-
blema.
Esperamos que todo o mun-
do se anime a participar na Axen-
da 21 e que no vindeiro curso
sexamos moitos os que tomemos
conciencia e traballemos pola
sostibilidade do centro, e que isto
sobre a auga, rotulación das árbores au-
sexa, ademais, unha filosofía que impreg-
tóctonas dos xardíns, mellora dos xardíns
ne as nosas vidas. Sabemos que é unha ta-
interiores, valoración do noso ambiente.
refa que esixe un pouco esforzo, pero pa-
Expoñen tamén o seu punto de vista sobre
récenos que paga a pena que entre todos
os problemas ambientais do centro: falta
poidamos cambiar e mellorar o mundo no
de conciencia ambiental, pouca implica-
que vivimos. O futuro non é un cheque en
ción da comunidade educativa co centro e
branco e os recursos da terra estanse a
co contorno, uso excesivo de papel e siste-
esgotar; é moi importante que, sobre todo
ma de xestión de residuos que non funcio-
as xeracións dos máis novos, se decaten
na axeitadamente. Informaron tamén de
disto.
que proximamente teremos unha páxina
web máis interactiva que a que existe ac- Se tedes suxestións ou aportacións
tualmente. que facer, ou queredes participar no Co-
mité Ambiental, o noso correo é: www.ca-
Os alumnos expuxeron a súa opinión
renala21@gmail.com
sobre algúns dos problemas ambientais
do centro, en concreto sobre o gasto ex- E non esquezades que na páxina web
cesivo de papel e sobre os residuos nas do Instituto tedes máis información sobre
aulas e no patio. Propoñen que no patio se o tema.

4 poñan colectores para envases, e algunhas
Profesores do Comité Ambiental
medidas para aforro de papel, como po-

Nº 20 - Maio 2008

O INFORME PISA

É unha época na que moitos estudantes
De todos é sabido que o informe
están obrigados a facer unha cousa que
PISA sinala o sistema educativo español
non lles interesa.
coma un dos máis deficientes de Euro-
pa. Tal situación está provocada pola Nos dous anos de Bacharelato ven-
incompetencia dalgúns profesores e a se aulas cheas de alumnos que non sa-
deixadez dos alumnos, tendo tamén en ben nin sequera o que van facer e outros
conta o plan de estudos que elabora o que só ocupan unha praza. Nótase un
goberno, con medidas como, por exem- cambio xigantesco con respecto a todo
plo, poder pasar de curso con 9 mate- o vivido nos cursos anteriores. Obriga a
rias suspensas. crear un hábito de estudo, non existente
na maioría do alumnado. Aínda que o
Nestas últimas décadas baixou no-
gran fracaso dáse no último curso de Ba-
tablemente a preocupación polos estu-
charelato, onde o panorama desolador
dos por parte de alumnos e profesores,
se fai patente. É moi complicado atopar
sen descoidar o pasotismo ou a falta
rapaces que aproben todas as materias
de autoridade dalgúns pais e nais que
e é aínda máis inusual atopalos cunhas
pensan que os fillos se educan na escola
cualificacións altas.
cando en realidade é o

OPINION
seu labor. Pero non nos en-
ganemos, a culpa non
Os alumnos, sen
a ten só o sistema
culpa algunha, foron
educativo, nin os pais,
criados nunha época
nin o profesorado, nin
consumista na que todo
o alumnado, a culpa é
o mundo ten de todo e
de todo este conxunto
non falta de nada, na
e tamén da sociedade,
que se lles dá todo fei-
na que hai cruzados
to, aprendendo o falso
intereses. Agora mes-
mito de que se poden
mo “as modas” son
conseguir cousas sen
un factor importante.
esforzo.
Parece ser que nesta
Os profesores, ta-
etapa, se unha persoa
mén con escasa culpa,
non vai á universida-
intentan dar a súa cla-
de, é considerada in-
se como os alumnos lles deixan ou como
ferior; pero isto deberiamos evitalo. To-
saben; hai profesores especializados
das as persoas son iguais, vaian ou non
nunha materia impartindo outra total-
á universidade, fagan ou non un ciclo.
mente distinta. E se hai incompetencia
Temos que loitar para que isto cambie e
no profesorado…como non vai haber ig-
por onde temos que comezar é por nós
norancia nos alumnos?
mesmos. Sexamos conscientes dos pro-
Dous grandes bloques: ESO e Ba- blemas e das taras para poder facer algo
charelato. No primeiro non se esixe de proveito nun día non moi lonxano.
nada máis que estar seis horas ao día
É obvio que se necesitan solucións
sentado nunha cadeira cunha mesa e
urxentes a este problema educativo que,
cun libro diante, e aí están alumnos
en vez de crear xente capacitada, a des-
con aspiracións á universidade, a ciclos
capadita; pensemos e busquemos medi-
ou, simplemente, a rematar con iso e po-
das para que as próximas xeracións non
der facer o que eles queren. Nestes catro
teñan estas preocupacións, e os artigos
anos que dura a ESO, se non se repite,
de opinión non sexan sobre este tema.
vese a xente que non ten máis ilusión
Elia Mª Abeledo Ríos e Dulce Mª
que facer bromas aos profesores ou aos
Miraz López (2º D BACH.)
demais compañeiros, molestando e in-

5
terrompendo todas as clases que poden.

Nº 20 - Maio 2008

Non se vacine!

