1. James Dean
“Ben dünüm, ben bugünüm, ben yarınım, sürekli
yeniden doğarak güçlü ve genç kalırım.” Diriliş
Tanrısı Osiris

2. HAYATI
• 8 Şubat 1931’de Indiana’da doğdu.
• 1940 yılında annesi ölünce babası tarafından amcasının yanına
gönderildi.
• 1949 yılında Kaliforniya Üniversitesine gelerek burada drama
okudu. James Whitmore’un oyunculuk atölyelerine katıldı.
• 1951’de New York’a geldi. 1954’te kariyerinde büyük bir
sıçramaya sebep olan bir Broadway oyununda rol aldı. (The
Immoralist)
• Warner Bros tarafından yeteneği keşfedildi ve sırasıyla
Cennetin Doğusu, Asi Gençlik ve Devlerin Aşkı filmlerinde rol
aldı.
• 30 Eylül 1955’te yaptığı bir araba kazası sonucu hayatını
kaybetti.

3. 1950’lerde Gençler
• “İkinci Dünya savaşından sonra her şey mahvolmuş, bitmiş bir
haldeydi. Gençlerin kendini toparlamaya çalışıp güç kazandığı,
yaşlıların ise sadece hayatta olmaktan bile mutlu olduğu bir
dönemdi başka bir sorumluluk üstlenmeye halleri yoktu.
Böylece Dean genç ve yaşlı nesil arasındaki uyuşmazlığın
simgesine dönüştü.” Alman Gazeteci Edmund Redschneider
• “O günlerde sinemada ve televizyonda dört başı mamur bir
gençlik figürü yaratma çabası vardı. Oysa o dönemde geçlere
bir tür savaş sonrası şaşkınlığı hakimdi. Büyüklerine duydukları
güvende kademeli bir erozyon olmuştu. Sadece büyüklerine
değil, sözde gerçeklere ve hatta ahlaki değerlerin topuna
karşı.” Yönetmen Rod Serling

4. Asi Gençliğin Sembolü
• James Dean kendini yeni yeni oluşmakta olan bir toplumun
geleceği olarak tanımlıyordu.
• Gençler, genç bir toplum yaratmanın peşinde Asi Gençlik
kültürünü harekete geçirirken James Dean de bu hareketin
sembolüne, gençlerin ilahına dönüştü. Üniformaları olan
kot pantolonları, kırmızı ceketleri, çizmeleri, geleneksel saç
şekilleri ya da sadece tavırlarıyla ortak bir kimlik oluşturan
hayranlarının ölümsüz ilahına…
• Dean’in geniş kapsama alanı Rock’n Roll ile birleşerek
gençlik rüyasının bir sonraki evresini hazırladı: genç olmak
artık ayıp değildi. Genç olmanın özellikle de
kırılgan, uyumsuz bir genç olmanın yanlış bir tarafı yoktu.
Dean adeta gençliğin bağımsızlığını ilan etmişti.

5. James Dean ve Rock’n Roll
• Rock n roll ve James Dean’in ulusal bilincimize aynı dönemde
girmesi aslında tesadüf değildi. Buhran dönemi ve ikinci dünya
savaşı boyunca maddi refah içinde yapılan uzun mücadelenin
ardından Amerika nihayet o tombul rüyasını gerçekleştirmişti
fakat ellilerin refah toplumu tepkili bir alt toplumun
doğmasına yol açmıştı. Itaat bekleyen baskıcı bir toplumla
işbirliğine yanaşmayan gençler bir önceki kuşağın zenginlik
ütopyasını reddediyor ve hayallerini film yıldızları ve rock
müziği aracılığıyla gerçekleştirmeyi seçiyordu. Ilk kez olsun
bağımsızlığını ilan eden gençler iletişim dili müzik ve şarkı
olan yepyeni bir gelecek yaratıyordu. Işin oyuna hayalin
gerçeğe dönüştüğü çocukluk düşleri olan başkaldırı cinsellik ve
özgürlüğün ise mümkün görünmeye başladığı bir gelecekti
bu.

