3. • ªâ÷òºíèé ºðººíèé íºõöºë
ªâ÷òºíèé ºðººíèé áàéðøèë.
ªðººíèé õàëààëò
ªðººíèé àãààðæ
óóëàëò
ªðººíèé öýâýðëýãýý
ªðººíèé ãýðýëò¿¿ëýã
4. ªâ÷òºíèé îð
Îðíû áàéðëàë
Îð íü õýâòýõýä ýâòýéõýí, 纺ëºí
Îð íü íýâò ñàëõèíû óðñãàëä ºðòºõººðã¿é
áàéõ,
Õààëãààð îðæèðæáóé õ¿íèéã ÷ºëººòýé
õàðàõ áîëîìæ áàéõ,
òîé
ªâ÷òºí öîíõîîð õàðàõ áîëîìæ áàéõ,
òîé
Á¿ðýí àþóëã¿é áàéäàëä áàéãààãàà ìýäýð÷
áàéõ
1.
• •
• •
•
•
•
• •
•
6. Õýâòðèéí ºâ÷òºíèé îðîíä äàðààõ ç¿éëñ¿¿ä
çàéëøã¿é áàéõ øààðäëàãàòàé.
•
•
•
•
•
•
•
1-3 øèðõýã äýð
•
Îðíû á¿òýýëýã
•
Õºíãºí ÷àíàðûí äóëààí õºíæ
èë
•
Æèéðýã äààâóó 75õ160 ñì (Çóðàã 9)
•
Õóëäààñ 70õ150 ñì
• Äýâñãýð äààâóó ( ãóäàñíààñàà õààø õààøàà 2530 ñì òîì)
7. Ǻºëºâ÷ äýâñãýð (÷èéã òàòàõààðã¿é
ýäýýð õèéãäñýí )
×èéã íýâòð¿¿ëýõã¿é ýäýýð õèéãäñýí
äýâñãýð (ýíý íü õóëäààñ áàéæ áîëíî
Ãóäàñ, çóçààí íü 8-10
Ãóäàñ õàìãààëàã÷
Õºòºâ÷ (Çîðèóëàëòûí çàðèì îð íü
õºòºâ÷íèé òàâèóðòàé áàéäàã)
8. Õýâòðèéí ºâ÷òºíèéã õºäºë㺺íèé
äóòàãäëààñ õàìãààëàõ íü
•
•
•
•
•
•
•
1. Òîëãîé ýðãýõ.
2. Õàëäâàð àâàõ, õýâòðèéí õàòãàà òóñàõ. .
3. Áóë÷èí ñóëðàõ.
4. ¯å ìº÷íèé õýâèéí ¿éë àæ
èëëàãàà
àëäàãäàõ.
5. ¯å ìº÷ õºøèæ óëìààð ºâ÷èí îðîõ.
,
6. Êàëüöèéí õýìæ áàãàñàõ.
ýý
7. ªòãºí õàòàõ.
8. Õºëíèé ñóäàñ ¿ðýâñýõ.
10. Õàìòûí, íºõºðñºã, ÷ºëººò õºäºëìºðººñ ººð ÿìàð ÷ õ¿÷ õ¿íèéã
àóãàà èõ áºãººä ìýðãýí óõààíòàé áîëãîæ ÷àäàõã¿é.
Ì.Ãîðüêèè
×àäâàð ãýäýã íü Àëèâàà ç¿éëèéã
ã¿éöýòãýõ óð ä¿é, á¿òýýìæèéí ò¿âøèíã
õýëíý.
Õàðèëöààíû
×àäâàð
Ãàðäàí ¿éëäëèéí
Àñóóäëûã øèéäýõ,
ñýòãýí áîäîõ
Áàãààð õàìòðàí
àæèëëàõ
11. Õàðèëöààíû ÷àäâàð
Ñóâèëàã÷ õ¿íèé çàéëøã¿é ýçýìøèõ ¸ñòîé
÷àäâàðûí íýã áîë õàðèëöààíû ÷àäâàð þì.
Ñóâèëàã÷
íü
¿éë÷ë¿¿ëýã÷èéã
õ¿íäýòãýñýí, õàðèëöàí ÿðèëöàæ, ñàíàë
áîäëûã íü àíõààðàí ñîíññîí, îéëãîñîí áàéõ
òóñàì ñóâèëàõóéí òóñëàìæèéí ÷àíàð òºäèé
÷èíýý ñýòãýë õàíàìæ ºãíº.