Do virus do papiloma humano ou VPH coñécense na Seguro que é segura?
actualidade cen tipos. Xeralmente as infeccións polo virus Os potenciais efectos secundarios recoñecidos por
ceden de forma espontánea case sempre antes de dou anos, Merck Sharp & Dohmne son dor, febre, náuseas, vertixes e
especialmente en adolescentes. proídos. Ademais de que non se investigou, que pode pasar
O Goberno pretende que nos próximos anos máis do se se dá con outras vacinas? Xa empeza a haber situacións
90% das nenas de entre 11 e 14 anos reciban a vacina do de máis risco.
VPH, chamada Gardasil. Suponse que protexe dalgunhas va- Segundo Judicial Watch (ornanización independente
riantes do virus: os numerados 16 e 18 responsables do 70% que investiga nos EEUU os posibles problemas de corrup-
dos tumores malignos do colo uterino, e os 6 e 11, responsa- ción na administración) a 15 de maio de 2007, xa había
bles do 90% das verrugas xenitais ou 1637 informes e reaccións adversas
condilomas. Pero “a efectividade real” da vacina, por exemplo: unha doen-
da mesma “só se coñecerá dentro de te faleceu dun coágulo de sangue tres
35 anos”, é dicir, preténdese poñer a horas despois de ser vacinada con
centos de miles de nenas unha vacina Gardasil.
cuxa eficacia non se saberá ata dentro
En resumo, como a posibili-
de varias décadas. Ignórase, ademais,
dade de contraer cáncer a causa do
se ten efectos secundarios graves. O
virus do VPH é escasísima, xa que a
20 de setembro de 2007 a “Comisión
maioría dos casos aparecen en países
Interministral de prezos dos Medica-
subdesenvolvidos, onde as condicións
mentos” fixou o prezo da vacina en
OPINION

hixiénicas son pésimas e as defensas
104€ por cada dose e, como cada nena deberá recibir polo
de quen se contaxia están baixo mínimos, pódese dicir que
menos 3, o custo por persoa será de 312€! Por sorte esta
a vacinación masiva está máis unida a intereses económicos
vacina non é obrigatoria, a decisión tomarana os nosos pais
que sanitarios.
ou titores, dando como prazo a todas as comunidades au-
Así que, podo dicirvos que eu non me vacino.
tónomas, como máximo, ata o 2010.Deben saber que non
Fátima Mariño Fernández (2ºB ESO)
existe ningún estudo ou ensaio que demostrara que a vacina
é eficaz, xa que no grupo de idade para o que foi aprobada
polo Goberno, non o probaron.

SEXO SI, PERO CON COIDADO
non ten efectos secundarios e non o contaxia porque
. Que é o virus do Papiloma Humano (VPH)?
a vacina non contén o virus.
É un virus de transmisión sexual (non é here-
ditario). Non é imprescindible que haxa penetración . Quen a debe poñer?
xa que pode contaxiarse por simple contacto. Todas as mulleres, aínda que é preferible que
. Que pode provocar? non tiveran ningunha relación sexual.
No calendario de vacinas do ano 2008 está pre-
Hai máis de cen tipos, dos cales os 6 e 11 pro-
visto vacinar gratuitamente ás nenas de 14 anos.
vocan verrugas xenitais e o 16 e 18 cáncer de colo
de útero, responsable de 900 defuncións anuais en
. Cantas doses son?
España. De 2000 diagnósticos realizados, ademais
Son tres doses; aínda que, dependendo da
das defuncións e do cáncer, provoca depresións, in-
persoa, precisará ou non un reforzo aos dous anos.
tolerancia aos medicamentos e tratamentos...
. “A min non me vai pasar”
Outros tipos poden provocar cáncer de vulva,
vaxina, pene, ano... Pódeche pasar porque o VPH é moi común;
transmítese moi facilmente e non soe ter síntomas.
. Como se pode previr?
Moitos de nós podémonos encontrar con este virus
O preservativo é unha grande axuda, pero non
sen decatarnos. De feito, un setenta por cento dos
é ao cento por cento fiable; ademais hai estudos que
homes e mulleres entran en contacto con el sen sa-
afirman que máis da metade da xuventude o usa
belo, porque as consecuencias (verrugas, cáncer...)
mal.
poden aparecer anos despois de contraelo.
VACINA CONTRA O VPH Se tes algunha dúbida, vai ao xinecólogo.
. Que fai?
María Falcón Fernández (4º B ESO)
A vacina que combate os tipos 6, 11, 16 e 18

6
Elena Rodríguez García (4º C ESO)
do VPH (verrugas xenitais e cáncer de colo de útero)

Nº 20 - Maio 2008

UNHA HORA PARA LER
Nun informe educativo lin que as o Estado contra isto. Ao fin e ao cabo
escolas están a detectar un aumento é el (¡somos nós!) o dono das ondas,
considerable de nenos hiperactivos. e cede o seu uso a empresas que se
Rapaces e rapazas que non poden estar comprometen a utilizalas como “un
quedos, nin sentados, nin polo tanto, ben público, en proveito da educación
atentos a algo que lles esixa quietude e formación dos telespectadores”. Así,
e inmobilismo. Os mestres de Prima- pois, non se podería facer algo ao res-
ria non poden explicar máis alá de cin- pecto, tanto nas canles privadas como,
co ou seis minutos seguidos, sen que moi especialmente, nas públicas, que
cada vez un grupo numeroso de alum- sufragamos cos impostos de todos?
nos desconecten co que está dicindo. Outra das consecuencias direc-
Están dispersos, sen capacidade de tas deste hiperactivismo de moitos
atención para algo que non acapare o escolares nótase na adolescencia can-
seu directo interese. O informe daba do os profesores
a voz de alar- queremos que
ma entre pais

