Zoekend meegaan

De Pelseneir Guido Geriatrisch verpleegkundige in
RVT DE ZWALUW

een attitude , een grondhouding

waar bij we inzicht en kennis hebben over de complexe belevingswereld van
diegenen die hun verstand , hun geheugen langzaam maar zeker verliezen

Wij moeten ons gedrag aanpassen aan de (rest) mogelijkheden van de
dementerenden. Zij zijn de zwakkeren, de kwetsbaren. We moeten actief
zoeken naar de meest gunstige benaderingswijze .zoekend meegaan in hun
belevingswereld

Reflecteren over onze eigen emoties . In hoeverre laten onze eigen emoties
Toe dat een dementerende rusteloos wordt, boos wordt, agressief wordt
Zich gaat verzetten . Steeds ons zelfbewustzijn voor ogen houden

RVT DE ZWALUW

cc

fornix

amygdala
hippocampus

Hersenactiviteit kan zichtbaar gemaakt worden met behulp van PET
scans. Hierbij brengt men radioactief glucose in de bloedbaan. 20 %
van ons bloed gaat naar de hersenen dus levert 20 % van onze
glucose energie aan hersencellen . De meest actieve hersencellen
absorberen meer van dat glucose en dit wordt geregistreerd als
rood/oranje/gele gebieden.

We horen woorden in de We zien woorden via de
slaapbeen kwab achterhoofdskwab

RVT DE ZWALUW

Emotioneel geheugen bevind zich in de amygdale
Daarin bevind zich onze bewust en onbewuste emotionele levensgeschiedenis.
We herinneren ons het best datgene wat ons emotioneel geraakt heeft.(een
onterechte straf van de moeder, een operatie, overlijden van iemand die ons
dierbaar was, ons zelfbeeld van toen, …………….

Het korte termijn geheugen bevind zich in de hypocampus
Denkend geheugen bevind zich in de hersenschors. Hoe we denken stuurt ook
onze gemoedstemming. Belangrijk is ons zelfbewustzijn.
Al deze gebieden zijn met elkander verbonden via netwerken van duizenden
neuronen.
De amygdale is bij de geboorte ontwikkeld. Daarin bevinden zich
onbewuste emotionele herinneringen van onze baby en peutertijd.
We zullen zien dat dementerenden hun gedrag meer en meer gestuurd
wordt door emoties. De denkende hersenschors wordt aangetast.
We zullen zien dat ze ook meer en meer gaan leven IN het verleden.
RVT DE ZWALUW

Een syndroom
met verschillende
verliezen
Verlies van
geheugen

Verlies van taal

Verlies van het
herkennen

Verlies van
doelgerichte
handelingen

Deze verliezen veroorzaken rouw, angst en isolement en Verlies van de
kunnen gedragsstoornissen geven mogelijkheid zich
aan te kleden te
wassen ….

RVT DE ZWALUW

IADL :
Gebruik van de telefoon
Winkelen
Voedselbereiding
Huishouden
Wassen
Vervoer
Gebruik van geneesmiddelen
Financieël beheer

1 Neemt zelfstandig geneesmiddelen in op het gewenste uur en in de 1
voorgeschreven dosis
2 Is in staat zelfstandig geneesmiddelen in te nemen, indien deze op 0
voorhand klaargelegd worden
3 Is niet in staat om zelfstandig geneesmiddelen in te nemen 0

Een score van minder dan acht duid op afhankelijkheid voor IADL

RVT DE ZWALUW

De eiwitopstapelling begint diep in de hersenen in de
hippocampus en verspreidt zich langzaam maar zeker over
de ganse hersenenschors die zoals we reeds zagen onze
complexe vaardigheden bevatten die we vanuit ons
babybrein ontwikkelden.

Slide 22

Angst is een .
basisemotie bij
dementerenden. Gezien
de stoornissen in de
cortex omwille van het
verwoestende amyloid
is het zelf zo dat in een
vergevorderde
dementie de
dementerende zich
niet bewust is van zijn
angst maar wel angst
BELEEFT !!!!! (verdult :
de pijn van het sement RVT DE ZWALUW

zijn)

6d Urinary incontinence, occasional or more frequent
6e Fecal incontinence, occasional or more frequent

7a Ability to speak limited to about half a dozen
words/ day
7b. Intelligible vocabulary limited to a single word/day
7c. Non-ambulatory(unable to walk w/o assistance)
7d. Unable to sit up independently
7e Unable to smile
7f Unable to hold head up
Reisberg B 1984

Geheugenachteruitgang
 Eerste dementiewet : gestoorde inprenting of het niets
meer nieuws kunnen aanleren.