12. Õàðèëöààíû ÷àäâàð
Ñóâèëàã÷ íü ¿éë÷ë¿¿ëýã÷ áîëîí òýäíèé àð
ãýðèéíõýíä çºâëºãºº ºãºõ, òýäýíòýé õàðèëöàõäàà
Ìýíäëýõ
ªºðèé㺺 òàíèëöóóëàõ
Õèéõ ¿éëäëýý òàéëáàðëàõ
¯éëäëýý õèéæ áàéõ ÿâöäàà õàðèëöàõ
¯éëäëýý õèéæ äóóññàíû äàðàà õàðèëöàõ
Àñóóäëûã îéëãîìæòîé òîâ÷ ¿ãýýð èëýðõèéëýõ
13. Ãàðäàí ¿éëäëèéí ÷àäâàð
Ãàðäàí õèéõ óð ÷àäâàð ãýäýã íü ãàðààð óðëàí
õèéõ ¿éë àæèëëàãààã õýëíý.
Ýð¿¿ë ìýíäèéí ñàëáàðûí ãàðäàí àæèëáàðûã
♣ Ýì÷
♣ Ñóâèëàã÷
♣ Ýì÷, ñóâèëàã÷ õàìòðàí
♣ Ýìíýëãèéí áóñàä ìýðãýæèëòí¿¿ä
14. Ãàðäàí ¿éëäëèéí îíöëîã
Çîðèëãî
Çààëò
Ýñðýã çààëò
Àíõààðàõ ç¿éë
Õýðýãëýãäýõ ç¿éë
¯éëäýë õèéõ òàëáàé
¯éëäýë õèéõ äýñ äàðààëàë
¯éëäëèéí äàðàà ºãºõ çºâëºë㺺
Õàëäâàð õàìãààëàëûí äýãëýìèéã íàðèéí
÷àíä ñàõèõ
¯éëäëèéí çàð÷ìûã á¿ðýí òºãñ ìýääýã áàéõ
Ýìíýëãèéí ãàðàëòàé õîã õàÿãäëûã óñòãàõ,
ÿëãàõ,
õàëäâàðã¿éæ¿¿ëýõ
15. Ãàðäàí ¿éëäýë õèéõýä áàðèìòëàõ çàð÷èì
Ýì÷ë¿¿ëýã÷èéí ºðººã 纺ëºí òîãøèæ
çºâøººðºë àâ÷ îðíî
Ìýíäëýíý.
ªºðèé㺺 òàíèëöóóëíà.
Ýì÷ë¿¿ëýã÷èéã õýí ãýæ äóóäàæ áîëîõûã àñóóíà.
Ýì÷èëãýýíèé õóóäàñòàé òóëãàíà.
Õèéõ ãýæ áóé ¿éëäëýý òàéëáàðëàí îéëãóóëíà.
Ãàðàà óãààíà
Õýðýãëýãäýõ ç¿éëýý áýëòãýýä ýì÷ë¿¿ëýã÷èéí
äýðãýä ø¿¿ãýýí äýýð òàâèíà.
Áýýëèé ºìñºíº
Õýðýãëýãäýõ ìàòåðèàë áîëîí ýìèéí áîäèñûí
õ¿÷èíòýé áà àðèóí áàéõ õóãàöààã øàëãàíà.
16. Ãàðäàí ¿éëäýë õèéõýä áàðèìòëàõ çàð÷èì
Ýì÷ë¿¿ëýã÷èéí ºðººã 纺ëºí òîãøèæ
çºâøººðºë àâ÷ îðíî
Ìýíäëýíý.
ªºðèé㺺 òàíèëöóóëíà.
Ýì÷ë¿¿ëýã÷èéã õýí ãýæ äóóäàæ áîëîõûã àñóóíà.
Ýì÷èëãýýíèé õóóäàñòàé òóëãàíà.
Õèéõ ãýæ áóé ¿éëäëýý òàéëáàðëàí îéëãóóëíà.
Ãàðàà óãààíà
Õýðýãëýãäýõ ç¿éëýý áýëòãýýä ýì÷ë¿¿ëýã÷èéí
äýðãýä ø¿¿ãýýí äýýð òàâèíà.
Áýýëèé ºìñºíº
Õýðýãëýãäýõ ìàòåðèàë áîëîí ýìèéí áîäèñûí
õ¿÷èíòýé áà àðèóí áàéõ õóãàöààã øàëãàíà.
