atmosfera terrestre 1º ESO

1. Unidade 2:
A atmosfera terrestre
Unidade 2:
A atmosfera terrestre
Unidade 9 do libro

2. Antes de empezar...Antes de empezar...Antes de empezar...Antes de empezar...
• Como posibilita a atmosfera a vida naComo posibilita a atmosfera a vida na
Terra?Terra?
• Cal é o gas predominante na atmosfera?Cal é o gas predominante na atmosfera?
• Foi sempre igual a atmosfera na Terra?Foi sempre igual a atmosfera na Terra?
• É a capa da atmosfera homoxénea?É a capa da atmosfera homoxénea?

3. A atmosferaA atmosfera
• A atmosfera é a capa de gases que envolve
un planeta.
• Na Terra está composta por unha mestura
de gases denominada aire e partículas en
suspensión.
• No noso planeta sería imposible a existencia
de vida sen a atmosfera.
• A atmosfera é a capa de gases que envolve
un planeta.
• Na Terra está composta por unha mestura
de gases denominada aire e partículas en
suspensión.
• No noso planeta sería imposible a existencia
de vida sen a atmosfera.

4. Composición da atmosferaComposición da atmosfera
Este conxunto de gases é coñecido como aire

5. Gases da atmosfera
Nitróxeno (N2
) 78 %
Gas inerte
Osíxeno(O2
) 21%
Necesario para a respiración
dalgúns seres vivos
Argón(O2
) 0’93%
Gas inerte
Dióxido de carbono(CO2
) 0’03%
Necesario para as plantas para a fotosíntese
Intervén no efecto invernadoiro axudando a manter a temperatura da Terra
Outros gases 0’03%
Vapor de auga, ozono, hidróxeno...

6. Estrutura da atmosferaEstrutura da atmosfera
A atmosfera pode chegar a ter nalgunhas zonas ata 1.000 km de grosor desde a superficie terrestre.A atmosfera pode chegar a ter nalgunhas zonas ata 1.000 km de grosor desde a superficie terrestre.
Capas da atmosfera
Troposfera: amáis achegada á Terra, cun grosor medio de 12 km.
Nela orixínanse os fenómenos atmosféricos coñecidos.
Reúne as condicións necesarias para a vida.
Estratosfera: esténdese desde a troposfera ata unha altura de 50 km.
Nesta capa atópase a capa de ozono que protexe os seres
vivos ao absorber as radiacións ultravioleta nocivas emitidas
polo Sol (por iso quéntase ascendendo nela a temperatura)
Mesosfera: chega ata os 80 km
•Nela desintégranse as estrelas fugaces
•A temperatura descende nela
Ionosfera: Acada unha altura de 400 km e nela case non hai gases.
ou mesosfera Reflicte as ondas de radio e televisión, que despois se
devolven á Terra.
•Nela localízanse as órbitas dos satélites artificiais.
•
Exosfera: Capa que exténdese dende os 500 km ao final
•O contido en gases diminúe ata desaparecer
Capas da atmosfera
Troposfera: amáis achegada á Terra, cun grosor medio de 12 km.
Nela orixínanse os fenómenos atmosféricos coñecidos.
Reúne as condicións necesarias para a vida.
Estratosfera: esténdese desde a troposfera ata unha altura de 50 km.
Nesta capa atópase a capa de ozono que protexe os seres
vivos ao absorber as radiacións ultravioleta nocivas emitidas
polo Sol (por iso quéntase ascendendo nela a temperatura)
Mesosfera: chega ata os 80 km
•Nela desintégranse as estrelas fugaces
•A temperatura descende nela
Ionosfera: Acada unha altura de 400 km e nela case non hai gases.
ou mesosfera Reflicte as ondas de radio e televisión, que despois se
devolven á Terra.
•Nela localízanse as órbitas dos satélites artificiais.
•
Exosfera: Capa que exténdese dende os 500 km ao final
•O contido en gases diminúe ata desaparecer

7. Densidade do aire
300 km
80 km
10 km
Presión (mb)
200 400 600 800 1000
Altitud(km)
0
4
8
12
16
20
24
28
32
36

8. Atmosferas de Venus, Marte e a TerraAtmosferas de Venus, Marte e a Terra.
• Venus ten auga en estado gasoso, pero non xeo nin auga líquida.Venus ten auga en estado gasoso, pero non xeo nin auga líquida.
• Marte carece de auga na súa superficie e de existir podería estar conxeladaMarte carece de auga na súa superficie e de existir podería estar conxelada
Como cres que pode influir a súa atmosfera na existencia de auga líquida?Como cres que pode influir a súa atmosfera na existencia de auga líquida?
Que gas falta en Venus e Marte, e está presente na Terra? Para que o utilizan osQue gas falta en Venus e Marte, e está presente na Terra? Para que o utilizan os
seres vivos? De onde procede?seres vivos? De onde procede?