De instrumentale activiteiten van het dagelijks leven gaan sterk achteruit

Gevolgen van het oprollend geheugen

Het episodische geheugen gaat
verloren. Men gaat meer en meer in
het verleden leven

Weer willen gaan werken
Zorgen dat de kleine kinderen een boterham hebben (cfr mevrouw Braekman)
Bezorgdheid om de moeder die de was moet doen (cfr mevrouw Poolen)
Personen gaan verwisselen : voor mevrouw Musch was ik Fonske
Naar huis willen gaan (cfr meneer …..)
Geen inhoud meer geven aan een gesprek
de telefoon rinkelt maar men neemt niet meer op
Taal wordt brabbelen (cfr mevrouw Heyvaert)
Men wordt incontinent

Zelfzorg (ADL) gaat volledig verloren
RVT DE ZWALUW

Normale gevolgen op een ABNORMAAL verlies
De DEMENTERENDE VOELT ZICH BEDREIGT
De dementerende gaat in het begin veelal ontkennen
Hij kan doen alsof er niets aan de hand is
Zich vastklampen aan een dagschema Respectvol omgaan met hun
Gevoelens ontkennen verwerking. Meegaan en niet
Te confabuleren confronteren.
Anderen de schuld te geven
Naast die manier van ontkenning zie je ook reacties als van zich terugtrekken
•Woede en kwaadheid : hij wil duidelijk maken dat hij niet
verantwoordelijk is voor dingen die misgaan en zaken die zoek raken. De anderen zijn
niet te vertrouwen .
In de cognitieve schil komen barsten en ze wordt dunner . Gevoelens kunnen als
het ware sneller naar boven komen . Doch als zij kwaad wordt zal ze ontkennen dat ze
kwaad geworden is . Het is een moeilijk stadium om mee om te gaan .

ER KUNNEN ZICH SOMS GEDRAGSSTOORNISSEN VOORDOEN

Gevolgen van het verder oprollen van het geheugen

De dementerende raakt als het ware verdwaald

Hij verliest meer en meer vaardigheden
.Verliest meer en meer zijn identiteit
Het grootste verlies is zijn verlies van de tijd .Het verschil tussen heden
,verleden en toekomst vervaagt. De dementerende raakt verdwaalt in een
Innerlijke werkelijkheid die los staat van onze werkelijkheid.
Emoties en gedrag gaan meer en meer samenvloeien.
Zij gaan meer en meer emotionele gebeurtenissen van het verleden
herbeleven. retrogenese
VROEGERE BENADERINGEN = NEGEREN of CORRIGEREN
Nu is er belevingsgerichte benadering : zoekend meegaan . Valideren
Van hun beleving van verdriet, boosheid,

RVT DE ZWALUW

Retrogenese: de omkerings van de levensloop

RVT DE ZWALUW

De dementerende die verborgen geraakt

Die dementerende zijn zich niet meer bewust van hun verstandelijke
onvermogens en hun hulpbehoevendheid. Wordt ook soms de
psychomotorische fase genoemd.
Het ergste verlies is het verlies aan taal. De mogelijkheid om contact te
zoeken is vanuit hun zelf is volledig verloren gegaan . Gevoelens kunnen
nog nonverbaal geuit worden . Meer en meer trekt de dementerende zich
terug in een tijdloos bestaan.
Soms zijn er repititieve bewegingen.
Contact maken wordt moeilijker . De bewoner voelt wel maar kan gevoelens
niet meer verwoorden.
Contact krijgen wordt heel moeilijk
Ze hebben nood aan mensen die dichtbij komen en hun gevoelens proberen
te benoemen. Vragen stellen heeft geen zin meer. Met je non-verbale gedrag
en de toon in je stem zul je ZOEKEN naar contact.

RVT DE ZWALUW

De dementerende die verzonken is

Naast de taal verdwijnen ook de bewegingen . De ledematen komen meer
en meer in contractuur omdat het bewegen stilvalt. Hij wil zich als het
ware meer en meer beschermen tegen de buitenwereld.
Benaderen vraagt in wezen veel tact . Zintuiglijk contact kan op veilige of
onveilige manier gebeuren.
De veilige manier is op een zeer voorzichtige manier eerst zintuiglijk
contact maken . Je moet de verzonken dementerende met veel tact
benaderen zoniet gaat hij zich nog meer afsluiten . Hij moet als het waren
kunnen ondervinden dat je een veilig liefdevol iemand bent.

