1. ข้อเสนอแนวคิดเพื่อการพัฒนาตัวชี้วัดและการติดตามและประเมินผลความเหลื่อมล้้า
ด้านการพัฒนาในประเทศไทย
โดย นายเชิญ ไกรนรา
1.หลักการและเหตุผล
สานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) ได้พยายามจัดทาดัชนีชี้วัดการพัฒนาที่
สาคัญ เช่น ดัชนีชี้วัดความอยู่เย็นเป็นสุขในสังคมไทย ดัชนีความเข้มแข็งทางเศรษฐกิจ และดัชนีการพัฒนาที่
ยั่งยืน ซึ่งนับว่าเป็นแนวคิดที่ดีแต่ดัชนีดังกล่าวยังเป็นตัวชี้วัดภาพรวมการพัฒนาระดับประเทศ ในขณะที่ใน
ปัจจุบันประเทศไทยกาลังเผชิญกับปัญหาวิกฤตทางสังคมอันเนื่องมาจากความเหลื่อมล้าด้านการพัฒนาในมิติ
ต่างๆ แต่การจัดทาดัชนีชี้วัดความเหลื่อมล้าดังกล่าวยังมีน้อย กระจัดกระจาย และยังไม่ตอบสนองต่อความท้า
ทายของการพัฒนาประเทศในปัจจุบัน
2.บทวิเคราะห์ / แนวความคิด / ข้อเสนอ
ดังนั้นจึงควรพัฒนาตัวชี้วัดความเหลื่อมล้าด้านการพัฒนาประเทศในเชิงพื้นที่ระดับภาค ระดับจังหวัด และ
ระหว่างพื้นที่เมืองและพื้นที่ชนบทเป็นการเฉพาะ ซึ่งเป็นความจาเป็นเร่งด่วนในการประเมินผลความอยู่เย็น
เป็นสุขของสังคมไทย โดยตัวชี้วัดที่สาคัญควรประกอบด้วย
2.1 ความเหลื่อมล้้าด้านกายภาพ ซึ่งเกี่ยวข้องกับสภาพภูมิศาสตร์และสภาพทางธรรมชาติ
- สภาพอากาศ
- ระยะทางจากตลาด/การเข้าถึงตลาด/ระยะทางจากจุดศูนย์กลาง
- ความหนาแน่นของประชากร
- แนวโน้มการเปลี่ยนแปลงของประชากรเมือง
- อัตราการย้ายถิ่นฐานของประชากรระหว่างภาค ระหว่างจังหวัด และภายในจังหวัด
- อัตราการย้ายถิ่นฐานเพื่อการทางานของประชากรจากประเทศเพื่อนบ้านสู่ประเทศไทย (ถ้ามี)
2.2 ความเหลื่อมล้้าด้านเศรษฐกิจ ซึ่งเกี่ยวข้องกับความแตกต่างของคุณภาพและปริมาณของผลผลิตของ
แต่ละพื้นที่
-รายได้ต่อหัวของประชากร
-โครงสร้างอุตสาหกรรม
-รายได้จากภาษี
-โครงสร้างพื้นฐานและสิ่งอานวยความสะดวก
-การมีงานทา
-อัตราความยากจน
-พื้นที่ชลประทาน
-ผลิตภาพทางการเกษตรต่อไร่
-ความเข้มข้นของการเพาะปลูกการเกษตร
-การกระจายตัวของการใช้ปุ๋ยเคมีต่อไร่ของพื้นที่ทาการเพาะปลูก
2.3 ความเหลื่อมล้้าด้านสังคม ซึ่งเกี่ยวข้องกับรายได้หรือมาตรฐานการครองชีพของประชากร
-การว่างงาน
1

2. -โครงสร้างของการว่างงาน
-แนวโน้มการมีงานทา
-ประชากรวัยแรงงาน
-ระดับการศึกษาและโครงสร้างอาชีพ
-รายได้
-สภาพการดารงชีวิต
-แนวโน้มของประชากร
-การเข้าถึงบริการสาธารณสุข
-การเข้าถึงน้าสะอาด
-การถือครองที่ดิน
-อัตราของการใช้จ่ายงบประมาณต่อหัวของประชากรขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเมื่อเปรียบเทียบ
กับค่าเฉลี่ยระดับประเทศ
-บทบาทของสตรีต่อการพัฒนาพื้นที่
โดยประยุกต์ใช้ตัวชี้วัดดังกล่าวในการติดตามประเมินผลแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 11
ตามหลักการจัดการแบบมุ่งเน้นผลสัมฤทธิ์ (Results-Based Management: RBM) และส่งเสริมการมีส่วน
ร่วมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียตามกาหนดระยะเวลาการติดตามและประเมินผล และใช้ประโยชน์ของความรู้ที่
ได้รับจากการติดตามและประเมินผลเพื่อการวางแผนและการจัดทาแผนงาน เพื่อให้ สศช.เป็นองค์กรแห่งการ
เรียนรู้และส่งเสริมการติดตามผลที่มุ่งเน้นผลสัมฤทธิ์ให้เป็นวัฒนธรรมองค์กรและเผยแพร่สูสาธารณะอย่าง
กว้างขวาง โดยใช้สื่อที่หลากหลาย ตลอดทั้งสร้างเครือข่ายการติดตามผลและประเมินผลอย่างกว้างขวางทั้ง
ระดับชาติ ระดับจังหวัดและระดับท้องถิ่นรวมทั้งส่งเสริมการมีส่วนร่วมของภาคประชาสังคม
3.ผลที่คาดว่าจะได้รับ
3.1 ทาให้มีตัวชี้วัดความเหลื่อมล้าด้านการพัฒนาเชิงพื้นที่ระดับภาค ระดับจังหวัดและระหว่างพื้นที่เมืองและ
พื้นที่ชนบทเพิ่มมากขึ้น
3.2 มีการประยุกต์ใช้ตัวชี้วัดดังกล่าวเพื่อเร่งขับเคลื่อนเพื่อเสริมสร้างความสมดุล ความอยู่ดีมีสุขของสังคมไทย
และสนับสนุนการพัฒนาประเทศอย่างยั่งยืน
4.ตัวชี้วัดความส้าเร็จ
4.1 ประชาชนกลุ่มเป้าหมายได้รับประโยชน์จากการประยุกต์ใช้ตัวชี้วัดความเหลื่อมล้าด้านการพัฒนา
ดังกล่าวและโดยองค์รวมมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
4.2 ปัญหาความเหลื่อมล้าด้านการพัฒนาในสังคมไทยได้รับการแก้ไขอย่างถูกต้อง นาไปสู่การกระจาย
ผลประโยชน์อย่างกว้างขวาง ทั่วถึง สมดุลและส่งเสริมการพัฒนาอย่างยั่งยืน
ลงชื่อ เชิญ ผู้เสนอแนวคิด
(นายเชิญ ไกรนรา)
วันที่ 20 /กุมภาพันธ์/2556
2