OPINION
lean unha obra
e profesores, e literaria, moitas
trataba de dar veces xa esta-
coas causas que blecida dende
podían motivar a programación
esta anomalía oficial. Cóstalles
de conduta. A mundos e mo-
principal culpa- reas estar unha
ble, segundo o hora co libro nas
pedagogo redac- mans, lendo,
tor do informe, suliñando, pa-
era a televisión. rándose a pensar
Sostiña que o nese ou naquel
rapaz pasa ho- aspecto que se
ras sentado diante do aparello, vendo lles recomendou. Non hai costume de
calquera programa que lles interesa, estar tanto tempo quedo, sen fedellar
e iso acaba por esgotar a capacidade no móbil, sen falar co do lado; ou na
de atención e vólveo inconstante para casa, sen dar unha voltiña ata a nevei-
todo o que el non escolla ou elixa. E ra para aquietar o sistema nervioso al-
un non pode deixar de lamentar que terado... Isto é grave, porque por non
un invento tan importante e positivo ler non len nin o xornal, e estou a fa-
como é a televisión se convirta, por lar da maioría de alumnos de 17 e 18
mor do mal uso, dunhas pésimas pro- anos. A este ritmo, cos atractivos da
gramacións e dun miserable afán de tecnoloxía informática e audiovisual,
lucro, nun instrumento de mala edu- que clase de lectores imos ter dentro
cación e altamente perigoso para a duns anos? Para quen se van escribir
saúde física, para o desenvolvemento esas novelas literarias, que hoxe valo-
psicolóxico e para a disciplina acadé- ramos? Para quen, os xornais? Urxe
mica dos nosos rapaces. É un atenta- incluír no horario escolar unha hora
do contra os dereitos dos nenos que para ler, en silencio e ...sentados, por
as distintas canles televisivas dean ou favor.
saquen, en horas de audiencia infan-
Xosé A. Ponte Far
til, programas en función da publici-

7
dade que xeran. Algo tería que facer

Nº 20 - Maio 2008

O HIMNO GALEGO

O texto do himno galego son as dúas primeiras Fontenla Leal, escrito do seu puño e letra. Dedúcese que
partes do poema Os pinos de Eduardo Pon- Fontenla lle encargou a versión porque
dal e a música é da autoría de Pascual Vei- Pascual Veiga acababa de falecer.
ga. A iniciativa é froito da emigración.
A primeira gravación que se coñece Desde 1907 ata 1923, o himno galego foi
do himno galego realizouna o coro “Cantigas cantado por rexionalistas e agraristas nos
e Aturuxos,” de Lugo, o 19 de novembro de seus actos e pouco a pouco foi sendo acep-
1918. tado. Cando se prohibiu o uso, durante a
ditadura de Primo de Rivera, as socieda-
O 20 de decembro de 1907 o Gran
des galegas de América intensificaron o
Teatro de La Habana acolleu a estrea do
interese pola súa interpretación pública.
himno galego. O 20 de decembro de 2007
Durante a Segunda República mantivo un
fixo un século. Unha celebración que se con-
certo recoñecemento pero non chegou a
memorou o sábado día 8 de decembro de
ser himno oficial de Galicia. Foi evitado
2007 neste mesmo teatro pero que, esta vez,
durante o franquismo. En 1975, mentres
se estendeu a outras cidades : no Centro de
tiñan lugar uns actos folclóricos na festa
Pascual Veiga
Galicia-Olivos (Bos Aires), no Centro Galego
do Apóstolo, a xente comezou a erguerse
Carrasco (Montevideo), en San Salvador de Bahia (Bra-
SOCIEDADE

para cantalo. Ao ano seguinte instaurouse este costume
sil) e no Gran Marina Hotel (Barcelona). A celebración foi
de xeito definitivo na Praza da Quintana. A maioría dos
retransmitida en directo pola Televisión de Galicia.
partidos non nacionalistas asumiríano, finalmente, na
O Museo Provincial acolleu desde o quince de fe- campaña electoral de 1977.
breiro deste ano a exposición.
O himno de Galiza converteuse non só nun sím-
“O Himno. Os tempos son Chegados”, con motivo bolo de identidade senón tamén nun de loita pola liber-
da conmemoración do centenario da estrea do himno. dade propia de todo o pobo galego desde comezos do
século XX.
Esta mostra ten carácter didáctico e divulgativo.
A partir dunha estrofa do himno relátanse diferentes as- O himno é, xa que logo, o símbolo acústico máis
pectos de Galicia relacionados co verde que caracteriza solemne e transcendental de Galiza como comunidade
a terra, cos castros, coa lingua, coa bandeira ou coa mú- política. Como un produto da cultura galega, reflicte o
sica. ambiente social e cultural de Galicia, como unha das
súas máis importantes testemuñas.
Un dato que cabe destacar desta exposición é o
feito de que apareza a letra orixinal do himno coa pecu- No poema pode atoparse un sentido histórico moi
liaridade de que hai unha estrofa cambiada con respecto profundo. O celtismo, helenismo e outros revestimentos
ao que se coñece hoxe en día, debido a una transcrición históricos son algo anecdótico e circunstancial. O impor-
errónea da época. Nela tamén se atopa unha curiosa ban- tante é o sentido íntimo dunha historia cun presente caó-
deira do Consello de Galiza, deseñada por Castelao no tico ou decadente, un futuro de redención e un pasado ao
ano 1946, coa franxa azul en sentido contrario. que é preciso acudir, non como unha tradición estereoti-
pada senón como fundamento primario da personalida-
A Xunta de Galicia presentou a partitura orixinal
de do pobo. Os pinos é unha manifestación desta idea.
e manuscrita que, segundo todos os indicios, foi a ver-
sión do himno galego para banda que se Ao pobo abóndanlle as insinua-
utilizou para a súa estrea e que se ato- cións cando nelas está ímplicito o senti-
pou no arquivo da Banda Municipal de do da liberdade, da convivencia profunda
La Habana. O autor deste arranxo é Feli- dentro dunha cultura como a galega. O
pe Pereira, un músico galego emigrado a éxito do himno débese á capacidade para
Cuba, a quen lle faría o encargo Fontenla penetrar nos sentimentos, nas emocións
Leal, ferrolán que impulsou a creación dun pobo, expresando os seus ideais e as
do himno. súas aspiracións fundamentais.
Esta partitura orixinal non se co- A mensaxe do himno xorde no
ñecía, foi achada nos arquivos da Banda quinto verso da segunda estrofa, cando
Municipal de La Habana cando, por mor se lle pide a Galiza que non esqueza as
da celebración do centenario, os investi- inxurias históricas e que esperte do seu
gadores galegos buscaban materiais his- sono. A mensaxe está clara e é sinxela e
tóricos para a exposición, que se inaugu- pode ser entendida polo pobo sen dema-
rou o 19 de decembro na igrexa de Santo siado esforzo.
Domingo de Bonaval. Eduardo Pondal
Cristina Barro Prieto, Bárbara