Als een kind rond anderhalf jaar zichzelf herkent in de spiegel onstaat de
psychologische geboorte
Als de dementerende zichzelf niet meer herkent in de spiegel is de
psychologische dood ingetreden

RVT DE ZWALUW

Gedragsveranderingen bij dementie

RVT DE ZWALUW

Het rampgebied dat “dementie” heet

- Fysieke stress
- Psychische stress
- Sociale stress
- Financiele stress

 Fysieke stress
Weinig slaap
Minimaliseren van de eigen klachten
 Psychische stress
Verantwoordelijkheid alleen dragen,
onmacht verdriet, toenemende
afhankelijkheid

 Sociale stress
Isolatie, druk van de omgeving,
frustratie
 Financiele stress
financiele gevolgen indien werk moet
worden opgeheven

 Zorg-en taakbelasting
 Emotionele belasting
 Sociale belasting
 Draagkracht-------------------draaglast
 Vooral de gedragsproblemen doen de familie
 Beslissen om de zorg over te dragen

 Verlies en rouw

 Angst als basisgevoel

 Toenemend isolement

 Maak een inschatting van de belevingsfase.
 Ben ik in contact met iemand die zijn beginnend verlies op
het heden beleeft en nog zoveel mogelijk “alles” zelfstandig
wil doen ?
 Ben ik in contact met iemand die reeds verdwaald is in de
tijd en zijn levensloop reeds aan het omkeren is ?
 Ben ik in contact met iemand die omdat hij niets meer kan
zeggen verborgen leeft, maar nood heeft aan contact?
 Ben ik in contact met een verzonken iemand die zich meer
en meer zal afschermen als ik hem eerst niet laat toetsen
dat ik veilig ben
RVT DE ZWALUW

De VISIE wordt stillaan duidelijker :

We moeten de dementerende “percipiëren” als
kwetsbare , fragiele MENSEN die meer en meer als het
ware in een andere WERKELIJKHEID Leven met
VERLIES van de mogelijkheid en om nog vat te
hebben op de werkelijkheid van het heden.
Het heden waarbij WIJ leven met de KLOK, Wij leven
met de periodes van de dag, wij volgen het nieuws, wij
lezen de krant, wij hebben sociale contacten, zij
verliezen sociale contacten.
Zij verliezen de taal , verliezen hun mogelijkheid tot
zelfzorg,
zij verliezen hun mogelijk tot ZELFREFLECTIE,
Zij verliezen hun persoonlijkheid, hun identiteit

RVT DE ZWALUW

Hoe benaderen van mensen die dementeren

Gebruik maken van al je communicatieve vaardigheden
Zich bewust zijn van je eigen gevoelens
Voor ogen houden dat je voor 90 % non-verbaal communiceert. 40%
van dit non verbale gedrag bevindt zich in de toon van je stem.
Bedreigd bestaan : beseft zijn verlies !!! Rouwreakties herkennen!
Ontkenningsmechanisme. Tactvol meegaan in dat
ontkenningsmechanisme. Zijn gedrag au serieus nemen. Vraagt
soms eerder sociale afstand . Te nabij zijn kan bedreigend zijn. Je
gedraagt je non-verbaal mee door respect te tonen voor zijn rest
autonomie. Hou de nodige afstand
Verbaal hulpmiddel is reminiscentie (als dit niet bedreigend is)
Door je in televen in zijn ontkenningsmechanisme en daarin mee te
Met het praten over vroeger en het praten over zijn
restmogelijkheden groeit een respectvol vertrouwen
RVT DE ZWALUW

Hoe omgaan in het verdwaald bestaan
Logisch denken gaat verloren. (cave corrigeren)
Weet niet meer hoe zich te gedragen : respect
Het verleden bepaald meer en meer de beleving : meegaan in
hun beleving. Zoekend meegaan . vb“ ik wil naar mijn moeder”
Reminisceren doch de dementerende reminisceerd anders.
Voorhem is er geen weg terug naar het heden. Verbaal
meegaand zoeken door in te gaan op de emoties. Emoties
VALIDEREN , toelaten
Non-verbaal volgen : behoefte aan nabijheid- aanraking (= is een
gevoel). Ook de intonatie , toon van je stem is belangrijk. Boos
zijn valideren door tevens een boze ondertoon in je stem te
brengen .
Emoties delen geeft werkelijk contact. Het gevoel dat er toch
iemand is die me begrijpt en aanvaard zoals ik ben =
onvoorwaardelijke acceptatie
Onrust zal of kan afnemen

Omgaan met de verborgen dementerende

Contact geven : de dementerende gaat vanuit zichzelf geen
contact meer zoeken. De taal en het benoemen van emoties is
verloren gegaan

