3. • Mekanizem per ruajtjen dhe manipulimin me
te dhenat
• I mundesohet shfrytezuesit manipulim me i
lehte, me i shpejte dhe me efikas me te dhena
• Koncepti i bazave te te dhenave tingellon si
koncept mjaft teknik.
• Bazat e te dhenave i perdorim jashtezakonisht
shume ne jeten e perditshme.
– Ndonjehere nuk jemi te vetedijshem sa shume i
perdorim ato
• Shembuj te bazave te te dhenave?
4. • Bazat e te dhenave (DB) bejne qe:
– te dhenat te jene te dobishme dhe funksionale,
– te dhenat te administrohen me mire,
– shfrytezuesit te gjejne te dhenat me lehte kur i nevojiten
• Te dhenat ne DB mund te jene te formatizuara ose te
paformatizuara.
– Te dhenat e formatizuara kane format dhe strukture fikse.
Jane kuptimplote vetem kur njihet formati. Karakteristike
per sistemet informatike te ndermarrjes
– Te dhenat e paformatizuara jane te dhena tekstuale jo te
lidhura ndermjet vete sipas nje rregulli rigoroz.
Karakteristike per sistemet informatike te bibliotekave, DB
per botimet
5. • Te dhenat qe ruhen ne memorien e
kompjuterit perfaqesojne entitete te caktuara
• Entiteti – nje person, vend apo ngjarje e
caktuar
• Entiteti i ka atributet e veta dhe nderlidhjet e
caktuara
• Entiteti eshte ajo per te cilen duhet te merren
informatat
• Shembull????
6. Shembull nga libri
Fusha e celesit eshte fushe unike qe perdoret per te
identifikuar regjistrimet e vecanta.
Fusha e celesit duhet te jete nje fushe, vlera e se ciles nuk
perseritet
7. Problemet me fajllat tradicional
• DB me te vjetra??
– Shume probleme
• Kalimi ne sisteme kompjuterike u be hap pas hapi
• Probleme te shumta me keto baza te te dhenave
–
–
–
–
Mungesa e fleksibilitetit te te dhenave
Redundanca e te dhenave
Siguria e dobet e te dhenave
Pamundesia e kembimit te te dhenave midis
aplikacioneve te ndryshme
8.
9. Modelet e organizimit te te dhenave
ne baza te te dhenave
• Tri modele kryesore te organizimit te
databazave:
– Modeli hierarkik
– Modeli rrjetor
– Modeli relacional
Cili model eshte me i mire?
12. Perparesite dhe te metat
• Perparesite
– Futje dhe largim i shpejte i te dhenave
– Qasje shume e shpejte e te dhenave ne rrenje
– Funksionon mire per organizimin e punetoreve, te
uzinave etj.
– Funksionon me gjithcka qe ka te beje me nderlidhje 1
me shume.
• Te metat
–
–
–
–
Te dhenat mund te duhet te shtohen shume here.
Kerkim i ngadalte i te dhenave ne entitetet e ulta
Funksionojne vetem nderlidhjet 1 me shume
Duhet goxha pune per te krijuar nderlidhjet shume me
shume
13. Modeli rrjetor i te dhenave
• Me shume se nje rruge
te qasjes deri te e
dhena e caktuar
• Relacione shume me
shume
14. Perparesite dhe mangesite
• Perparesite
– Thjeshtesia – i thjeshte dhe i lehte per t’u dizajnuar
– Qasja e lehte e te dhenave – me shume rruge
– Me shume lloje te nderlidhjeve
– Pavaresia e te dhenave – ndryshimet ne aplikacione
nuk ndryshojne te dhenat
• Mangesite
– Kompleksiteti i sistemit – duhet te kuptohet mire
struktura e databazave te tilla
– Mungesa e pavaresise strukturale– nderrimi i
struktures kerkon edhe ndryshime ne aplikacione
15. Modeli relacional i te dhenave
• Te dhenat paraqiten
permes tabelave qe
kane lidhje me njera
tjetren
• Te dhenat mbahen
fizikisht ne nje lokacion
te njejte.
16. Perparesite dhe mangesite
• Perparesite
– Thjeshtesi me e larte
– Menaxhim me i fuqishem i te dhenave
– Dizajnim dhe perdorim me i lehte i DB
– Pavaresi strukturale
• Mangesite
– Fuqi kalkuluese me e larte
– Kerkesa me te medha hardverike dhe softverike
– Veshtire te ndryshohet DB
17. Menaxhimi i bazes se te dhenave
• Perfshine:
– Administrimin e te dhenave
– Planifikimin dhe metodologjine e modelimit
– Tekonologjine e bazes se te dhenave dhe
menaxhmentin
18. Sistemi per menaxhimin e bazes se te dhenave
DBMS
• Softver qe mundeson:
– Organizim te centralizuar te te dhenave
– Menaxhim efikas
– Siguron qasje ne te dhenat
• Tri komponente kryesore te DBMS
– Gjuha e definimit te te dhenave
– Gjuha e manipulimit me te dhena
– Fjalori i te dhenave
19. Trendet e bazave te te dhenave
• DB klasike – qendrore
• DB moderne te distribuara ne shume lokacione
• DB alternative
– Te orientuara ne objekte
– Hipermedia
– Data Warehouse
– Te bazuara ne Web