8
O manuscrito está datado en 1906 e no ángulo Canto Díaz e Noemí Saavedra Gómez (2º F Bach.)
superior dereito do manuscrito figura: propiedade de

Nº 20 - Maio 2008

Da movida ao boom “indie”
en 25 anos de pop
Tampouco reparou en eloxios cara a
O nome de Jesús Ordovás vai liga-
Xoel López (Deluxe), Carlos Jean ou os
do directamente á música pop en Espa-
responsables da discográfica Mushroom
ña. Este ferrolán naceu en 1947 e entrou
Pillow: «Comezaron cun fanzine e unha
a traballar en RNE en 1979 e durante
distribuidora e agora son un dos selos
máis de 20 anos conduciu en Radio 3 o
máis importantes de España». Na expo-
Diario Pop, programa referente da movi-
sición da Bibliote-
da dos anos oitenta e
ca, pódese atopar
do espertar da músi-
un exemplar da bio-
ca independente nos
grafía que Ordovás
noventa. A el deben
escribiu de Sinies-
o seu éxito artistas e
tro Total. Trátase,
grupos como Alaska,
para el, doutro pun-
Radio Futura ou Los

SOCIEDADE
to básico: “Tiveron a
Planetas, e moitos
mesma importancia
grupos que durante
de Kaka de Luxe en
anos lle confiaron a
Madrid, abriron a
súa primeira maque-
brecha en Galicia e, a
ta.
partir de aí, aparece-
O Diario Pop
ron outros. Eles de-
deixou de emitirse o 1
mostraron que aquí
de agosto 2007, des-
se podía estar á altu-
pois de que Ordovás
ra do que se facía en
se vise afectado polo
Londres ou en Nova
Expediente de Regu-
York e, entón, Antón
lación de Emprego
Reixa, Golpes Bajos
(ERE) posto en mar-
e Aerolíneas Federa-
cha en RTVE.
les aproveitaron ese
O pasado 25 de oco para saír”. Nos
xaneiro Ordovás ofre- tempos de Franco a
Jesús Ordovás
ceu unha conferencia difusión de grupos
na Biblioteca Municipal da nosa cidade do tipo de Siniestro Total era moi com-
na que, ademais de facer un repaso pola plicada debido ás súas letras cheas de
música pop e rock española, presentou a palabras malsoantes, pero el, con valor,
mostra “ 25 anos de POP”. A exposición emitiunos no seu programa co conseguin-
tivo lugar no Pavillón de Estudantes do te problema coa directiva da cadea.
Campus de Elviña da Universidade da
Pero entre tanto eloxio tivo tempo
Coruña na que se podían ver carteis, por-
para criticar a TVE pola súa mala pro-
tadas de discos, fanzines e libros relacio-
gramación actual, xa que non fai nada por
nados co 25 aniversario (que se cumpriu
promocionar grupos de recente aparición
no 2007) da irrupción da movida.
na escena musical independente, tachán-
Durante o seu discurso fixo referen- doa de comercial, que só busca audiencia.
cia a numerosos grupos galegos, entre Tamén fai referencia a programas desa
eles a maqueta de Triángulo de amor bi- mesma cadea da década dos 80 como La
zarro, dos que se declara fan: “Graveinos bola de cristal ou La edad de oro, dos que
aquí, no 2006 no Campus Rock, e víase di que xogaron un papel importantísimo
que ían sobresaír. Para min son a gran

9
no ámbito musical da movida.
revelación do ano”.
Alba Mª García Golpe (2º F Bach)

Nº 20 - Maio 2008

Que é o Proxecto Lector?
tiva, independentemente da materia que
Ao longo do presente curso 2007-8,
se estea a impartir; outros consideraron
escoitamos falar do Proxecto Lector do
que, por seren demasiado específicas, se
centro nos distintos ámbitos da comuni-
levarían a cabo no ámbito da materia co-
dade educativa.
rrespondente.
A obrigatoriedade de elaborar este
Estamos, pois, na primeira fase de
proxecto está marcada pola L.O.E. e, en
organización e secuenciación de lecturas
Galicia, polos decretos da Consellaría de
que probablemente non poderá poñerse
Educación que regulan as ensinanzas de
en funcionamento de forma sistematizada
educación primaria e secundaria, segun-
ata o curso próximo.
do os cales, deberá adicarse un tempo á
lectura en cada área ou materia. Debemos salientar polo seu interese
as actividades relacionadas co fomento da
O Proxecto Lector ten como finalida-
lectura que xa se viñan facendo desde cur-
de favorecer as competencias lingüísticas
sos anteriores, tales como as proxeccións
básicas a través de lecturas que abrangan
SOCIEDADE

audiovisuais, encamiñadas a difundir
todos os xéneros e formatos (T.I.C.), así
contidos literarios, artísticos e culturais
como a comprensión das mensaxes artís-
(García Márquez, Doris Lessing, día da
ticas e a adquisición por parte do alum-
Biblioteca, a muller na antigüidade...), lec-
nado de capacidades para aprender por
turas públicas e na biblioteca, exposicións
el mesmo.
artísticas e divulgativas, presentación de
Cada centro ten liberdade para esta-
libros, conferencias e, por suposto, a ela-
blecer as liñas de actuación e as lecturas
boración e publicación da revista Fóra de
incluídas en dito proxecto. No caso con-
Portas, na que o alumnado ten unha vía
creto do no noso centro, uns departamen-
importante de expresión.
tos presentaron as súas propostas de ac-
Pilar Martínez Caneiro
tividade lectora para seren efectuadas de
xeito continuado ao longo da xornada lec-