Vergelijking van de bewoner in een afgesloten toren met dikke
muren. Elkander via dezelfde barst in de muur aankijken.
Lichamelijk en met je stem en met veel liefde contact maken.
Proberen in zijn plaats zijn gevoelens te verwoorden terwijl je
lichamelijk contact maakt.
De schijnbaar mutistische mens kan soms nog enkele woordjes
benoemen zoals mama, moeder.
Dit contact zeker aanwenden als de onrust toeneemt. Het kan
zijn dat hij niet goed zit, dorst heeft, pijn heeft

RVT DE ZWALUW

Omgaan met de verzonken , geisoleerde dementerende

Aandacht voor zintuigelijke ervaring:
Je spreekt zacht, koesterend
Elke aanraking zacht beginnen omdat de dementerende er niet is
voorbereidt
Snoezelen
Licht (best beginnen met gedemd licht)
Gehoor (rustige zachte achtergrond muziek. Vb Bach
Reuk
Gevoel
Voelt zich vlug onveilig en gaat zich nog meer afschermen
Je gaat om met een baby die je niet kan wiegen. Het blijft een
volwassen mens . In plaats van een gladde babyhuid hebben we een
huid gevoelig voor skintears . In plaats van soepele armpjes hebben we
stijfe contracturen.
Het voornaamste effect is dat de bewoner toelaat dat je hem gaat
wassen, toelaat dat je hem gaat voeden, verschonen
RVT DE ZWALUW

Zelfbewustzijn:
Het kunnen regelen van zijn
eigen emoties
Het onderkennen van
andermans gevoelen
Empathie
Onvoorwaardelijke
acceptatie

In de machteloosheid kunnen en durven gaan staan.

RVT DE ZWALUW

 Boosheid als reactie op concrete frustratie,
vraagt om een begeleiding waarin de boosheid
kan geuit worden.

 Agressie moet begrensd worden.
Begrenzen houdt in dat aan het gedrag paal en
perk wordt gesteld ter bescherming van de
oudere zelf en van zijn omgeving.

 Roepgedrag :
 Ontremd roepgedrag
 Appel roepgedrag : ik voel me alleen, ik moet ‘pipi’
doen
 Interactiefroepgedrag : vb domino effect
 Scheidingsangst : moeder, moeder, moeder
 Pijn
 Sensorieële deprivatie
 Overstimulering

RVT DE ZWALUW

Emotievermijdend Emotieregulerend
Onderdrukken-afwijzen Probleemoplossend
- Concentratie op - Open communicatie
somatische - Bespreken van
zorgaspecten afkeer/voorkeur
- Weglopen - Waardering van
- Normaliseren kwaliteiten
- Communicatie - Coping strategieën
vermijden - Aanvaarden van eigen
beperkingen

Meegaan

Beschermen
Stimuleren

Tegeningaan

 Zoeken naar evenwicht tussen autonomie en
geborgenheid

goede zorg
veiligheid
geborgenheid autonomie

betutteling verwaarlozing

Visuele ontwikkeling (zintuiglijkeontwikkeling)

In de tweede tot de vierde maand worden in de visuele
cortex synapsen bij gevormd a rato van honderdduizend per
seconde.
. Objectfixatie van de ogen wordt mogelijk vanaf de derde
maand, evenals het grijpen naar een voorwerp.
Met acht maanden is herinnering aan een verborgen
voorwerp mogelijk.
Gezichtherkenning:Baby's onder de zes maanden zijn in staat om zowat
alle soorten gezichten te onderscheiden, zelfs die van individuele apen.
Tussen zes en negen maanden leren zij individuele gezichten steeds
beter te herkennen.

Door pruning, waarbij ongebruikte synapsen weer verdwijnen, neemt de herkenbaarheid van niet gestimuleerde gezichtswaarneming
opnieuw af. Zo zal de herkenning van andere soorten (apen) verloren gaan, tenzij deze in speciale omstandigheden gestimuleerd zou
blijven.

RVT DE ZWALUW

[ Hogere vaardigheden
In de hersengebieden die voor de hogere vaardigheden instaan,
FRONTALE cortex (complexere vaardigheden zoals emoties
controleren, plannen, structureren, motiveren en onderdrukken
vangedrag) treedt synaptogenese en pruning pas veel
later op. Vanaf ongeveer zeven jaar en de tiener jaren
Vergeleken met apen is synaptogenese en pruning bij mensen
een langdurig proces.
Het aantal synaptische verbindingen dat in de menselijke hersenen
gemiddeld tegelijk aanwezig is wordt geschat op 1012 of 'zoveel als er
sterren aan de hemel staan'. 1000000000000 synabtische
verbindingen