9. Atmosferas de Venus, Marte e a TerraAtmosferas de Venus, Marte e a Terra.
Como cres que pode influir a súa atmosfera na existencia de auga líquida?Como cres que pode influir a súa atmosfera na existencia de auga líquida?
A densidade da atmosfera inflúe no efecto invernadoiro do planeta, si este é moi alto coma en Venus asA densidade da atmosfera inflúe no efecto invernadoiro do planeta, si este é moi alto coma en Venus as
temperatruras serán moi altas estando a auga en estado gasoso, sen embargo se é moi baixo astemperatruras serán moi altas estando a auga en estado gasoso, sen embargo se é moi baixo as
tempereaturas serán menor de 0ºC estando a auga conxelada.tempereaturas serán menor de 0ºC estando a auga conxelada.
Que gas falta en Venus e Marte, e está presente na Terra? Para que o utilizan osQue gas falta en Venus e Marte, e está presente na Terra? Para que o utilizan os
seres vivos? De onde procede?seres vivos? De onde procede?
O osíxeno (OO osíxeno (O22) . É necesario para a maioría dos seres vivos para a respiración (so algunhas bacterias e) . É necesario para a maioría dos seres vivos para a respiración (so algunhas bacterias e
fungos poden respirar sen Ofungos poden respirar sen O22). Todo o O). Todo o O22 da Terra procede a partir do creado na fotosíntese . A presenzada Terra procede a partir do creado na fotosíntese . A presenza
de osíxeno nun planeta é un indicativo da presenza de seres vivos.de osíxeno nun planeta é un indicativo da presenza de seres vivos.

10. Funcións da atmosfera
• FUNCIÓN PROTECTORA
• Radiacións solares Impacto meteoritos
Paisaxe lunar

11. Funcións da atmosfera
• ACHEGA GASES NECESARIOS PARA OS SERES VIVOS
• Dióxido de carbono Osíxeno
Ollo! Non todos os seres
vivos necesitan O2 para vivir,
hai bacterias e fungos que
poden vivir sen el

12. Funcións da atmosfera
• REGULA A TEMPERATURA DA SUPERFICIE TERRESTRE
• Grazas ao “EFECTO INVERNADOIRO”EFECTO INVERNADOIRO”
Estratosfera
Capa de
ozono
Radiación solar
Gases de efecto
invernadero
Radiación
reflejada
Radiación
que vuelve
al espacio

13. O efecto invernadoiro
O solo moito máis frío, emite radiacións de baixa
frecuencia (i.v.)
O chan moito máis frío, emite radiacións de
baixa frecuencia (i.v.)

14. O efecto invernadoiroO efecto invernadoiroO efecto invernadoiroO efecto invernadoiro
• É un efecto normal da nosa atmosfera debido a diversos gases como oÉ un efecto normal da nosa atmosfera debido a diversos gases como o
CO2, metano e vapor de auga.CO2, metano e vapor de auga.
• Fai que a Terra manteña unhaFai que a Terra manteña unha temperatura media de 15 ºCtemperatura media de 15 ºC posibilitandoposibilitando
que haxa auga en estado líquido, necesaria para a existencia de vida.que haxa auga en estado líquido, necesaria para a existencia de vida.
• Sen a presenza de atmosfera a calor do Sol sería devolta ao espazo, e aSen a presenza de atmosfera a calor do Sol sería devolta ao espazo, e a
Terra arrefriaríase ata alcanzar unha temperatura media de – 18ºC.Terra arrefriaríase ata alcanzar unha temperatura media de – 18ºC.

15. Comparación temperatura Terra - LúaComparación temperatura Terra - Lúa
A Terra e a Lúa están á mesma distancia do Sol, pero ao non
ter atmosfera a Lúa ten unha temperatura media de -15ºC

16. A contaminación atmosférica
Presenza na atmosfera de diversas substancias ou
formas de enerxía en cantidades tales que son
prexudiciais para os seres vivos e o medio natural
Orixe

17. Contaminantes atmosféricos
Gases
•
•
•
• Partículas en suspensión
•
•
•
• Luz e ruído

18. Principais substancias contaminantes
derivadas da actividade humana
Dióxido de carbonoDióxido de carbono..
• Procede daProcede da utilización de combustibles fósilesutilización de combustibles fósiles, como o, como o
carbón ou os derivados do petróleo.carbón ou os derivados do petróleo.
• É un dos compoñentes naturais da atmosfera e permite que aÉ un dos compoñentes naturais da atmosfera e permite que a
Terra teña unha temperatura idónea para a vida poloTerra teña unha temperatura idónea para a vida polo efectoefecto
invernadoiro naturalinvernadoiro natural..