10

Nº 20 - Maio 2008

A fotodenuncia, unha nova maneira

de loitar contra a contaminación
que dane ou poña en risco o be-
Que é a fotodenuncia?
nestar do medio, só temos que
É un novo proxecto pos-
fotografar a escena e logo pasar
to en marcha en España por
esa foto ao ordenador, unha vez
Greenpeace, unha prestixiosa
feito iso, entrar no link http://
e mundialmente coñecida or-
fotodenuncia.greenpeace.es e
ganización ecoloxista que leva
seguir as sinxelas instrucións
traballando dende 1971 na de-
para colgar a foto. Pero ollo!
fensa do medio ambiente. Coa
porque debemos cumprir uns
súa presenza en máis de 40
requisitos: ser maior de idade
países do mundo, Greenpea-
(aquel que non o sexa deberá
ce loita sen descanso, e sempre dunha forma
contar co apoio dun titor legal que realice a
non violenta, contra os atentados medioam-
fotodenuncia por el), dar nome e apelidos, o
bientais, levando a cabo campañas para frear

ZONA VERDE
DNI e un enderezo de correo electrónico coa
o cambio climático, protexer a biodiversida-
fin de que o usuario poida recibir tres notifi-
de, os bosques, as augas e os océanos; con-
cacións: a primeira para confirmar a autoría,
seguir un futuro libre de substancias tóxicas,
a segunda para informar das posibles actua-
dicir non aos produtos transxénicos, acabar
cións que o
coa enerxía nuclear e promover a paz. Green-
denunciante
peace conta co apoio de máis de 3 millóns de
pode levar
socios en todo o mundo, que axundan á orga-
a cabo para
nización a presionar aos gobernos, compañías
loitar contra
e empresas para que respecten o medio am-
o foco de con-
biente, conseguindo importantes vitorias que
taminación,
melloran o estado do planeta. Os socios cola-
e a terceira
boran a través de internet, ofrecéndose como
para avisar-
voluntarios, mercando produtos ou facendo
nos de que a
pequenas aportacións económicas coas cales
fotodenuncia
Greenpeace poida seguir loitando.
xa está inserida.
O novo proxecto desta asociación é un es-
Nunha primeira ollada pode parecernos
pazo en internet que nos amosa a degradación
un pouco complicado e pouco apetecible por
de España mediante fotografías. Nel calquera
iso de ter que cumprir uns requisitos, pero
pode denunciar as agresións medioambientais
todo esforzo está ben investido se se trata de
que se producen no seu arredor só con sacar
mellorar, aínda que sexa un pouco, a lamenta-
unha fotografía daquelas situacións que con-
ble situación do noso medio, pois temos que
sidere prexudiciais para o medio ambiente,
lograr que o máximo número de persoas tome
por exemplo, a contaminación de espazos na-
conciencia da degradación do planeta e do
turais, incendios provocados, vertidos corro-
noso país en particular. A Terra é a nai de to-
sivos, etc, e posteriormente colgándoa nesta
dos, a que nos deu a vida e nos permite vivir, e
web para facer
non debemos esquecer que se lle pasase algo
públicas estas
malo a ela ,nós iremos detrás.
situacións, de
En definitiva, grazas ao proxecto da fo-
xeito que os ci-
todenuncia de Greenpeace, poderemos crear
bernautas que
entre todos un mapa dos ataques ambientais
entren nesta
en España, e así, só con mover o rato, estare-
páxina poidan
mos ao corrente dos males que sofre a penín-
ver o pésimo
sula; ademais farase cada vez máis público o
estado da pe-
estado do noso país e iso contribuirá a que se
nínsula.
tomen medidas ao respecto.
É dicir, se
Yanhua Chen Lin e
queremos dar a
Sara Susán Velo (2º C Bach.)
coñecer algun-

11
ha circunstan-
cia ou acción

Nº 20 - Maio 2008

cil. Pequeniños pero matóns! porque non só queda-
Moitos de vós xa coñecedes a Keco, e partici-
ron moi ben situados senón que as preguntas que non
pastes con el na primeira edición do xogo. “Keco e as
acertaran contaban negativo.
aventuras da Ecopanda“ é un xogo educativo patroci-
nado pola Consellaría de Medio Ambiente e Desenvol- O xogo ten lugar a través da rede. Unha vez que
vemento Sostible e a Consellaría de Educación. Está os equipos están dados de alta polo seu profesor teñen
pensado para alumnos do primeiro ciclo da ESO e do un nome de usuario e un contrasinal que lles dá acceso
último ciclo de Primaria. ao xogo. Eran diversas lecturas acerca da reciclaxe. A
gran maioría destas preguntas estaban sacadas duns
Foi unha dura competición, na que todos os gru-
libros que colgou a Consellaría na rede, pero non to-
pos demostraron as súas habilidades e coñecementos
das! Tamén tiveron que estrullar os miolos.
de reciclaxe, tentando ser a Ecopanda gañadora. Para
ZONA VERDE