Synaptogenese is dus tijdsafhankelijk en regiospecifiek
Ervaringsonafhankelijke plasticiteit ( aanleg en genen)
Ervaringsverwachte plasticiteit (gezicht en object herkenning,
taalvaardigheid
Ervaringsafhankelijke plasticiteit(ovvoeding en onderwijs en motivatie)
RVT DE ZWALUW

Via onze zintuigen filteren we info uit de buitenwereld.:
INFOVERWERKING
In het KORTE termijngeheugen kunnen we een tijdje beperkte info
vasthouden. Via het WERKGEHEUGEN moet de info de mogelijkheid krijgen
om te worden opgeslagen in het lange termijn geheugen. Het
lange termijn geheugen kunnen we nog opdelen in verschillende vormen:

HET EXPLICIETE geheugen : de verstandelijke vaardigheden en kennis die we
kunnen oproepen en waar we ons bewust van zijn. Taal ,algemene kennis,
sociale vaardigheden
Het IMPLICIETE geheugen: vb we hebben ons ooit leren aankleden en dat is
als het ware een automatisme geworden. Prociduraal geheugen .waarbij we
onbewust handelen . Ook emotionele ervaringen van voor ons drie
jaar bevinden zich in dit geheugen omdat we toen nog niet voldoende synapsen
hadden naar de frontale cortex
HET EPISODISCH geheugen : we kunnen herinneren ………….
RVT DE ZWALUW

Actuele leeftijd

0- jaar

Schema hersenen vasculair

Gevolgen :
Mo..;.ete hebben met het inschatten van de tijd
De namen en gezichten van de mensen niet kunnen onthouden
De draad kwijt raken bij een gesprek
Minder opmerken dat er iets niet klopt
Niets nieuws meer kunnen aanleren
Spullen raken zoek
Afspraken worden vergeten
Geen of verkeerde beslissingen nemen
Taken thuis niet meer aan kunnen
Problemen met tellen en rekenen
Problemen met boodschappen doen
Verder verliezen van “oude informatie “ cfr lange termijn geheugen
Verlies van routine handelingen (proceduraal geheugen) vb koffie maken
De manier van aankleden
Verlies van gebeurtenissen uit het verleden . Episodisch geheugen vb beseft
niet dat moeder overleden is
Verlies van decorum: zelfzorg veminderd, zich niet meer wassen ,zich
uitkleden .
Verlies van continentie ……………………………………………………….
RVT DE ZWALUW

De dementerende gaat in het begin veelal ontkennen
Hij kan doen alsof er niets aan de hand is of kan zich vast klampen aan datgene
wat hij nog kan doen
Zich vastklampen aan een dagschema waarbij angst als er van wordt van
afgeweken zich verzetten tegen verandering
Gevoelens ontkennen en alles met het verstand proberen te begrijpen.,zeggen dat
hij hoofdpijn heeft. Als hij het laatste beetje verstand los zou laten heeft hij het
gevoel alles te verliezen
Te confabuleren bij het vallen van gaten in de herinneringen
Anderen de schuld te geven als hij bijvoorbeeld iets kwijt is

Naast die manier van ontkenning zie je ook reacties als van zich terugtrekken
•Woede en kwaadheid : hij wil duidelijk maken dat hij niet
verantwoordelijk is voor dingen die misgaan en zaken die zoek raken. De anderen zijn
niet te vertrouwen .
In de cognitieve schil komen barsten en ze wordt dunner . Gevoelens kunnen als
het ware sneller naar boven komen . Doch als zij kwaad wordt zal ze ontkennen dat ze
kwaad geworden is . Het is een moeilijk stadium om mee om te gaan

In de bedreigde beleving gepaard gaande met rouwprocessen en angst is houvast
geven de interactie.

Doch eerst enkele FUNDAMENTELE ATTITUDES in de benadering van
dementerende angst belevende mensen, waardoor ze “gedragsproblemen
kunnen hebben die niet storend zijn ( de dementerende die zich angstig
isoleerd) hen sommige gedragsproblemen geven : ( vb de dementerende die
weg wil naar ‘huis’ en hierdoor heel onrustig wordt)

Echt LEVEN is’ ONTMOETEN’ . Zorg verlenen is in zijn ruimste
betekens ‘ontmoeten’ . Zorg houdt altijd zorg voor de andere in.
Zorgen betekend de andere WAARDEREN voor wie hij is, met het
erkennen van zijn beleving van de werkelijkheid . Het is
BEDACHTZAME en BETROKKEN acties ondernemen. Dementeren
verliezen niet alleen hun eerste vaardigheden die ze het laatst geleerd
hebben en behouden de eerst aangeleerde vaardigheden . Ook gaat
hun EPISODISCH geheugen achteruit . Dit noemt RETROGENESE