19. Principais substancias contaminantes
derivadas da actividade humana
Óxidos de xofre e de nitróxenoÓxidos de xofre e de nitróxeno
• .Proceden da.Proceden da combustión de carbóns e gasolinascombustión de carbóns e gasolinas
de mala calidade.de mala calidade.
• Cando estes óxidos se combinan co vapor de augaCando estes óxidos se combinan co vapor de auga
das nubes, as precipitacións orixinadas conteñendas nubes, as precipitacións orixinadas conteñen
ácidos, como o sulfúrico e o nítrico. Isto coñeceseácidos, como o sulfúrico e o nítrico. Isto coñecese
comocomo chuvia ácidachuvia ácida..

20. Principais substancias contaminantes
derivadas da actividade humana
Gases CFC.Gases CFC.
• Son gases que se utilizan comoSon gases que se utilizan como aerosois,aerosois,
refrixerantesrefrixerantes, etc., etc.
• Provocan aProvocan a destrución da capa de ozonodestrución da capa de ozono dada
estratosfera e, como consecuencia, o incrementoestratosfera e, como consecuencia, o incremento
das radiacións ultravioleta que chegan á superficiedas radiacións ultravioleta que chegan á superficie
terrestre.terrestre.

21. Principais substancias contaminantes
derivadas da actividade humana
Partículas sólidas de pequeno tamaño,Partículas sólidas de pequeno tamaño,
• Producidas aoProducidas ao queimar carbón e outros combustibles.queimar carbón e outros combustibles.
• As consecuencias sonAs consecuencias son doenzas pulmonaresdoenzas pulmonares, cando se inhalan de xeito, cando se inhalan de xeito
continuado.continuado.

22. Efectos contaminación
atmosférica
Chuvia ácida
•
•
•
• Destrución capa ozono
•
•
•
•
•
• Incremento efecto invernadoiro

23. O efecto invernadoiroO efecto invernadoiro
O solo moito máis frío, emite radiacións de baixa
frecuencia (i.v.)
O chan moito máis frío, emite radiacións de
baixa frecuencia (i.v.)

24. O efecto invernadoiro

25. OS GASES DO EFECTO
INVERNADOIRO
A natureza recicla o CO2

26. OS GASES DO EFECTO
INVERNADOIRO

27. O CAMBIO CLIMÁTICO
Variación da concentración de CO2 na atmósfera
no último milenio.
A partir do 1850 coa Revolución industrial
incrementouse de forma considerable a
concentración de CO2

28. Podemos falar de cambio
climático?
• Sí, xa que ainda e normal variacións
periódicas no clima por diversos motivos
como (variacións nas radiacións solares,
traxectoria terrestre...) nos últimos 100
anos existe unha tendencia evidente de
cambio climático aumentando a
temperatura ata 1º C de media.

29. Baseándose no seguinte esquema, explique:Baseándose no seguinte esquema, explique:
- Por que está a aumentar a temperaturana superficie da Terra (causas)?- Por que está a aumentar a temperaturana superficie da Terra (causas)?
- Como se chama este fenómeno?- Como se chama este fenómeno?
- Ca- Cales son as posibles consecuencias?les son as posibles consecuencias?
1 - A maior parte da
enerxía solar que chega á
Terra é absorbida pola
superficie terrestre
2 - A superficie terrestre
quente, emite radiación
infravermella
3 - Certos gases presentes na
atmosfera crean un efecto
invernadoiro: absorben a calor
que escapa dende a superficie
terrestre e parte a radian de
novo cara a superficie
4 - Aactividade humana aumentou
a cantidade de gases de
invernadoiro na atmosfera e polo
tanto a cantidade de calor que volve
cara a superficie terrestre. De ahí o
ascenso global das temperaturas