isto teñen que formar grupos de cinco alumnos coor- En cada fase do xogo os alumnos teñen que su-
dinados por un profesor, previa autorización dos pais perar unha serie de probas e contestar correctamente
ou titores. a preguntas relacionadas coa reciclaxe, o medio am-
biente e a enerxía. Ademais de superar as probas pro-
O equipo que tiñamos nós eran “Os cracks”
postas, tamén teñen que conseguir a maior cantidade
composto por 5 rapac@s do primeiro ciclo da eso;
posible de puntos, para estar nos primeiros postos.
MARIO ALONSO SAAVEDRA, ADRIÁN PITA SENRA,
ALEJANDRO RODRÍGUEZ ARIAS, CRISTIAN RODRÍ- E ben, como todo concurso que se precie, teñen
GUEZ GARCÍA e FRANCISCO TOJEIRO LAGUNAS. E, un bo aliciente, xa que podían optar a unha Ninten-
por suposto, tiñamos dúas coordinadoras que deron do Wii + 2 mandos + Tarxeta Secure Digital Gaming,
de alta este equipo, que quedou entre os 39 mellores para cada un dos alumnos compoñentes dos grupos
de 250 participantes que había. As coordinadoras fo- gañadores do XOGO ou inclusive un Apple iPod.
ron María José Campello Navarro e Mª Amelia Peralta Así que, dende este xornal só nos queda dicir-
Bejarano vos PARABÉNS!!
E despois dicimos que son pequeniños!, pero Alba Rodríguez Grueiro (2º F Bach.)
os nosos rapaces obtiveron 1190 puntos e non foi fá-

A AULA MÁIS SOSTIBLE.
Estamos traballando nun proxecto de medio Todas contan cos seus recursos para ordenar
ambiente. Trátase do Comité Ambiental. Forman par- mellor. Por exemplo, a nosa clase ten tres colectores:
te del un grupo de persoas do Instituto que se reúne un para o plástico, outro para o papel reciclable e
para presentar os principais problemas que ten o noso outro para o papel reutilizable.
centro. Damos solucións e propostas para manter o Tamén é importante o malgasto da calefacción,
Instituto máis sostible. xa que non se deben ter as xanelas abertas cando está
Estamos traballando nun concurso das aulas funcionando.
do primeiro ciclo. Consiste en que cada clase de 1º e Cada pouco tempo un grupo de alumnos revi-
2º da ESO ten que ter a aula ecoloxicamente recollida, san as aulas e faise un cálculo de cal vai mellor. Máis
é dicir, as mesas non poden estar pintadas, o chan ten adiante, a que ten maior puntuación recibe un pre-
que estar limpo, as cousas ordenadas... Pero conside- mio.
ramos que o máis importante é o traballo de reciclar.

12 Sara Díaz Suárez e Iván Rodríguez Vigo (2º C ESO)
Cada aula ten o seu proprio colector para a reciclaxe.

Nº 20 - Maio 2008

ENTREVISTA A BEGOÑA BALSA
Tal día como hoxe, pero no Nadal, es- - Se non me equivoco tedes dentro
tiven na Muchiqueira. Nun pequeno local de de Néboa distintos grupos, un deles é
Xubia atopei a Begoña Balsa, a subdirectora Chuvieira. En que consiste?
de Néboa Medio Ambiente. Sen ningún reparo - Chuvieira créase como un grupo de ra-
aceptou responder, nunha curtiña entrevista paces de idades comprendidas entre 6 e 12
para Fóra de Portas, a algunhas inquedan- anos para conciencialos dende raparigos no
zas que tiñamos acerca desta entidade. medio ambiente, na educación ambiental…
Cunha boa base na educación ambiental po-
- Como aparece Néboa? De onde xor-
den comprender mellor os problemas do me-
de esta idea?
dio. Cando era pequena había un programa
- Pois a verdade é que todo empezou
na televisión que se chamaba “Misión Rescate”
dende o Concello. Xa antes que nós eles or-
e dedicábanse ao estudo de animaliños, restos
ganizaban actividades de tempo libre, campa-
arqueolóxicos… quizais a idea saiu de aí.
mentos e incluso tiñan unha escola municipal
de aire libre. O fundador foi Gerardo Balado, - Que facedes cos rapaces?
que agora é o coordinador, pero axiña esta - Pois desde saídas e talleres ata activi-
idea foi crecendo ata acadar a magnitude que dades no medio ambiente ou aire libre…

ZONA VERDE
ten hoxe, xa que a podemos cua-
- Tamén tedes Néboa xu-
lificar como unha importante en-
ventude...
tidade de lecer en Galicia.
- Si, esta é unha rama dedi-
- En que consiste? En cada á xente entre os 14 e os 30
que parámetros se move? anos pero non se exclúe a xente
- Ao principio creouse como con maior idade. O ano pasado
escola de tempo libre Néboa pero fixeron un campamento de in-
foi medrando. Como nos esta- verno en Vilarbó e este ano teñen
tutos non tiñan cabida todas as pensado facer puenting ou ra-
cousas que queriamos facer, frag- ppel, incluso, se o tempo se pres-
mentouse en dúas: Néboa Medio ta, unha saída para esquiar
Ambiente, por un lado, e Acción
- Eu souben de vós por
Social, por outro, que ao final se
unha revistiña que chega ao
separou de nós. Con isto inten-
noso centro… Neboeira Para
tabamos ter unha asociación de
que a facedes?
medio ambiente, de cultura, de
- Un pouco por promocionar
deporte, de formación , de acción Begoña Balsa
as actividades da asociación, pero
social…Abarcar un pouco todos os ámbitos.
tamén posúe contido medio ambiental, expe-
- A que xente está destinado? riencias, ata hai unha sección aberta na que a
- Principalmente, aínda que non exclusi- xente pode deixar os comentarios que queira.
vamente, aos xoves, xa que fomentamos a edu- Hai anos publicárase un artigo sobre enferma-
cación ambiental, pero tamén a todas aquelas ría, outro sobre os traxes celtas, noutro unha
persoas que se interesen, xa que, aparte de rapaza contou a súa experiencia dunha viaxe
formación, temos actividades culturais ou ta- que fixo con ANESVAD.
lleres como os de manualidades do pasado
- Tedes algún medio de denuncia?
Nadal.
- Non nos dedicamos á denuncia, primei-
- Que se coce en Néboa cando non ro dialogamos coa entidade implicada, xa sexa
estades a facer actividades? o Concello, unha empresa… Preguntamos so-
- Fóra das actividades, o que se fai é bre o que cremos que non está ben, dámos
programalas, buscar ideas, tramitar subven- un toque de atención, falamos coa xente que
cións… non o está facendo ben… Pero o que é en si os
toques de atención a gran escala, facémolos
- Falas de subvencións, isto quere
dende a FEGA (Federación Ecoloxista Galega)
dicir que non sempre temos que pagar as
e dende alí apoiamos os proxectos.
actividades?
Nós dentro temos a policía verde
- Hai moitas gratuítas pero tamén as hai
con cota. A asociación pon, sempre que pode, - En que consiste?
cartos dos socios, das subvencións ou inclu- - A policía verde é sobre todo un medio