RVT DE ZWALUW

Uitgangspunt is het bekomen van het Aanvaarden van het dementerend gedrag
omdat ze in wezen niets aan hun gedrag kunnen veranderen. Ze WORDEN
kinds . Ze hebben geen nood aan opvoeders maar aan MOEDERS die hun
“kinderen” onvoorwaardelijk” aanvaarden zoals ze zijn.
We staan machteloos tegen over de aftakeling doch we kunnen nog iets doen .
Hen zeker niet corrigeren doch respecteren
Hun even wat houvast geven door even mee tegaan in hun angst , onrust ,
begrip tonen voor hun hamsteren van brood maar terzelfdertijd bv zeggen . Ik
zal proberen voor brood te zorgen maar ik kan niets beloven.

RVT DE ZWALUW

We mogen de fasen van een dementeringsproces niet strikt gaan indelen want
soms is men met het ene been in de bedreigde fase en het andere in de
verdwaalde fase

Basisinteracties bij de bedreigende en rouwende fase is het zoveel
mogelijk nog invullen van de behoeften van
erbij te horen,
Behoefte aan veiligheid
en het invullen van de fysiologische behoeften
In de bedreigde fase wenst de dementerende nog sociale afstand . In een
gesprek mag je hem niet onzekerder maken dan hij reeds is . Gaat hij bv
confabuleren laat hem dat dan doen . Vraag niet naar feiten . Probeer hem
of haar te ontmoeten in vrijblijvende bezorgdheid. Kan ik iets voor u
doen? Belangrijk is het begroeten; de goede dag zeggen; vandaar
uit kan er een ontmoeten gebeuren en
ontmoeten is de basis van zorg
RVT DE ZWALUW

Hij behoud in het begin nog voor een
gedeelte het onderscheidend vermogen.
Hij blijft in het begin nog in staat het
verschil te zien tussen vroeger en nu ,
tussen familie, bewoners en onbekenden.
Toch zullen er reeds vragen in haar
komen van –wat is van mij ?- Wat is van
de ander?- wat was vroeger en wat is nu .
Zij blijft zich nog bewust van de
werkelijkheid van de omgeving en is zich
nog bewust van zichzelf. (identiteit)
RVT DE ZWALUW

Vanaf onze geboorte ontwikkelen onze hersenen zich volgens drie vormen
van placticiteit :
1. Ervaringsonafhankelijke plasticiteit
2. Ervaringsverwachte plasticiteit
3. Ervaringsafhankelijke plasticiteit

RVT DE ZWALUW

Sensorisch
Geheugen
-Horen
-Zien
-Voelen
-Proeven
-Ruiken

Het korte termijn 1 SECONDE
geheugen raakt
verstoord
Werkgeheugen
K.T.G
-opnemen
-opslaan
-oproepen

30 SECONDEN
0
Proceduraal geheugen
Het langetermijn L.T.G
geheugen rolt op
Expliciet Impliciet
Geheugen geheugen

Opnemen/opslaan/oproep

LEVENSLANG
100

 Dementerenden zijn MENSEN die geconfronteerd
worden met VERLIES van hun
ZELFSTANDIGHEID
 en metVERLIES van hun IDENTITEIT .

 Die VERLIEZEN BELEVEN veroorzaken ROUW
als je weet dat je vergeet, ANGST en ISOLEMENT

RVT DE ZWALUW

 De wekker gaat je hersenstam en je thalamus slaan
aan. je temporale cortex wijst het signaal toe aan de
wekker; je wordt wakker je hebt de neiging je om te
draaien en nog even lekker door te slapen .Maar nee
iets houdt je tegen. Je temporale schors heeft namelijk
met de hulp van je kernen in je thalamus Ontdekt dat
het geluid van de wekker was waardoor je wakker bent
geworden. Je frontaal kwab , de manager van je
brein , zegt dat je daarom niet langer in bed kunt
blijven liggen
 Je visuele hersenschors verwerkt visuele informatie
want het is half zeven
• je hebt je voorgenomen te bewegen en je voert deze
handelingen daadwerkelijk uit. Wat betekent dat
andere gebieden van je hersenschors de motorische
cortex en de kleine hersenen nu ook mee doet
 De pariëtaal kwab die onder andere tactiele info
verwerkt wordt ook betrokken bij het manipuleren van
objecten en het gevoel van je lichaam in de ruimte.;je
begint je beter te voelen en je limbisch systeem , je
emotienetwerk is mee berokken