17. Ãàðäàí ¿éëäëèéí ÷àäâàð
à ð ä à í à æ è ë á à ð ûã ç º â õ è é õ ý ä à íõ à à ð à õ ç ¿ é ë
à
• Ýì÷ë¿¿ëýã÷èéí ñýòãýë ç¿éã áýëäñýí áàéõ
• Ãàðäàí àæèëáàð õèéõýä ººðèé㺺 áýëòãýñýí
áàéõ
• Õèéõ ãýæ áóé ¿éëäëýý òàéëáàðëàí
îéëãóóëàõ
• Õèéæ äóóññàíû äàðàà òîäîðõîé õóãàöààíä
õÿíàõ
• Ãàðäàí àæèëáàð õèéõ îð÷èíã çºâ ñàéí çîõèîí
áàéãóóëñàí áàéõ
• Ãàðäàí ¿éëäýë õèéõ àæèëáàðò
õýðýãëýãäýõ ìàòåðèàëûã øààðäëàãûí äàãóó
•
á¿ðýí áýëòãýñýí áàéõ
18. Ãàðäàí ¿éëäëèéí ÷àäâàð
•
•
•
•
•
à ð ä à í à æ è ë á à ð õ è é õ ý ä ã à ð à õ õ ¿ íä ð ý ë è é í
à
ø àë ò ãààí
Ãàðäàí àæèëáàð õèéõ ñóóðü ìýäëýã
äóòìàãààñ
Ãàðäàí àæèëáàð õèéõ àðãà òåõíèêèéã ñàéí
ýçýìøýýã¿éãýýñ
Ýìèéí áîäèñ áîëîí áóñàä õýðýãëýãäýæ áóé
ìàòåðèàëûí õ¿÷èíòýé áà àðèóòãàãäñàí
õóãàöààã øàëãààã¿éãýýñ
Õàëäâàð õàìãààëàëûí äýãëýìèéã
áàðèìòëààã¿éãýýñ
Òóõàéí ãàðäàí àæèëáàðûã õèéõ ýñðýã
çààëòûã çºð÷ñºíººñ
19. Ãàðäàí ¿éëäëèéí ÷àäâàð
à ð ä à í à æ è ë á à ð ûã ÷ à ä â à ð ë à ã õ è é õ ó ð ë à ã ò õ ý ð õ ý í
à
ñó ð à ë ö à õ â ý ?
• Ñóâèëàã÷èéí õèéõ ¸ñòîé á¿õ ¿éëäëèéí òàëààð
ìýäëýãò áàéíãà ñóðàëöàõ
• ªºðèéí òóðøëàãàà áàÿæóóëàõ
• Àõìàä ñóâèëàã÷ íàðûí òóðøëàãààñ ñóðàëöàõ
• Äîòîîäûí áîëîí ãàäààä îðíû ñóâèëàã÷ íàðûí
òóðøëàãààñ ñóäëàõ, ñóðàëöàõ
• ¯éëäëèéã îëîí äàõèí äàâòàí ÷èí ñýòãýëýýñýý
ã¿éöýòãýõ
• Æèæèã á¿ëãýýð ìýòãýëöýýí õèéõ
• Êëèíèêèéí õýëýëö¿¿ëýã õèéõ
• Ãàðäàí ¿éëäëèéã ã¿éöýòãýæ áóé ¿åä âèäåî
áè÷ëýã õèéæ ººðñ人 õàðàõ
20. Ãàðäàí ¿éëäëèéí ÷àäâàð
Ãàðäàí àæèëáàðûã ÷àäâàðëàã õèéõ óðëàãò ñóðàëöñàí õ¿í ãýæ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Õèéõ ¸ñòîé ¿éëäýë á¿ðèéí òàëààð òºãñ ìýäëýãòýé
¯éëäýë õèéõäýý í¿¿ðýíäýý ¿ðãýëæ èíýýìñýãëýë òîäðóóëàí
õóâü õ¿íä õ¿íäýòãýëòýé õàðüöäàã
Ãàðäàí àæèëáàð õèéõýä õýðýãëýãäýõ ìàòåðèàëûã á¿ðýí
áýëòãýõ ÷àäâàðòàé
Ãàðäàí àæèëáàð õèéõ á¿ðä ¿éëäýë õèéõ äýñ äàðààëàëûã
òºãñ ìýääýã
Ãàðäàí àæèëáàðûã ÷àäâàðëàã õºíãºí øóóðõàé õ¿ðãýäýã
Ãàðäàí àæèëáàðûã ÷èí ñýòãýëýýñýý õèéæ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èä
ýäãýðýõ èòãýëèéã á¿ðýí ä¿¿ðýí òºð¿¿ëäýã
Ìýäëýã, ÷àäâàð, õàíäëàãàà áàéíãà äýýøë¿¿ëäýã
Ãàðäàí àæèëáàð íü õ¿íèé ýðäýíýò áèåä áàéíãà õ¿ðäýã ó÷èð
ýåëäýã õ¿íäýòãýëòýé õàðüöäàã
Áóñäûí áàÿð ãóíèã, öºõðºë ñýòãýë õàíàìæèéã ¿íýí
ñýòãýëýýñýý õóâààëöäàã.