13
sive de colaboradores que aportan diñeiro ou de ensino cara os máis pequenos. É para que
material. eles vexan os problemas e que se dean con-

Nº 20 - Maio 2008
- Ti que labor fas dentro do
campamento?
- Monitora, directora, coordina-
dora… mesmo, ás veces, de cociñeira.
Non teño posto fixo.
- Que idades soen ter os moni-
tores?
- Polo xeral soen ser xente nova,
vinte e poucos anos
- Cantos nenos colledes nos
campamentos?
- Entre oitenta e oitenta e cinco
persoas porque así, coñécense mellor,
ta de que non todo está ben feito. Neste intre
teñen máis contacto entre eles, hai máis rela-
tentamos facer unhas normas para os quads
ción.
no medio rural xa que non existe. Non está
regrado onde se poden utilizar e onde non. Te- - Como vai iso dos campamentos?
mos pensado escribir unha carta ao Concello - Temos os “Robinsons” de 4 a 6 anos e
sobre a súa utilización, cunha serie de pará-
ZONA VERDE

dura 5 días, o “Aventura” de 8 a 12 que dura 6
metros do que cremos correcto. días, e o “Fortuna” que é de 13 a 17 anos e é o
máis longo, 15días.
- Quen pode participar na policía
verde? - Por último, tes algo que dicir á
- Todo o mundo. Dentro da asociación xente que le este periódico?
está destinado a Chuvieira porque pretende- - Só anímalos a que participen nas nosas
mos darlles aos rapaces uns valores, pero cal- actividades e que veñan colaborar. Néboa cén-
quera pode participar. trase en catro piares básicos:
- A natureza e a súa importancia.
- Desde unha asociación como esta,
- O ser humano e o seu comportamento.
préstanvos atención?
- A educación do mañá.
- Hai de todo; ás veces si e ás veces non.
- Os soños e a súa realidade.
Primeiro intentamos dialogar con eles é, nal-
gún caso, escóitante porque descoñecen
a normativa pero os que non prestan
atención soen ter problemas anteriores
por outras razóns.
- Con cantos socios contades?
- Temos máis colaboradores que
socios, pero máis ou menos somos uns
cincuenta. Os colaboradores non sem-
pre son xente que vén habitualmente.
Botan unha man e nós considerámolos
parte da entidade, aínda que non sexan
socios. A xente cre que por non ser so-
cio non pode participar nas actividades
e, todo o contrario, aquí todo o mundo
é benvido.
- Teño entendido que facedes
campamentos…
- Entre Neda e As Pontes sacan a Aquí hai cabida para os soños de todo o
concurso quen fai o campamento de Vilarbó mundo así que, só dicirvos que vos animedes
e, por sorte, como temos moitos puntos, e ata e veñades.
agora fomos a mellor oferta… Sempre gaña- - Pois moitas graciñas Begoña pola
mos o concurso e fixémolo nós. Pero ao prin- entrevista.
cipio era convenio directo con nós. - A vós por vir coñecernos.
- De onde sacades os monitores? Alba Rodríguez Gruiero (2ºE Bach.)
- Un pouco dos cursiños de monitores,

14
xente que vén facer as prácticas, antigos cam-
pistas…

Nº 20 - Maio 2008

O cambio climático

O clima da terra é estable debido a unha serie
de capas de gases que se atopan na atmosfera. Pro-
ducen o chamado efecto invernadoiro, que é o que
mantén a terra nunhas condicións estables, sempre
e cando as súas capas non se vexan danadas. De ser
así, produciríase o quentamento global e un cambio
climático, que repercutiría negativamente sobre cal-
quera aspecto da vida cotiá.
Pois ben, desde que o ser humano comezou a
intervir no medio ambiente co uso de produtos co-
rrosivos para a atmosfera, desde que comezamos a construír industrias que botan fumes tóxicos
polas súas chemineas, desde que decidimos que a comodidade individual está por riba do ben