RVT DE ZWALUW

Actuele leeftijd

0- jaar

Schema hersenen

Actuele leeftijd

0- jaar

Schema hersenen Alzheimer

Onrust-rusteloosheid-boosheid-verbale en fysieke agressie

RVT DE ZWALUW

Depressie
De DSM-IV geeft een aantal criteria voor het stellen van de diagnose depressie.
Van de factoren die hieronder genoemd staan, moeten er vijf aanwezig zijn geweest in de afgelopen twee weken.
Van deze factoren moet in ieder geval sprake zijn van een depressieve stemming of verlies van interesse in een
groot deel van de activiteiten die iemand normaal gesproken wel leuk vond (criterium 1 of 2):

•Depressieve symptomen gedurende vrijwel de hele dag, bijna elke dag. Dit
moet door de patiënt worden geuit of door een naaste geobserveerd.
•Duidelijke vermindering van interesse in alle of bijna alle activiteiten,
gedurende vrijwel de hele dag, bijna elke dag. De patiënt moet dit zelf uiten of
het wordt door naasten geobserveerd.
•Onopzettelijk gewichtsverlies of gewichtstoename of een afname of toename
van de eetlust.
•Slaapklachten; teveel slapen of juist niet kunnen slapen.
•Psychomotorische gejaagdheid of geremdheid, geobserveerd door anderen.
•Vermoeidheid of verlies van energie.
•Gevoelens van waardeloosheid of ernstige inadequate schuldgevoelens.
•Vermindering van het vermogen om te denken, zich te concentreren of
besluiteloosheid.
•Gevoelens van wanhoop, gedachten aan zelfmoord met of zonder specifieke
plannen.

Reeds van in den beginne vraagt het omgaan met een
beginnende dementie een persoonsgerichte
BELEVINGSGERICHTE benadering.
Wat de reaktie op dit verlies ook moge zijn , de rouwende, angstige mens
heeft STEUN nodig.

Als mens, als hulpverlener heb je inzicht in dit
bedreigd bestaan
Van in den beginne moet reeds gezegd worden
dat een te sterk gerichte aanpak op het terug vat
krijgen op de realiteit voor de dementerende
mens een PIJNLIJKE benadering is. Het
dementeringsproces is een drama dat
ONOMKEERBAAR is .
RVT DE ZWALUW

Wat beleefd iemand die beseft dat zij begint
te dementeren .?
TWIJFEL-Bedreiging- verlies van sociale contacten, beginnend
verlies van zijn persoonlijkheid. Hij herkent soms zichzelf niet
meer in zijn reakties . Hij gaat emotionele reaktie vertonen die hij
anders kon afkapselen. Een begin van het afbrokkelen van de
verdedigingsmechanismen

Bij verlies hoort ROUW ! Dementerende mensen ROUWEN
om dat wat ze verliezen en om dat wat ze nog gaan verliezen
(anticiperende rouw)

Ieder zal op zijn manier met dit zwaar verlies omgaan. Reakties als
ontkenning, een facade opbouwen, confabuleren, achterdocht ,
verdriet,schuldgevoelens, zijn ANTWOORDEN van een
bedreigd bestaan

Als we weten dat dementerend steeds meer en meer
kwetsbaarder worden door verlies van hun
zelfstandigheid en verlies van hun identiteit waarbij ze
met de tijd terug gaan leven in de KINDERTIJD
(retrogenese) zou de zorg verlener in zijn ontmoeten ook
steeds meer en meer de rol van ‘niet betuttelende
moederfiguur’ op zich moeten nemen . Vooral in de
beleving bij de verdere aftakeling van de hersenschors
waarbij de dementerende als het ware verdwaald is met
nog grotere verliezen van enerzijds zelfstandigheid en
anderzijds ‘wie hij was’ heeft hij het HOUVAST nodig van
een betrouwbaar ‘hechtingspersoon’ of ‘moederfiguur’ die
de beleving van existentiële ANGST met de daardoor
ontstane STRES opvangt ook al heeft de dementerende
hierdoor zelfs gedrag van boosheid, rusteloosheid
RVT DE ZWALUW

De struikelblokken in een belevingsgerichte
benadering :
De dementerende heeft nood aan het herkennen van zijn emotionele pijn.
Hij heeft op die manier nood aan iemand die’ IS’ zou als een moeder zou
zijn als haar kind in emotionele nood is. Doch het moet een
moeder zijn die BESEFT dat het ZINLOOS is om de dementerende mens te
corrigeren of op te voeden of te onderwijzen.