Áóñäààñ áàéíãà ñóðàëöäàã
• Áóñäûí ø¿¿ìæëýëèéã õ¿ëýýí àâäàã
• Áóñäûã õ¿ëýýí àâ÷ íóóöûã õàäãàëäàã
22. •
ªíººäºð Ìîíãîë óëñûí õýìæýýíä ñóâèëàõóéí
òóñëàìæ ¿éë÷èëãýý õºãæèë äýâøëèéí øèíý
øàòàíä ãàð÷ýý.
•
Íèéãýì õºãæèí äýâøèõèéí çýðýãöýý
¿éë÷ë¿¿ëýã÷ áèäíýýñ èë¿¿ îíîâ÷òîé,
îéëãîìæòîé, ýåëäýã õàðèëöààã õ¿ñýõ áîëñîí
áàéíà.
23. Áèä ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èäòýé õàðèëöàõäàà
“¯
éë÷ë¿¿ëýã÷ áîë áèäíèé õààí” ãýñýí
çàð÷èì áàðèìòëàí àæèëëàäàã õýäèé ÷:
• Õèéæ áóé àæèëáàðàà äóòóó òàéëáàðëàõ
• Õýí ãýäýã ñóâèëàã÷ þó õèéõ ãýæ áàéãàà
íü òóõàéí õ¿íä îéëãîìæã¿é áàéäãààñ
–¯ ë îé ë ã îë ö îë á è é á îë îõ
–¯ é ë ÷ ë ¿ ¿ ë ý ã ÷ è é ã á ó õ è ìä ó ó ë à õ íü
îë îíò à à ò îõ è îë ä ä îã þ ì.
24. • Ýì÷èéí çààñàí ýì÷èëãýý,
ñóâèëãààã õèéæ áàéãàà
÷ òýð áîëãîí íü
ýì÷ë¿¿ëýã÷èä ñýòãýë
ä¿¿ðýí, õàíàìæòàé,
¿éë÷èëãýý áîëæ
÷àäàõã¿é áàéíà.
25. ¯
éë÷ë¿¿ëýã÷ ãýæ õýí áý?
• Òóéëûí ñîíèðõîã÷, àæèãëàã÷ áàéäàã
• Õ¿íäë¿¿ëýõèéã õ¿ñäýã
• ªºðèéí ºâ÷èíòýé õîëáîîòîé á¿õ àñóóäëûã
ìýäýõèéã ýðìýëçäýã
• ªºðò íü õýí, þó õèéõ ãýæ áàéãàà íü îéëãîìæòîé
áàéõûã õ¿ñäýã
• Õ¿ññýíýý ÿã îäîî áèåë¿¿ëýõèéã øààðääàã
Ñóâèëàã÷ áîë çîõèöóóëàã÷:
• ¯éë÷ë¿¿ëýã÷ýý çºâ ¿íýëýõ, õ¿íäëýõ
• Õèéõ ãýæ áóé ¿éëäëýý ñàéòàð òàéëáàðëàí
îéëãóóëàõ
27. •
Ñóâèëàã÷ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èéí ºðººíä îðîîä íýðýýð íü
äóóäàæ ìýíäýëíý.
•
ªºðèéíõºº íýð, àëáàí òóøààëûã òàíèëöóóëíà.