ZONA VERDE
común, destinamos o noso planeta a morrer. Pode ser que algúns pensen que é unha forma moi
radical de ver este problema, pero, en resumo, é a realidade, e aféctanos a todos.
O impacto potencial que producen estes gases
é enorme, con previsións de falta de auga potable,
cambios negativos para a produción de alimentos e
unha subida estatística nos índices de mortalidade
debido ás inundacións, secas, tronadas e ondas de
calor, que actualmente están aumentando. É dicir,
o cambio climático non é só un fenómeno ambien-
tal, senón que conleva tamén grandes efectos ne-
gativos, tanto económicos como sociais, e o peor
de todo isto é que parece que case ninguén quere
decatarse.
Os hábitats cambiarán a tal velocidade que seguramente moitas especies non poderán adap-
tarse ao cambio, producíndose desta maneira a extinción de centos de animais e de plantas. Pero
as consecuencias non rematan aquí, tamén van afectar ás nosas propias vidas, xa que a saúde
de millóns de persoas podería verse afectada polo aumento de enfermidades transmitidas pola
auga (enfermidades diarreicas) ou pola radiación solar (cáncer de pel). Ademais, os países máis
pobres, ao estaren menos desenvolvidos (e polo tanto menos preparados) serán os que sufran as
peores consecuencias, e España, debido á súa situación xeográfica e ás súas características so-
cioeconómicas, será moi fráxil fronte a estes cambios climáticos.
Sen embargo, estes problemas pódense evitar: co
uso do diesel, gas natural ou propano en lugar de gaso-
lina, as emisións de gases reduciríanse entre un 10% e
30% e a redución podería chegar a alcanzar ata o 80%
se os combustibles procederan de fontes renovables.
Do mesmo xeito, o control de fugas de refrixerante pode
engadir outro 10% de redución.
Estas pequenas actuacións pola nosa parte, aín-
da que parezan insignificantes, poderían axudar a que,
polo menos as próximas xeracións, teñan un futuro me-
llor que o que lles tocaría vivir de seguirmos sendo tan
inconscientes co que temos ao noso arredor. Podemos conseguir unha calidade de vida superior,

15
polo que vos animo a coidar do medio ambiente.
Yanhua Chen Lin e Sara Susán Velo (2º C Bach.)

Nº 20 - Maio 2008

VISITA Á EXPOSICIÓN DE LUÍS SEOANE

No apartado publicitario, realizou numero-
Luís Seoane realizou unha inxente tarefa
sos anuncios como o de “Cinzano”,
como debuxante, boa parte da cal
unha marca de vermú.
foi exposta temporalmente na Fun-
dación Caixa Galicia, en Ferrol. Ademais, tamén realizou
Esta é a primeira vez que se ofrece caderniños dedicados a autores
unha cantidade considerable de de- como George Gnosz, entre outros.
buxos. Elaborábaos recompilando recor-
tes de revistas e facía as súas pro-
Quen foi Luís Seoane? Naceu
pias anotacións.
en Bos Aires (Arxentina) e con seis
anos voltou a Galicia. Estudou, pri- 2. Na segunda parte da ex-
meiramente, na Coruña e despois posición, están presentes aspec-
en Santiago. Exerceu como avoga- tos sociais con trazos intimistas.
do laboralista pero o que lle apaixo- Os debuxos lembran a Castelao. A
naba realmente era a arte. Foi o maioría son irónicos e agora o tra-
prototipo de intelectual exiliado, zo comeza a ser máis forte e duro.
compaxinando a actividade plástica Pode ser un exemplo clarificador a
coa literaria. Tratou con Castelao, seguinte afirmación: “Democracia,
Rafael Dieste, Ánxel Fole...cos que para algúns, consiste en que un
CULTURA

compartía tertulias. Formou parte home nos saque o voto para un fin,
do Partido Galeguista, colaborando Marta Cortizas Vázquez - 2.º Bacharelato e logo, gobernando, faga o contra-
cos seus debuxos na elaboración de rio”.
carteis, ilustración de libros; outros tiñan unha fi-
Nas ilustracións utilizou moito a “liña peluda”
nalidade propagandística. Foi un grande dinamiza-
(insegura), representando aspectos inxustos da so-
dor cultural dentro do galeguismo chegando a crear,
ciedade do momento como a emigración.
ademais, varias editoriais.
A emigración dirixíase, fundamentalmente, a
A exposición da Fundación Caixa Galicia esta-
Sudamérica, onde non existía a barreira idiomática.
ba estruturada en tres partes:
Nestas obras o texto comeza a formar parte do de-
1. Presenza da natureza. Aquí a natureza goza buxo, como un todo.
dun maior protagonismo cós per-
Elaborou tamén unha GA-
sonaxes.
LERÍA DE RETRATOS: José Ber-
Destacaba a Natureza Viva, gamín, Picasso, Braque ou Juan
que representou unha dobre es- Cais atópanse entre eles. Realizaba
cena de fecundación: a animal e a anotacións respecto aos tamaños,
humana. O seu trazo nesta obra é colocacións, sombreados, etc., as-
fino e diáfano. pectos que lembraban, neste caso,
ao cubismo.
Na chamada “Tríada de
Queixumes dos pinos”, Seoane A obra cume desta parte foi a
representou unha natureza típi- representación da Torre de Hércu-
ca: personaxes como os caudillos les, como o último que vían os emi-
celtas con trazos que pretenden grantes ao partir
lembrar un pasado galego heroico;
Entre outras curiosidades
a muller fúndese coa natureza, e
está a da súa muller, Maruxa, que
o home, ademais de levar barba,
dá nome á barca dun dos seus de-
posúe unha estrutura anatómica
buxos. A maioría das escenas eran
similar á dunha árbore.
representadas en praias, e os ho-
Moitas destas ilustracións Ana Fernández Merlán - 2.º Bacharelato mes e mulleres aparecían nus. Ex-
están inspiradas en relatos e Seoa- perimenta co tenebrismo, as vangardas e, concreta-
ne tomaba notas a lapis, ao pé do debuxo, indican- mente, coas superposicións cubistas. Un dos touros
do, por exemplo, o seu tamaño. que debuxa lembra o do Guernica de Picasso.
Para lembrar é tamén unha ilustración de 3. A terceira parte da exposición reúne unha
Franco, fronte ao río, véndose reflectido na auga colección de murais, esbozos e pinturas de caba-
como unha caveira.

16
lete que, parece ser, creaba sentado nun banco en
Arxentina.

Foradeportas 08

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Plus de cenlf

Plus de cenlf (20)

Foradeportas 08