6. Marlon Brando insanların oyunculuk anlayışını
değiştirirken , James Dean insanların yaşam anlayışını
değiştirdi. "- Martin Sheen

7. Kritik Kütle’nin Oluşumu
• Dean’in tüm filmlerinde aynı şifreli mesaj vardı ve
gençler söylenmeyeni şıp diye anlamıştı: Yalnız
değilsin!
• “Gençliğin zırhı, toplumsal bir tavrın ifadesi.”
Sosyolog Edgar Morin
• Ölümünün ardından James Dean hayranlarının
biraraya gelerek oluşturduğu topluluk öyle
büyüktü ki gençlik bu birliktelik sayesinde kendi
gücünün farkına varmaya başlamıştı.

8. Kritik Kütlede Heterojenlik
• Amerika’da Meksikalılar, üniversite öğrencileri, travestiler,
çeteler, kısacası herkes James Dean’de kendinden bir şeyler
bulduğunu iddia ederek kendini onunla özdeşleşmişti. Dean
onunla bağdaştırılan özelliklerin sadece birkaçına haiz olsa da
canlandırdığı roller sayesinde, genele hitap eden çok yönlü bir
imaj yaratmıştı.
• “Dean’den sonra yeni bir dünya geldi. ... İnsan hakları hareketi,
siyahların gücü, kadınların özgürleşmesi, eşcinsel hakları”
William Zavatsky
• Cazip bir aykırılık yaratmıştı ve icadı altmış kuşağının
çiçek çocuklarının ve hatta yetmişlerdeki punk
kavramının önünü açmıştı.

9. Taşma Noktası
• Ölümünden 1 yıl sonra sadece ABD’de James Dean’i
anma vakfına üye olan tam 4 milyon hayranı vardı.
• James Dean gençliği adeta sil baştan kodlamış hatta
gardrobuna bile el atıp kıyafet devriminin öncüsü
olmuştu.
• Asi Gençlik film ekibinin gardrobunu hazırlayan
Mattson’s mağazasında, 22.75 dolardan binlerce kırmızı
mont satıldı.
• “ Muazzam bir şeydi, hangi liseye giderseniz
gidin, bütün çocuklar kırmızı montluydu. Herkes James
Dean gibi olmak istiyordu.” Gazeteci Steffi Skolsky

10. ETKİLEDİKLERİ
Kendimi asla James Dean’le
kıyaslayamam çünkü James Dean bir
dehaydı. Elvis Presley
"James Dean olmadan, Beatles hiç var olamazdı."
John Lennon

11. Bir Amerika İmgesi: James Dean
• “Amerikan delikanlısının arketipi, icadı da kendisi olan tipik
ve ideal yürüyen gençlik, dolar kadar Amerikalı, Coca Cola
kadar bilindik bir imge.” David Dalton
• James Dean’in yüzü Amerika’nın tüm dünyaya ihraç ettiği
bir ürüne dönüşürken, en az Coca Cola şişesi kadar şöhretli
bir marka olarak çıkmıştı. Dünyaya kot pantolonu sevdiren
ve gençliğin üniforması haline getiren adamı, blue jean
reklamlarında görmemek olmazdı. 1980’lerde Levi’s James
Dean benzerlerini kullanarak bir dizi reklam filmi çekmişti.
Paris’in hemen dışındaki devasa billboardlarda Levi’s
reklamı olarak James Dean’in yüzünü kullanmak yetiyordu.

12. Bir İkon Olarak James Dean
• İkonun esrarengiz doğası reklam endüstrisi için çok kıymetlidir.
Çünkü ikon kitleyi sonsuz bir etki altına almak ve devamlı bir
pazarlama aracı olmak açısından çok yetkindir.

13. Yaşam Tarzı Olarak Algılanışı
• James Dean bir yıldız olduğu kadar bir yaşam
tarzıydı ve korkunç ölümü onu ölümsüzlüğü terfi
ettirdi.
• Aslında onu bu kadar inandırıcı ve etkili kılan şey
kahramanlara özgü sıradışılık değil bilakis aldatıcı
bir sıradanlık ve rahatlığıydı.
• Hem yıldız hem anti kahraman hem de kurban
olmayı başarmıştı.

14. James Dean
“Ben dünüm, ben bugünüm, ben yarınım, sürekli
yeniden doğarak güçlü ve genç kalırım.” Diriliş
Tanrısı Osiris
HAZIRLAYAN:
DENİZ CENGİZ

15. Sıradaki Sunum: Barbie by S 55