•
Õèéõ ãýæ áóé àæèëáàðûíõàà òàëààð òàéëáàðëàí
îéëãóóëíà. Æèøýýëáýë:
Áè òàíä ýì÷èéí çààñàí àëîý ãýäýã òàðèàã õèéõ ãýæ
áàéíà. Òàíä õýðýãëýõ ãýæ áàéãàà ç¿¿ òàðèóð íýã
óäààãèéíõ, á¿ðýí á¿òýí áàéãààã òà íàäòàé õàìò
øàëãàíà óó. Àëîý òàðèàã ãàðûí áóãàëãàíû àðüñàí äîð
õèéäýã . Òàðèàã øàõàõ õîîðîíä æààõàí ºâääºã þì
ãýõ÷èëýí./
28. Æèøýýëáýë:
• Ì ñ ç à ñà ë õ è é ë ã ý õ ã ý æ á à é ã à à õ ¿ íä ò º ð º õ ìý ä ð ý ìæ /àéõ,
ý
ñýòãýë çîâîõ, ò¿ãøèõ, ýì÷, ñóâèëàã÷èä ¿ë èòãýõ/
• Õàãàëãààíû ¿ð ä¿í, à÷ õîëáîãäëûã îéëãóóëíà
• Ýì÷ë¿¿ëýã÷èä àéõ õýðýãã¿é, òýâ÷ýýðòýé, èòãýëòýé áàéõûã çºâëºíº
• Õàãàëãààíû áîëîí õàãàëãààíû äàðààõ ºðººí¿¿ä ÿìàð õîëáîîòîé, õýðõýí
àæèëëàäàã áîëîõûã òàéëáàðëàíà
• Ìýñ çàñëûí áàã íü àðèóí õóâöàñ ºìñºæ, ìàñêà ç¿¿äãèéã, ìºí ìýñ çàñëûí
äàðàà òàíûã õàãàëãààíû äàðààõ ºðººíä îðóóëæ ýì÷, ñóâèëàã÷èéí
áàéíãûí õÿíàëòàíä îðäîãèéã õýëæ ºãíº.
• Ýì÷ë¿¿ëýã÷èä õàãàëãààíû äàðàà óõààí îðîõîä íü òºðäºã ìýäðýìæèéã
ñàíóóëæ ººðèé㺺 õýðõýí çºâ óäèðäàõûã çºâëºíº
29. À÷ õîëáîãäîë:
• ¯éë÷ë¿¿ëýã÷èä òºðñºí ÿìàð íýãýí àéäàñ, ò¿ãø¿¿ð íü
áàãà ÷ áîëîâ àðèëíà.
• Õýí ãýäýã ñóâèëàã÷ ÿìàð ¿éëäýë õèéõ ãýæ áàéãàà
íü ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èä îéëãîìæòîé áîëñíîîð ñóâèëàã÷
¿éë÷ë¿¿ëýã÷èéí õîîðîíäîõ õàðèëöàà íÿãòàðíà.
• Ñóâèëàã÷èä èòãýõ èòãýë òºðíº.
• Ñóâèëàõóéí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýíèé ÷àíàð
ñàéæèðíà.
• Ýìíýëãèéí íýð õ¿íä ºñíº.
30. Ñóâèëàã÷ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷òýé
õýðõýí õàðèëöàæ, àæèëëàõ âý?
•
•
•
Áàéãóóëëàãûí íýð õ¿íä õàìãèéí íàíäèí ¿íýò ç¿éë ãýäãèéã ÿìàãò
ñàíàí àæèëëàõ
¯éë÷ë¿¿ëýã÷òýé õàðèëöàõäàà:
– Õ¿íèéã õàéðëàí õ¿íäýòãýõ ¿çýë áîäîë àìüäðàëûíõ íü íýã õýâøèë
áîëñîí áàéõ
– ×èðýãäýë õ¿ëýýãäýëã¿é ¿éë÷èëãýýã áîäèò àæëàà áîëãîñîí áàéõ
– Áóñäûã ººðººñºº äîîãóóð õýçýý ÷ òàâüæ õàðèëöàõã¿é áàéõ
/ßëàíãóÿà ¿éë÷ë¿¿ëýã÷ áîëîí òýäíèé àð ãýð, ñàõèóð/
Àëèâ àæèëä ººðèéìñºã, ç¿òãýëòýé, ÷èí ñýòãýëýýñýý õàíääàã, áèåý
àâ÷ ÿâàõ áîëîí õàðèëöààíû ñî¸ëûã ýçýìøñýí, ò¿¿íèéãýý ºäºð òóòìûí
¿éë àæèëëàãààíäàà õýâøèë áîëãîæ ÷àäñàí áàéõ