Het corrigeren van een dementerende is hem
confronteren met zijn VERLIES. In wezen is dit zwarte
pedagogie waarbij men geen respect toont voor de
lijdende mens die zichzelf verliest;

Veel gebruikte verkeerde pijnlijke interacties
zijn : BEVELEN; WAARSCHUWEN, DREIGEN,ADVISEREN,
OVERREDEN, AFKEUREN,NEGEREN,SCHELDEN,
RVT DE ZWALUW

Het gebruik van die struikelbrokken wordt de
kwetsbare dementerende in wezen
misbehandeling De mantelzorger of
hulpverlener is zich hier van echter niet bewust
omdat hij geen besef en visie heeft op de
complexiteit van het onomkeerbare proces van
her verlies van mogelijkheden om vat te krijgen
op de werkelijkheid en te functioneren zoals het
hoort. Het is onbewuste ouder misbehandeling

DIT is niet het zelfde als ACTIEVE oudermishandeling

RVT DE ZWALUW

Verborgen ik –verzonken ik

•In die fase treed ook de psychologische dood op . De
dementerende herkent zijn spiegel beeld niet meer.
•De taal is verdwenen.
• De fijne motoriek is verdwenen.
• hij wordt een hulpeloze baby in een VOLWASSEN lichaam.
•Doch in plaats van een zachte babyhuid hebben we te maken met een
fragiele huid gevoelig aan skintears .
•In plaats van een soepel klein wezentje van drie a vijf kilo zien we een
verzonken geisoleerde dementerende met stijve gewrichten (contracturen)
Hier wordt het in vullen van de fysiologische behoeften een noodzaak.
Doch ONTMOETEN blijft hier ook nog onontbeerlijk. Alles is bedreigend
van uit hun isolement en men moet eerst op een afgestemde warme
manier contact maken alvorens men overgaat tot concrete zorg van
wassen De Pelseneir Guido Geriatrisch verpleegkundige in
RVT DE ZWALUW

Misschien ervaart de verzonken dementerende daarbij dat niet alleen zijn dorst
maar dat er ook voor hem wordt
wordt gestild ,

verzorgd. HIJ BELEEFT EEN
ZINTUIGLIJK BELEVEN ZOALS EEN
FRAGIELE BABY VAN ENKELE WEKEN
Wees geen opvoeder maar een (niet betuttelende) moeder

DOCH RESPECT : ga niet betuttelen
Respect is : de ander in zijn anders-zijn
laten zijn , hoe anders dit anders-zijn
ook moge zijn
RVT DE ZWALUW

AFSTEMMEN EN CONTACT MAKEN

Zich bewust zijn van je eigen gevoelens !!!! Hoe ga
ik om met verdriet, angst, boosheid, roepen,
veeleisend gedrag, aanklampgedrag, rusteloosheid,
Hoe ga ik om met decorumverlies .

RVT DE ZWALUW

Het is het kunnen omgaan met twee verschillende belevingswerelden
De zorgverlener leeft en beleeft de werkelijkheid
De dementerende beleeft het verleden in een voor hem vreemde en
beangstigde werkelijkheid
Ze hebben nood aan een validerende houding d.w.z. een
ondersteunende,begrijpende en bevestigende houding waarbij men bv.niet
letterlijk maar symbolisch meegaat in hun rusteloosheid , in hun weg willen
naar huis .
Het is het kunnen begrenzen van agressie , doch boosheid moet worden
gevalideerd . Wat is het verschil tussen boosheid en agressie ?
Boosheid is een gevoel dat via frontaal kwab nog kan bijgestuurd worden
Agressie is een emotie zoals angst waarbij het limbisch systeem als het ware
zonder cortex functioneert . Agressie begrens je met “IK” boodschappen

RVT DE ZWALUW

Hand-out Omgaan met verstoord gedrag 1

Naam bewoner: Zorgdiagnose (fase dementie):
Noem 3 kenmerkende gedragingen/problemen

Wat weet je van de achtergrond van deze gedragingen

Wat vind je van deze gedragingen

Welke gevoelens heb/had je tegenover de persoon

Hand-out omgaan met verstoord gedrag 2

Bewoner:

Waaruit bestaat het gedrag (verbaal,lichamelijk,emotioneel)?

Tegen wie of wat is het gericht?

Wat deed hij/zij?

Hoe laat gebeurde het?

Waar en wanneer gebeurde het?

Wat deed hij voordat het gebeurde

Wat was uw reactie op het gedrag

Andere relevante informatie (recente verandering in routine, medicatie,pijn…?)

Zoekend meegaan

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Similaire à Zoekend meegaan

Similaire à Zoekend meegaan (20)

Zoekend meegaan