30. Por que está a aumentar a temperaturana superficie da Terra?Por que está a aumentar a temperaturana superficie da Terra?
**Gases de efecto invernadoiro producidos pola actividadeGases de efecto invernadoiro producidos pola actividade
humanahumana
– Principalmente o aumento do CO2Principalmente o aumento do CO2 por:por:
• Deforestación: diminue a fotosinteseDeforestación: diminue a fotosintese
• Aumento da contaminación das fábricas, vehículos...Aumento da contaminación das fábricas, vehículos...
– Outros gases:Outros gases:
• Metano (CH4): gandaría, arrozaisMetano (CH4): gandaría, arrozais
• Óxido nitroso N2O: fertilizantes nitroxenados, combustibles fósilesÓxido nitroso N2O: fertilizantes nitroxenados, combustibles fósiles
• CFCs: refrixerantes, aerosois, aire acondicionado, disolventesCFCs: refrixerantes, aerosois, aire acondicionado, disolventes
A actividade humana aumentou a cantidade de gases de invernadoiro* na atmosfera e polo tanto a
cantidade de calor que volve cara a superficie terrestre. De ahí o ascenso global das temperaturas

31. Como se chama este fenómeno?Como se chama este fenómeno?
Denomínase efecto invernadoiro, xa que a atmosfera actúa de forma similar aos
plásticos nos invernadoiros para cultivos de plantas
Os gases de efecto invernadoiro absorben a calor que escapa dende a
superficie terrestre e parte a radian de novo cara a superficie, e polo tanto
incrementan a cantidade de calor que volve cara a superficie terrestre. De ahí o
ascenso global das temperaturas.

32. Cales son as posibles consecuencias?Cales son as posibles consecuencias?
Produción dun cambioProdución dun cambio
climático orixinando unclimático orixinando un
quentamento globalquentamento global
A temperatura media da Terra podería
incrementarse ata 0’5 º C cada década
neste século
Consecuencias:Consecuencias:
●
Desxeo dos glaciares e casquetes polares co consecuente aumento do nivel do mar
Elevación do nivel do marElevación do nivel do mar entre 50 e 110 cm pola fusión dos xeos e a dilatación da auga do mar.entre 50 e 110 cm pola fusión dos xeos e a dilatación da auga do mar.
●
Alteracións nos climas cun aumento das zonas desertizadas
Modificación do réxime de ventos e chuvias que producirá un cambio nos climas das distintas áreas da
Terra producindo alteracións nos cultivos, e nos hábitats con consecuencias negativas para os seres vivos.
●
Escaseza de auga e polo tanto de alimentos
●
Extinción de especies
●
Aumento de plagas e enfermidades en certas zonas

33. Cales son as posibles consecuencias?Cales son as posibles consecuencias?
Cambio
climático

35. Que podes facer ti para evitar o cambio climático?

36. QUÉ PODES FACER TI?
Central térmica As Pontes

40. A CAPA DE OZONO (O3)

41. A CAPA DE OZONO (O3)

42. O BURATO DA CAPA DE
OZONO

43. O BURATO DA CAPA DE
OZONO
Indica as causas da formación do burato da capa de ozono

44. Destrucción da capa de
ozono gases CFC

45. O BURATO DA CAPA DE
OZONO
Indica as consecuencias da formación do burato da capa de ozono
-Cancro de pel
-Inmunosupresión (Disminución das
defensas do organismo frente as infeccións)

46. A chuvia ácida
Chuvia con ácidos disoltos, principalmente ácido sulfúrico e
nítrico, procedentes de combustibles fósiles e de motores de
explosión.

47. A chuvia ácidaA chuvia ácida
Acidifica as augas e solos afectando
aos seres vivos que viven nela
Altera os monumentos ocasionando o
chamado mal da pedra
Destrúe as plantas

48. Corrección do impacto sobre a
atmosfera
• Medidas dos gobernosMedidas dos gobernos
• Adoptar protocolos internacionais para evitar a contaminación.Adoptar protocolos internacionais para evitar a contaminación.
• Promulgar leis que prohiban a utilización de CFC e obriguen á instalación dePromulgar leis que prohiban a utilización de CFC e obriguen á instalación de
filtros para que non se vertan á atmosfera gases contaminantes, como osfiltros para que non se vertan á atmosfera gases contaminantes, como os
óxidos de xofre, ou partículas sólidas.óxidos de xofre, ou partículas sólidas.
• Promover campañas de concienciación da poboación para aforrar combustibles.Promover campañas de concienciación da poboación para aforrar combustibles.
• Facilitar a reciclaxe.Facilitar a reciclaxe.
• Medidas individuaisMedidas individuais
• Aforrar enerxía.Aforrar enerxía.
• Non utilizar aerosois que conteñan CFC.Non utilizar aerosois que conteñan CFC.
• Facilitar a reciclaxe do papel, o plástico e o vidro,Facilitar a reciclaxe do papel, o plástico e o vidro, separándoos e
depositándoos no colector axeitado.
Diminuír as emisións de gases contaminantes á atmosfera,Diminuír as emisións de gases contaminantes á atmosfera,